Đạo Tin Lành buổi đầu vào Việt Nam

Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 1 - 2012<br /> <br /> 43<br /> <br /> ®¹o tin lµnh buæi ®Çu vµo viÖt nam<br /> ®oµn triÖu long(*)<br /> ¨m 2011 ®­îc xem lµ thêi ®iÓm<br /> <br /> riªng vµ ViÖt Nam nãi chung nªn chØ<br /> <br /> chÝnh thøc truyÒn gi¸o vµo ViÖt Nam.<br /> <br /> khái ViÖt Nam vµ kh«ng thu h¸i ®­îc<br /> <br /> N<br /> <br /> ®¸nh dÊu 100 n¨m ®¹o Tin Lµnh<br /> <br /> Víi “chiÕc n«i” ®Çu tiªn lµ §µ N½ng, ®¹o<br /> Tin Lµnh ®· tõng b­íc x¸c lËp vÞ trÝ cña<br /> m×nh ®Ó trë thµnh mét trong c¸c t«n<br /> <br /> gi¸o lín t¹i ViÖt Nam hiÖn nay. Trong<br /> qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ kh¶o s¸t t¹i<br /> <br /> vïng ®Êt mµ ®¹o Tin Lµnh ®Æt nh÷ng<br /> b­íc ch©n ®Çu tiªn ®Õn, chóng t«i thÊy cã<br /> nhiÒu ®iÓm ®¸ng ®Ò cËp xung quanh thêi<br /> k× buæi ®Çu truyÒn gi¸o nµy.<br /> <br /> 1. Ph­¬ng tiÖn mµ nh÷ng nhµ truyÒn<br /> <br /> ch­a ®Çy mét n¨m c¶ hai ®· bÞ trôc xuÊt<br /> mét kÕt qu¶ kh¶ dÜ nµo cho viÖc truyÒn<br /> <br /> ®¹o. Tuy nhiªn, ®©y cã thÓ xem lµ nh÷ng<br /> <br /> nhµ truyÒn gi¸o ®· m¹nh d¹n trong viÖc<br /> khai ph¸ “vïng ®Êt míi” tr­íc khi CMA<br /> <br /> ®Õn §µ N½ng. H¬n thÕ n÷a, hä ®· ®Ó l¹i<br /> <br /> trong lÞch sö truyÒn b¸ ®¹o Tin Lµnh vµo<br /> <br /> ViÖt Nam mét kØ niÖm ®Ñp vÒ viÖc sö<br /> dông thuyÒn buåm lµm ph­¬ng tiÖn<br /> “gieo h¹t gièng Phóc ¢m”.<br /> <br /> 2. Trô së ®Çu tiªn cña ®¹o Tin Lµnh ë<br /> <br /> gi¸o ®Çu tiªn t×m ®Õn vµ truyÒn gi¸o t¹i<br /> <br /> ViÖt Nam (Héi Phóc ©m Liªn hiÖp TruyÒn<br /> <br /> buåm. N¨m 1898, cã hai ng­êi Anh thuéc<br /> <br /> ®¹o Tin Lµnh kh¸c cã tªn lµ Th¸nh Th¬<br /> <br /> vïng ®Êt MiÒn Trung ViÖt Nam lµ thuyÒn<br /> Th¸nh<br /> <br /> Kinh<br /> <br /> Héi<br /> <br /> tªn<br /> <br /> lµ<br /> <br /> James<br /> <br /> vµ<br /> <br /> Lawrence cã ý ®Þnh truyÒn gi¸o vµo ViÖt<br /> <br /> gi¸o - CMA) l¹i lµ c¬ së cña mét tæ chøc<br /> C«ng Héi.<br /> <br /> §iÒu nµy tho¹t nghe cã vÎ nghÞch lÝ,<br /> <br /> Nam. Hä ®· mua mét chiÕc thuyÒn ®i tõ<br /> <br /> bëi nh­ vËy, tr­íc khi ®¹o Tin Lµnh ®Õn<br /> <br /> th¸m hiÓm kh¶ n¨ng truyÒn gi¸o.<br /> <br /> ®¹o Tin Lµnh. Trªn thùc tÕ, tr­íc khi tæ<br /> <br /> Th­îng H¶i ®Õn MiÒn Trung ViÖt Nam ®Ó<br /> T¹i ViÖt Nam, James vµ Lawrence<br /> <br /> d­¬ng buåm theo däc theo bê biÓn, tõ ®ã<br /> <br /> rÏ vµo c¸c s«ng, t×m ®Õn c¸c vïng d©n c­<br /> ®Ó ph©n ph¸t s¸ch Phóc ¢m cho ng­êi<br /> ViÖt. ChiÕc thuyÒn cña nh÷ng nhµ truyÒn<br /> <br /> gi¸o thuéc Th¸nh Kinh Héi ®· ®i theo<br /> c¸c vïng biÓn cña xø Tourane - §µ N½ng<br /> ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých cña m×nh.