Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:78

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề án "Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên" nhằm phân tích và đánh giá thực trạng quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2021 - 2023, đề án đề xuất một số giải pháp, khuyến nghị nhằm hoàn thiện quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, giai đoạn đến năm 2030.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN KHẮC TIẾN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN TIÊN LỮ, TỈNH HƯNG YÊN ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Hà Nội, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN KHẮC TIẾN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN TIÊN LỮ, TỈNH HƯNG YÊN Ngành : Quản lý kinh tế Mã số : 8310110 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Người hướng dẫn khoa học: TS. Dương Hoàng Anh Hà Nội, 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản đề án “Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi, chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các số liệu và kết quả sử dụng trong đề án là hoàn toàn trung thực và có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày 2 tháng 12 năm 2024 Tác giả đề án Nguyễn Khắc Tiến
ii LỜI CẢM ƠN Trên con đường dẫn đến sự thành công của một tổ chức, một đội nhóm hay thậm chí là một cá nhân, luôn là sự giúp đỡ tận tâm, sự chỉ bảo hết mình và dẫn dắt nhiệt tình, dù là ít hay nhiều, là trực tiếp hay gián tiếp của những người đi trước. Xuyên suốt quá trình học tập nghiên cứu và hoàn thành đề án tốt nghiệp thạc sĩ, tôi luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ tận tình của nhiều tập thể, cá nhân, các thầy cô giáo Trường Đại học Thương mại. Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, tôi xin được gửi lời cảm ơn tới Trường Đại học Thương mại đã tạo điều kiện tốt cho tôi học tập và nghiên cứu, đặc biệt tôi xin cảm ơn TS. Dương Hoàng Anh, đã hỗ trợ tận tình, hướng dẫn tôi cách thức tìm hiểu và nghiên cứu và hoàn thiện đề án tốt nghiệp này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến quý lãnh đạo và các chuyên viên tại Phòng Tài chính - Kế hoạch, Phòng Kinh tế - Hạ tầng và Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và cung cấp những kinh nghiệm kiến thức thực tế quý báu cũng như những tư liệu cần thiết cho tôi trong việc nghiên cứu. Và cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè đã đóng góp ý kiến giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thiện đề án. Tuy nhiên, vì thời gian và kiến thức hạn hẹp, trình độ lý luận và chuyên môn khoa học cũng như kinh nghiệm thực tiễn còn hạn chế, đề án còn nhiều thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ phía thầy, cô. Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn! Nguyễn Khắc Tiến
iii MỤC LỤC Mục Nội dung Trang Lời cảm ơn i Lời cam đoan ii Danh mục viết tắt vi Danh mục bảng vii Danh mục hình viii Tóm tắt nội dung đề án ix PHẦN MỞ ĐẦU 1 PHẦN 1. CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN 5 1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN 5 1.1.1 Các khái niệm cơ bản 5 Phân cấp quản lý, nội dung và tiêu chí đánh giá quản lý dự án đầu 1.1.2 tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của địa 8 phương cấp huyện 1.2 CƠ SỞ THỰC TIỄN 16 Kinh nghiệm quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn 1.2.1 16 ngân sách nhà nước tại một số địa phương 1.2.2 Bài học kinh nghiệm cho huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên 18 1.3 CƠ SỞ PHÁP LÝ 19 1.3.1 Văn bản quản lý của các cơ quan nhà nước 20 1.3.2 Văn bản quản lý của địa phương 21 PHẦN 2. NỘI DUNG ĐỀ ÁN 22 KHÁI QUÁT VỀ HUYỆN TIÊN LỮ VÀ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ 2.1 XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ 22 NƯỚC TẠI HUYỆN TIÊN LỮ, TỈNH HƯNG YÊN 2.1.1 Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên 22 Khái quát các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân 2.1.2 24 sách nhà nước tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên
