Đặc điểm khô mắt trên bệnh nhân Sjogren

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu nhằm mục đích mô tả đặc điểm khô mắt của bệnh nhân Sjogren. Nghiên cứu mô tả cắt ngang thực hiện trên bệnh nhân Sjogren tới khám và điều tị tại bệnh viện Mắt trung ương trong khoảng thời gian từ tháng 4 – 11/ 2018.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đặc điểm khô mắt trên bệnh nhân Sjogren

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 1 - 2020 Her2/neu “bộ đôi” trastuzumab và pertuzumab lý được. Đây là một hy vọng mới cho bệnh nhân sau khi tiến triển với một vài liệu pháp có UTV di căn. Cần tiến hành nghiên cứu để tìm trastuzumab trước đó cho thấy tỷ lệ đáp ứng hiểu tính an toàn và hiệu quả của phác đồ phối khách quan là 27%, trong đó lợi ích lâm sàng đạt hợp liệu pháp bộ đôi kháng Her2/neu được ở 50% bệnh nhân trong nghiên cứu [8]. trastuzumab và pertuzumab với hóa trị trên bệnh Theo cleopatra, tỷ lệ đáp ứng khách quan nếu nhân người Việt Nam. điều trị bước 1 hóa trị kết hợp với liệu pháp bộ đôi kháng Her/neu đạt 80.2%, với thời gian sống TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bray F., Ferlay J., Soerjomataram I., et al: thêm không bệnh (PFS) trung bình là 18.5 “GLOBOCAN estimates of incidence and mortality tháng và thời gian sống còn toàn bộ trung bình worldwide for 36 cancers in 185 countries”. CA (OS) là 56.5 tháng, cải thiện có ý nghĩa so với Cancer J Clin, 68(6), 394–424. nhánh dùng giả dược. 2. Pam Harrison: “Good news on the cancer front: death rates continue to fall”. Medsacpe Medical Xét về tác dụng không mong muốn liệu pháp News, March 2020. bộ đôi kháng Her2/neu kết hợp hóa trị docetaxel 3. Azamjah N, Soltan-Zadeh Y, Zayeri F: “Global có sự tăng lên về tỷ lệ tiêu chảy, nổi ban, ngứa, Trend of Breast Cancer Mortality Rate: A 25-Year viêm niêm mạc, hạ bạch cầu và chứng khô da ở Study”. Asian Pac J Cancer Prev (2019) Jul 1;20(7):2015-2020. tất cả các mức độ, trong đó đa số gặp độc tính 4. Anna-Karin Falck, Mårten Fernö, Pär-Ola độ 1, 2. Tuy nhiên, độc tính trên tim mạch theo Bendahl, Lisa Rydén: “St Gallen molecular thời gian không tăng lên ở cả hai nhánh, chứng subtypes in primary breast cancer and matched tỏ kết hợp thêm pertuzumab không làm tăng lymph node metastases - aspects on distribution thêm tác dụng không mong muốn trên tim mạch and prognosis for patients with luminal A tumours: results from a prospective randomised trial”. BMC - một tác dụng ngoại ý được cho là có liên quan Cancer 13 (2013) 558. với các thuốc kháng Her2/neu. 5. Balduzzi S, Mantarro S, Guarneri V, Bệnh nhân của chúng tôi chỉ xuất hiện độc Tagliabue L, Pistotti V, Moja L, D'Amico R: tính thần kinh ngoại vi độ 1, là tác dụng phụ “Efficacy and safety of trastuzumab in metastatic breast cancer”. Cochrane (2014). được biết của hóa trị nhóm taxan, mà ở bệnh 6. B “Pertuzumab in the treatment of HER2-positive nhân này sử dụng là paclitaxel. Ngoài ra, chúng breast cancer: an evidence-based review of its tôi không ghi nhận bất kỳ tác dụng ngoại ý nào safety, efficacy, and place in therapy”. Doverpress trên hệ tim mạch như rối loạn nhịp tim hay thay (2019): 14, pages 51-70. 