intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Cuộc đấu tranh của các chiến sĩ cộng sản trong nhà tù thực dân thời kỳ 1932-1935

Chia sẻ: Caygaolon Caygaolon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

37
lượt xem
1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Những năm 1932-1935 là một trong những thời kỳ khó khăn nhất của cách mạng Việt Nam và cũng là thời kỳ diễn ra cuộc đấu tranh gian khổ của các chiến sĩ cộng sản trong các nhà tù thực dân. Bài viết nghiên cứu cuộc đấu tranh của các chiến sĩ trong các nhà tù thực dân và ý nghĩa đối với phong trào cách mạng thời bấy giờ.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Cuộc đấu tranh của các chiến sĩ cộng sản trong nhà tù thực dân thời kỳ 1932-1935

cuoc DAU TRANH CUA CAC CHIEN SI CONG SAN<br /> TIlioNG NHA TU THIfC DAN THOfI KY 1932-1935<br /> <br /> NGUYEN NGOC MAO"<br /> <br /> <br /> <br /> xii la 5.928 (2). Vao nhQng nam dau thap<br /> N hQng nam 1932-1935 la mdt trong<br /> nhQng thdi k}' khd khan nha't cua<br /> each mang Viet Nam va cung la thdi ky<br /> ky 30, sd tu chinh tri da len den gan 16.000<br /> (3).<br /> dien ra cude dau tranh gian khd ciia eae NhQng ngQdi lu ehu yeu bi b i t trong eae<br /> chien si cdng san trong cac nhd tu thyc ddt khiing bd' tring, gdm nhQng dang vien<br /> ddn. Cude dau tranh cd mdt y nghla khdng cdng san, cac chien si yeu nQde va ca nhQng<br /> nhd trong thdi ky phue hdi phong trao each dan thQdng. Trong tu, hp bi danh dap, tra<br /> mang 1932-1935, de lai mdt trong nhQng ta'n bet sQc da man. NhQng didu kien tdi<br /> trang sQ ve vang trong chang dQdng 80 thieu de duy tri sy sd'ng khdng dQdc dam<br /> nam lanh dao eiia Dang Cdng san. bao. Cude sd'ng eiia tu nhan chi ti'nh tQng<br /> Sau cao trao cdch mcang 1930-1931 va gid vdi sQ day ai the xac va tinh t h i n ed the<br /> Xd Viet-Ngbp Tinb, de qud'e Phdp tiep tue so sanh vdi nhQng hinh phat khiing khiep<br /> tang cQdng khiing bd'. Hang chuc nghin nha't trong lich sil nhan loai. Nhidu tu<br /> chien si cdng sdn va quan chung cdch mang nhan khdng chiu ndi tra tan da phai chet<br /> bi b i t va bi sat hai. Rieng sd' ngQdi bi thyc trong nha tu.<br /> dan Phap b i t giam, ehi tfnh tQ 1930 ddn<br /> Mpt trpng trach ldn lao dat tren vai cac<br /> 1933, da len tdi eon sd 246.532. Cac nha tu<br /> Hda Ld (Ha Ndi), Kham Ldn (Sai Gdn), Lao chien si cdng san (4), la lam the nao de giac<br /> Bao, Sdn La... chat nfeb ehfnh tri pham. ngd so iQdng tu nhan ldn nhQ vay trd thdnh<br /> Rieng d nha tu Cdn Dao, chi trong khoang lye iQdng cdch mang, mdt phong trao ngay<br /> thdi gian iQ 1930 den 1935, cd den 833 tu trong cac nha tu.<br /> ehfnh tri bi cbel do hi tra ta'n bet sQe da TQ kinh nghiem eiia cao trao each mang<br /> man. O nha tu Kon Turn, hdn 300 ngQdi bi 1930-1931, nhQng chien si cdng san trong<br /> thu tieu. Rieng d Blc Ky, tQ 1930 den 1931, tu da tim kiem nhQng hinh thQc da'u tranh<br /> de qudc Phap md 21 phien tda dai hinh, xii bet sQc sang tao. N h i m thd'ng nha't viec to<br /> 1094 dn, trong dd cd 64 an til hinh, 114 khd chQc va chi dao da'u tranh cd hieu qua, vd'n<br /> sai, 420 an iQu day biet xQ (1). Cung b Blc de cd tfnh quyet dinh, la phai thanh lap cac<br /> Ky, chi tfnh den thdi diem 31-12-1932, sd ehi bd. Tuy nhien, khi mdi vdo tii, day la<br /> ngQdi bi ket an va dang trong qua trinh xet van dd difdc eae dang vien cdng san tranh<br /> <br /> <br /> TS. Vien SQ hoc<br /> Cu6c da'u h-anh ciia c6c chien si cong sin. 29<br /> <br /> luan, cd nen thanh lap ehi bd hay khdng. 