<br /> <br /> Cã lÏ nh÷ng nhµ truyÒn gi¸o nµy do<br /> <br /> kh«ng th«ng th¹o ng«n ng÷ vµ ch­a<br /> th«ng thuéc vÒ ®Þa lÝ, phong thæ, v¨n<br /> hãa, v.v… cña vïng ®Êt MiÒn Trung nãi<br /> <br /> truyÒn gi¸o ë §µ N½ng t¹i ®©y ®· cã…<br /> chøc Tin Lµnh CMA cö 3 gi¸o sÜ lµ<br /> Jaffray,<br /> <br /> Paul<br /> <br /> M.<br /> <br /> Hosler<br /> <br /> vµ<br /> <br /> G.Lloyd<br /> <br /> Hughes ®Õn §µ N½ng, mét nhãm ®¹o Tin<br /> <br /> Lµnh kh¸c lµ Th¸nh Kinh Héi ®· cö<br /> thµnh viªn cña m×nh ®Õn §µ N½ng víi<br /> <br /> nhiÖm vô ph©n ph¸t s¸ch ®¹o cho d©n<br /> chóng. §ã lµ mét ng­êi Ph¸p cã tªn<br /> <br /> Bonnet («ng Bonnet tõng ®­îc tæ chøc<br /> nªu trªn cö ®Õn ho¹t ®éng t¹i Sµi Gßn<br /> <br /> nh­ng kh«ng cã kÕt qu¶ nªn ®iÒu ra §µ<br /> N½ng). C¸c nhµ truyÒn gi¸o CMA xin ë<br /> <br /> *. TS., Học viện CT-HC Khu vực III, Đà Nẵng.<br /> <br /> Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 1 - 2012<br /> <br /> 44<br /> nhê trong c¬ së cña «ng Bonnet, sau ®ã<br /> <br /> Tin Lµnh buæi ®Çu ë §µ N½ng nh­:<br /> <br /> gãc ®­êng Kh¶i §Þnh - NguyÔn Hoµng<br /> <br /> Kinh Th¸nh cña ®¹o Tin Lµnh. NghÜa cña<br /> <br /> Vµo th¸ng 3 n¨m 1913, ng«i nhµ gi¶ng<br /> <br /> gi¶ng (®¹o) ra réng r·i kh¾p n¬i”.<br /> <br /> mua l¹i mét c¬ së cña Th¸nh Kinh Héi ë<br /> lµm c¬ së ®Çu tiªn cña Héi t¹i ViÖt Nam.<br /> ®Çu tiªn lµm b»ng tre, lîp m¸i l¸ ®· ®­îc<br /> <br /> dùng lªn. Ng«i nhµ nµy ®· bÞ b·o ®¸nh<br /> sËp (th¸ng 9 n¨m 1914) v× lµm b»ng<br /> nh÷ng vËt liÖu th« s¬ nªu trªn.<br /> <br /> 3. Nhµ Gi¶ng ®¹o ®Çu tiªn ë Héi An<br /> <br /> (n¨m 1924) lµ c¨n nhµ cña mét ng­êi<br /> Hoa. Nhµ Gi¶ng ®¹o ®­îc lËp t¹i Héi An<br /> <br /> sau khi c¬ së ®Çu tiªn ë §µ N½ng ®· ®i<br /> vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh. C¸c nhµ truyÒn<br /> gi¸o nghÜ ®Õn viÖc më mét c¬ së míi t¹i<br /> <br /> Qu¶ng Nam; hä ®Õn vïng Héi An ®Ó t×m<br /> <br /> ®Þa ®iÓm x©y dùng c¬ së nh­ng kh«ng cã<br /> kÕt qu¶. Khi rÊt thÊt väng vµ s¾p tõ bá ý<br /> <br /> ®Þnh trªn, c¸c nhµ truyÒn ®¹o ph¸t hiÖn<br /> <br /> ra mét ng«i nhµ kh¸ khang trang gÇn<br /> <br /> cÇu Chïa kh«ng cã ng­êi ë. “Nhµ gi¶ng<br /> täa l¹c gi÷a thµnh phè. NÕu tõ cÇu Chïa<br /> <br /> ®i vµo, nã n»m phÝa tay tr¸i vµ chØ c¸ch<br /> ®ã mÊy c¨n”(1) . Hä lÇn hái vµ biÕt r»ng<br /> ®©y lµ c¨n nhµ cña mét gia ®×nh ng­êi<br /> <br /> Hoa cã ng­êi th¾t cæ tù tö nªn gia ®×nh<br /> sî kh«ng muèn ë. C¸c nhµ truyÒn ®¹o<br /> bÌn chíp ngay c¬ héi hái thuª vµ ®­îc<br /> ®ång ý víi mét møc gi¸ kh¸ rÎ.