7. Sandra M. Swain, M.D., José Baselga, đổi bất thường trên điện tâm đồ. M.D., Sung-Bae Kim et al: “Pertuzumab, Trastuzumab, and Docetaxel in HER2-Positive IV. KẾT LUẬN Metastatic Breast Cancer”. New England Journal of Liệu pháp kháng Her2/neu đã chứng minh Medicine (2015): 372, pages 724-734. được hiệu quả và tính an toàn trong điều trị UTV 8. “A Study of Perjeta (Pertuzumab) in di căn. Với sự kết hợp cùng hóa trị đã mang lại Combination With Herceptin (Trastuzumab) in Participants With Metastatic Breast lợi ích sống còn cao nhất từ trước đến nay với Cancer”. tác dụng phụ thấp và hoàn toàn theo dõi, quản https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT01674062. ĐẶC ĐIỂM KHÔ MẮT TRÊN BỆNH NHÂN SJOGREN Bùi Thị Vân Anh*, Phạm Thu Thủy*, Nguyễn Bích Ngọc*, Đặng Thị Minh Tuệ* TÓM TẮT nghiên cứu mô tả cắt ngang thực hiện trên bệnh nhân sjogren tới khám và điều tị tại bệnh viện Mắt trung 66 Mục tiêu: mô tả đặc điểm khô mắt của bệnh nhân ương trong khoảng thời gian từ tháng 4 – 11/ 2018. sjogren. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Sử dụng bộ câu hỏi OSDI để phỏng vấn. Các thông số về dịch tễ và thông số thu được qua phỏng vấn được phân tích thống kê sử dụng phần mềm SPSS 16.0. *Bệnh viện Mắt trung ương Kết quả: 32 bệnh nhân sjogren (27 nữ, 5 nam) có Chịu trách nhiệm chính: Bùi Thị Vân Anh tuổi trung bình 45,08 ± 16,08 được phỏng vấn theo Email: buivananh@yahoo.com bộ câu hỏi OSDI. Điểm OSDI trung bình là 75,13± Ngày nhận bài: 3.01.2020 15,26. Các dấu hiệu kích thích do khô mắt xuất hiện ở Ngày phản biện khoa học: 24.2.2020 tất cả bệnh nhân và đa số có tần xuất xuất hiện thường xuyên. Khô mắt ảnh hưởng lên hoạt động Ngày duyệt bài: 28.2.2020 259
vietnam medical journal n01 - MARCH - 2020 thường ngày nhiều nhất là xem ti vi và đọc sách. cả các dấu hiệu này khiến cho chất lượng cuộc Trong điều kiện khô, gió và điều hòa hầu như các sống người bệnh bị hội chứng Sjogren trở nên bệnh nhân đều tăng khó chịu và xuất hiện thường suy giảm trầm trọng. Chúng tôi thực hiện nghiên xuyên. Chỉ số OSDI cao hơn trên người già, người ở thành thị và người có trình độ học vân cao hơn, tuy cứu nhằm mục đích mô tả đặc điểm khô mắt của nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Kết bệnh nhân sjogren luận: Khô mắt trên bệnh nhân sjogren rất nặng và gây cảm giác kích thích khó chịu thường xuyên, ảnh II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU hưởng đến hoạt động thường ngày của bệnh nhân và Người bệnh được chẩn đoán bị mắc hội tăng lên trong điều kiện kho, gió và điều hòa. chứng Sjogren đến khám và điều trị tại bệnh Từ khóa: hội chứng sjogren, khô mắt, bộ câu hỏi viện Mắt trung ương trong năm 2019. Cỡ mẫu OSDI lấy toàn bộ người bệnh có thể tham gia trả lời SUMMARY phỏng vấn THE DRY EYE CHARACTERISTICS IN Trong nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng bộ SJOGREN PATIENTS câu hỏi