Đánh giá gánh nặng tâm sinh lý tài xế lái xe buýt khu vực Tp.HCM

Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ<br /> GÁNH NẶNG TÂM SINH LÝ<br /> TÀI XẾ LÁI XE BUÝT<br /> KHU VỰC TP.HCM<br /> CN. Phm Thái Kim Vy<br /> Phân vin BHLĐ & BVMT min Nam<br /> <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ từ vùng ven đi vào trung tâm thời gian làm việc kéo dài (hơn<br /> gày 08 tháng 3 năm thành phố thường xuyên bị ùn 10 tiếng), thời gian nghỉ ngơi<br /> <br /> N 2012, Thủ tướng<br /> Chính phủ đã có<br /> Quyết định số 280/QĐ-TTg phê<br /> tắc giao thông. Tài xế lái xe buýt<br /> là công việc khá độc hại, nặng<br /> nhọc và vất vả vì áp lực công<br /> việc: dậy sớm, làm việc liên tục,<br /> giữa các lượt chạy cũng rất ít<br /> (chỉ từ 10-20 phút), áp lực giao<br /> thông khi lái xe, ngồi nhiều<br /> trong quá trình vận hành xe …<br /> duyệt Đề án phát triển chuyên<br /> chở hành khách công cộng<br /> bằng xe buýt giai đoạn từ năm<br /> 2012 đến năm 2020, trong đó<br /> yêu cầu nhiệm vụ vận tải hành<br /> khách công cộng phải đóng vai<br /> trò then chốt và là nhiệm vụ<br /> chiến lược của các đô thị trong<br /> việc khắc phục ùn tắc giao<br /> thông, kiềm chế tai nạn giao<br /> thông và giảm thiểu ô nhiễm<br /> môi trường.<br /> Thành phố Hồ Chí Minh là<br /> thành phố lớn nhất và đông dân<br /> nhất Việt Nam nên mật độ giao<br /> thông rất cao với gần 150 tuyến<br /> xe buýt, mỗi tuyến xe có hơn 15 Ảnh minh họa: nguồn Internet<br /> tài xế, các tuyến đường chính<br /> <br /> <br /> 96 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2014<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tác động của gánh nặng lao - Đo đạc vi khí hậu, khí CO2, - Gánh nặng cảm xúc: Có<br /> động dẫn đến sự căng thẳng rung, tiếng ồn và vi sinh nấm khả năng gây ảnh hưởng lớn<br /> trong lao động, khi vượt quá giới mốc bằng các thiết bị chuyên tới sự nguy hiểm đến tính<br /> hạn cho phép sẽ dẫn tới mệt dụng theo quy định. mạng bản thân và mức độ<br /> mỏi về tâm lý, buồn chán, sốc, - Đánh giá gánh nặng tâm trách nhiệm an toàn đối với<br /> làm giảm năng suất lao động. Vì sinh lý theo phương pháp thực người khác. Bản thân tài xế lái<br /> vậy, để nắm bắt được thực nghiệm. xe nắm trong tay tính mạng của<br /> trạng gánh nặng tâm sinh lý tài chính mình và các hành khách<br /> xế lái xe buýt khu vực thành phố 2.3. Xử lý số liệu<br /> trên xe cũng như có trách<br /> Hồ Chí Minh, cần phải nghiên Sử dụng phương pháp xác nhiệm một phần với những<br /> cứu đánh giá được gánh nặng suất thống kê; sử dụng phần người cùng tham gia giao<br /> lao động của tài xế lái xe và đưa mềm Excel để tính toán, phân<br /> thông xung quanh.<br /> ra được các giải pháp nâng cao tích số liệu, phiếu phỏng vấn...<br /> sức khỏe cho tài xế và giảm - Gánh nặng đơn điệu: công<br /> 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ<br /> thiểu tai nạn giao thông. việc tuy đơn điệu, thao tác ít<br /> BÀN LUẬN<br /> nhưng việc xử lý các tình<br /> 1. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI 3.1 Căng thẳng lao động huống trong lao động có trách<br /> NGHIÊN CỨU nhiệm rất cao.<br /> - Gánh nặng các giác quan:<br /> - Tài xế xe buýt B80 2 tuyến Thời gian tập trung chú ý > - Chế độ lao động và nghỉ<br /> xe : 75% thời gian làm việc, mật độ<br /> ngơi: tổng thời gian làm việc<br /> tín hiệu (âm thanh, ánh sáng)<br /> + Số 27 (Từ Bến Thành đến thực tế 10 – 12h/ngày, không<br /> tiếp nhận trung bình trong 1giờ<br /> An Sương) có ca đêm nhưng thời gian bắt<br /> > 300 lần và số lượng đối<br /> + Số 93 (Từ Bến Thành đến tượng phải quan sát cùng 1 lúc đầu làm việc khá sớm, 4h45<br /> Đại học Nông Lâm) >25 từ các tín hiệu giao thông, bắt đầu. Có thời gian nghỉ giữa<br /> còi báo, các tín hiệu trong suốt giờ không theo quy định nhưng<br /> 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN lộ trình chạy. đủ ≥ 7% thời gian làm việc.