zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Tự Nhiên

» Môi trường

Đánh giá mức độ tổn thương dưới tác động của biến đổi khí hậu tại Côn Đảo

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Báo xấu

15
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Đánh giá mức độ tổn thương dưới tác động của biến đổi khí hậu tại Côn Đảo tập trung đi sâu vào việc phân tích những tác động do biến đổi khí hậu đến hệ thống tự nhiên (vật lý) và xã hội cũng như đánh giá khả năng ứng phó, để từ đó đưa ra một bức tranh giúp các nhà hoạch định chính sách có cái nhìn trực quan, bước đầu phân vùng mức độ tổn thương tổng hợp, nhằm phục vụ cho mục tiêu quy hoạch sử dụng hiệu quả, bền vững tài nguyên - môi trường và các hoạt động nhân sinh trong bối cảnh biến đổi khí hậu, cho các giai đoạn tại huyện đảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá mức độ tổn thương dưới tác động của biến đổi khí hậu tại Côn Đảo

Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2017. ISBN: 978-604-82-2274-1 ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ TỔN THƯƠNG DƯỚI TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TẠI CÔN ĐẢO Nguyễn Thị Thanh Nga1, Nguyễn Thị Xuân Thắng2 1 Tổng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, email: thanhngavasi@gmail.com 2 Trường Đại học Thủy lợi 1. GIỚI THIỆU CHUNG cơ sở năm 1982 của Việt Nam, Côn Đảo có tọa độ trải dài từ 8o34’ - 8o49’ vĩ độ Bắc và Biến đổi khí hậu (BĐKH) là một trong 106o31’ - 106o45’ kinh độ Đông, cách thành những thách thức lớn nhất đối với nhân loại ở phố Vũng Tàu khoảng 185km, cách thành phố thế kỷ 21, đã và đang gây ra những tác động Hồ Chí Minh khoảng 230km và cách cửa sông tiêu cực thông qua các hiện tượng khí hậu Hậu - Cần Thơ khoảng 83km (Hình 1). Côn cực đoan như nhiệt độ tăng, bão mạnh, mưa Đảo là một quần đảo gồm 16 đảo lớn, nhỏ. lớn, lũ lụt, hạn hán và đặc biệt là nước biển Đây cũng là một trong những đảo ngoài khơi dâng (NBD) cao. Nguy hiểm hơn là những lớn nhất và là đảo có người ở lâu đời duy nhất hiện tượng khí hậu cực đoan trên đều có xu ở vùng biển Đông Nam nước ta. hướng gia tăng về tần số, cường độ và khó Với nguồn tài nguyên phong phú, Côn Đảo đoán định, gây ra những ảnh hưởng không có những điều kiện thuận lợi để phát triển nhỏ đến nền kinh tế quốc dân, thậm chí còn giao thông đường thủy, kết nối các vùng tác động trực tiếp đến sinh kế của những trọng điểm quốc gia và khu vực (cách đường nhóm cộng đồng dân cư nghèo, là những đối hàng hải quốc tế 60km), phát triển du lịch và tượng dễ bị tổn thương sống trong vùng bị nuôi trồng thủy hải sản. Tuy nhiên, với tác ảnh hưởng. Dựa trên nghiên cứu của các tổ động của BĐKH và NBD cùng với các hoạt chức quốc tế, Việt Nam là một trong năm động phát triển kinh tế - xã hội trong những quốc gia chịu ảnh hưởng lớn của BĐKH. năm gần đây, huyện đảo đã và đang đứng Hiện tượng nóng lên của trái đất làm cho trước những thách thức không nhỏ. mực NBD, xâm nhập mặn, áp thấp nhiệt đới, bão, lũ… liên tiếp xảy ra, tác động tiêu cực đến các lĩnh vực sản xuất và đời sống kinh tế của toàn xã hội, đặc biệt là những khu vực trũng thấp tại 2 đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long và tại các vùng ven biển. Việt Nam là một quốc gia biển với trên 3.000 hòn đảo lớn nhỏ. Các đảo này đóng vai