1935 chd'ng lai viec cai ngue b i t tu nhan an<br /> Ne'u ehi bp dQdc thanh lap, trong dieu kien "khd muc" cd ddi. Cude dau danh da bien<br /> khic nghiet cua nha tu, thi hinh thQc boat thanh cude tuyet thQc eiia 120 tu nhan vdi<br /> ddng nhQ the ndo. Mac du khdng he cd sy yeu sdch: cam ddnh dap, bdt gid lao ddng<br /> lien lac vdi nhau trong cac nha tu vd cung khd sai, phdt quan do, cai thien an ud'ng,<br /> khdng the xin y kien chi dao tQ ben ngoai, didu tri benh lao... Cude dd'u tranh bude<br /> nhQng dang vien cdng san, vd'n da trai qua thyc dan Phap phai nhQdng bp (5).<br /> thyc tien da'u tranh, deu cd chung mdt<br /> 0 nhd lu Hda Ld, dudi sQ lanh dao cua<br /> quan diem, la phai thdnh lap chi bd cdng<br /> td chQc Dang Cong san, nhidu cude da'u<br /> san. TQ y nghla dd, ngay trong nhQng nam<br /> tranh eiia tu nhan dQdi hinh thQc tuyet<br /> 1930-1931, nhQng chi bp Dang Cdng san<br /> thyc dai ngay chd'ng lai sQ khiing bd' va len<br /> d i u tien dQdc thdnh lap d nhd tu Hda Ld<br /> an che dp lao tu da lam cho de qudc Phdp<br /> (Ha Npi), Kham Ldn (Sai Gdn), nhd tu phai lung lung. Ddng chu y nhd'l, la cude<br /> Vinh, nha tu Hai Phdng... Ndm 1932, chi dd'u tranh tuyet thyc cua nQ lu nhan chd'ng<br /> bd nhd tu Cdn Dao dQdc thanh lap, da lien khiing bd' da bude bpn dd qudc phai bdi bd<br /> lac vdi XQ uy Nam Ky vd dQdc cdng nhan la che dp cai lu nQ, le khoanh tay khi diem<br /> ehi bp dac biet. danh, de chi em ly cai qudn mpi cdng viec<br /> Nhiem vu trUde m i l cua ebi bd vd cua trai minh.<br /> nhQng ddng vien cdng san la td chQc ddu O nhd tu Sdn La, cuoc dd'u tranh eiia cac<br /> tranh chdng lai che dp khac nghiet ciia nhd chien si yeu nQde vd cdch mang, ma hat<br /> tu, chd'ng khung bd, tra thu, ddi cai thien nhdn la nhQng tu cdng san, dudc bat ddu<br /> dieu kien sd'ng eiia lu nhan. ngay tren dUdng hp bi dp giai IQ nhd lu<br /> Trong dieu kien nghiet nga ciia nhd tu, Hda Ld. Ldi dung sQ sd bd ciia quan djch,<br /> nhQng ngifdi tu cdng san, b i n g ehfnh hdnh cac chien si cdng san tranh thii rai truyen<br /> ddng, Idl sd'ng va long bao dung, nhdn ai ddn luyen truydn cdch mang, idcbQc ca hat<br /> eiia minh, nliQ cham sde sQc khde, nhUdng nhim tranh thu sQ cam tinh cua nhan dan<br /> khau phan an, ddng vien, chia se vdi tu vd Id' cdo nhQng hdnh ddng ddi x\t vd nhan<br /> nhdn da carp hda vd thu phuc dQdc hp, ke dao cua dd qud'e Phdp ddi vdi lu nhan. Tinh<br /> ca nhQng tu iQu manh. TQng bQdc, nhQng t h i n dau tranh dung cam va mUii Irf cua<br /> ngQdi tu cdng san da gide ngd va tap hdp nhQng chien si cdng san cang dildc phdt<br /> xung quanh minh mdt dpi ngu ddng dao tu huy khi da bi giam cam trong nha lu Sdn<br /> thQdng pham, td chQc cdc hdi IQdng trd vd La, da bude de qude Phap khdng nhQng cai<br /> din d l t hp vdo cude d i u tranh. thien didu kien giam giQ, ma nhidu khau<br /> quan trpng trong nhd lu, nhQ y le, bep an,<br /> O nha lu Cdn Dao, cude da'u tranh eiia<br /> xe nude... phai de nhQng ngQdi cdng san<br /> tu nhan dQdi sy lanh dao ciia chi bd da<br /> quan ly. Nhd dd, cuoc sd'ng eiia lu nhan<br /> bupe nha tu, d mQc dp nao dd, phai cai<br /> dQdc cai thien.<br /> thipn didu kien lao ddng khd sai, thay ddi<br /> nhQng ten tu iQu manh tdn ac ehi huy cdc d) nha tu Kon Turn, cude dd'u tranh<br /> top tu trong cdc bd phan lao dpng bdng tuyet thuc kien cUdng ciia anh chi em, mac<br /> nhQng tu cdng san. Mdt trong nhQng cude du bi ddn dp d i m mdu vdi hdng chuc ngUdi<br /> da'u tranh cd hieu qua la cude dau tranh chet, vin keo ddi sud't 5 ngay, da bude dd<br /> tuypt thyc cua 70 tu chinh tri ngay 1-3- qud'e Phdp phai cdi thien che dp lu pham.<br /> 30 Rghien eiiru Lich sit. sd 1.2010<br /> <br /> nhif che do an ud'ng, didu kien lao ddng khd boat ddng vdn hda, van nghe trong nha tu.