<br /> <br /> ThÕ lµ ®¹o Tin Lµnh cã trô së thø hai<br /> <br /> t¹i Héi An. C¬ së nµy hiÖn kh«ng cßn<br /> tån t¹i, nhµ thê ®¹o Tin Lµnh ë Héi An<br /> <br /> hiÖn täa l¹c ë mét vÞ trÝ kh¸c vµ do<br /> TruyÒn ®¹o NguyÔn C«ng T©m ThiÖn<br /> lµm qu¶n nhiÖm.<br /> <br /> 4. Tªn gäi cña mét sè c¬ së ®¹o Tin<br /> <br /> Lµnh trong thêi k× ®Çu tiªn ®­îc viÕt<br /> b»ng ch÷ Quèc ng÷ phiªn ©m tõ tiÕng<br /> H¸n. Trong qu¸ tr×nh ®iÒn d·, chóng t«i<br /> ®­îc biÕt vÒ nh÷ng tªn gäi c¸c c¬ së ®¹o<br /> <br /> - ThÝch ThÞ §­êng: Lµ tªn tr­êng d¹y<br /> <br /> tªn gäi trªn lµ “C¬ së ®Ó tr×nh bµy, truyÒn<br /> <br /> - Thanh Tu: Lµ n¬i nh÷ng ng­êi tham<br /> <br /> gia häc ®¹o, c¸c tÝn ®å ®­îc tËp trung ®Ó<br /> chiªm niÖm, tu d­ìng lµm s¹ch t©m hån.<br /> <br /> - An L¹c: Lµ n¬i ®­a l¹i sù b×nh an<br /> <br /> tho¶i m¸i. Thùc tÕ, ®©y lµ phßng nghØ<br /> <br /> ng¬i cña c¸c môc s­, nhµ truyÒn ®¹o sau<br /> nh÷ng buæi thuyÕt ph¸p, gi¶ng ®¹o.<br /> <br /> - TÞnh T©m: Lµ n¬i lµm cho t©m hån<br /> <br /> thanh tÞnh, b×nh yªn trë l¹i. §©y lµ mét<br /> <br /> phßng lín nh»m tËp trung c¸c tÝn ®å,<br /> môc s­ ®Ó cÇu nguyÖn, chia sÎ vµ bµy tá<br /> <br /> nh÷ng suy nghÜ, ©u lo cña m×nh tr­íc<br /> Thiªn Chóa (th­êng vµo buæi tèi).<br /> <br /> - LÔ §­êng: Phßng lín nhÊt n»m ë vÞ<br /> <br /> trÝ trung t©m cña tr­êng Kinh Th¸nh.<br /> <br /> N¬i dµnh cho viÖc tæ chøc nh÷ng cuéc<br /> héi häp lín.<br /> <br /> 5. Tªn gäi cña ®¹o Tin Lµnh trong thêi<br /> <br /> k× ®Çu ë mçi miÒn B¾c - Trung - Nam cã<br /> nh÷ng kh¸c biÖt ®¸ng kÓ. Còng vµo thêi<br /> k× nµy, ®¹o Tin Lµnh vµ tÊt c¶ nh÷ng ai<br /> <br /> theo ®¹o Tin Lµnh (gåm tÝn ®å vµ c¸c<br /> môc s­, thÇy gi¶ng ®¹o) ®Òu ®­îc gäi<br /> <br /> chung mét tªn, vµ tªn ®ã ë mçi vïng<br /> miÒn l¹i kh¸c nhau.<br /> <br /> - ë MiÒn B¾c, ®¹o Tin Lµnh ®­îc (bÞ)<br /> <br /> gäi lµ “§¹o Rèi”. Tªn gäi nµy ®­îc nh÷ng<br /> ng­êi d©n ®Æt ®Ó chØ nh÷ng ng­êi theo<br /> ®¹o Tin Lµnh víi ý nghÜa chØ trÝch, cho<br /> <br /> r»ng (theo) ®¹o Tin Lµnh lµ kh«ng tèt<br /> (lµm rèi lo¹n cuéc sèng b×nh th­êng).<br /> <br /> - ë MiÒn Nam, ®¹o Tin Lµnh ®­îc gäi<br /> <br /> lµ “§¹o Hoa Kú”. Cã lÏ tªn gäi nµy ®­îc<br /> <br /> 1. Môc s­ Lª V¨n Th¸i. 46 n¨m chøc vô - Håi kÝ, tr. 35.<br /> <br /> 44<br /> <br /> §oµn TriÖu Long. §¹o Tin Lµnh buæi ®Çu...