OSDI (Ocular surface Disease Index) Purpose: to describe dry eye characteristics in gồm 12 câu hỏi (thang điểm từ 0 đến 100) để sjogren patients. Patients and method: descriptive đánh giá các triệu chứng cơ năng cũng như mức study was performed in Sjogren patients who had độ khô mắt của người bênh Sjogren, chia làm 3 been examined and treated in Vietnam Eye Hospital during April to November 2018. The OSDI nhóm đánh giá triệu chứng khô mắt kèm theo questionnaire was used to interview the patients. The của đối tượng nghiên cứun [3]. data was collected and statistically analyzed with SPSS - Nhóm triệu chứng khó chịu bề mặt nhãn cầu software. Result: 32 patients (27 females, 5 males) từ câu 1 đến câu 3. with 45,08 ± 16,08 years old in average were - Nhóm triệu chứng rối loạn khả năng nhìn interviewed with OSDI questionnaire. The OSDI (liên quan đến thị giác và những hạn chế ) từ average score was 75,13± 15,26. All patients had stimulated by dry eye symptoms and it happened with câu 4 đến câu 9. high frequency. Dry eye symptoms affected quotidian - Nhóm triệu chứng kích hoạt do yếu tố môi work like reading and watching TV. The symptoms trường từ câu 10 đến 12 were more severe in dry, windy or air - condition Với từng câu hỏi chúng tôi cho thang điểm từ environment. OSDI score was higher in elder, urban 1 – 4. Tổng điểm OSDI được tính theo công thức patients and high education level, but the differences were not statistically significance. Conclusion: dry 25 x tổng số điểm của tất cả các câu hỏi OSDI= eye in Sjogren patients is severe and always causes Tổng số câu trả lời uncomfortable for patients, affectes routine activities Bình thường: OSDI = 1-12 điểm; Khô mắt and is more severe in dry, windy and air-condition nhẹ: OSDI = 13-22 điểm; Khô mắt trung bình: environment. OSDI = 23 -32 điểm; Khô mắt nặng: OSDI = 33 Key words: sjogren syndrome, dry eye, OSDI questionnaire - 100 điểm Các triệu chứng của tình trạng khô mắt được I. ĐẶT VẤN ĐỀ ghi nhận, phân tích, đánh giá ảnh hưởng tới chất Hội chứng Sjögren là một bệnh tự miễn lượng cuộc sống và xử lý số liệu theo phương dịch mạn tính chiếm khoảng 0,2% đến 1,2% dân pháp thống kê số được mô tả vào năm 1933 bởi Henrik Sjögren. Bệnh xảy ra khi hệ miễn dịch của chính cơ thể III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU tấn công các tuyến tiết nước bọt và tuyến lệ, Đặc điểm chung: Trong thời gian 1 năm khiến chúng ngừng hoạt động. Nguyên nhân gây nghiên cứu chúng tôi đã phỏng vấn , khám mắt ra hội chứng Sjogren vẫn chưa rõ. Tuy nhiên, cho 32 bệnh nhân Sjogren bao gồm 6 bệnh nhân một số tác nhân di truyền và môi trường có thể nam (15,4%) và 26 bệnh nhân nữ (84,6%) . làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Nữ giới bị ảnh Bệnh nhân có tuổi trung bình 45,08 ± 16,08 với hưởng khoảng gấp mười lần so với nam giới và 37,4% tuổi từ 16- 39; 31,3% tuổi từ 40- 59 và nó thường bắt đầu ở tuổi trung niên;[1][2] Mắc 31,3% tuổi từ 60 trở lên. Về học vấn nhóm các bệnh lý khác như bệnh thấp khớp hoặc lupus