iv Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản 2.1.3 từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng 25 Yên THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ 2.2 BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI 26 HUYỆN TIÊN LỮ, TỈNH HƯNG YÊN GIAI ĐOẠN 2021-2023 Tổ chức bộ máy quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn 2.2.1 26 vốn ngân sách nhà nước 2.2.2 Xây dựng kế hoạch đầu tư 29 Phân bổ nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng nguồn vốn 2.2.3 31 ngân sách nhà nước 2.2.4 Thẩm định dự án 35 2.2.5 Đấu thầu 36 2.2.6 Giải phóng mặt bằng, thi công xây dựng 39 2.2.7 Giải ngân, quyết toán dự án hoàn thành 42 2.2.8 Thanh tra, kiểm tra 45 CÁC KẾT LUẬN QUA PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN 2.3 47 NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN TIÊN LỮ, TỈNH HƯNG YÊN GIAI ĐOẠN 2021-2023 2.3.1 Kết quả đạt được 47 2.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân tồn tại 49 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY 2.4 DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 52 TẠI HUYỆN TIÊN LỮ, TỈNH HƯNG YÊN 2.4.1 Hoàn thiện lập kế hoạch đầu tư 52 Hoàn thiện thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư xây dựng cơ bản 2.4.2 53 từ nguồn vốn ngân sách nhà nước 2.4.3 Hoàn thiện công tác lựa chọn nhà thầu 54 Hoàn thiện công tác giải phóng mặt bằng, công tác thi công xây 2.4.4 55 dựng 2.4.5 Hoàn thiện công tác giải ngân, quyết toán dự án hoàn thành 56 2.4.6 Tăng cường kiểm tra, thanh tra 56
v 2.4.7 Một số giải pháp khác 57 PHẦN 3. CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ 59 3.1 ĐỀ XUẤT TỔ CHỨC THỰC HIỆN 59 3.1.1 Bối cảnh thực hiện đề án 59 3.1.2 Phân công trách nhiệm thực hiện đề án 59 3.2 KIẾN NGHỊ 60 Khung pháp lý cho quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn 3.2.1 60 ngân sách nhà nước 3.2.2 Điều kiện về nhân lực 61 KẾT LUẬN 63 TÀI LIỆU THAM KHẢO 64 PHỤ LỤC 65
vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Diễn giải nghĩa 1 GPMB Giải phóng mặt bằng 2 HĐND Hội đồng nhân dân 3 ICOR Hiệu quả sử dụng vốn đầu tư 4 KT-XH Kinh tế - xã hội 5 NSNN Ngân sách nhà nước 6 QLNN Quản lý nhà nước 7 TKBVTC - DT Thiết kế bản vẽ thi công - dự toán 8 UBND Ủy ban nhân dân 9 XDCB Xây dựng cơ bản
vii DANH MỤC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang 1.1 Thời hạn nộp hồ sơ quyết toán dự án hoàn thành 14 1.2 Văn bản quản lý của địa phương 21 Tình hình tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế huyện 2.1 23 Tiên Lữ Dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên 2.2 24 Lữ, tỉnh Hưng Yên Tình hình đội ngũ nhân lực Ban quản lý dự án đầu tư xây 2.3 29 dựng huyện Tiên Lữ 2.4 Tình hình nguồn vốn đầu tư XDCB của huyện Tiên Lữ 32 2.5 Tình hình vốn đầu tư XDCB theo lĩnh vực huyện Tiên Lữ 33 2.6 Tình hình vốn đầu tư XDCB theo vùng huyện Tiên Lữ 35 Tình hình thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư XDCB huyện 2.7 36 Tiên Lữ 2.8 Kế hoạch lựa chọn nhà thầu dự án tại huyện Tiên Lữ 37 2.9 Tình hình quản lý công tác đấu thầu tại huyện Tiên Lữ 38 2.10 Tình hình thực hiện công tác GPMB tại huyện Tiên Lữ 40 2.11 Tiến độ thực hiện dự án XDCB tại huyện Tiên Lữ 42 2.12 Tình hình giải ngân tại huyện Tiên Lữ 43 2.13 Tình hình thẩm tra quyết toán dự án tại huyện Tiên Lữ 44 Tình hình thẩm tra quyết toán dự án hoàn thành tại huyện 2.14 45 Tiên Lữ Tình hình thanh kiểm tra, kiểm toán các dự án đầu tư 2.15 46 XDCB tại huyện Tiên Lữ
