Đánh giá kết quả ứng dụng laser CO2 trong điều trị nốt ruồi lành tính tại Bệnh viện trường đại học y khoa Thái Nguyên

Phạm Công Chính và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 134(04): 169 - 173<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ỨNG DỤNG LASER CO2<br /> TRONG ĐIỀU TRỊ NỐT RUỒI LÀNH TÍNH TẠI BỆNH VIỆN<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA THÁI NGUYÊN<br /> Phạm Công Chính*, Nguyễn Thị Thu Hoài<br /> Trường Đại học Y Dược - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị nốt ruồi lành tính bằng Laser CO2.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu : Nghiên cứu mô tả trên 56 trường hợp điều trị nốt ruồi<br /> lành tính bằng Laser CO2 với các tiêu chí đánh giá mức độ tốt, khá, trung bình ; thời gian gian lành<br /> sẹo, các tác dụng không mong muốn.<br /> Kết quả: Lứa tuổi của các bệnh nhân đến tẩy nôt ruồi thường gặp là : 16-30 (60,70%) với nghề<br /> nghiệp chủ yếu là học sinh, sinh viên (64,29%). Vị trí tổn thương ở vùng mặt chiếm tỷ lệ cao nhất<br /> (80,30%). Kết qủa loại bổ nôt ruồi đạt tỷ lệ tốt (89,30%, khá (8,90%), trung bình (1,80%) với thời<br /> gian lành bênh trung bình: 7,2 ± 3,7. Các tác dụng không mong muốn là: 14,24%.<br /> Kết luận: Ứng dụng Laser CO2 trong điều trị nốt ruồi lành tính đạt hiệu quả cao, đáp ứng được<br /> thẩm mỹ, ít tai biến, thời gian lành tổn thương nhanh.<br /> Từ khoá: Điều trị nốt ruồi, Laser CO2<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Nốt ruồi là một loại bướu da thường gặp nhất<br /> trong các loại bướu, tất cả mọi người trong<br /> chúng ta ít ai mà không có nốt ruồi trên cơ<br /> thể, đôi khi có đến hàng chục nốt hoặc nhiều<br /> hơn nữa. Nó được hình thành do nghịch tạo<br /> sắc tố ở da, thông thường tổn thương xuất<br /> hiện từ nhỏ nhưng cũng có khi lớn lên mới<br /> xuất hiện, tổn thương có ranh giới rõ ràng và<br /> đa dạng, mang tính chất phôi hoặc đã trưởng<br /> thành. Vị trí của nốt ruồi thường ở vùng da hở<br /> như ở mặt, cổ, nơi tiếp xúc nhiều với ánh<br /> sáng, ngoài ra cũng có thể xuất hiên ở nơi<br /> khác. Bệnh có tính chất lành tính, không ảnh<br /> hưởng đến sức khoẻ. Tuy nhiên với nhưng nốt<br /> ruồi ở các vị trí cọ xát nhiều có thể dẫn đến<br /> ung thư hắc tố (melanoma), một dạng ung thư<br /> da vô cùng ác tính [1]<br /> Mặc dù không ảnh hưởng đến sức khoẻ<br /> nhưng do nốt ruồi thường xuất hiện ở vùng da<br /> hở, đặc biệt những nốt ruồi to hoặc xuất hiện<br /> nhiều ở mặt gây ảnh hưởng không nhỏ đến<br /> thẩm mỹ, đôi khi gây nên thiếu tự trong sinh<br /> hoạt giao tiếp. Vì vậy, ngày nay không ít<br /> người có nốt ruồi đã đến với cơ sở y tế, các cơ<br /> sở thẩm mỹ để loại bỏ nốt ruồi, đó cũng là<br /> *<br /> <br /> Tel: 0984 671959, Email: chinhdhytn@gmail.com<br /> <br /> như cầu thực tế phù hợp với sự phát triển của<br /> xã hội. Hiện nay, có nhiều phương pháp để<br /> loại bỏ nốt ruồi như: phẫu thuật, dùng hoá<br /> chất, đốt điện, đốt plasma, YAG Laser, Laser<br /> CO2 …trong đó sử dụng Laser CO2 đã tỏ rõ<br /> ưu điểm vượt trội [2], [5]. Theo Horner BM,<br /> El-Muttardi NS [3] và Mayou BJ [7] sau khi<br /> sử dụng Laser CO2 điều trị các trường hợp<br /> bớt sắc tố bẩm sinh đã kết luận : laser CO2 là<br /> một điều trị hiệu quả cho việc giảm sắc tố hữu<br /> hình của bớt sắc tố bẩm sinh Xuất phát từ lí<br /> do đó chung tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:<br /> "Đánh giá kết quả ứng dụng Laser CO2<br /> trong điều trị nốt ruồi bẩm sinh lành tính tại<br /> Bệnh viện Trường Đại học Y khoa và Bệnh<br /> viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên."