Đề án tốt nghiệp Thạc sĩ Quản lý Kinh tế: Hoạt động thanh tra của Ngân hàng nhà nước Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các Quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn tỉnh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Hoạt động thanh tra của Ngân hàng nhà nước Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các Quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn tỉnh" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích thực trạng thanh tra của Ngân hàng nhà nước Việt Nam-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các Quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn tỉnh Hà Nam, tác giả đề xuất các giải pháp hoàn thiện thanh tra các Quỹ tín dụng nhân dân tại Ngân hàng nhà nước Việt Nam-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đến năm 2025.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp Thạc sĩ Quản lý Kinh tế: Hoạt động thanh tra của Ngân hàng nhà nước Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các Quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn tỉnh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- Nguyễn Thị Hằng HOẠT ĐỘNG THANH TRA CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM - CHI NHÁNH TỈNH HÀ NAM ĐỐI VỚI CÁC QUỸ TÍN DỤNG NHÂN DÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH Đề án tốt nghiệp thạc sĩ Hà Nội, năm 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- Nguyễn Thị Hằng HOẠT ĐỘNG THANH TRA CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM - CHI NHÁNH TỈNH HÀ NAM ĐỐI VỚI CÁC QUỸ TÍN DỤNG NHÂN DÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 8310110 Đề án tốt nghiệp thạc sĩ Người hướng dẫn khoa học: PGS,TS. Nguyễn Thị Phương Liên Hà Nội, năm 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đề án tốt nghiệp thạc sĩ này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu có tính độc lập không sao chép ở bất cứ tài liệu nào, các số liệu, các nguồn trích dẫn trong đề án được chú thích có nguồn gốc rõ ràng, minh bạch. Hà Nội, ngày …. tháng …. năm 2024 Tác giả đề án Nguyễn Thị Hằng
ii LỜI CẢM ƠN Với tình cảm trân trọng nhất, tác giả xin bày tỏ sự cảm ơn chân thành, sâu sắc tới PGS,TS. Nguyễn Thị Phương Liên vì sự tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện Đề án. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám hiệu, các Giảng viên đã nhiệt tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức trong quá trình tác giả theo học tại trường. Cảm ơn toàn thể cán bộ, nhân viên Trường Đại học Thương Mại đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tác giả trong thời gian học tập và nghiên cứu nhằm hoàn thành chương trình Cao học. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới toàn thể lãnh đạo, cán bộ nhân viên và các khách hàng tại NHNN chi nhánh tỉnh Hà Nam đã cung cấp thông tin phục vụ cho việc phân tích cũng như những lời góp ý để tôi hoàn thành đề án tốt nghiệp thạc sĩ. Cảm ơn những người bạn đã cùng đồng hành, hỗ trợ, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập và hoàn thiện bản đề án này. Sau cùng, xin được cảm ơn các Thầy, Cô trong Hội đồng bảo vệ và kính mong nhận được sự quan tâm, nhận xét của các Thầy, Cô để tác giả có điều kiện hoàn thiện tốt hơn những nội dung của đề án nhằm đạt được tính hiệu quả, hữu ích khi áp dụng vào trong thực tiễn. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả đề án Nguyễn Thị Hằng
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ vi DANH SÁCH CÁC BẢNG .................................................................................... vii DANH SÁCH CÁC HÌNH.................................................................................... viii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................. ix MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THANH TRA CỦA NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG ĐỐI VỚI CÁC QTDND ..............................................................................9 1.1. Những vấn đề chung về QTDND và thanh tra của ngân hàng Trung ương đối với các QTDND.................................................................................................................9 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của QTDND ...........................................9 1.1.2. Khái niệm, mục tiêu và yêu cầu đối với hoạt động thanh tra các QTDND của NHTW........................................................................................................12 1.1.3. Sự cần thiết phải thanh tra của NHTW đối với các QTDND.................14 1.2. Hoạt động thanh tra của ngân hàng Trung ương đối với các QTDND ..............15 1.2.1. Quy trình thanh tra của ngân hàng Trung ương đối với các QTDND ...15 1.2.2. Nội dung thanh tra của NHTW đối với các QTDND.............................18 1.2.3. Phương pháp thanh tra của NHTW đối với các QTDND ......................21 1.2.4. Tiêu chí đánh giá hoạt động thanh tra của NHTW đối với các QTDND ..........................................................................................................................22 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến thanh tra của NHTW đối với các QTDND ...........25 1.3.1. Các nhân tố chủ quan .............................................................................25 1.3.2. Các nhân tố khách quan..........................................................................26 1.4. Kinh nghiệm về thanh tra đối với các QTDND của một số chi nhánh NHNNVN và bài học kinh nghiệm rút ra cho NHNNVN Chi nhánh tỉnh Hà Nam. ..................27 1.4.1. Kinh nghiệm thanh tra đối với các QTDND của một số chi nhánh NHNNVN .........................................................................................................27