viii DANH MỤC HÌNH Số hiệu Tên hình Trang 2.1 Vị trí địa lý huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên 22 2.2 Bộ máy tổ chức quản lý dự án đầu tư XDCB từ NSNN 27
ix TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) từ nguồn vốn ngân sách nhà nước (NSNN) có vai trò quan trọng đối với quốc gia nói chung và từng địa phương nói riêng. Nguồn vốn đầu tư XDCB từ NSNN chiếm một tỷ trọng lớn trong cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội. Trong những năm gần đây, quản lý đầu tư XDCB trên địa bàn huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên được thực hiện khá hiệu quả, nhiều công trình đầu tư đặc biệt là các dự án giao thông và thủy lợi đã góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của địa phương. Tuy nhiên, thực tế thực hiện và quản lý các dự án đầu tư vẫn còn bộc lộ một số hạn chế, bất cập ở nhiều khâu. Từ đó, dẫn đến tình trạng đầu tư còn dàn trải, chưa phát huy hiệu quả nguồn vốn đầu tư, gây lãng phí, thất thoát nguồn vốn ngân sách nhà nước, chất lượng công trình chưa đảm bảo. Đề án “Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên” được thực hiện nhằm giải quyết những vấn đề tồn tại này. Trên cơ sở lý luận, thực tiễn và cơ sở pháp lý, cùng với phương pháp nghiên cứu định tính, đề án đã phân tích, đánh giá quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên theo các nội dung: (1) xây dựng kế hoạch đầu tư; (2) phân bổ nguồn vốn đầu tư XDCB sử dụng nguồn vốn NSNN; (3) thẩm định dự án; (4) đấu thầu; (5) giải phóng mặt bằng (GPMB), thi công xây dựng; (6) giải ngân, quyết toán dự án hoàn thành và (7) thanh tra, kiểm tra. Kết quả phân tích tiếp tục khẳng định những hạn chế trong quản lý dự án như đã nêu ở trên. Tác giả đề án cũng đưa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trên địa bàn huyện Tiên Lữ giai đoạn đến 2030 theo các hướng: hoàn thiện xây dựng kế hoạch đầu tư, hoàn thiện lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư, lựa chọn nhà thầu, GPMB và thi công xây dựng… Từ khóa: Dự án đầu tư, quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản, ngân sách nhà nước, Tiên Lữ
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hệ thống hạ tầng kỹ thuật đặc biệt là hệ thống giao thông nông thôn, hệ thống thủy lợi, điện, nước,... đóng vai trò nền tảng trong phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của mỗi địa phương. Hạ tầng kỹ thuật phát triển đồng bộ sẽ tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư, nâng cao chất lượng cuộc sống và góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Để xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, vốn đầu tư là yếu tố then chốt. Trong đó, nguồn vốn từ ngân sách nhà nước (NSNN) giữ vai trò quan trọng, là động lực thúc đẩy thực hiện các dự án hạ tầng nhằm đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Tiên Lữ là một trong những huyện nghèo, nằm về phía Đông Nam của tỉnh Hưng Yên và cũng là nơi mà nhu cầu đầu tư hạ tầng là rất lớn để cải thiện chất lượng cuộc sống người dân. Vì vậy, thời gian qua, việc sử dụng nguồn vốn NSNN trong các dự án đầu tư XDCB đã giúp nâng cấp và mở rộng các