nghiên cứu gồm 62,5% trường hợp tốt nghiệp Trong hội chứng Sjogren, tuyến lệ bị thâm cấp 3, 9,4% trình độ trung cấp – cao đẳng, nhiễm tế bào lympho và tương bào nên giảm tiết 25,0% trình độ đại học và 3,1% có trình độ trên nước bọt dẫn đến viêm kết giác mạc khô, đỏ đại học. 1 trường hợp (3,1%) là người dân tộc mắt, viêm mí mắt. Bệnh nhân thường cảm thấy thiểu số, 31 trường hợp (96,9%) là dân tộc Kinh. ngứa, nóng rát hai mắt, có cảm giác cộm và Người bệnh làm nghề nông chiểm tỷ lệ cao nhất tăng nhạy cảm với ánh sáng. Trong trường hợp 34,4%; sau đó đến nhân viên văn phòng 25,0%, nặng hơn, có thể gặp biến chứng loét mắt. Tất buôn bán kinh doanh 9,4% , công nhân 6,3% và 260
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 1 - 2020 25% còn lại là các ngành nghề khác.50% bệnh Đặc điểm bệnh. Trong số 32 bệnh nhân (64 nhân sống ở thành thị và 50% bệnh nhân sống ở mắt) có 45,31% (29 mắt) có thị lực ở mức mù nông thôn. Mức thu nhập trung bình khoảng lòa, 29,69% (19 mắt) mức thấp, 9,37% (6 mắt) 3.300.000đ/ tháng vớ 18,4% trường hợp mức mức trung bình và 18,75% (12 mắt) mức tốt. thu nhập từ 2triệu đồng/ tháng trở xuống; Tình trạng khô mắt của người bệnh: điểm 53,2% có mức thu nhập từ 2 triệu – 5 triệu OSDI trung bình là 75,13± 15,26 điểm (18,75 – đồng/ tháng; 12,5% trường hợp thu nhập trên 93,75) trong đó khô mắt nhẹ 1 trường hợp 5triệu đồng/ tháng. (3,1%); khô mắt trung bình 1 trường hợp 21,9% trường hợp có tiền sử dị ứng tại mắt (3,1%) số còn lại 30 bệnh nhân (93,75%) là khô hoặc toàn thân, không có bệnh nhân nào có tiền mắt nặng sự bệnh đái tháo đường hoặc cao huyết áp Nhóm các triệu chứng kích ứng do khô mắt gây ra: Nhóm triệu chứng kích thích do khô mắt gồm: Nhạy cảm với ánh sáng, cảm giác dị vật trong mắt, đau nhức mắt và nhìn mờ. Tất cả 4 triệu chứng này đều có tần suất xuất hiện cao nhất (luôn luôn có biểu hiện nhạy cảm ánh sáng 50%; cảm giác dị vật 46,9%, đau nhức mắt 37,5% và nhìn mờ50%, nhìn lóa 59,4%) Nhóm các biểu hiện ảnh hưởng của khô mắt tới hoạt động hàng ngày 70 Ảnh hưởng của khô mắt lên hoạt động thường ngày 60 Không Thỉnh thoảng 1/2 thời gian Hầu hết thời gian Tất cả thời gian 62.5 50 53.1 40 43.8 43.8 30 37.5 31.3 31.3 20 25 18.8 10 15.6 3.1 3.112.5 0 9.4 3.1 0 0 6.3 0 0 Khó chịu khi đọc Khó chịu khi lái xe Khó chịu khi làm việc Khó chịu khi xem tivi sách ban đêm với máy tính Ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày khi sử dụng máy tính. Với những đối tượng còn bao gồm ảnh hưởng đến đọc sách, khó chịu khi lại, tỷ lệ bị ảnh hưởng thường xuyên là khá cao : lái xe ban đêm, khó chịu khi làm việc với máy 37,5% ảnh hưởng thường xuyên khi đọc sách, tính và khó chịu khi xem tivi. Tỉ lệ không trả lời 31,3% ảnh hưởng thường xuyên khi lái xe ban cho câu hỏi về lái xe ban đêm và sử dụng máy đêm, 25,0% ảnh hưởng thường xuyên khi làm tính tương đối cao 43,8% với biểu hiện ảnh máy tính và 62,5% ảnh hưởng thường xuyên khi hưởng lái xe ban đêm và 53,1% với ảnh hưởng xem tivi. 261