<br /> sai. Nhd vay, cbi trong 6 thdng, IQ thdng Nhidu vd kich sinh ddng cd tac dung giao<br /> 12-1931 den thang 6-1932, cd khoang 200 due Idng yeu nQde, chd'ng giac ngoai xam,<br /> tu chinh tri, khi bet mua ldm difdng trd ve phe phan nhQng thdi hQ tdt xau eiia xa hdi<br /> Kon Tum (6), trQ mdt vdi ngUdibi benh dQdc cac tu chinh tri bien soan vd cdng<br /> chd't, cdn lai deu dQdc an loan (7). dien, nhQ vd "TrUng NU Vuang". "Quang<br /> Trung", "De Thdm". "Td dd tUdng"... Nhieu<br /> O Khdm Ldn Sai Gdn, cude dd'u tranh<br /> tdc i)ham van hpc cd gid tri cung dQdc cac<br /> phan ddi dn tu hinh Ly Ty Trpng da ldm<br /> tu ehfnh trj, md chu ye'u Id cdc tu ehfnh tri<br /> ndo dpng ca thdnh phd' vd lam eho bpn de'<br /> cdng san bien dich, nhQ cudn "Mudi ngay<br /> qudc phai ehun tay.<br /> rung chuyen the gidi" cua nhd van My Gidn<br /> Tai tda dn Dai hinh Sdi Gdn, 120 chien Rft, "Xi mdng" eiia Gdldcdp, "Sudi thep" eiia<br /> si cdng san bj dem ra xdl xiI iQ ngay 2 de'n Xerafimdvfch. NhQng tdc pham ndy khdng<br /> ngay 9-5-1933 vdi 8 ban dn til hinh, 19 dn nhQng dUdc cdc lu nhdn chuyen tay nhau<br /> chung than va khd sai, 79 ngQdi bi iQ 5 dpc, md cdn dQdc ddn dQng cdng phu thdnh<br /> nam den 20 nam lu da gay xdn xao dif ludn nhQng vd kich vdi sU tham gia ciia ngdt<br /> trong nudc vd quo'c te vd dUdc gpi la "vu dn tram tu nhdn da thu hut sy ddn xem cua ea<br /> sd 121" (sd'hd .sd). Tai ddy, cdc chien si cdng nhQng ten cai ngue Phap. Day la mdt trong<br /> san dd bien phien tda thdnh dien ddn len nhQng boat ddng cd hi()u qua nham cam<br /> an che dp thUe ddn vd luyen truydn ehu hda mpt sd'ten cai ngue, binh linh, tu nhdn<br /> trUdng, difdng Idl ciia Ddng (8). ma lanh vdi muc dich tao hau thuan cho<br /> cude da'u tranh ddi cai thien dieu kien sinh<br /> O nhd tu Budn Ma Thudl, cude dd'u<br /> boat, giup cdc chien si cdch mang bat lien<br /> tranh cua cdc tu nhan ehfnh tri md bat<br /> lac vdi Id chQc dang ben ngoai vd td chQc<br /> nhdn la cac dang vien cong sdn ldn dn chd<br /> VQdt ngiic (10). : v^rv.i'tfl<br /> dp da man cua nhd tu da difdc nhd bao<br /> Phap phanh phui Irifdc dif ludn bude bpn Bdi dudng ly luan ehfnh tri cho dang<br /> giam nguc phai thay ddi thdi dp vd ddp Qng vien vd nhQng ngQdi ed cam tinh vdi each<br /> mdt sd'yeu sdch cua lu nhan (9). mang dUdc cdc chidn si cdng san bet sQc<br /> ehu trpng.<br /> Net dpc ddo cua hinh thQc dau tranh<br /> khde difdc tu nhdn cdng san td chQc, Id boat VQdt len mpi sU kiem tra gat gao cua<br /> ddng van hda - van nghe, ma nhd tu Cdn nhd tu, cdc chien si cdng san da tim mpi<br /> Dao Id mpt dien hinh. Nhd tu Cdn Dao la cdch de ed dUde nhQng tdi lieu hpc tap, trau<br /> nha tu ldn nha't, khct tidng nhd't Ddng ddi kien thQc ve ly luan each mang tren Idp<br /> Difdng, ndi lap trung khd nhidu tu chinh trifdng ciia ehu nghla Mac-Lenin.<br /> In thude cdc td chQc each mang, nhQ Hdi O nha tu Cdn Dao, do lam tdt cdng tac<br /> Viet Nam Cdch mang Thanh nien, Tdn van dpng, gide ngd q u i n chung, nhQng<br /> Viet Cdch mang dang, Viet Nam Qud'e ddn ngUdi cdng san da nhd mot sd binh linh,<br /> dang, Ddng Cdng san vd cdc td chQc quan thuy thu, cdng chQc tien bp mua tai lieu<br /> chung. Do d(ic thu ed nhieu tu nhan thupc kinh dien ciia chii nghla Mac-Lenin, nhQ<br /> cdc td chQc cdch mang, nhQng ngQdi cdng "Tuyen ngdn ciia Ddng Cong sdn", "TU<br /> san dd xua't thdnh lap Ban lanh dao dQdi bdn". "Cfid'ng Duyrinh", "Chu ngliia duy<br /> hinh thQc Ban trat ty de td chQc nhQng vat vd chu ngJua kinh nghiem phi phan".