công trình thiết yếu như trường học, đường giao thông, hệ thống thủy lợi trên toàn huyện, đồng thời tạo ra những tác động tích cực đối với sự phát triển KT-XH của địa phương. Tuy nhiên, mặc dù đã có các văn bản chỉ đạo và quy định quản lý từ các cấp chính quyền, chẳng hạn như Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14 ngày 13 tháng 6 năm 2019, Quyết định số 32/QĐ-TTg ngày 7 tháng 1 năm 2020 của Thủ tướng chính phủ về phân cấp quản lý đầu tư công, Chỉ thị số 11/CT-UBND của UBND tỉnh về tăng cường công tác quản lý vốn đầu tư công… nhưng tình trạng giải ngân vốn chậm, phân bổ vốn không hợp lý và năng lực thực hiện dự án còn yếu kém… vẫn thường xuyên xảy ra. Những hạn chế này không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ của các dự án mà còn dẫn đến tình trạng thất thoát vốn, gây lãng phí nguồn lực đầu tư. Ngoài ra, báo cáo hàng năm của UBND huyện cũng cho thấy, trong triển khai thực hiện dự án, huyện Tiên Lữ cũng phải đối mặt với vấn đề thông thầu và tách thầu, làm giảm hiệu quả kinh tế của các công trình đầu tư. Việc tổ chức đấu thầu và chỉ định thầu cần được thực hiện một cách minh bạch và công khai hơn. Nâng cao năng lực quản lý dự án của các đơn vị thực hiện là điều cần thiết để đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình, đồng thời khắc phục những hạn chế hiện có trong việc quản lý vốn. Sự phối hợp giữa các phòng ban và đơn vị liên quan trong việc triển khai các dự án đầu tư cũng cần được cải thiện bởi điều này có thể dẫn đến sự chậm trễ và không hiệu quả trong việc sử dụng nguồn lực. Để tối ưu hóa quy trình quản lý dự án, cũng cần thiết phải xây dựng các cơ chế phối hợp rõ ràng và hiệu quả
2 giữa các bên liên quan. Xuất phát từ thực tế trên, với mong muốn tăng cường quản lý dự án, đảm bảo nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích, giảm thiểu tình trạng thất thoát, lãng phí, học viên lựa chọn vấn đề “Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên” làm đề án tốt nghiệp. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở phân tích và đánh giá thực trạng quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2021 - 2023, đề án đề xuất một số giải pháp, khuyến nghị nhằm hoàn thiện quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, giai đoạn đến năm 2030. Nhiệm vụ nghiên cứu Với mục tiêu nghiên cứu đã nêu, đề án xác định các nhiệm vụ cụ thể sau: - Xác định một số cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trên địa bàn huyện. - Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2021 - 2023. - Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên đến năm 2030. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Đề án nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn của quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: tập trung tìm hiểu nội dung liên quan đến quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại địa phương cấp huyện. Theo phân cấp quản lý, trong giới hạn phạm vi nội dung nghiên cứu của đề án, học viên tập trung vào 7 nội dung cụ thể: (1) xây dựng kế hoạch đầu tư; (2) phân bổ nguồn vốn đầu tư; (3) thẩm định dự án; (4) đấu thầu; (5) giải phóng mặt bằng (GPMB), thi công xây dựng; (6) giải ngân, quyết toán dự án hoàn thành và (7) thanh tra, kiểm tra. - Về không gian: Nghiên cứu trên địa bàn huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. - Về thời gian: dữ liệu thứ cấp được thu thập trong giai đoạn 2021 - 2023; Giải pháp, kiến nghị đề xuất của đề án có tính khả thi cho các cơ quan quản lý địa phương và các bên liên quan, giai đoạn đến 2030.