iv 1.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho NHNNVN chi nhánh tỉnh Hà Nam .....29 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THANH TRA CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM-CHI NHÁNH TỈNH HÀ NAM ĐỐI VỚI CÁC QUỸ TÍN DỤNG NHÂN DÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ NAM...................................................31 2.1. Giới thiệu khái quát về NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam và các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam .................................................................................................31 2.1.1. Khái quát về NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam..................................31 2.1.2. Khái quát về các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam.............................36 2.2. Thực trạng thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ..........................................................................................41 2.2.1. Quy trình thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ..................................................................41 2.2.2. Nội dung thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ..................................................................49 2.2.3. Phương pháp thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ............................................................57 2.2.4. Kết quả và chất lượng thanh tra của Ngân hàng Nhà nước-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam .................................58 2.3. Đánh giá chung về thực trạng thanh tra của Ngân hàng Nhà nước-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ..........................................67 2.3.1. Kết quả đạt được.....................................................................................67 2.3.2. Hạn chế ...................................................................................................67 2.3.3. Nguyên nhân hạn chế .............................................................................69 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THANH TRA CỦA NHNNVN-CHI NHÁNH TỈNH HÀ NAM ĐỐI VỚI CÁC QTDND TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ NAM .........................................................................................................................71 3.1. Định hướng hoàn thiện thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam .....................................................................71 3.1.1. Dự báo tình hình hoạt động của các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ..........................................................................................................................71
v 3.1.2. Mục tiêu, định hướng hoàn thiện thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam .................................72 3.2. Giải pháp hoàn thiện thanh tra của Ngân hàng Nhà nước-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ........................................................73 3.2.1. Thực hiện quy trình thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam một cách linh hoạt, phù hợp ........73 3.2.2. Thực hiện đầy đủ nội dung thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam .......................................77 3.2.3. Đẩy mạnh thực hiện phương pháp thanh tra trên cơ sở rủi ro của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ..................................................................................................................81 3.2.4. Các giải pháp khác .................................................................................82 3.3. Các kiến nghị......................................................................................................84 3.3.1. Với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ......................................................84 3.3.2. Với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ...........................................85 KẾT LUẬN ..............................................................................................................86 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Giải nghĩa CBNV Cán bộ nhân viên ĐHTV Đại hội thành viên HĐQT Hội đồng quản trị HTX Hợp tác xã NHNN Ngân hàng nhà nước NHNNVN Ngân hàng nhà nước Việt Nam NHTM Ngân hàng thương mại QTD Quỹ tín dụng QTDND Quỹ tín dụng nhân dân SXKD Sản xuất kinh doanh TCTD Tổ chức tín dụng TTGSNH Thanh tra giám sát ngân hàng TTHC Thủ tục hành chính UBND Ủy ban nhân dân VBHN Văn bản hợp nhất
