Đánh giá chất lượng môi trường nước biển ven bờ phía Bắc Viêṭ Nam, 2016

CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11<br /> <br /> <br /> Đồ thị trên hình 9 biểu diễn sự thay đổi hàm lượng cacbon từ bề mặt thấm vào bên trong<br /> của mẫu trụ sau khi thấm 3 giờ (với cùng chế độ thấm như với mẫu khối ở trên). Ta thấy rằng<br /> chiều sâu khuếch tán và phân bố nồng độ cacbon của hai mẫu này là như nhau. Nghĩa là chiều<br /> sâu khuếch tán và phân bố nồng độ cacbon trong mẫu thấm không phụ thuộc vào kích thước của<br /> mẫu thấm mà chỉ phụ thuộc vào các thông số công nghệ thấm.<br /> 4. Kết luận<br /> Nghiên cứu quá trình thấm cacbon bằng phương pháp mô phỏng số cho ta một số kết luận sau:<br /> - Xác định được chiều dày lớp thấm khi thực hiện ở một chế độ cụ thể;<br /> - Xác định được sự phân bố của hàm lượng cacbon khi thấm.<br /> Tuy nhiên, cần khai thác nghiên cứu sâu hơn về ứng suất và xác định được các pha tồn tại<br /> sau khi thấm cũng như công đoạn tiếp theo của quá trình thấm.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. ASM Handbook Committee (2002), Volume 04 - Heat Treating, pp.721-826.<br /> [2]. Autorenkollectiv, Tehchnologie der Waermebehandlung von Stahl, VEB Deutscher Verlag<br /> fuer Grundstoffindustrie, Leipzig.<br /> [3]. Nguyễn Văn Tư, Xử lý bề mặt (1999), Đại học Bách Khoa Hà Nội.<br /> [4]. Olga Karabelchtchikova (2007), Fundermentals of mass tranffer in Gas Carburizing”.<br /> [5]. Torsten Holm, “Furnace atmospheres No.1 Gas carburizing and carbonitriding”, Linde Gas<br /> special Edition.<br /> [6]. Nguyễn Văn Tư, Nguyễn Minh Tuấn (6/2006), Điều khiển thế cácbon bằng cảm biến ôxit<br /> zircon, tạp chí Công nghiệp, tr14.<br /> [7]. Ngô Văn Trúc, Nguyễn Xuân Trường (2008), Ứng dụng Sensor oxy trong công nghệ thấm<br /> cacbon thể khí sử dụng khí Gas Việt Nam, Đại học Bách Khoa Hà Nội.<br /> <br /> Ngày nhận bài: 18/10/2017<br /> Ngày phản biện: 06/11/2017<br /> Ngày duyệt đăng: 09/11/2017<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢ NG MÔI TRƯỜNG NƯỚC BIỂN<br /> VEN BỜ PHÍA BẮC VIỆT NAM, 2016<br /> QUALITY ASSESSMENT OF COASTAL WATERS IN THE NORTHERN<br /> PART OF VIETNAM, 2016<br /> LÊ VĂN NAM1, DƯƠNG THANH NGHỊ1, NGUYỄN XUÂN SANG2<br /> 1Viện Tài nguyên và Môi trường biển, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam,<br /> 2Viện môi trường, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam.<br /> <br /> Tóm tắt<br /> Việt Nam là một trong các quốc gia có đường bờ biển kéo dài, cùng sự phát triển mạnh<br /> mẽ của kinh tế công nghiệp và các hoạt động dịch vụ du lịch. Tuy nhiên, các tác động<br /> của sự phát triển kinh tế đến môi trường biển những năm gần đây đã lên mức báo động.<br /> Quan trắc chất lượng nước biển để từ đó đề xuất các giải pháp nhằm làm giảm thiểu và<br /> khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường biển là điều cần thiết. Các kết quả tính toán<br /> năm 2016 theo phương pháp xếp hạng của Cục Kiểm soát ô nhiễm Bộ Tài nguyên và<br /> Môi trường cho thấy môi trường nước biển ven bờ phía Bắc Việt Nam ở trạng thái “không<br /> bị ô nhiễm” và “An toàn về mặt Môi trường”.<br /> Từ khóa: Chỉ số ô nhiễm, chất lượng nước biển, môi trường biển.<br /> Abstract<br /> The coastal waters of northern Vietnam have a long coastline, rapid economic and social<br /> development. However, this is a negative impact on the marine environment when it is<br /> difficult to control pollution sources. Sea water quality monitoring from which to propose<br /> solutions to reduce and improve the quality of the environment is essential. The results<br /> <br /> <br /> <br /> Tạp chí Khoa học Công nghệ Hàng hải Số 52 - 11/2017 41<br />  CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11<br /> <br /> <br /> show that the quality of coastal water in northern Vietnam in 2016 was "not polluted" and<br /> "environmentally safe".