3 4. Quy trình và phương pháp nghiên cứu Quy trình nghiên cứu Quy trình được mở đầu bằng việc đặt vấn đề nghiên cứu, từ đó hệ thống cơ sở lý thuyết và thực tiễn. Tiếp đó, sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính và thu thập dữ liệu thứ cấp tại bàn để đánh giá thực trạng quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Thông qua kết quả nghiên cứu, đưa ra các giải pháp kết luận và kiến nghị. - Bước 1: Xác định vấn đề nghiên cứu - Bưới 2: Xác định tên đề án - Bước 3: Xây dựng hệ thống cơ sở lý thuyết và thực tiễn cho nghiên cứu đề án: tập trung trình bày những vấn đề lý luận liên quan đến quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại địa phương cấp huyện. - Bước 4: Tiến hành thu thập dữ liệu, từ các báo cáo, công văn chỉ đạo thực hiện liên quan đến tình hình phát triển KT-XH địa phương, tình hình quy hoạch đầu tư XDCB, tình hình sử dụng vốn đầu tư XDCB, các dự án đầu tư XDCB… từ Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện, Kho bạc nhà nước huyện, Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên… - Bước 5: Xử lý dữ liệu, dùng phương pháp phân tích tổng hợp và hệ thống hóa các dữ liệu, các tài liệu liên quan đến đặc điểm, tình hình quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Phân tích, tổng hợp các tài liệu sau khi đã thu thập được, sau đó sử dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh, đối chiếu để đưa ra những nhận xét, đánh giá. - Bước 6: Thảo luận kết quả và đề xuất ứng dụng kết quả nghiên cứu, sau khi có kết quả nghiên cứu, phân tích thực trạng quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2021 - 2023, đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý. - Bước 7: Hoàn thiện đề án. Phương pháp nghiên cứu Đề án sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, với các phương pháp cụ thể như sau: + Phương pháp thu thập dữ liệu
4 Dựa vào nguồn thông tin, số liệu thứ cấp được thu thập từ các văn bản, chính sách của Trung ương và địa phương ban hành, các báo cáo tổng kết, quy hoạch phát triển KT-XH, nguồn số liệu thống kê về vốn đầu tư XDCB từ NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2021 - 2023. Ngoài ra, các cơ sở lý thuyết được tập hợp, lựa chọn từ các tài liệu, giáo trình, tạp chí, báo chuyên ngành và các kết quả nghiên cứu có liên quan đến quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN. Lý thuyết tổng hợp được rút ra là cơ sở cho việc phân tích, đánh giá thực tiễn quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý trong thời gian tới. + Phương pháp xử lý dữ liệu Trên cơ sở các tài liệu đã được xử lý, tổng hợp, vận dụng các phương pháp phân tích thống kê, đánh giá thực trạng quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Phương pháp phân tích tổng hợp: tổng hợp, phân tích, hệ thống hóa, khái quát hóa các nội dung về cơ sở lý luận và thực tiễn của quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Phương pháp thống kê mô tả: chỉ số tuyệt đối, tương đối để xác định sự biến động của các hiện tượng kinh tế - xã hội trong một thời gian và không gian nhất định. Sử dụng phương pháp này để phân tích, đánh giá tình hình thực trạng quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Phương pháp so sánh, đối chiếu: sử dụng để so sánh tình hình dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN qua các giai đoạn, các năm, so sánh thực tế với kế hoạch để thấy mặt tích cực và hạn chế của công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2021 - 2023. 5. Kết cấu nghiên cứu Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục từ viết tắt, danh mục bảng, hình, danh mục tài liệu tham khảo, đề án gồm 3 phần: Phần 1: Cơ sở xây dựng đề án Phần 2: Nội dung đề án Phần 3: Các đề xuất và kiến nghị