<br /> Với mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị nốt<br /> ruồi lành tính bằng Laser CO2<br /> ĐỐI TƯỢNG<br /> NGHIÊN CỨU<br /> <br /> VÀ<br /> <br /> PHƯƠNG<br /> <br /> PHÁP<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu: 56 bệnh nhân có nốt<br /> ruồi đến khám tại phòng khám Da liễu, Bệnh<br /> viện Trường Đại học Y khoa Thái Nguyên<br /> Tiêu chuẩn chọn đối tượng nghiên cứu:<br /> - Có nốt ruồi với kích thước to nhỏ khác<br /> nhau và ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể.<br /> 169<br /> <br /> Phạm Công Chính và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> - Nốt ruồi đã được loại bỏ ác tính (những nốt<br /> ruồi nghi ngờ ác tính sẽ được chỉ định sau khi<br /> có kết qủa mô bệnh học)<br /> Tiêu chuẩn loại trừ:<br /> - Nốt ruồi ác tính<br /> - Nốt ruồi đang viêm tấy với bất kỳ lý do gì<br /> - Bệnh nhân không đồng ý<br /> - Bệnh nhân dị ứng với thuốc tê.<br /> <br /> 134(04): 169 - 173<br /> <br /> + Những tổn thương có kích thước nhỏ, nông:<br /> dùng chế độ siêu xung để quét.<br /> - Kỹ thuật đốt:<br /> + Sát trùng, tiến hành đốt khoanh vùng giới<br /> hạn tổn thương, dao laser để vuông góc với<br /> tổn thương, lia đều tia trên bề mặt tổn thương,<br /> đến khi dùng kính lúp quan sát hết màu sắc<br /> (đen) của tổn thương thì dừng đốt.<br /> <br /> Địa điểm nghiên cứu: Bệnh viện Trường Đại<br /> học Y khoa Thái Nguyên<br /> <br /> + Sát khuẩn vết thương, băng ép.<br /> <br /> Thời gian: tháng 02/2014 đến 10/2014<br /> Phương pháp chọn mẫu: Chọn mẫu chủ đích<br /> <br /> - Tuổi, giới, vị trí tổn thương, kích thước<br /> thương tổn, thời gian lành tổn thương, tác<br /> dụng không mong muốn.<br /> <br /> Cỡ mẫu: thuận tiện<br /> <br /> - Kết quả điều trị.<br /> <br /> Kỹ thuật điều trị<br /> <br /> + Tốt: tổn thươgn sạch: 100%, không có tai biến<br /> <br /> - Kỹ thuật gây tê: Gây tê tại chỗ bằng<br /> Lidocain dạng kem, dạng phun sương hay<br /> dung dịch tiêm<br /> <br /> + Khá: tổn thương sạch tương đối: trên 70%<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả<br /> <br /> Chỉ tiêu nghiên cứu:<br /> <br /> + Trung bình: tổn thương sạch: 50% - 70%<br /> <br /> - Chọn chế độ tia Laser:<br /> <br /> + Kém: tổn thương sạch < 50%<br /> <br /> + Những tổn thương có kích thước to, sâu: sử<br /> dụng chế độ tia sóng liên tục (phẫu thuật) sau<br /> đó dùng chế độ siêu xung để quét phần còn lại.<br /> <br /> Xử lý số liệu: Sử dụng phần mềm Epi info 2005.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Bảng 1. Phân bố bệnh nhân theo giới, tuổi<br /> Tuổi bệnh nhân<br /> Từ dưới 15<br /> Từ 16 - 30<br /> Từ 31 - 50<br /> Trên 50<br /> Tổng<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> Nam<br /> Số lượng<br /> 01<br /> 12<br /> 03<br /> 01<br /> 17<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 1,78<br /> 21,42<br /> 5,37<br /> 1,78<br /> 30,35<br /> <br /> Số lượng<br /> 03<br /> 22<br /> 10<br /> 02<br /> 39<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 5,35<br /> 39,28<br /> 17,86<br /> 3,56<br /> 69,65<br /> <br /> Tổng<br /> %<br /> 7,13<br /> 60,70<br /> 23,23<br /> 5,34<br /> 100,00<br /> <br /> Nhận xét: Bệnh nhân nữ chiếm tỷ lệ 78,58%, nam: 21,42%, trong đó tập trung ở lứa tuổi từ 1630 chiếm 64,28%, tiếp đến là tuổi từ 31-50 chiếm: 23,22%<br /> Bảng 2. Phân bố bệnh nhân theo nghề nghiệp<br /> Nghề nghiệp<br /> Học sinh, Sinh viên<br /> Cán bộ công chức<br /> Tự do<br /> Làm ruộng<br /> Nghề khác<br /> Tổng<br /> <br /> Số lượng<br /> 36<br /> 09<br /> 06<br /> 02<br /> 03<br /> 56<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 64,29<br /> 16,07<br /> 10,71<br /> 3,57<br /> 5,36<br /> 100,00<br /> <br /> Nhận xét: Hầu hết bệnh nhân là học sinh, sinh viên: 64,29%, tiếp theo là cán bộ công chức:<br /> 16,07%. Các đối tượng còn lại có tỷ lệ rất thấp.<br /> 170<br /> <br /> Phạm Công Chính và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 134(04): 169 - 173<br /> <br /> Bảng 3. Phân bố vị trí tổn thương<br /> Vị trí tổn thương<br /> Mặt<br /> Cổ- vai- gáy<br /> Ngực<br /> Tay<br /> Mông, đùi<br /> Tổng<br /> <br /> Số lượng<br /> 45<br /> 05<br /> 02<br /> 01<br /> 03<br /> 56<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 80,30<br /> 8,90<br /> 3,60<br /> 1,80<br /> 5,40<br /> 100,00<br /> <br /> Nhận xét: Vị trí tổn thương làm bệnh nhân phải đến điều trị nhiều nhất là vùng mặt: chiếm<br /> 80,30%. Các vị trí khác ít gặp hơn<br /> Bảng 4. Tỷ lệ các mức độ kết quả điều trị<br /> Mức độ kết quả điều trị<br /> Tốt<br /> Khá<br /> Trung bình<br /> Tổng<br /> <br /> Số lượng<br /> 50<br /> 05<br /> 01<br /> 56<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 89,30<br /> 8,90<br /> 1,80<br /> 100<br /> <br /> Nhận xét: Kết quả điều trị tốt chiếm tỷ lệ cao 89,30%, khá chiếm 8,90%, tỷ lệ trung bình 1,80%.<br /> Bảng 5. Thời gian trung bình lành tổn thương với kích thước nốt ruồi<br /> Kích thước nốt ruồi<br /> Từ < 2 mm<br /> Từ 2 mm – 5 mm<br /> Trên 5 mm<br /> Chung<br /> <br /> Thời gian lành tổn thương trung bình (ngày)<br /> 5,3 ± 1,5<br /> 7,3 ± 2,1<br /> 8,5 ± 3,7<br /> 7,2 ± 3,7<br /> <br /> Nhận xét: Thời gian lành tổn thương trung bình là 7,2 ± 3,7. Thời gian lành tỷ lệ thuận với kích<br /> thước tổn thương.<br /> Bảng 6. Các tai biến không mong muốn<br /> Tai biến<br /> Tăng sắc tố<br /> Đỏ da kéo dài<br /> Nhiễm trùng<br /> Tổng<br /> <br /> Số lượng<br /> 05/56<br /> 02/56<br /> 01/56<br /> 08/56<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 8,90<br /> 3,56<br /> 1,78<br /> 14,24<br /> <br /> Nhận xét: Tai biến không mong muốn sau điều trị: 14,24%, trong đó hay gặp nhất là tăng sắc tố<br /> da: 8,90%. Các tai biến còn lại ít gặp hơn.<br /> BÀN LUẬN<br /> có nhu cầu điều trị xóa nốt ruồi là nam giới.<br /> Nhu cầu thẩm mỹ ở tuổi trẻ, đặc biệt là các<br /> Từ những kết quả thu được trong quá trình<br /> đối tượng học sinh, sinh viên cũng thể hiện rõ<br /> nghiên cứu và tham khảo các tài liệu có liên<br /> khi có tới: 60,70% người có nhu cầu xoá nốt<br /> quan, chúng tôi có một số bàn luận sau: tỷ lệ<br /> ruồi nằm trong độ tuổi từ 16 - 30 (bảng 1) và<br /> nữ có nốt ruồi đến điều trị là 69,65% và nam<br /> có tới 64,29% là học sinh, sinh viên đến bệnh<br /> giới là 30,35%. Điều này chứng tỏ: yếu tố<br /> viện để tẩy nốt ruồi (bảng 2).