<br /> CỨU<br /> 2.1 Thiết kế nghiên cứu<br /> Đề tài sử dụng phương<br /> pháp điều tra cắt ngang mô tả,<br /> kết hợp nghiên cứu định tính<br /> với định lượng và hồi cứu.<br /> 2.2. Kỹ thuật thu thập số liệu<br /> - Thu thập số liệu về tình<br /> hình bệnh tật và điều kiện làm<br /> việc của tài xế lái xe buýt bằng<br /> cách hồi cứu các số liệu.<br /> - Thu thập số liệu về công<br /> việc, tổ chức lao động của lái<br /> xe bằng quan sát, mô tả.<br /> - Phỏng vấn bằng phiếu<br /> điều tra. Ảnh minh họa: nguồn Internet<br /> <br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2014 97<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 3.2. Gánh nặng sinh lý Phân loại gánh nặng thể lực<br /> và kết quả khảo sát được trình<br /> Đánh giá mức căng thẳng hệ tim mạch khi lao động: bằng<br /> bày trong trong Bảng 2 và Biểu<br /> phương pháp đo huyết áp trước lao động và sau lao động ta có thể<br /> đồ 2.<br /> đánh giá được mức độ căng thẳng hệ tim mạch trong lao động. Kết<br /> quả khảo sát phân loại mức căng thẳng hệ tim mạch được trình Nh n xét: Lái xe là công<br /> bày trong Biểu đồ 1. việc không nặng nhọc về sức<br /> lực nhưng công việc này cũng<br /> Bng 1: Tiêu chu<br /> n đánh giá mc đ căng thng h tim mch đòi hỏi thể lực cao vì thời gian<br /> làm việc kéo dài. Theo khảo<br /> Taêng (mmHg) sát thể lực của tài xế lái xe buýt<br /> Loaïi<br /> HA taâm thu AÙp löïc maïch số lượng đạt loại II và III cũng<br /> khá cao: 33,3% loại II và<br /> I d 10 d 40 13,4% loại III.<br /> <br /> II 11 – 20 41 – 45 3.4. Gánh nặng tâm lý<br /> - Kết quả thử nghiệm chú ý<br /> III 21 – 31 46 – 50<br /> Platonop: thử nghiệm này có<br /> IV 31 – 40 51 – 55 mục đích đánh giá sự mệt mỏi<br /> và căng thẳng thần kinh tâm lý<br /> V 41 – 50 56 – 60 (Xem Bảng 3, Biểu đồ 3).<br /> VI t 50 t 60 Nh n xét: Kết quả trong<br /> Biểu đồ 3 cho thấy mặc dù<br /> công việc lái xe buýt không có<br /> vất vả về thể lực, dùng sức<br /> nhiều nhưng do thời gian làm<br /> việc dài và có những gánh<br /> nặng trách nhiệm cũng như<br /> những tác động trong quá trình<br /> làm việc nên tài xế xe buýt với<br /> 86,7% số lượng khảo sát trong<br /> mức trung bình kém của sự<br /> căng thẳng và mệt mỏi thần<br /> kinh.<br /> Loại I Loại II Loại III Loại IV - Kết quả thử nghiệm trí<br /> nhớ hình: phương pháp này<br /> Biu đ 1: Phân loi đánh giá mc căng thng h tim mch dùng để thử nghiệm đánh giá<br /> mức độ căng thẳng thần kinh<br /> Nh n xét: của 1 loại công việc (Bảng 4,<br /> Qua bảng phân loại ta thấy được chỉ 20% số lượng tài xế khảo Biểu đồ 4).<br /> sát đạt chuẩn loại I, 50% loại II và 30% còn lại là loại III và IV. Điều Nh n xét: Qua đánh giá này<br /> này chứng tỏ Mức độ căng thẳng hệ tim mạch trong lao động của một lần nữa cho thấy được sự<br /> tài xế lái xe buýt cũng khá cao. căng thẳng thần kinh khá cao,<br /> 3.3. Đánh giá phân loại gánh nặng thể lực: bằng phương pháp 60% số lượng khảo sát thuộc<br /> đo nhịp mạch trước khi lao động và sau khi ngừng lao động. gánh nặng loại II và loại III.