5 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Dự án Hiện nay, có nhiều cách diễn giải khác nhau về dự án. Mỗi cách diễn giải phản ánh các cách tiếp cận khác nhau của các nhà nghiên cứu và tổ chức. Mặc dù có sự khác biệt về ngôn từ, nhưng các định nghĩa đều tập trung làm rõ nội hàm của thuật ngữ dự án. - Theo Từ điển Oxford (2015, tr. 102), dự án là một chuỗi các sự kiện được thực hiện trong một khoảng thời gian và ngân sách nhất định, nhằm đạt mục tiêu cụ thể và duy nhất. - Theo Viện Quản trị Dự án (PMI) trong ấn phẩm PMBOK Guide (2021, tr. 4), dự án là một nỗ lực tạm thời được thực hiện để tạo ra một sản phẩm, dịch vụ hoặc kết quả độc đáo. - Theo định nghĩa của Tổ chức Quốc tế về Tiêu chuẩn hóa (ISO) trong tiêu chuẩn ISO 9000:2000, dự án là một quá trình đơn nhất, gồm một tập hợp các hoạt động có phối hợp và được kiểm soát, có thời hạn bắt đầu và kết thúc, được tiến hành để đạt được một mục tiêu phù hợp với các yêu cầu quy định, bao gồm cả các ràng buộc về thời gian, chi phí và nguồn lực (ISO, 2000). Trong đề án, dự án được hiểu là tổng thể các hoạt động phụ thuộc lẫn nhau, nhằm tạo ra một sản phẩm hoặc dịch vụ duy nhất trong một khoảng thời gian xác định, với sự ràng buộc về nguồn lực trong điều kiện không chắc chắn. 1.1.1.2. Dự án đầu tư xây dựng cơ bản Theo Điều 3, Khoản 15, Luật Xây dựng số 50/2014/QH13, dự án đầu tư xây dựng được định nghĩa là những đề xuất nhằm thực hiện hoạt động xây dựng để phát triển, duy trì và nâng cao chất lượng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong một khoảng thời gian và chi phí xác định. Dự án đầu tư xây dựng thường được thực hiện bằng nguồn vốn NSNN hoặc các nguồn vốn hợp pháp khác. So với các dự án đầu tư khác, dự án đầu tư XDCB là một loại hình dự án có tính chất đặc thù, nhằm tạo ra hoặc nâng cấp các công trình hạ tầng phục vụ cho phát triển KT-XH. Đây là những dự án đầu tư tập trung vào việc xây dựng, cải tạo hoặc mở rộng các công trình như giao thông, cầu, đường, trường học, bệnh viện và công trình công cộng khác, với mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống cộng đồng và thúc đẩy
6 phát triển bền vững. Về đặc điểm dự án đầu tư XDCB: Theo Từ Quang Phương (2005), dự án đầu tư XDCB có các đặc trưng: - Sản phẩm cuối cùng của dự án là công trình xây dựng hoàn thành, đảm bảo các mục tiêu ban đầu đã đặt ra về thời gian, chi phí, chất lượng, an toàn, vệ sinh và bảo vệ môi trường... - Dự án đầu tư XDCB có chu kỳ riêng, trải qua các giai đoạn hình thành và phát triển, có thời gian tồn tại hữu hạn. - Dự án đầu tư XDCB có sự tham gia của nhiều chủ thể: chủ đầu tư, chủ công trình, đơn vị thiết kế, quản lý dự án, giám sát, thi công, nhà cung ứng... Các chủ thể có lợi ích khác nhau, quan hệ giữa họ thường mang tính đối tác. - Bị giới hạn bởi các nguồn lực như tiền vốn, nhân lực, công nghệ, kỹ thuật, vật tư... kể cả thời gian (ở góc độ thời gian cho phép). - Thường yêu cầu một lượng vốn đầu tư lớn, thời gian thực hiện dài, phụ thuộc vào quy mô, tính chất sản phẩm và tính chất bất định. - Dự án đầu tư XDCB luôn trong môi trường hoạt động phức tạp và có tính rủi ro cao, chủ yếu là do thời gian của quá trình đầu tư kéo dài. - Lãng phí (gọi chung là những tổn thất mà nhà đầu tư không lường trước được hết khi lập dự án), chịu tác động từ nhiều yếu tố khách quan khác nhau mà con người không thể làm chủ được như nắng, mưa, bão... Về phân loại dự án đầu tư XDCB: Có nhiều tiêu chí phân loại dự án đầu tư XDCB. Theo Điều 49 Luật Xây dựng năm 2014, dự án đầu tư xây dựng được phân loại theo quy mô, mức độ quan trọng; công năng phục vụ, tính chất chuyên ngành của công trình và mục đích quản lý; nguồn vốn sử dụng và hình thức đầu tư. Cụ thể: - Căn cứ quy mô, mức độ quan trọng, dự án đầu tư xây dựng được phân loại thành dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, dự án nhóm B, dự án nhóm C theo tiêu chí quy định của pháp luật về đầu tư công. - Căn cứ công năng phục vụ, tính chất chuyên ngành của công trình và mục đích quản lý, dự án đầu tư xây dựng được phân loại thành các dự án sau: + Dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN hạ tầng kỹ thuật bao gồm các công trình và phương tiện vật chất phục vụ cho sản xuất và đời sống sinh hoạt của xã hội như các con đường, cầu, cống, hệ thống điện, bưu chính viễn thông. + Dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN hạ tầng xã hội là các công trình và phương tiện để duy trì và phát triển các nguồn lực như các cơ sở giáo dục, đảo tạo,