<br /> CuQc dau tranh ciia cac chien sT cdng shn. 31<br /> <br /> <br /> "Ldm gi?", "Benh du tri td khuynh trong dia, nUa phong kidn nhif nifdc la va n h u n g<br /> phong trao cdng sdn", "Hai sdch luac cua van de lien q u a n den sdch lUdc ciia cdch<br /> Ddng ddn chd xd hoi', "Nguyen ly cua chu mang. 0 n h a tu Hda Ld, ddng chf Nguyen<br /> nghla Lenin",... do D a n g Cong san P h d p DQc C a n h va ddng chf Nguyen Lifdng Bang<br /> x u a t b a n . NhQng t a i lieu ciia D a n g Cong bd ra n h i e u cdng sQc de bdi difdng kinh<br /> san Ddng Dudng c u n g difdc bf m a t chuyen nghiem van ddng cdng - ndng vd binh Ifnh<br /> vao cdc k h d m cua n h a tu Cdn Dao, nbU: cho nhQng can bd ddng vien, n h a t la nhQng<br /> "Chanh cUang vdn tdt cua Ddng", "Sdch cdn bp sap mdn b a n tu, ddng Ihdi long ket<br /> luac vdn tdt vd Luan cUang chinh tri cua kinh nghiem cua cdng tdc ndy mot each cd<br /> Ddng"... O n h a l u Hda Ld, cdc ddng chf cd he Ihd'ng. NhQng Idp triet hpc va kinh td<br /> ly ludn ehfnh tri vd cd tri nhd td't da chep chinh tri hpc d n h d lu Cdn Dao do cdc ddng<br /> va bien soan lai cac cudn.' "Nhiing vdn dd chf da qua cdc Idp h u a n kiyen eiia ddng chf<br /> cua chu nghla Lenin", "NhUng vd'n de ca Nguyen Ai Qudc d Q u a n g Chdu hoiic tdt<br /> bdn cua cdch mang Dong Duang", "Luan nghiep IrUdng Dai bpc PhUdng Ddng d Lien<br /> cUang chinh tri", "Ba Le Cdng xd". "Gid tri Xd ldm giang vien t h u hiit sU t h a m gia ciia<br /> thdng du", "Kinli nghiem cdng tdc van ddng hdng t r a m lu chi'nli tri cong sdn. Cung lai<br /> qudn chdng",... Cdc tai lieu ndy dUdc soan nhd tii Cdn Dao, n h u n g Idp chuyen nghien<br /> thao cat giau rat cdng p h u vdi sd lifdng cQu nhQng tdc p h i m kinh didn cua chu<br /> hdng kg ddn mQc khi bi p h d t h i e n cdc gidm nghla Mac-Lenin vd lien he vdi thyc tien<br /> ngue va cai nguc p h a i ngae nhien (11). O cdch m a n g Viet Nam ddnh rieng cho cdc<br /> n h a lu Sdn L-a, tdi lieu dQdc bf mdt chuyen ddng chf da ed t r i n h dp ly luan, nliQ ddng<br /> vdo cdc k h d m t r o n g cac chuyen day di cua ehi Nguyen Van CQ, Le Diuin, P h a m Van<br /> lu n h a n cdng sdn tQ Hda Ld. O nhQng nhd Ddng... dd ldm sdng id nhieu van de ly luan<br /> tu khdc, b i n g nhidu b o a t dpng khdn kbeo, vd difdng ldi each m.ang Viet Nam. NhQng<br /> ndi d u n g cd ban cua chQdng t r i n h hpc tap ly<br /> eae chien sy cdng s a n da ed dQdc nhQng tdi<br /> luan va luyen truydn gide ngd q u a n chung<br /> lieu de bdi dUdng t r i n h dp ly ludn vd ndng<br /> d nhd tu Cdn Ddo dildc p h d n dnh tren cdc<br /> cao y IhQc each m a n g cho d a n g vien.<br /> Id la]) chf vd cdc td bao, nhU: "Y kie'n<br /> Nhieu Idp hoc l a p chinh tri d nhQng chung", "Ngiidi td do"...<br /> trinh dp khde n h a u dQdc bf m a t td chQc<br /> trong cac n h a tu. NhQng Idp sd giang dQdc Qua cdc Idp hpc l a p va h u a n luyen,<br /> td chQc cho cdc ddng chi chifa dUdc hpc nhQng ngifdi cdng san da trQdng thdnh vd<br /> chinh tri bao gid vdi muc dich lam cho hp n h a n IbQc Ibd gidi quan, \'d trinh dp ly ludn,<br /> hieu t h e ndo Id ehu n g h l a cdng s a n , giai trong dd nhidu ngQdi Ird t h a n h n h u n g edn<br /> cdp, da'u t r a n h giai ca'p... Cdn trong nhQng bd lanh dao xuat sac ciia Dang. Vd van dd<br /> Idp bdi dudng kien thQc cd b a n ve dQdng ldi ndy, Chii lich Hd Chf Minh nhdn xel: "Bie'n<br /> cdch m a n g Viet N a m , n h u cdc van dd: tfnh cdi rui thdnh cdi may. cdc dong chi ta dd lai<br /> chat, n h i e m vu, dpng luc, sdch ludc... cua dung nhUng ngay tlidng d tu de hgi liop vd<br /> cdch m a n g difdc cdc chien si cdng san t h a o hgc tap ly ludn. Mot ldn niia. vice do lai<br /> ludn sdi ndi. 0 nhd tu Cdn Dao, ddng chf chdng to rdng chinli sdcli khdng bd cUc ky<br /> Ngd Gia T y difa ra n h i e u y kidn ve vai trd dd man cua ke thu chdng nhiing khdng<br /> ciia giai cdp lif s a n vd giai cap dia chii ngdn trd duac biidc tien cua cdcli mgng md<br /> trong didu kien cu the cua mdt nifdc thude trdi lai, nd dd trd nen mdt thd" liia thii vdng,<br /> 32 Rghien eiiru Ljch sit, so 1.2010<br /> <br /> nd ran luyen cho ngiidi cdch mgng cdng ddn tdc) vd ngUdi the gidi (cdch mgng the<br /> tlicm ciing ran. Md ket qud Id cdch mgng gidi) (13). Tuy nhien, sy giai thich nay, nhu<br /> dd thdng the. dequd'c dd thua... (12). ehfnh nhQng ngQdi cd uy tin trong Viet<br /> Dau tranh lif IQdng vdi Viet Nam Qud'e Nam qudc dan dang nhan xet, khdng ed<br /> dan ddng Id mpt trong nhQng nhiem vu ma nghla la cuoc dau tranh trong npi bd dang<br /> nhQng ngQdi lu cdng san phai ddi mat hp "de'n ddy la gidi quye't xong... (14).