<br /> mäi ng­êi ®Æt v× thÊy cã nhiÒu gi¸o sÜ<br /> <br /> 45<br /> <br /> 7. Kh¸i niÖm “§¹i Héi ®ång Tæng Liªn<br /> <br /> n­íc ngoµi ®Õn truyÒn gi¸o cã gèc g¸c tõ<br /> <br /> héi” xuÊt hiÖn lÇn ®Çu tiªn lµ vµo th¸ng 3<br /> <br /> Nam cßn ré lªn tin ®ån r»ng, hÔ ai theo<br /> <br /> thø 4. Ba lÇn tr­íc ®ã lµ vµo c¸c n¨m 1924,<br /> <br /> n­íc Mü. (ThËm chÝ, thêi k× nµy ë MiÒn<br /> <br /> ®¹o Tin Lµnh sÏ ®­îc tÆng 20 Mü kim vµ<br /> <br /> göi ®i du häc ë Mü. NhiÒu ng­êi x¸ch<br /> vali, kÐo nhau ®Õn nhµ thê xin theo ®¹o<br /> ®Ó … xuÊt ngo¹i!).<br /> <br /> n¨m 1927, tøc lµ vµo k× §¹i Héi ®ång lÇn<br /> 1925 vµ 1926 ®­îc nhãm häp víi môc ®Ých<br /> <br /> lµ båi linh vµ hiÖp nguyÖn, tøc nh»m thê<br /> <br /> phông, ®äc Kinh Th¸nh vµ cÇu nguyÖn.<br /> LÇn §¹i Héi ®ång thø 4 ®· bÇu ra Ban TrÞ<br /> <br /> - ë MiÒn Trung, ®¹o Tin Lµnh l¹i ®­îc<br /> <br /> sù Tæng Liªn héi khãa ®Çu tiªn vµ x©y<br /> <br /> c¸ch dÞch tªn Jesus Christ sang tiÕng<br /> <br /> Ngoµi viÖc thèng nhÊt vÒ tªn gäi cho<br /> <br /> gäi lµ “§¹o Gia t«”. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ<br /> <br /> dùng B¶n §iÒu lÖ Héi Th¸nh Tin Lµnh.<br /> <br /> H¸n lµ “Gia t« C¬ ®èc”. Nh÷ng ng­êi theo<br /> <br /> c¸c k× ®¹i héi lµ “§¹i Héi ®ång Tæng<br /> <br /> Gia t«”, “thÇy Gia t«”, thËm chÝ lµ “th»ng<br /> <br /> cö Ban TrÞ sù (cßn gäi lµ Ban Chøng ®¹o)<br /> <br /> ®¹o vµ truyÒn ®¹o còng ®­îc gäi lµ “anh<br /> Gia t«”…<br /> <br /> Mét vµi n¬i kh¸c cßn gäi ®¹o Tin<br /> <br /> Lµnh lµ “§¹o míi” xuÊt ph¸t tõ viÖc t«n<br /> <br /> gi¸o nµy míi ®­îc truyÒn b¸ vµo ViÖt<br /> Nam. C¸ch gäi tªn mét t«n gi¸o nh­ vËy<br /> <br /> còng thÓ hiÖn nhiÒu th¸i ®é kh¸c nhau<br /> cña ng­êi d©n ®èi víi t«n gi¸o ®ã.<br /> <br /> 6. Ng­êi ViÖt ®Çu tiªn ®­îc ghi nhËn<br /> <br /> Liªn héi” th× §¹i Héi ®ång lÇn nµy cßn<br /> <br /> gåm 7 thµnh viªn yÕt kiÕn vua B¶o §¹i<br /> <br /> ®Ó tr×nh b¶n §iÒu lÖ Héi Th¸nh Tin Lµnh<br /> ViÖt Nam. §¸ng tiÕc lµ chóng t«i ch­a<br /> t×m ®­îc nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn<br /> <br /> cuéc yÕt kiÕn nªu trªn. Tuy vËy, tõ n¨m<br /> 1928, b¶n §iÒu lÖ Héi Th¸nh Tin Lµnh<br /> <br /> ViÖt Nam gåm 3 thø tiÕng ViÖt, Ph¸p,<br /> Hoa vÉn ®­îc phæ biÕn vµ ¸p dông réng<br /> <br /> theo ®¹o Tin Lµnh cã tªn lµ D­¬ng.<br /> <br /> r·i trong Héi Th¸nh.