7 các cơ sở khám, chữa bệnh, các cơ sở đảm bảo đời sống và nâng cao tinh thần của nhân dân như hệ thống công viên, các công trình đảm bảo an ninh xã hội. + Dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN hạ tầng môi trường bao gồm các công trình phục vụ cho bảo vệ môi trường sinh thái của đất nước, cũng như môi trường sống của con người như công trình xử lý rác thải, nước thải. - Căn cứ nguồn vốn sử dụng và hình thức đầu tư, dự án đầu tư xây dựng được phân loại thành các dự án sau: + Dự án sử dụng vốn đầu tư công; + Dự án sử dụng vốn nhà nước ngoài đầu tư công; + Dự án PPP; + Dự án sử dụng vốn khác. 1.1.1.3. Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước Theo Điều 1, Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2020), quản lý dự án đầu tư xây dựng là hoạt động tổ chức, chỉ đạo, điều hành và kiểm tra các công việc liên quan đến việc chuẩn bị đầu tư, thực hiện và hoàn thành dự án đầu tư xây dựng, đảm bảo dự án thực hiện đúng mục tiêu, thời gian, chất lượng và chi phí được phê duyệt. Theo Điều 5, Nghị định số 15/2021/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Xây dựng, quản lý dự án đầu tư xây dựng từ nguồn NSNN là quá trình tổ chức thực hiện các công việc liên quan đến việc chuẩn bị đầu tư, triển khai thực hiện dự án xây dựng từ nguồn NSNN, bao gồm lập kế hoạch, phê duyệt, kiểm soát và đánh giá dự án để bảo đảm công trình được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Phan Nhựt Huy, Đoàn Ngọc Hiệp (2020) cho rằng quản lý dự án đầu tư XDCB từ NSNN là việc lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm tra các hoạt động trong suốt vòng đời của dự án. Mục tiêu là sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân sách, đảm bảo dự án hoàn thành đúng thời hạn, chất lượng và chi phí, đồng thời tuân thủ các quy định pháp lý và yêu cầu của dự án. Với các quan điểm đã nêu, trong đề án, học viên cho rằng quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN là tổng hợp các hoạt động lập kế hoạch, tổ chức, điều hành, kiểm tra và đánh giá dự án xây dựng cơ bản, với mục tiêu sử dụng nguồn vốn NSNN một cách hiệu quả và minh bạch. Quá trình này bao gồm việc lập hồ sơ dự án, thẩm định, phê duyệt, thực hiện và kiểm soát chi phí, tiến độ, chất lượng công trình xây dựng, đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý và yêu cầu của dự án. Đặc trưng quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN:
8 - Quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN chủ yếu được tiến hành theo kế hoạch Nhà nước, nhằm thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển KT-XH trong từng thời kỳ. - Quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN có mục đích cuối cùng là công trình xây dựng hoàn thành đảm bảo các mục tiêu đã đặt ra về thời gian, chi phi, chất lượng, an toàn, vệ sinh và bảo vệ môi trưởng... Sản phẩm (công trình) của dự án xây dựng mang tính đơn chiếc, độc đáo và không phải là sản phẩm của một quá trình sản xuất liên tục, hàng loạt. - Quản lý dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN có sự tham gia của nhiều chủ thể, đó là chủ đầu tư chủ công trình, đơn vị thiết kế, đơn vị thi công, đơn vị giảm sát, nhà cung ứng,... Các chủ thể này lại có lợi ích khác nhau, quan hệ giữa họ thường mang tính đối tác. Môi trường làm việc của dự án xây dựng mang tính đa phương và dễ xảy ra xung đột quyền lợi giữa các chủ thể. - Quản lý các dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN thường được tiến hành ngoài trời nên luôn chịu ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, thời tiết và lực lượng thi công xây dựng công trình thường xuyên phải di chuyển theo nơi phát sinh nhu cầu dự án dựng công trình. Quản lý các dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trong giai đoạn thực hiện phải thúc đẩy quá trình tổ chức hợp lý các yếu tố về nhân lực, máy móc thi công... nhằm giảm bớt lãng phí, thiệt hại về vật tư và tiền dự án trong quá trình dự án XDCB, xây dựng các công trình. 