<br /> trong cdc nhd tu thyc dan. NhUng ve sau, ehfnh nhQng ngQdi tu<br /> TQ sau vu am sdt ten trum md phu Cdng san phai ddi mat vdi nhQng ngQdi tu<br /> Bazin (9-2-1929), nhd't la IQ sau cude khdi Quo'c dan dang trong cude da'u tranh tren<br /> nghla Yen Bdi (thdng 2-1930), hang ngan linh vyc tQ tifcing lien quan den difdng Idi<br /> dang vien Viet Nam Qud'e dan dang bi cdch mang ciia mdi ben. Tai nhd tu Hda Ld,<br /> giam vd bi tra tan het sQc da man trong cac dang vien Qud'e dan dang ra td bao "Bdt<br /> nha tu thyc ddn. Khi mdi vdo tu, nhd't la d chien sdu" de bao ve quan diem eiia hp va<br /> nha tu Hda Ld, nhQng dang vien Qud'e dan tranh luan vdi nhQng ngQdi cdng san ve<br /> dang, d mQc dp ndo dd, da cung vdi nhQng giai ca'p va dd'u tranh giai ca'p; Td qud'e va<br /> dang vien Cdng san dd'u tranh chd'ng lai gia dinh; Chii nghla tam dan vd chu nghla<br /> che dp ha khac cua nhd tu, ddi cai thien cdng san... Viet Nam Qud'e dan dang phii<br /> dieu kien song ciia tu nhan. Tai day, khi nhan sy phan chia giai cap va da'u tranh<br /> Phdp dUa gin 100 chidn si Viet Nam Qud'e giai cap d Vict Nam, ddng thdi phii nh.dn<br /> dan dang tham gia khdi nghia Yen Bdi ra vai trd lanh dao each mang ciia giai ed'p<br /> xet xU lai phien tda Hdi ddng de hinh Yen cdng nhdn. Tren lap trQdng ciia chu nghla<br /> Bdi, hp da the bipn khi phdeh da'u tranh Mde-Lenin, can cQ vao qud trinh phat trie'n<br /> kien cQdng trifdc ldi bude tdi eiia de qudc kinh te, xa hpi cua Viet Nam ke tQ khi<br /> Phdp vd dUdc cdc t i n g Idp nhan ddn id Idng Phdp xdm lUdc, nhQng ngifdi cdng sdn da<br /> ngUdng md. Lich sU mai mai ghi nhan dQa ra nhQng ludn diem cd can cQ khoa hpc<br /> nhQng ddng gdp cua hp cho sy nghiep giai ve vai trd lanh dao cua giai cap cdng nhdn<br /> phdng dan tdc. ma Bd tham muu ciia nd Id Dang Cong san,<br /> Tuy nhien, trong tu, cdc dang vien Viet ve sy lien minh giQa giai ca'p cdng nhdn vd<br /> Nam Qudc ddn dang vdn bao ve quan diem giai ca'p ndng dan vdi cdc t i n g Idp khdc<br /> ve difdng ldi each mang eiia minh, ma thyc trong cdch mang giai phdng ddn tdc... Vdi<br /> chd't da bi thyc lien phu dinh. Thoat diu, da tQ cdch Id nhQng chii biit ciia cac td bdo:<br /> xay ra cuoc dd'u tranh trong ndi bd Viet Nam "Dudc dUa dUdng", "Con dudng chinh",<br /> Qudc Dan dang d nhd tu Cdn Dao ve khdi "Dudc Viet Nam", ddng chf Lo Duan vd<br /> niem the nao la each mang dan tpc vd each ddng ehi TrQdng Chinh da ddng vai trd tfch<br /> mang the gidi. Sau mpt qua trinh dd'u tranh eye trong cuoc but chien vdi Viet Nam Qude<br /> quyet liet, hp di de'n mpt sy thd'ng nhat cd dan dang trong nha tu Hda Ld. Ngodi ra,<br /> tfnh thda hiep vd viec xdc dinh ehu nghla cdc td bdo: "Lao tu tgp chi" vd "Tap chi<br /> ciia Dang mpt cdch chung chung Id: "TrUdc Cong sdn" cua ede tu nhdn cdng san da gdp<br /> ldm cdch mgng ddn tdc, sau ldm cdch mgng p h i n khdng nhd vao viec tuyen truyen each<br /> the gidi cd nghla Id trit bo nhiing dp bdc ve mang, gide ngd (iiian chiing, vd phe phdn<br /> chinh tri, kinh texd hgi (cdch mgng) demUu nhQng quan diem phi thyc te cua Viet Nam<br /> hgnh phdc cfio ngUdi Viet Nam (cdch mgng Qude dan dang dupc bieu hien rd nha't<br /> Cuoc dau tranh ciia cac chien si cdng s i n . 