<br /> <br /> trong “chiÕc n«i” ®¹o Tin Lµnh t¹i ViÖt<br /> <br /> ®­îc tæ chøc n¨m 1919, t¹i mét nhµ ®Ó xe<br /> <br /> d­¬ng cña Ph¸p. Trong qu¸ tr×nh ®i lÝnh,<br /> <br /> thêi k× buæi ®Çu nµy, viÖc rao gi¶ng ®¹o<br /> <br /> Ng­êi nµy kh«ng ph¶i ®­îc nhËp ®¹o tõ<br /> Nam lµ §µ N½ng, mµ ë trong qu©n ®éi lª<br /> «ng D­¬ng ®· tiÕp xóc víi nh÷ng ng­êi<br /> <br /> lÝnh trong ®¬n vÞ cã theo ®¹o Tin Lµnh<br /> <br /> vµ hä cho m­în s¸ch Kinh Th¸nh, s¸ch<br /> ®¹o ®Ó ®äc. ¤ng ®­îc nhËp ®¹o tr­íc khi<br /> <br /> ®¹o Tin Lµnh t×m ®Õn c¾m rÔ t¹i §µ<br /> N½ng - ViÖt Nam.<br /> <br /> Tuy nhiªn, ®©y chØ lµ mét trong sè Ýt<br /> <br /> nh÷ng tr­êng hîp ngo¹i lÖ; cßn ng­êi<br /> ®Çu tiªn ®­îc Héi TruyÒn gi¸o Phóc ©m<br /> <br /> CMA lµm lÔ nhËp ®¹o t¹i §µ N½ng lµ «ng<br /> <br /> NguyÔn V¨n Phóc. ¤ng nµy ®­îc Môc s­<br /> Paul Hosler lµm lÔ B¸ptem vµo n¨m 1912,<br /> <br /> víi sù lµm chøng cña «ng Boney, ng­êi<br /> cña Th¸nh Kinh Héi.<br /> <br /> 8. Líp häc vÒ Kinh Th¸nh ®Çu tiªn<br /> <br /> ngùa phÝa sau nhµ thê §µ N½ng. Trong<br /> Tin Lµnh gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ c¬ së<br /> vËt chÊt lÉn nh©n sù. C¸c môc s­ truyÒn<br /> <br /> gi¶ng n­íc ngoµi nghÜ ra mét h×nh thøc<br /> <br /> gi¶ng ®¹o (®óng h¬n lµ ®Ó d©n chóng t×m<br /> hiÓu ®¹o) kh¸ ®éc ®¸o c¶ vÒ thêi gian cho<br /> <br /> ®Õn ®Þa ®iÓm. Nh©n cã mét nhµ ®Ó xe<br /> ngùa phÝa sau nhµ nguyÖn bá trèng, hä<br /> bÌn s¾p xÕp vµ tu söa l¹i, ®­a vµo ®Êy<br /> <br /> mét sè bµn ghÕ. Sau nh÷ng giê truyÒn<br /> <br /> gi¶ng t¹i nhµ nguyÖn, vµo buæi tr­a, c¸c<br /> <br /> tÝn ®å hoÆc nh÷ng ai muèn hiÓu thªm vÒ<br /> ®¹o Tin Lµnh cã thÓ ®Õn ®Ó nªu nh÷ng<br /> <br /> th¾c m¾c cña m×nh, c¸c môc s­ sÏ dµnh<br /> kho¶ng thêi gian buæi tr­a ®Ó gi¶i ®¸p<br /> <br /> 45<br /> <br /> Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 1 - 2012<br /> <br /> 46<br /> vµ mêi gäi nhËp ®¹o. ChÝnh v× líp häc<br /> <br /> ®ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ chóng t«i vÉn<br /> <br /> c­êi r»ng: “Häc sinh tr­êng Kinh Th¸nh<br /> <br /> ®ã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng bµi Th¸nh ca<br /> <br /> ®­îc tæ chøc t¹i ®©y nªn nhiÒu ng­êi<br /> Tin Lµnh häc trong chuång ngùa!”. C¸c<br /> <br /> häc viªn kh«n khÐo ®¸p l¹i: “Cã sao ®©u,<br /> v× Chóa chóng t«i còng gi¸ng sinh trong<br /> chuång bß mµ!”.<br /> <br /> §Õn n¨m 1921 th× Tr­êng Kinh Th¸nh<br /> <br /> §µ N½ng chÝnh thøc ®­îc thµnh lËp vµ ®i<br /> <br /> ®ang cè c«ng t×m hiÓu. Tuy nhiªn, cã lÏ<br /> ®ang ®­îc sö dông ngµy nay. Bëi lóc bÊy<br /> <br /> giê Th¸nh ca ch­a ®­îc dÞch vµ tuyÓn<br /> <br /> chän bµi b¶n nh­ nh÷ng n¨m vÒ sau (tËp<br /> Th¸nh ca cña Héi Th¸nh Tin Lµnh ViÖt<br /> Nam hiÖn nay ®­îc xuÊt b¶n n¨m 1950).