<br /> thẩm mỹ ngày càng được nhiều người quan<br /> tâm, không chỉ các chị em phụ nữ cần làm<br /> Vị trí nốt ruồi trên cơ thể là lý do chính khiến<br /> đẹp mà ngay cả nam giới ngày nay cũng rất<br /> nhiều nhiều quan tâm, chính vì vậy, tỷ lệ<br /> chú trọng đến ngoại hình, hình thức của bản<br /> người bệnh đến can thiệp nốt ruồi ở vùng mặt<br /> thân, vì vậy cũng có đến 1/3 các trường hợp<br /> chiếm tới 80,30%, tiếp đó là vùng cổ, vai gáy<br /> 171<br /> <br /> Phạm Công Chính và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> chiếm 8,90%, các vùng khác chiếm tỷ lệ thấp<br /> hơn. Như chúng ta đã biết, nốt ruồi lành tính<br /> không gây nguy hại cho người bệnh, tuy<br /> nhiên nốt ruồi làm ảnh hưởng đến thẩm mỹ,<br /> gây mặc cảm, đôi khi gây thiếu tự tin trong<br /> giao tiếp. Với xu thế xã hội ngày càng phát<br /> triển, nhu cầu về làm đẹp ngày càng cao và là<br /> nhu cầu chính đáng cần giải quyết.<br /> Kết quả loại bỏ nốt ruồi đạt mức độ tốt, tổn<br /> thương sạch chiếm tỷ lệ cao 89,30% (bảng 4)<br /> Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu khác<br /> trên thế giới, theo Horner BM, El-Muttardi<br /> NS, Mayou BJ [3]; Kagami S, Asahina A,<br /> Watanabe R, Mimura Y, Shirai A, Hattori N<br /> [4]: sau khi sử dụng Laser CO2 để điều trị<br /> một số bệnh da đã kết luận: Laser CO2 là một<br /> điều trị hiệu quả cho việc giảm sắc tố hữu<br /> hình của các rối loạn sắc tố cũng như các loại<br /> bớt bẩm sinh. Về thời gian lành tổn thương<br /> trung bình là: 7,2 ± 3,7 ngày, thời gian này<br /> tuân theo quy luật tỷ lệ thuận với kích thước<br /> tổn thương với kích thước < 2mm thời gian<br /> lành trung bình là 5,3 ± 1,5 ngày, kích thước<br /> 2mm – 5mm là 7,3 ± 2,1 ngày, kích thước ><br /> 5mm là 8,5 ± 3,7 ngày (bảng 5).<br /> Khi dụng Laser CO2 trong điều trị bớt sắc tố<br /> bẩm sinh và các u sắc tố lành tính trên da,<br /> Lapidoth M, Israeli H, Ben Amitai D,<br /> Halachmi S: cho thấy có tới 90,00% các<br /> trường hợp đáp ứng tốt với điều trị [6]. Các<br /> tác dụng không mong muốn trong điều trị<br /> chiếm: 14,24%, trong đó có 01 trường hợp<br /> (1,78%) bị nhiễm trùng, đây là bệnh nhân có<br /> tổn thương kích thước to (# 10mm), vị trí ở<br /> mông, tổ chức nhiều mỡ vì vậy dễ nhiễm<br /> trùng, có 05 (8,90%) trường hợp tăng sắc tố<br /> da và 02 (3,56%) trường hợp đỏ da. Theo<br /> nhiều tác giả, đây là 2 tai biến có thể gặp sau<br /> khi can thiệp bằng bằng Laser CO2 với các<br /> tổn thương da, tuy nhiên tổn thương sẽ dần<br /> trở về bình thường theo thời gian và sẽ hết<br /> sau 2 tháng [3], [5], [7].<br /> Từ kết quả nghiên cứu trên của chúng tôi<br /> cũng như kết quả của các tác giả nước ngoài<br /> như Horner BM, El-Muttardi NS, Mayou BJ<br /> [3], Kar H, Gupta L [5], Zeng Y, Zheng YQ<br /> [7]…cho thấy: Laser CO2 có thể tẩy nốt ruồi,<br /> <br /> 172<br /> <br /> 134(04): 169 - 173<br /> <br /> u sắc tố... ở mọi vị trí, kể cả những vị trí khó<br /> như ở bờ mi mắt mà vẫn đảm bảo an toàn, khi<br /> sử dụng laser CO2 trong phẫu thuật da có thể<br /> định vị tổn thương cực kỳ chính xác và chỉ<br /> chiếu tia đúng vào tổ chức cần loại bỏ, lại<br /> khống chế chiếu tia đúng độ sâu cần thiết. Vì<br /> thế, tia laser không xâm hại đến các mô lành,<br /> nguy cơ nhiễm trùng khi dùng laser CO2 cũng<br /> thấp hơn các phương pháp khác, hiệu quả<br /> điều trị cao, không chảy máu, ít khi để lại vết<br /> thâm hay sẹo, thời gian điều trị nhanh.