33<br /> <br /> trong cuoc khdi nghla Yen Bdi cung n h u y khiing bd tan khdc cua de qudc Phaj), cdc cd<br /> thQc td chQc Idng leo cua ddng nay. Bi ddnh sd dang h l u nhil bi tan vd, cac ddng chi Idnh<br /> bai ve ly ludn va nhQng phifdng dien khdc, dao Dang cdc cap, nhQng dang vien xua't s i c<br /> Qud'e dan d d n g vQa quay sang tuyen truyen ciia Dang bi giet hoac bi bat giam trong cdc<br /> chii nghla t a m d a n , vQa d u n g Ihii doan nhd lu. Vi vay, nhiem vu nay n h i m v;io hai<br /> "thien chien" vd "huyet chien". Trong bdi muc dich: tang cudng sQc m a n h ciia Dang d<br /> canh dd, trong h a n g ngu cua Viet Nam Qud'e ben ngoai vd phdi hdp ddu t r a n h trong cdc<br /> dan d a n g bi phdn hda sdu s i c . NhQng dang nhd lu vdi phong Irdo chung.<br /> vien Viet N a m Qudc d a n d a n g ed cam tinh<br /> Vdi y nghla tren, lai n h a lu Hda Ld, cdc<br /> vdi Dang Cong sdn ngay cang t a n g (15).<br /> ddng chf Le Dudn, Nguyen Lifdng B i n g ,<br /> Tai n h d tu Cdn Dao, a n h hQdng eiia Nguyen Tao, Bui Xudn Mdn, Nguyen<br /> nhQng ngQdi cdng s a n ddi vdi tu n h d n ndi Trpng Dam... da lap ke hoach vQdt nguc rd't<br /> chung, chinh tri p h a m Qudc d a n d a n g ndi linh hoat. NhQng ddng chf dUde piian cdng<br /> rieng, la ra't ldn. P h o n g cdch sd'ng, each vUdt nguc, b i n g nhQng h d n h vi khon khco,<br /> thQc td chQc dd'u t r a n h , hpc t a p van hda, ly da dQdc cap giay phep ra nhd thudng Phii<br /> luan, y chf vUdn ldn cua d a n g vien Cdng Doan. TQ day, ldi d u n g su chu q u a n ciia ke<br /> san da lam cho d a n g vien Qud'e ddn d a n g dich, nhQng ddng chf tren da d u n g nhQng<br /> cang td ve hoai n g h i ve chii t h u y e t md hp d u n g eu thd sd cat d a u dude cUa song sat<br /> dang tdn thd vd theo dudi. Vdi sy da'u t r a n h ciia nhd Ihifdng. Ket qua, sdu ddng chf:<br /> khdn kbeo eiia nhQng ngifdi cdng san, mpt Nguyen Tao, Nguyen Trpng Dam, Hao Lich,<br /> so' ddng vidn Qud'e d a n d a n g da ty nguyen Bui Xudn Man, Le Dinh Tuyen, Nguyen<br /> dQng t r o n g h d n g n g u ciia D a n g Cdng sdn Ludiig Bang dd thoat nguc mdt cdch an todn<br /> vd td chQc Idp bpc v a n hda, nhQng tren thyc ve Nam Dinh, T h a n h Hda, Thai Binh, llUng<br /> te. Id hpe t a p chu nghia Mde-Lenin. Ldp Yen, Thdi Nguyt'ii de tiep luc hoat dpng, bd<br /> hpe cd luc da t a n g len den 100 ngifdi. TrQdc sung lUc lUdng cho Dang (17). D i u nam<br /> linh hinh t r e n , nhQng p h a n lu eye doan 1933, cbi bd Hd Ndi ben lac dudc vdi ddng<br /> trong Viet N a m Qud'e d a n d a n g Ihuc hien chf Nguyen Tao va Le Dinh Tuyen. Hai<br /> k h u n g bd' ndi bd, tuyen dn IQ hinh mdt sd ddng chf da giup chi bd bien soan vd an lodl<br /> ngQdi, trong dd cd ngifdi bi giet b u t mdt mdt so ldi lieu h u a n luyen. Sau do, khoang<br /> each da m a n . T u y n h i e n , ldp hpc vd chu giQa thdng 3-1933, chi bd ddn didn Da Phuc<br /> nghla Mde-Lenin trong h d n g ngu cua Viet (nay thude huyen Soc Sdn, ngoai t h a n h Hd<br /> Nam Qudc ddn d a n g vdn dQdc tiep tuc (16). Ndi) dQdc t h d n h lap gdm 6 dang vien do<br /> Qua sy n h a n thQc va hpc t a p trong lu, ddng chf Nguyen Tao ldm Bi Ihif. Day la chi<br /> nhieu d a n g vien Qudc d a n d a n g da chuyen bd dau tien difdc t h d n h Id]) d \'ung ndng thdn<br /> h l n s a n g lap t r u d n g cua chii nghla Mde- phia Bae Hd Npi.<br /> Lenin, trong dd cd nhQng ngifdi sau ndy giQ<br /> Tai n h d t u Cdn Dao, ndi ed dia hinh<br /> nhQng cQdng vi q u a n t r p n g trong D a n g vd<br /> hiem trd, x u n g q u a n h bidn bao bpc, vQdt<br /> Nhd nQde Viet N a m .<br /> nguc va lien h e vdi dd't lien la cdng viec rd't<br /> Lidn b e vdi cd sd d a n g bdn ngoai va td khd k h a n . T h e nhifng, tQ n a m 1930 den<br /> chQc vifdt nguc la mdt trong nhQng nhiem 1935, da cd tdi h a n g ngdn iudt tu C'dn Dao<br /> vu md n h u n g ngudi cdng s a n t r o n g cac nhd VUdt nguc. Sd' ngQdi bi bat lai va bi tra ldn<br /> tu ludn chu trpng. Nhil da de cap, do sy het siic da m a n cung len tdi h a n g ngdn.