<br /> <br /> CÇn ph¶i nãi thªm, c«ng cô ©m nh¹c<br /> <br /> vµo ho¹t ®éng d­íi vai trß ®èc häc cña<br /> <br /> ®­îc c¸c vÞ gi¸o sÜ sö dông ®Ó ®Öm cho<br /> <br /> m×nh, tr­êng Kinh Th¸nh §µ N½ng dÇn<br /> <br /> cÇm cïng c©y Piano cã 4 tÇng vµ ph¶i<br /> <br /> gi¸o sÜ Jeffrey. Víi vai trß to lín cña<br /> trë thµnh trung t©m ®Èy m¹nh c«ng cuéc<br /> <br /> truyÒn gi¸o tõ §µ N½ng ra c¸c vïng<br /> trong toµn quèc vµ v­¬n réng ra c¸c<br /> <br /> quèc gia l©n cËn nh­ Lµo, Campuchia. Tõ<br /> nh÷ng kÕt qu¶ ®ã, c¸c nhµ truyÒn gi¸o<br /> n­íc ngoµi tiÕp tôc ®­îc bæ sung ®Ó ®¸p<br /> <br /> øng nhu cÇu thùc tiÔn vµ víi môc ®Ých<br /> <br /> nh»m biÕn §µ N½ng thùc sù trë thµnh<br /> <br /> c¸c buæi lÔ lóc bÊy giê lµ lo¹i ®µn Phong<br /> <br /> dïng ch©n ®¹p ®Ó lÊy h¬i ph¸t ra ©m<br /> thanh. Cã ng­êi cho r»ng, hiÖn nay Môc<br /> s­ D­¬ng Quang Hßa (chi nh¸nh Héi<br /> <br /> Th¸nh Tin Lµnh H¶i Ch©u thµnh phè §µ<br /> <br /> N½ng) cßn l­u gi÷ ®­îc mét c©y Piano<br /> <br /> nh­ trªn. Th«ng tin trªn ch­a ®­îc<br /> chóng t«i x¸c minh cô thÓ.<br /> <br /> 10. Vµo thêi k× ®Çu, ®Ó ®­îc lµm lÔ<br /> <br /> trung t©m truyÒn gi¸o cña Héi Th¸nh<br /> <br /> B¸ptem, ng­êi nhËp ®¹o Tin Lµnh ph¶i<br /> <br /> nghiÖp vµo n¨m 1927. Nhµ tr­êng thùc<br /> <br /> lµ “Ph­íc ¢m yÕu chØ”. Khãa häc nµy<br /> <br /> Tin Lµnh. Khãa häc ®Çu tiªn lµm lÔ tèt<br /> hiÖn ch­¬ng tr×nh thÇn häc 5 n¨m, trong<br /> ®ã 2 n¨m häc trong tr­êng, 2 n¨m thùc<br /> <br /> tËp cïng víi ng­êi qu¶n nhiÖm nhµ thê,<br /> 1 n¨m cuèi vÒ häc vµ tèt nghiÖp t¹i<br /> <br /> tr­êng. Líp häc buæi ®Çu chØ cã nam<br /> giíi, vÒ sau cã líp dµnh riªng cho n÷.<br /> <br /> 9. Mét trong nh÷ng ng­êi d¹y h¸t<br /> <br /> theo mét khãa häc vÒ gi¸o lÝ cã tªn gäi<br /> <br /> ph¶i ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc trong vßng<br /> <br /> 12 tuÇn lÔ. NÕu ng­êi häc v× bÊt cø lÝ do<br /> nµo mµ nghØ gi÷a chõng th× buéc ph¶i<br /> <br /> häc l¹i tõ ®Çu (vÝ nh­ häc viªn ®· häc<br /> ®­îc 10 tuÇn nh­ng sau ®ã nghØ vµi ngµy<br /> th× ph¶i häc l¹i tõ tuÇn thø nhÊt).<br /> <br /> Sau khi häc xong, Ban TrÞ sù sÏ tæ<br /> <br /> Th¸nh ca ®Çu tiªn cho c¸c tÝn ®å ng­êi<br /> <br /> chøc mét cuéc s¸t h¹ch vÊn - ®¸p vÒ YÕu<br /> <br /> lµ bµ Môc s­ D. I. Jeffrey.<br /> <br /> nµy, ng­êi häc míi ®­îc lµm lÔ B¸ptem.<br /> <br /> ViÖt Nam lµ mét phô n÷ n­íc ngoµi. §ã<br /> N¨m 1921, khi líp d¹y Kinh Th¸nh<br /> <br /> ®­îc tæ chøc, c¸c gi¸o sÜ b¾t ®Çu viÖc<br /> <br /> truyÒn gi¶ng cña m×nh. Môc s­ D. I.