<br /> KẾT LUẬN<br /> Qua nghiên cứu 56 bệnh nhân nốt ruồi lành<br /> tính được điều trị bằng laser CO2 chúng tôi<br /> rút ra một số kết luận sau:<br /> 1. Tỷ lệ bệnh nhân nữ điều trị nốt ruồi chiếm<br /> tỷ lệ cao nhất (69,65%), lứa tuổi thường gặp<br /> là 16- 30 (60,70%). Vị trí can thiệp chủ yếu ở<br /> vùng mặt (80,30%).<br /> 2. Hiệu quả điều trị cao: 89,30%, đáp ứng<br /> được thẩm mỹ, ít tai biến, thời gian lành tổn<br /> thương nhanh.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Fitzpatrck,s (2007) Color atlas & Synopsis of<br /> Clinical Dermatology, Fifth Edition, 306 - 310<br /> 2. Halas JM, Svetlosakova Z, Babal P (2013)<br /> "Therapy of melanocytic conjunctival tumors"..<br /> Bratisl Lek Listy; 114(8), 446-450.<br /> 3. Horner BM, El-Muttardi NS, Mayou BJ. (2005)<br /> "Treatment of congenital melanocytic naevi with<br /> CO2 laser". Ann Plast Surg. Sep; 55(3), 276- 280.<br /> 4. Kagami S, Asahina A, Watanabe R, Mimura Y,<br /> Shirai A, Hattori N (2007), "Treatment of 153<br /> Japanese patients with Q-switched alexandrite<br /> laser". Lasers Med Sci. Indian J Dermatol<br /> Venereol Leprol, Sep; 22(3), 159-163<br /> 5. Kar H, Gupta L. (2013) "Treatment of nevus<br /> spilus with Q switched Nd:YAG laser". Indian J<br /> Dermatol Venereol Leprol. Mar - Apr; 79(2):<br /> 243-245.<br /> 6. Lapidoth M, Israeli H, Ben Amitai D, Halachmi<br /> S. (2013) "Treatment of verrucous epidermal<br /> nevus: experience with 71 cases" Dermatology.;<br /> 226(4): 342- 346.<br /> 7. Zeng Y, Zheng YQ (2014), "Successful<br /> treatment of congenital melanocytic nevus on<br /> tragus with CO2 laser" J Dermatolog Treat. Aug;<br /> 25(4), 287- 289.<br /> <br /> Phạm Công Chính và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 134(04): 169 - 173<br /> <br /> SUMMARY<br /> ASSESSMENT OF RESULTS OF CO2 LASER APPLICATIONS IN TREATING<br /> BENIGN MOLES AT THE HOSPITAL OF THAI NGUYEN UNIVERSITY OF<br /> MEDICINE AND PHARMACY<br /> Pham Cong Chinh*, Nguyen Thi Thu Hoai<br /> College of Medicine and Pharmacy - TNU<br /> <br /> Objective: To evaluate the results of treatment of benign moles by CO2 Laser.<br /> Subjects and Methods: The study describes 56 cases of benign moles treated with CO2 Laser<br /> with the criteria of assessment of excellent, good and medium levels; the duration of healing scars<br /> and undesirable effects. Results: The age range of the patients treated for removing mole is from<br /> 16 to 30 years old (60.70%). They are all most students and pupil (64.29%). Facial injury location<br /> is the most common and accounts for the highest percentage (80.30%). Result of mole removal<br /> reaches at excellent level (89.30%, good level (8.90%), medium level (1.80%) with healing<br /> duration at medium level; the undesirable effect is 14.24%. Conclusions: Application of CO2<br /> Laser treatment for benign moles gains high effect and meets the aesthetic aspect, gets less<br /> complications and fast injury healing duration.<br /> Key words: Treatment of benign moles, CO2 Laser<br /> <br /> Ngày nhận bài:30/11/2014; Ngày phản biện:16/12/2014; Ngày duyệt đăng: 08/5/2015<br /> Phản biện khoa học: TS. Vũ Hồng Anh – Trường Đại học Y Dược - ĐHTN<br /> *<br /> <br /> Tel: 0984 671959, Email: chinhdhytn@gmail.com<br /> <br /> 173<br /> <br />