<br /> 34 Rghien euu Lich sur. so 1.2010<br /> <br /> TrQdc thyc trang tren, de chuan bi cho mdt Cude dali tranh ndy da thue ddy sy ra<br /> chuyen vQdt nguc, chi bp da chi dao sdt sao ddi nhQng ehi bp Dang Cong san, hat nhan<br /> nhieu khau: Lap Quy giai phdng de quyen lanh dao phong trdo trong cdc nha tu.<br /> tidn, lUa chpn nhQng ddng chf vQdt nguc, Trong dieu kien h l u bet cdc cd sd Dang ben<br /> chuan bi iQdng thUe, thuoc cdc loai, ddng ngoai bi tan vd dang trong qud trinh hdi<br /> thuyen, be... Lien tuc trong cdc nam, iQ phuc, nhQng chi bd trong tu gdp phan tao<br /> ndm 1932 den nam 1935, chi bd ddu td chQc them sQc manh cho boat ddng cua Ddng.<br /> cdc cude vUdt nguc cdng phu trong nhQng Cuoc dau tranh ciia ddng dao tu nhan<br /> didu kien bet sQc nghiet ngd ciia che dp dQdi nhidu hinh IhQc do cdc chi bp cdng san<br /> nha lu. Trong hai nam dau, nhQng cude lanh dao bode ndng cd't la cdc chidn sT cdng<br /> vifdt nguc da khdng thanh cdng, do mua gid san da cd vu, vd trd thdnh bd phan khang<br /> chudng ldn, sdng to, be va thuyen bi vd vd kbit ciia phong trdo dd'u tranh chung thdi<br /> bi ddnh chim, mot so' ngifdi by sinh tren kyndy. , ,. ,,.. -„. „•<br /> bien, sd' cdn lai bi bat va bi tra tan bet sQc<br /> Cude dd'u tranh ciia cdc chien .si cdng<br /> ldn bao. Rut kinh nghiem IQ sQ that bai dd,<br /> san trong tu ddng thdi thQc tinh idng yeu<br /> trong nhQng nam 1934 vd 1935, cbi bd da<br /> nQde, cam thu giac, niem iQ bdo dan tpc<br /> td chQc thanh cdng hai chuyen vQdt dao eho<br /> cho mdt so iQdng kha ddng tu nhan gdm<br /> nhidu ddng chf vd ca tu thQdng pham. Trd<br /> nhieu thanh phan, trong dd cd ea nhQng tu<br /> vd dd't lien, cdc ddng ebi da bat lien lac vdi<br /> nhdn iQu manh.<br /> cdc cd sd dang, mpt so' khac dQdc bd sung<br /> vdo cd quan XQ iiy Nam Ky vd trd thanh Cude dd'u tranh cdn ed y nghia rat to ldn<br /> nhQng can bp lanh dao chii chd't cua XQ uy. ddi vdi boat dpng trong tu eiia ede chien si<br /> cdng san d nhQng thdi ky sau dd. TQ kinh<br /> NhQng chien si vQdt nguc vd dUdc man nghiem dd'u tranh ciia thdi ky ndy, trong cdc<br /> ban IQ cdc nhd lu trd vd da bdo cdo cu the giai doan tiep theo, hdng loat chi bp cdng<br /> vdi cdc ed sd dang vd che dp nghiet nga eiia sdn difdc thdnh ldp trong cdc nha nguc, nha<br /> nhd tu, phong trao dau tranh trong tu ndi giam; boat dpng dau tranh ngay cang ])hong<br /> chung, linh hinh boat dpng va dd'u tranh phu, cd hieu qua, ft dd mdu; so tu ehfnh tri<br /> ciia cdc chi bp ndi rieng. TQ nhQng didu cung nhu tu thQdng pham vQdt ngiic an loan<br /> m i l thay, tai nghe trong cac nha tu, nhidu ngdy cang nhidu; sQ ket hdp dd'u tranh trong<br /> chien si cdch mang da viet nhQng bdi bdo lu vd ben ngoai ngay cang chat che.<br /> Id cdo ehfnh sdch vd nhan dao trong cdc<br /> Cude dd'u tranh nay khdng nhiing rdii<br /> nhd tu, yeu cau dai xa ehfnh tri pham, cai<br /> luyen nhQng ngQdi cdng sdn trinh dp ly<br /> lhi('n chd dp lao tu d Ddng Difdng va ban bd<br /> ludn, y ehi bd't kbua'l, dQc linh trung thdnh<br /> cdc quydn ty do ddn ehu. Day la nhQng can<br /> vdi sy nghiep each mang, ma cdn tfch luy<br /> cQ de Dang chi dao tang eUdng phdi hdp<br /> cho hp khdng ft nhQng kinh nghiem quy ban<br /> da'u tranh vdi phong trao trong cdc nhd tu,<br /> cho qud trinh cdch mang. Vi vay, ebfnb cua:<br /> ddy manh len dn nhQng hanh dpng khung<br /> da'u tranh trong tu dd gdp phan san sinh ra<br /> bd lu nhdn vd che dp tan ac eiia ede nha tu.