<br /> <br /> <br /> 98 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2014<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bng2: Phân loi gánh nng th lc 4. KẾT LUẬN<br /> - Công việc lái xe: có thời<br /> Phaân<br /> gian tập trung chú ý > 75% thời<br /> loaïi V VI<br /> I II III IV (Raát gian làm việc, tiếp nhận mật độ<br /> gaùnh (Cöïc (Toái<br /> (Nheï) (Vöøa) (Naëng) naëng) tín hiệu trung bình trong 1giờ ><br /> naëng theå naëng) ña) 300 lần và số lượng đối tượng<br /> löïc phải quan sát cùng 1 lúc >25 từ<br /> Chæ soá các tín hiệu giao thông, còi báo,<br /> 13 - 63 - các tín hiệu trong suốt lộ trình<br /> maïch 12 23 - 42 43 - 62 83<br /> 22 82 chạy; nghề tài xế lái xe là loại<br /> taêng<br /> lao động có trách nhiệm rất cao<br /> Taàn soá với thời gian làm việc 10 –<br /> nhòp tim 12h/ngày,có thời gian nghỉ giữa<br /> 90 - 100 - 120 - 140 -<br /> trong lao 90 160 giờ không theo quy định (≥ 7%<br /> 100 120 140 160 thời gian làm việc).<br /> ñoäng ñaõ<br /> laøm troøn - Nghề lái xe là công việc đòi<br /> hỏi thể lực cao, có mức độ<br /> căng thẳng hệ tim mạch khá<br /> cao: 20% số lượng tài xế đạt<br /> chuẩn loại I, 50% loại II và 30%<br /> còn lại là loại III và IV.<br /> - Về căng thẳng và mệt mỏi<br /> thần kinh: 86,7% số lượng<br /> khảo sát ở mức trung bình kém;<br /> 60% số lượng khảo sát thuộc<br /> gánh nặng loại II và loại III.<br /> <br /> 5. KIẾN NGHỊ<br /> - Về tổ chức lao động: cần<br /> tổ chức lại quy trình lao động<br /> loại I loại II loại III loại IV đúng với thời gian lao động quy<br /> định, chế độ nghỉ ngơi hợp lý<br /> Biu đ 2: Phân loi gánh nng th lc giúp cho lái xe có được thời<br /> gian phục hồi sức lao động và<br /> Bng 3: Phân loi mt mi và căng thng thn kinh. có được ngày nghỉ hợp lý bên<br /> gia đình và người thân.<br /> Phaân loaïi Thôøi gian Loãi<br /> - Về chính sách: cơ quan có<br /> Raát toát t < 2’36” 0 thẩm quyền cần đưa nghề lái<br /> Toát 2’36” < t < 3’48” 1– 2 xe buýt vào danh mục được bồi<br /> dưỡng nặng nhọc độc hại.<br /> Trung bình 3’48” < t < 5’51” 2–4 Giảm bớt thời gian lao động<br /> Keùm 5’51” < t < 6’56” 5–6 nhưng vẫn đảm bảo mức thu<br /> nhập cho lái xe. Nâng cao mức<br /> Raát keùm t > 6’56” 6 thu nhập cho tài xế lái xe.<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2014 99<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. BSCC Phạm đắc Thủy,<br /> BSCC Đặng Ngọc Trúc, TS Lý<br /> Thị Toán, BSCK1 Phạm Hải<br /> Yến, BS. Lê Mạnh Kiểm, Tình<br /> hình sức khỏe công nhân lái xe<br /> vận tải trên 10 tấn và xe máy thi<br /> công.<br /> [2]. Nguyễn Văn Lê, Test tìm<br /> hiểu tâm lý người lái xe.Tạp chí<br /> GTVT.<br /> [3]. Đỗ Hàm,Vệ sinh lao động<br /> Rất tốt Tốt Trung Kém Rất và bệnh nghề nghiệp.<br /> bình kém<br /> [4]. Trần Thanh Hà, Đánh giá<br /> dao động nhịp tim và điện tâm<br /> Biu đ 3: Phân loi s căng thng và mt mi thn kinh<br /> đồ của công nhân lái xe, Viện Y<br /> Bng 4: Bng phân loi gánh nng căng thng thn kinh học Lao động & Vệ sinh môi<br /> trường<br /> Möùc phaân loaïi gaùnh naëng Tyû leä % loãi sai tröôùc vaø [5]. Nguyễn Thị Toán, Ảnh<br /> hưởng rung toàn thân tới công<br /> sau lao ñoäng<br /> nhân lái xe tải lớn, xe máy thi<br /> I < 5% công, Viện Y học Lao động &<br /> Vệ sinh môi trường<br /> II 6 - 25%<br /> [6]. Nguyễn Thị Toán, Điều<br /> III 26 - 50%<br /> kiện lao động của công nhân lái<br /> IV >50% xe trọng tải lớn, xe máy thi công<br /> cơ giới, Viện Y học Lao động &<br /> Vệ sinh môi trường<br /> [7]. Jinxian Weng, Qiang<br /> Meng, Effects of environment,<br /> vehicle and driver characteris-<br /> tics on risky driving behavior at<br /> work zones. Safety Science,<br /> Volume 50, Issue 4, April 2012,<br /> Pages 1034-1042 .<br /> [8]. NIOSH, Truck driver occu-<br /> pational Safty and Health.<br /> [9]. http://www.deir.qld.gov.au/<br /> workplace/landing/landing.htm<br /> ?occupation=Bus%20and%20c<br /> loại I loại II loại III loại IV oach%20driver#.UpQjlNJdUX,<br /> Health and Safty information for<br /> Biu đ 4: Phân loi gánh nng căng thng thn kinh Bus and coach driver.<br /> <br /> <br /> 100 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 4,5&6-2014<br />