vietnam medical journal n01 - MARCH - 2020 Các biểu hiện khó chịu trong môi trường đặc biệt: 70 Ảnh hưởng của khô mắt trong môi trường đặc biệt 60 65.6 62.5 Không bao giờ 50 Thỉnh thoảng 40 43.8 30 34.4 1/2 thời gian 20 28.1 21.9 Hầu hết thời gian 10 0 6.3 3.1 0 6.3 6.3 9.4 0 12.5 Tất cả thời gian 0 Khó chịu khi ra gió Khó chịu trong môi Khó chịu trong môi trường độ ẩm thấp trường điều hòa Các biểu hiện khó chịu trong môi trường đặc biệt bao gồm khó chịu khi ra gió nhiều, khó chịu trong môi trường có độ ẩm thấp và khó chịu trong môi trường điều hòa. Ảnh hưởng thường xuyên khi ra gió gặp ở 62,5% trường hợp, trong môi trường độ ẩm thấp 65,5% và môi trường điều hòa 34,4% Đặc điểm chỉ số OSDI liên quan tới các yếu tố dịch tễ Đặc điểm Nặng Không nặng OSDI trung bình P Nữ 25 2 74,77±16,40 Giới P>0,05 Nam 5 0 77,08±7,65 16-39 9 1 68,54±15,30 Tuổi 40-59 11 1 76,39±19,50 P>0,05 ≥60 10 0 80,20±4,80 Nông thôn 14 2 71,87±20,30 Nơi sống P>0,05 Thành thị 16 0 78,38±6,79 Cấp III 18 2 73,75±18,49 Trình độ Trung cấp/ cao đẳng 3 0 73,61±6,69 P>0,05 học vấn ĐH- SĐH 9 0 78,70±7,70 Công nhân 2 0 79,17±2,94 Nghề Nông dân 10 1 72,54±20,06 P>0,05 nghiệp Kinh doanh 3 0 72,91±3,60 Nhân viên văn phòng 8 0 76,56±5,97 Không có sự khác nhau giữa các nhóm tuổi, giới tính, nghề nghiệp, trình độ học vấn hay nơi ở. Tình trạng khô mắt trên nhóm tuổi trên 60 cao hơn so với nhóm dưới 39 tuổi; nhóm bệnh nhân sống ở thành thị có điểm OSDI cao hơn ở nông thôn, nhóm có trình độ học vấn cao có OSDI cao hơn nhóm trình độ học vấn cấp III. IV. BÀN LUẬN có mức thu nhập tren 5 triệu đồng/ tháng. Chính Đặc điểm chung. Trong nghiên cứu, 32 những điều này khiến cho việc chăm sóc sức bệnh nhân Sjogren có phân bố về các nhóm lứa khỏe của người bệnh không được đầy đủ khiến tuổi tương đối đồng đều. Tuy nhiên tỷ lệ bệnh cho 45,31% trường hợp thị lực của bệnh nhân ở nhân nữ chiếm vượt trội chiếm 84,6%, đây cũng mức mù lòa và chỉ có 18,75% trường hợp thị lực là đặc điểm chung thường gặp của nhóm bệnh đạt mức tốt. này [1]. Trình độ học vấn của nhóm bệnh nhân Đặc điểm khô mắt. Tất cả bệnh nhân trong nghiên cứu ở mức tốt nghiệp cấp II chiếm đa số nhóm nghiên cứu đều có biểu hiện của khô mắt. (62,5%), đa số làm nghề nông (34,4%), sống ở Dựa theo bảng hỏi OSDI thì hầu hết các trường nông thôn (50%) và có mức thu nhập thấp với hợp có biểu hiện khô mắt nặng, chỉ có duy nhất trung bình 3,3 triệu đồng/ tháng và chỉ có 12,5% 1 trường hợp (3,1%) có biểu hiện khô mắt mức độ nhẹ, 1 trường hợp (3,1%) có biểu hiện khô 262
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 1 - 2020 mắt mức độ trung bình. Điều này là do sự suy xuất thong thường mà hầu như chỉ có thể thích giảm chế tiết nước mắt phù hợp với đặc trưng ứng được một vài môi trường hạn chế trong nhà. của hội chứng Sjogren là suy giảm các tuyến tiết Khi xem xét đặc điểm khô mắt trên bệnh dịch của cơ thể. Tương ứng vơi đặc trưng này, nhân Sjogren chúng tôi nhận thấy mặc dù chỉ số điểm trung bình OSDI trong nhóm nghiên cứu OSDI ngày càng cao khi nhóm tuổi ngày càng cũng rất cao 75,13/100 điểm đã thể hiện được