<br /> <br /> Jeffrey ®¶m nhËn viÖc huÊn gi¶ng Kinh<br /> Th¸nh cßn bµ môc s­ D. I. Jeffrey th× tËp<br /> <br /> lÝ (gäi lµ khÈu vÊn). Qua ®­îc k× s¸t h¹ch<br /> ThÕ míi biÕt, vµo buæi ®Çu tuy cßn nhiÒu<br /> khã kh¨n nh­ng ®¹o Tin Lµnh ®· ®­a ra<br /> nh÷ng nguyªn t¾c kh¸ cøng r¾n, kh«ng<br /> ®­îc linh ho¹t nh­ sau nµy.<br /> <br /> 11. Tr­íc khi trë thµnh mét tÝn ®å ®¹o<br /> <br /> cho c¸c häc viªn h¸t Th¸nh ca. Nh÷ng<br /> <br /> Tin Lµnh, Môc s­ Lª V¨n Th¸i lµ mét<br /> <br /> bµi nµo, cã dÞch sang tiÕng ViÖt kh«ng…<br /> <br /> ®¹o Tin Lµnh truyÒn gi¸o t¹i §µ N½ng,<br /> <br /> bµi Th¸nh ca mµ bµ Jeffrey d¹y lµ nh÷ng<br /> <br /> ng­êi rÊt ghÐt ®¹o nµy. Thêi k× ®Çu, khi<br /> <br /> 46<br /> <br /> §oµn TriÖu Long. §¹o Tin Lµnh buæi ®Çu...<br /> <br /> 47<br /> <br /> «ng Lª V¨n Th¸i kh«ng mÊy thiÖn c¶m<br /> <br /> ®¹o ng­êi ViÖt lµ rÊt quan träng. Trªn<br /> <br /> th­êng tæ chøc mét nhãm b¹n thanh<br /> <br /> Hoµng Träng Thõa ®· thu hót kh¸ ®«ng<br /> <br /> ®èi víi c¸c vÞ môc s­ n­íc ngoµi. ¤ng<br /> niªn ®Õn gÆp vµ tranh luËn trùc tiÕp víi<br /> <br /> c¸c môc s­. Cã nhiÒu cuéc tranh luËn ®·<br /> <br /> thùc tÕ, nh÷ng buæi gi¶ng ®¹o cña «ng<br /> ng­êi tham dù.<br /> <br /> ¤ng Hoµng Träng Thõa cßn ®­îc biÕt<br /> <br /> diÔn ra hÕt søc gay g¾t vµ kÕt thóc b»ng<br /> <br /> ®Õn nh­ lµ mét trong nh÷ng ng­êi “lÜnh<br /> <br /> b¹n nÐm ®¸ vµo ng«i nhµ nguyÖn vµ vµo<br /> <br /> nhiÒu vïng ®Êt. Ngay tõ n¨m 1920, «ng ®·<br /> <br /> viÖc «ng Lª V¨n Th¸i cïng nh÷ng ng­êi<br /> c¶ ®Çu c¸c môc s­ truyÒn ®¹o.<br /> <br /> ViÖc gia nhËp ®¹o Tin Lµnh råi trë<br /> <br /> thµnh mét trong nh÷ng môc s­ ng­êi<br /> <br /> ViÖt Nam cã c«ng trong truyÒn b¸ ®¹o<br /> Tin Lµnh (tõng lµ Héi tr­ëng Tæng Liªn<br /> <br /> héi tõ n¨m 1942 ®Õn 1960) lµ mét c©u<br /> chuyÖn dµi vÒ sau (t¹i nhµ gi¶ng H¶i<br /> <br /> Ch©u, §µ N½ng n¨m 1919). Mét ®iÒu thó vÞ<br /> lµ khi «ng Lª V¨n Th¸i gia nhËp ®¹o th×<br /> <br /> ®­îc sù lµm chøng cña gi¸o sÜ E. F.<br /> <br /> Irwin, ng­êi tr­íc ®©y ®· tõng bÞ «ng<br /> Th¸i nÐm ®¸ vµo ®Çu.