<br /> Keywords: Marine environment, Risk quotient (RQ), Sea water quality index (SWQI).<br /> 1. Mở đầu<br /> Để quản lý môi trường nước biể n ven bờ phía Bắ c Việt Nam, đã có nhiề u chương trình quan<br /> trắ c, điề u tra khảo sát với nhiề u thông số phục vụ các mục đích nghiên cứu. Nhưng để đánh giá<br /> tổ ng hợ p các thông số phụ vụ quản lý phân loại chấ t lượ ng nước thì chỉ số chấ t lượ ng nước (Sea<br /> Water Quality Index - SWQI) và hệ số tai biến (Risk Quotient - RQ) đã được áp dụng phổ biến trên<br /> thế giới. Theo đó, từ kế t quả quan trắ c năm 2016, chấ t lượ ng nước biể n ven bờ phía Bắ c Việt<br /> Nam đượ c cảnh báo rủi ro ô nhiễm cao nhấ t ở vùng Cửa sông Ba Lạt (RQ= 0,58) và ở mức chấ t<br /> lượ ng nước thấ p nhấ t (SWQI0= 69).<br /> 2. Số liệu và phương pháp<br /> 2.1. Số liệu<br /> Để phân tích được hiện trạng chất<br /> lượng nước biển ven bờ vùng biển phía<br /> Bắc Việt Nam, bài báo sử dụng các kết quả<br /> quan trắc môi trường định kỳ năm 2016.<br /> Kết quả được tiến hành bởi trạm quan trắc<br /> và phân tích môi trường ven bờ phía Bắc<br /> Việt Nam. Vị trí các điểm quan trắc được<br /> thể hiện trong hình 1. Tại mỗi điểm quan<br /> trắc, chất lượng nước được lấy 2 lần tại<br /> hai tầng mặt và đáy. Thời gian lấy mẫu là<br /> vào kỳ nước lớn và nước ròng trong kỳ<br /> nước cường. Mẫu được thu vào mùa khô<br /> (tháng 4) và mùa mưa (tháng 8).<br /> <br /> Hình 1. Vị trí các trạm quan trắc<br /> 2.2. Phương pháp thu mẫu, đo đạc, phân tích các thông số chất lượng nước biển<br /> Kỹ thuật lấy mẫu nước: TCVN 5998:1995; Thiết bị: Batomet Van Dorn Sampler thể tích 2 lít<br /> và 5 lít.<br /> Trong đó các thông số như nhiệt độ, độ muối, pH, oxi hòa tan được đo nhanh tại hiện trường.<br /> Các thông số khác được chuyển về phòng thí nghiệm chuyên ngành của Viện tài nguyên môi trường<br /> biển - Viện hàn lâm khoa học Việt Nam và phân tích theo các TCVN và thế giới hiện hành.<br /> 2.3. Phương pháp tính toán các chỉ số chất lượng nước<br /> Tính toán chỉ số chất lượng môi trường nước biển ven bờ (SWQI) như sau [2]:<br /> i = 1, 2, 3... n: Là chỉ số cho các điểm quan trắc.<br /> Ci: nồng độ chất ô nhiễm tại điểm i, tính trung bình<br /> cả năm.<br /> Co: Nồng độ tối đa cho phép theo Quy chuẩn Việt<br /> Nam 10:2015 /BTNMT.<br /> n: chỉ số điểm quan trắc tại vùng biển nghiên cứu<br /> Trị số 100: chất lượng nước biển ven bờ quy ước<br /> trong điều kiện giá trị nồng độ chất ô nhiễm thực tế<br /> bằng giá trị nồng độ chất ô nhiễm giới hạn qui định.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 42 Tạp chí Khoa học Công nghệ Hàng hải Số 52 - 11/2017<br />  CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11<br /> <br /> <br /> SWQI0 = [SWQI(TSS) + SWQI(COD) + SWQI(Amoni) + SWQI(dầu mỡ) + SWQI(Pb) +<br /> SWQI(T.coli)]/6<br /> SWQI0 ≤ 50: Chất lượng nước biển ven bờ ở trạng thái tốt;<br /> 50 1, gây tai<br /> biến môi trường.<br /> 3. Kết quả và thảo luận<br /> 3.1. Nhóm thông số hóa lý<br /> pH dao động từ 7,49 đến 8,36; giá trị pH đều nằm trong GHCP (từ 6,5 đến 8,5) đối với nước<br /> nuôi trồng thủy sản theo QCVN10-MT: 2015/BTNMT. Hàm lượng oxy hoà tan tại tầng mặt dao<br /> động từ 5,69 đến 6,43 mg/l, trung bình 6,16 mg/l. Tầng đáy hàm lượng oxy thấp hơn tầng mặt, dao<br /> động từ 5,53 đến 6,04 mg/l, trung bình 5,70 mg/l. So với GHCP theo quy chuẩn QCVN 10-MT:<br /> 2015/BTNMT đối với nước biển ven bờ mục đích dùng cho nuôi trồng thuỷ sản (≥ 5 mg/l), oxy hòa<br /> tan trung bình đo tại các điểm quan trắc đều nằm trong GHCP.<br /> 3.2. Nhóm thông số môi trường chấ t lượng nước<br /> Tổng chất rắn lơ lửng (TSS)<br /> Hàm lượng TSS trong nước tầng mặt và tầng đáy khu vực ven bờ phía Bắc trong năm 2016<br /> dao động từ 22,9 mg/l đến 70,6 mg/l. Khu vực có hàm lượng chất rắn lơ lửng tại Đồ Sơn, Ba Lạt<br /> nhìn chung đã cao hơn GHCP đối với nước nuôi trồng thuỷ sản theo QCVN10-MT:2015/BTNMT<br /> (