cao, cao hơn ở người thành thị hay người có sự ảnh hưởng trầm trọng của khô mắt lên cảm trình độ học thức cao hơn nhưng các sự khác giác cơ năng của người bệnh. biệt này không có ý nghĩa thống kê do số lượng Nhóm triệu chứng kích ứng do khô mắt: tất người bệnh trong nghiên cứu còn ít. Tuy nhiên cả các bệnh nhân đều có phàn nàn về cả 5 triệu các biểu hiện này cũng hoàn toàn dễ hiểu do chứng của nhóm này như đau nhức mắt , nhìn trong môi trường thành thị có nhiều khói, bụi, mờ, nhìn lóa, nhạy cảm ánh sáng và cảm giác dị điều hòa gây tình trạng khô mắt tăng lên, những vật. Tỷ lệ bệnh nhân thấy xuất hiện các triệu người có trình độ học vấn cao hơn sẽ thường chứng này thường xuyên là rất cao, điều này cho xuyên phải đọc sách, dùng máy vitính có thể là thấy trên bệnh nhân Sjogre, các dấu hiệu kích nguyên nhân khiến tình trạng khô mắt trở nên thích do khô mắt là rất đáng kể và làm ảnh trầm trọng hơn vàtuổi già khiến tình trạng giảm hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống của tiết tăng lên trên bệnh nhân Sjogren cũng làm người bệnh một cách thường xuyên. điểm OSDI tăng cao hơn. Tình trạng khô mắt cũng làm ảnh hưởng tới các hoạt động thường ngày của người bệnh. Mặc V. KẾT LUẬN Trên bệnh nhân Sjogren, tình trạng khô mắt dù trong nhóm nghiên cứu, tỷ lệ bệnh nhân xảy ra rất nặng nề và ảnh hưởng nhiều đến cuộc không thực hiện các hoạt động như lái xe vào sống và các hoạt động thuwòng ngày của người ban đêm, sử dụng máy vi tính tương đối cao nên bệnh. Bệnh có biểu hiện nặng hơn trên người không có câu trả lời tro các hoạt động này, nhiều tuổi, có trình độ học vấn cao và người ở nhưng trên các hoạt động còn lại như xem tivi thành thị. Cần có những nghiên cứu với số lượng hoặc đọc sách thì sự ảnh hưởng của khô mắt là lớn hơn để khẳng định những điều này. rất đáng kể (96,9% có ảnh hưởng khi đọc sách vơi 81,3% khó đọc hầu hết thời gian hoặc luôn TÀI LIỆU THAM KHẢO luôn khó đọc; 100% ảnh hưởng khi xem tivi với 1. https://vi.wikipedia.org/wiki/ 93,7% luôn luôn hoặc hầu hết thời gian khó xem Hội_chứng_Sjögren 2. Ng, Wan-Fai (2016). Sjogren's Syndrome. Oxford tivi). Việc ảnh hưởng của khô mắt tới các hoạt University Press. tr. 10–11. ISBN 9780198736950. động thường ngày không những giảm chất lượng Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 8 năm 2016. cuộc sống của bệnh nhân mà còn ảnh hưởng tới 3. Parkin D (2006), "Is there a case for using visual khả năng lao động sản xuất của họ trong xã hội. analogue scale valuations in cost-utility analysis?", Health Econ, 15, tr. 653-664. Trong các môi trường đặc biệt như khi ra gió, 4. Brito-Zerón, P; Baldini, C; Bootsma, H; môi trường có độ ẩm thấp, môi trường điều hòa Bowman, SJ; Jonsson, R; Mariette, X; Sivils, các biểu hiện khó chịu tăng lên ở hầu hết bệnh K; Theander, E; Tzioufas, A (7 tháng 7 năm 2016). “Sjögren syndrome.”. Nature Reviews. nhân và hầu hết các thời điểm. Điều này hạn chế Disease Primers 2: 16047. PMID 27383445. người bệnh làm việc trong các môi trường sản doi:10.1038/nrdp.2016.47 263