<br /> <br /> 12. VÞ môc s­ ng­êi ViÖt cña nhiÒu<br /> <br /> Ên tiªn phong” trong viÖc truyÒn gi¸o ra<br /> cïng víi c¸c nhµ truyÒn gi¶ng nh­ §oµn<br /> <br /> V¨n Kh¸nh, NguyÔn H÷u §inh vµo Sµi<br /> <br /> Gßn gi¶ng ®¹o. N¨m 1931, «ng Hoµng<br /> Träng Thõa ®· thùc hiÖn viÖc truyÒn ®¹o<br /> <br /> ra HuÕ vµ më mét c¬ së t¹i ®©y. Còng<br /> <br /> trong kho¶ng thêi gian nµy, «ng Hoµng<br /> Träng Thõa cßn thùc hiÖn viÖc truyÒn ®¹o<br /> <br /> lªn vïng miÒn nói §µ N½ng. Cã tµi liÖu ghi<br /> kÕt qu¶ cô thÓ cña mét lÇn truyÒn gi¶ng ë<br /> vïng nµy lµ cã 33 ng­êi d©n thiÓu sè ®·<br /> <br /> ®ång ý nhËp ®¹o (Tµi liÖu “KØ niÖm 80 n¨m<br /> thµnh lËp Héi th¸nh Tin Lµnh §µ N½ng” -<br /> <br /> trang 14). HiÖn nay, trong nhiÒu tµi liÖu<br /> <br /> vïng ®Êt vµ lu«n mang “Ên tiªn phong”<br /> <br /> cña ®¹o Tin Lµnh, c¸i tªn Hoµng Träng<br /> <br /> Träng Thõa. §©y lµ mét trong nh÷ng<br /> <br /> s­ cã nhiÒu c«ng lao trong buæi ®Çu<br /> <br /> trong viÖc truyÒn gi¸o lµ «ng Hoµng<br /> <br /> Thõa vÉn ®­îc nh¾c ®Õn nh­ lµ mét môc<br /> <br /> ng­êi ®· theo ®¹o Tin Lµnh tõ gi÷a thËp<br /> <br /> truyÒn gi¸o vµ më réng c¸c c¬ së ®¹o Tin<br /> <br /> NguyÔn V¨n Phóc, Ph¹m §×nh C­¬ng,<br /> <br /> 13. Kh¸i niÖm Héi Th¸nh tù trÞ b¾t ®Çu<br /> <br /> niªn 20 cña thÕ kØ tr­íc cïng víi c¸c «ng<br /> §oµn<br /> <br /> V¨n<br /> <br /> Kh¸nh,<br /> <br /> v.v…<br /> <br /> ¤ng<br /> <br /> Lµnh ra nhiÒu n¬i t¹i ViÖt Nam.<br /> <br /> Hoµng<br /> <br /> ®­îc Héi TruyÒn gi¸o sö dông n¨m 1927<br /> <br /> ®­îc häc Kinh Th¸nh riªng víi c¸c vÞ<br /> <br /> §µ N½ng vµo mïa hÌ n¨m 1922 nh­ sau:<br /> <br /> Träng Thõa vµ «ng §oµn V¨n Kh¸nh<br /> gi¸o sÜ. Nhê biÕt tiÕng H¸n nªn «ng cßn<br /> <br /> ®­îc ®­a ®i häc t¹i tr­êng Kinh Th¸nh<br /> t¹i Trung Quèc. Tõ viÖc d¹y tiÕng ViÖt<br /> cho c¸c gi¸o sÜ, «ng Hoµng Träng Thõa<br /> <br /> ®­îc hä gióp so¹n c¸c bµi gi¶ng vÒ Kinh<br /> Th¸nh vµ trë thµnh nhµ truyÒn ®¹o. §©y<br /> <br /> lµ mét b­íc tiÕn cña ®¹o Tin Lµnh ë ViÖt<br /> Nam bëi «ng Hoµng Träng Thõa lµ môc<br /> <br /> s­ ng­êi ViÖt ®Çu tiªn. H¬n n÷a, lóc bÊy<br /> <br /> giê c¸c gi¸o sÜ n­íc ngoµi ch­a sö dông<br /> <br /> tiÕng ViÖt tèt, viÖc cã mét ng­êi gi¶ng<br /> <br /> xuÊt ph¸t tõ quy ®Þnh cña Héi ®ång t¹i<br /> <br /> “Héi Th¸nh nµo cã ®Õn 10 tÝn ®å chÝnh<br /> thøc th× ph¶i d©ng hiÕn ®Ó lo nh÷ng chi<br /> <br /> phÝ bÊt th­êng cña Héi Th¸nh m×nh. Héi<br /> <br /> Th¸nh nµo cã 15 tÝn ®å chÝnh thøc th×<br /> <br /> ph¶i tù lo tr¶ l­¬ng cho ng­êi coi sãc<br /> <br /> gi¸o së. Héi Th¸nh nµo cã 25 tÝn ®å chÝnh<br /> thøc th× ph¶i phô tr¶ l­¬ng cña chñ täa.<br /> <br /> Héi Th¸nh nµo cã 40 tÝn ®å chÝnh thøc<br /> th× ph¶i ®µi thä l­¬ng cña chñ täa. Héi<br /> Th¸nh cã 60 tÝn ®å chÝnh thøc th× ph¶i<br /> <br /> ®µi thä l­¬ng cña chñ täa. Héi Th¸nh cã<br /> <br /> 47<br /> <br />