trò hết sức quan trọng trong sự phát triển kinh tế biển, bảo vệ an ninh và quốc phòng. Nhiều đảo có tiềm năng phát triển kinh tế cao, nằm gần các vùng kinh tế động lực của Hình 1. Vị trí khu vực nghiên cứu đất nước, gắn kết chặt chẽ với các trung tâm (nguồn Google Earth) đô thị, kinh tế lớn ven biển. Nghiên cứu này tập trung đi sâu vào việc Có thể nói Côn Đảo là một trong số những phân tích những tác động do BĐKH đến hệ đảo quan trọng phải kể đến. Nằm trên đường thống tự nhiên (vật lý) và xã hội cũng như 548
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2017. ISBN: 978-604-82-2274-1 đánh giá khả năng ứng phó, để từ đó đưa ra của các cặp đôi trong một ma trận theo cấp thứ một bức tranh giúp các nhà hoạch định chính bậc, với mức quan trọng khác nhau của các sách có cái nhìn trực quan, bước đầu phân lớp thông tin [3], phân loại (classify và vùng mức độ tổn thương (MĐTT) tổng hợp, reclassify), chồng các lớp thông tin (overlay) nhằm phục vụ cho mục tiêu quy hoạch sử nhằm xây dựng bản đồ phân vùng MĐTT cho dụng hiệu quả, bền vững tài nguyên - môi huyện đảo (theo 5 khu vực từ I- V, với 5 trường và các hoạt động nhân sinh trong bối MĐTT tương ứng từ rất cao-cao-trung bình cảnh BĐKH, cho các giai đoạn tại huyện đảo. (TB)-thấp-rất thấp) (Hình 3). 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Nghiên cứu đã sử dụng định nghĩa của IPCC (Ủy ban Liên chính phủ về BĐKH) năm 2007 để đánh giá MĐTT dưới tác động của BĐKH cho huyện đảo [1, 2]. Theo đó, MĐTT tổng hợp (V: Vulnerability) là mức độ mà một hệ thống không thể chịu đựng được hoặc không có khả năng chống lại các tác động tiêu cực của BĐKH gây ra. MĐTT phụ thuộc vào mức độ phơi nhiễm/ tiếp xúc (E: Exposure), mức độ nhạy cảm/ ngưỡng bị tác động (S: Hình 2. Các bước và bộ thông số đánh giá Sensitivity), khả năng thích ứng (AC: mức độ tổn thương Adaptive Capacity) và được đánh giá như sau: V = f (E, S, AC) (1) Khu vực/hay hệ thống được xem là có tính dễ bị tổn thương cao với mối nguy cơ khi mức độ phơi nhiễm cũng như mức độ nhạy cảm với nguy cơ là cao. Tuy nhiên, MĐTT trên thực tế có thể sẽ thấp nếu khả năng thích ứng của hệ thống với mối nguy cơ này cao. Do vậy, việc đánh giá khả năng thích ứng của hệ thống với mối nguy cơ là rất quan trọng trong đánh giá MĐTT. Mặt khác, khi đánh giá MĐTT tổng quát, cần phải quan tâm đến Hình 3. Phương pháp nghiên cứu khả năng tác động (PI: Potential Impacts), và được tính theo hàm quan hệ: Các trọng số cho các hợp phần: E, S, PI và PI = f (E, S) (2) AC, 8 tiểu hợp phần và các thông số trong Năm bước được tiến hành để đánh giá đánh giá mức độ tổn thương V của khu vực MĐTT dưới tác động của BĐKH tại huyện nghiên cứu được lựa chọn dựa trên tham đảo được trình bày trong hình 2. khảo ý kiến chuyên gia và các nghiên cứu Cơ sở dữ liệu phục vụ cho nghiên cứu tương tự. được thu thập từ nguồn của Bộ Tài nguyên và 3. KẾT QUẢ Môi trường, Tổng cục Thống kê, Cục Thống kê tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Ủy ban Nhân dân Côn Đảo trên thực tế ít chịu tác động lớn huyện Côn Đảo... từ lũ lụt, chế độ sóng, dòng chảy, thủy Tất cả các dữ liệu này sẽ được số hóa, triều… Bão gây nguy hiểm cho con người phân loại và xử lý trên ArsGIS. Ngoài ra, chủ yếu đến từ mưa, gió lớn, sấm sét, sóng phân tích trọng số AHP, dựa trên sự so sánh lớn… Huyện đảo có tới 2/3 diện tích là rừng 549