<br /> mpt the he lanh dao cdch mang tai nang<br /> TrQdc bet, cd the tha'y, cude da'u tranh nhQ, nhQ Le Dudn, Pham Van Ddng, TrUdng<br /> cua cdc chien sT cdng san trong tu gdp phan Chinh, Nguyen Duy Trinh, Tdn DQc Thing,<br /> quan trpng vdo qua trinh phuc hdi phong Ngd Gia Ty, Nguyen Vdn CQ, Pham Hung,<br /> trao cdch mang thdi ky 1932-1935. Hoang Qud'e Vict, Le Thanh Nghi, Nguyen<br /> CuQc dau tranh ciia cac chien si cdng sin. 35<br /> <br /> <br /> L Q d n g B a n g , T r I n V a n G i a u . . . H p d a gdp N h a t u "thiic sii Id mdt vUdn liOm cua<br /> p h a n k h d n g n h d lam nen sy t h d n h cdng cua cdch mgng Viet Nam" vd c u d e da'u t r a n h<br /> each m a n g t r o n g n h Q n g n a m 30, Cdch m a n g ciia n h Q n g n g Q d i c d n g s a n t r o n g cdc n h d t u<br /> T h d n g T d m 1945 vd h a i cude k h d n g chien d a "gdp phdn thdc ddy phong trdo cdch<br /> c h d n g P h d p v a Chd'ng M y eiia d a n tdc.. mgng tie'n len (18).<br /> <br /> <br /> <br /> CHU THICH<br /> <br /> (1). Ban ngtiien cilu lich sii Dang Trung ildng. (9). Ban nghien cUu lich sU Dang Trung Udng:<br /> Lich su" Ddng Cong sdn Viet Nam sO thao, tflp I, Nhiing sU kien lich si Ddng. tap I (1920-1954),<br /> 1920-1954. Nxb. Su That, Ha Ngi-1984, tr. 173- Nxb. Su that. Ha Npi, 1976, tr. 327;<br /> 174.<br /> (10). Ban Cha'p h a n h Dang bp tinh Ba Ria-<br /> (2). Annuaire statistique de L'Indochine. Vung Tau. Nhd tu Con Ddo (1862-1975). Nxb.<br /> Cinquidme Volume. 1932-1933. Hanoi, Imprimerie Chinh tri quoc gia. Ha Npi, 2001, tr. 128-133.<br /> D extreme-Orient, 1935, p. 119. • •.•• . -<br /> (11). Le Van Ba. Ke chuyen nha tu Hoa Lb.<br /> (3). Dang Cong san Viet Nam. Van kien Ddng Nxb. Van hoa dan tpc. Ha Npi, 2006, tr. 17-18.<br /> todn tap. Tap V - 1935. Nxb. Clifnli tri quoc gia.<br /> (12). Ho Chf Minh; Todn tap, tap 10. Nxb.<br /> Ha Noi, 2002, tr. 371.<br /> Chinh tri quoc gia, Ha Npi, 1996, tr 3-4,<br /> (1). Giai doan nay, so dang vien bi giam cSm<br /> (13). Vien Klioa hpc xa hpi Viet Nam. Vien SiJ<br /> trong cac nlia tu thUc dan len den vai ngan ngUdi<br /> hpc. H6i ky Trdn Huy Lieu. Nxb. Khoa hpc xa hpi.<br /> (khoang hdn 2.000 ngUdi, chiem tren 57% so dang<br /> Ha Npi, 1991, tr. 158.<br /> vien khi do la 3.500 ngUdi), trong do c6 hdu het cac<br /> (14). Vien Khoa hpc xa hpi Viet Nam. Vien Su<br /> nha lanh dao xua't sac cua Dang.<br /> hpc. Hdi ky Tran Huy Lieu, sdd, tr. 158.<br /> "' (5). Xem: Dudiig T r u n g Quoc. Viet Nam-<br /> (15). Sd Van hoa Thong tin Ha Npi-Vien Lich<br /> Nhiing sii kien lich si? (1919-1945). Nxb. Giao due,<br /> su Dang. Dau tranh cua cdc chien si yeu nUdc vd<br /> 2000, tr. 241. Theo thong ke tren bao La Lutte<br /> cdch mang tai nhd tu Hoa Lb (1899-1954). Nxb<br /> ngay 6-4-1935. so tu chet vi lao dpng kho sai cl Con<br /> Chinh tri quoc gia. Ha Npi. 1994, tr 130-135.<br /> Dao nam 1930: 305, 1931: 204, 1932: 105, 1933:<br /> (16). Ban Cha'p hanh Dang bp tinh Ba Ria-Vung<br /> 85. »/'"^v yrki ffe'.^ia V i i : . ;,. ..lis;-^;<br /> Tau. Nhd tit Con Ddo (1862-1975). Sdd, tr. 148-151.<br /> (6). TrUdc do, khi h e t miia lam viec, so tu nhan<br /> (17). Sd Van hoa Thong tin Hh Npi-Vicn Lich<br /> lao dong kho sai song sot tr6 ve Kon Tum chi con<br /> sU Dang. Ddu tranh cda cdc chien si yeu ni/dc vd<br /> lai chua difdc 1/3.<br /> cdch mang tgi nhd tit Hda Lb (1899-1954). Sdd, tr.<br /> (7). Le Van Hie'n: Nguc Kontum. Nxb. Hoi nha 136-142.<br /> van. Ha Npi. 1958, tr. 76-86. (18). Ldi ti/a cua coThu tUdng Phgm Vdn Dong<br /> viet cho cuon sdch: Ban Cha'p h a n h Dang bp tinh<br /> (8). Ban nghien cUu lich sU Dang Trung Udng.<br /> Ba Ria-Vung Tau. Nha tu Con Dao (1862-1975)<br /> Nhiing sU kien lich sii Ddng, tap 1 (1920-1954).<br /> Nxb. Chinh tri quoc gia. Ha Npi, 2001, tr. 8, 9.<br /> Nxb. S u T h a t , Ha Npi, 1976. tr. 302-303.<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2