1.1.2. Phân cấp quản lý, nội dung và tiêu chí đánh giá quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của địa phương cấp huyện 1.1.2.1. Phân cấp quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của địa phương cấp huyện Thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án tại cấp huyện - Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp huyện: Quyết định chủ trương đầu tư các chương trình và dự án sử dụng toàn bộ vốn ngân sách địa phương cấp huyện, bao gồm: “Các chương trình đầu tư bằng toàn bộ vốn cân đối ngân sách địa phương, vốn trái phiếu chính quyền địa phương” (Luật Đầu tư công số 49/2014/QH13, Điều 5). Các dự án nhóm B và nhóm C trọng điểm thuộc phạm vi quản lý của cấp huyện, trừ các dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài theo quy định của Chính phủ. - Chủ tịch UBND cấp huyện: Quyết định chủ trương đầu tư các dự án thuộc phạm vi quản lý của huyện, trừ các dự án thuộc thẩm quyền quyết định của HĐND
9 hoặc cấp trên. Thẩm quyền quyết định đầu tư chương trình, dự án tại cấp huyện Chủ tịch UBND cấp huyện: Quyết định đầu tư các chương trình, dự án sử dụng toàn bộ vốn cân đối ngân sách huyện, bao gồm: “Dự án nhóm B và nhóm C sử dụng vốn ngân sách địa phương cấp huyện” (Luật Đầu tư công số 49/2014/QH13, Điều 7). Chủ tịch UBND huyện có quyền phân cấp hoặc ủy quyền quyết định đầu tư các dự án nhóm B và nhóm C cho cơ quan cấp dưới trực tiếp nếu thấy cần thiết. Phối hợp quản lý dự án tại cấp huyện - UBND cấp huyện chịu trách nhiệm giám sát và quản lý các dự án thuộc thẩm quyền, đảm bảo các dự án tuân thủ quy định pháp luật, tiến độ thực hiện và sử dụng hiệu quả nguồn vốn NSNN. - Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện đóng vai trò quan trọng trong việc lập kế hoạch tài chính, điều phối nguồn vốn, và kiểm soát chi phí cho các dự án đầu tư xây dựng cơ bản. - Ban Quản lý dự án cấp huyện: Thực thi việc triển khai dự án, giám sát thi công đảm bảo chất lượng, an toàn, cũng như tiến độ dự án theo đúng kế hoạch đề ra. - Các nhà thầu và đơn vị tư vấn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của huyện để thực hiện dự án. 1.1.2.2. Nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của địa phương cấp huyện Quản lý dự án đầu tư XDCB được thực hiện song hành và xuyên suốt với các bước thực hiện quản lý dự án đầu tư, từ khâu kế hoạch hóa đầu tư xây dựng cơ bản, lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư đến khi kết thúc đầu tư dự án. Chính vì thế, theo phân cấp, quản lý các dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN nước của địa phương cấp huyện tập trung vào những nội dung chủ yếu sau đây: (1) Xây dựng kế hoạch đầu tư XDCB: Kế hoạch đầu tư XDCB ở cấp huyện có những điểm khác biệt so với cấp quốc gia hoặc tỉnh, bởi nó phải phù hợp với tình hình thực tế và nhu cầu phát triển cụ thể của từng địa phương. Tại cấp huyện, việc xây dựng kế hoạch đầu tư XDCB không chỉ là xác định các mục tiêu phát triển dài hạn, mà còn phải gắn liền với các điều kiện KT-XH cụ thể, với sự tham gia của các cơ quan chuyên môn tại địa phương. Quá trình xây dựng kế hoạch đầu tư XDCB cấp huyện bắt đầu bằng việc khảo sát và đánh giá nhu cầu thực tế của các lĩnh vực như giao thông, y tế, giáo dục, và hạ tầng kỹ thuật khác. Dựa trên kết quả này, huyện phối hợp với các cơ quan chức năng như