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2017. ISBN: 978-604-82-2274-1 núi nên NBD cao do bão ảnh hưởng là không lai sẽ gia tăng tại huyện đảo. Khu vực có đáng kể; chỉ có những vùng thấp như Họng MĐTT TB - rất cao có thể sẽ mở rộng, nếu Đầm và khu vực trung tâm là chịu tác động. huyện đảo không có ngay các giải pháp ứng Tuy nhiên, mực NBD cao sẽ gián tiếp đẩy phó thích hợp. mạnh sự phát triển của xói lở và nhiễm mặn. Dân cư toàn huyện tương đối ít, có 6.165 người 4. KẾT LUẬN (tập trung chủ yếu ở thung lũng Côn Sơn), Côn Đảo có lợi thế về vị trí địa lý, nhưng chiếm 0,62% dân số toàn tỉnh. Cơ cấu kinh tế: chưa đủ để phát triển. BĐKH đã xảy ra khá rõ dịch vụ 79,11%; công nghiệp và xây dựng nét và ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - 11,86%; nông - lâm - thủy 9,03%. Thu nhập xã hội tại huyện đảo. bình quân đầu người là 952 USD/năm (năm Nghiên cứu đã đưa ra cơ sở lý luận lý 2009). Thêm vào đó, cơ sở hạ tầng dân sinh thuyết về đánh giá MĐTT, khoanh định các hiện chưa phát triển và ý thức bảo vệ tài khu vực có MĐTT theo thứ tự từ rất cao - rất nguyên- môi trường, ứng phó với BĐKH của thấp. Góp phần cho công tác định hướng và người dân chưa tốt. Kết quả nghiên cứu đánh lập quy hoạch phát triển KT - XH cho huyện giá sơ bộ được trình bày trong bảng 1. đảo trong bối cảnh BĐKH. Bảng 1. Đánh giá MĐTT của khu vực Các giải pháp trước mắt, cần tập trung vào nghiên cứu những khu vực được đánh giá có MĐTT TB; truyền thông nâng cao nhận thức cho cộng đồng về BĐKH và các hoạt động sinh kế bền vững. Về lâu dài, cần đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng đồng bộ; nghiên cứu, đề xuất cơ chế chính sách ưu tiên cho vùng lãnh thổ đặc biệt này. Kết quả nghiên cứu có thể được xem như là những định hướng ban đầu cho mô hình tiếp cận trực quan, giúp nhà quản lý có thể đưa ra các quyết định chính xác, hiệu quả hơn trong quá trình lập quy hoạch không gian biển gắn với mục tiêu phát triển KT - XH, ứng phó với BĐKH và BVMT vùng biển đảo. 5. TÀI LIỆU THAM KHẢO Mặc dù mức độ phơi nhiễm và mức độ [1] Nguyen, T.T.X, Bonetti, J, Rogers, K, nhạy cảm tại huyện đảo hiện được đánh giá ở Woodroffe, C.D (2016) Indicator-based mức TB - rất thấp, song khả năng ứng phó lại assessment of climate-change impacts on ở mức thấp - rất thấp. Những khu vực như coasts: a review of concepts, approaches Trung tâm thị trấn Côn Đảo, trung tâm cảng and vulnerability indices. Journal of Ocean Bến Đầm, mũi Ba Non và vịnh Đầm Quốc & Coastal Management, 123 (2016) 18-43, cần phải được lưu tâm, khi MĐTT được đánh ISSN: 0964-5691. [2] Yusuf, A.A & Francisco, H (2009) Climate giá ở mức TB. Change Vulnerability Mapping for Theo Đề án “Phát triển kinh tế – xã hội Southeast Asia. IDRC, SIDA, CIDA. đến năm 2020” được Thủ tướng Chính phủ http://www.eepsea.org. phê duyệt tại Quyết định 264/2005/QĐ-TTg, [3] Saaty, T. L (1980) The analytic hierarchy Côn Đảo sẽ trở thành khu kinh tế du lịch hiện process: planning, priority setting, resource đại, đặc sắc mang tầm cỡ khu vực và quốc tế. allocation. New York: McGraw-Hill Các áp lực trong các hoạt động phát triển International Book Co. thương mại, dịch vụ và du lịch trong tương 550

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.