vii DANH SÁCH CÁC BẢNG Bảng Trang Bảng 1.1. Những điểm khác biệt giữa QTDND và NHTM ......................................10 Bảng 1.2. So sánh phương pháp thanh tra tuân thủ và thanh tra trên cơ sở rủi ro của NHTW đối với các các QTDND .............................................................22 Bảng 2.1. Tình hình thanh tra của NHNN chi nhánh tỉnh Hà Nam ..........................33 Bảng 2.2. Kết quả công tác giám sát từ xa giai đoạn 2020 – 2022 của NHNN chi nhánh tỉnh Hà Nam ..................................................................................34 Bảng 2.3. Mạng lưới của các TCTD trên địa bàn tỉnh Hà Nam ...............................36 Bảng 2.4. Danh sách các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ..................................37 Bảng 2.5. Tình hình huy động vốn tại các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam........38 Bảng 2.6. Tình hình tín dụng tại các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ................39 Bảng 2.7. Chất lượng tín dụng tại các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam ..............40 Bảng 2.8. Nội dung quy trình thanh tra đột xuất của NHNN chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn .............................................................47 Bảng 2.10. Tình hình kiểm tra đột xuất của NHNN chi nhánh tỉnh Hà Nam với QTDND trên địa bàn tỉnh ........................................................................59 Bảng 2.11. Tổng hợp hạn chế, vi phạm của các QTDND ........................................60 Bảng 2.12. Bảng tổng hợp số kiến nghị của đoàn thanh tra và kết quả chấp hành của các QTDND .............................................................................................62 Bảng 2.13. Đánh giá của các đối tượng khảo sát về quy trình thanh tra của NHNN chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn ............................63 Bảng 2.14. Đánh giá của các đối tượng khảo sát về nội dung thanh tra của NHNN chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn ............................65 Bảng 2.15. Đánh giá của các đối tượng khảo sát đối với phương pháp thanh tra của NHNN chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn ..........66
viii DANH SÁCH CÁC HÌNH Hình Trang Hình 2.1. Cơ cấu bộ máy tổ chức của NHNN Chi nhánh tỉnh Hà Nam ...................32 Hình 2.2. Quy trình thanh tra đột xuất của NHNN chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với QTDND trên địa bàn tỉnh ........................................................................47
ix TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Đề án tốt nghiệp thạc sĩ này đi sâu vào việc nghiên cứu và đánh giá hoạt động thanh tra của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNNVN) - Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND). Trong chương đầu tiên, đề án giải thích các khái niệm cơ bản liên quan đến QTDND và hoạt động thanh tra của NHNNVN, đồng thời nhấn mạnh sự quan trọng và sự cần thiết của việc thanh tra các quỹ này. Đề án cung cấp một cái nhìn rõ nét về quy trình, nội dung, phương pháp và tiêu chí đánh giá hoạt động thanh tra, và đưa ra các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của quá trình này. Tiếp đó, đề án thực hiện phân tích thực trạng hoạt động thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2020 - 2022, mô tả chi tiết quy trình thanh tra hiện hành, nội dung và phương pháp được áp dụng, cũng như đánh giá kết quả và chất lượng của hoạt động thanh tra. Đề án cũng chỉ ra những thành tựu đạt được, những hạn chế còn tồn tại và phân tích nguyên nhân của những hạn chế đó. Trên cơ sở lý thuyết được xây dựng cùng với những phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động thanh tra tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2020 – 2022, đề án đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động thanh tra QTDND tại tỉnh Hà Nam, bao gồm việc cải tiến quy trình, nội dung và phương pháp thanh tra. Đề án kết thúc bằng việc đưa ra các kiến nghị không chỉ dành cho NHNNVN mà còn cho các QTDND, nhằm thúc đẩy sự minh bạch và tăng cường trách nhiệm giải trình trong quản lý và vận hành của các quỹ này. Đề án này không chỉ mang lại giá trị lý thuyết thông qua việc cung cấp một cơ sở luận lý vững chắc cho việc thanh tra và giám sát QTDND, mà còn có ứng dụng thực tế sâu rộng, hướng dẫn cải thiện các quy trình giám sát tại các tổ chức tài chính và cung cấp nguồn thông tin quý giá cho các nhà hoạch định chính sách và nhà quản lý tài chính, giúp họ định hình các chiến lược phát triển hiệu quả trong tương lai. Từ khóa: Thanh tra, Ngân hàng nhà nước, quỹ tín dụng nhân dân.
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài đề án Trong mỗi giai đoạn phát triển, mô hình hoạt động của QTDND luôn khẳng định là kênh dẫn vốn hiệu quả, vừa trực tiếp huy động nguồn lực nhàn rỗi trong dân cư để từng bước tự chủ về vốn, vừa giải quyết cho vay phục vụ sản xuất, tiêu dùng. Giá trị của mô hình mang lại không chỉ có ý nghĩa đơn thuần về mặt kinh tế mà còn có ý nghĩa xã hội to lớn, phát huy được tinh thần nội lực của người dân trong quá trình phát triển kinh tế, đẩy lùi tín dụng đen, góp phần ổn định an ninh chính trị khu vực nông thôn. Tuy nhiên, quá trình hoạt động của QTDND vẫn còn nhiều hạn chế và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Quản lý rủi ro trong hoạt động của các tổ chức tín dụng (TCTD) là một trong những vấn đề được các cơ quan quản lý Nhà nước quan tâm hàng đầu. Rủi ro là nhân tố chính ảnh hưởng đến giá trị của TCTD và hiệu quả hoạt động của các TCTD. Mặc dù các QTDND đang hoạt động trong thị trường ngân hàng bán lẻ giống như các ngân hàng thông thường, nhưng các QTDND có sự khác biệt trong cấu trúc và hoạt động. Các thủ tục nội bộ về quản lý rủi ro trong các QTDND cũng không được chặt chẽ như ở các ngân hàng thương mại (NHTM). Bởi vì, các thành viên của QTDND đồng thời là chủ sở hữu của QTDND nên không tồn tại những phát sinh từ mối quan hệ giữa chủ sở hữu và người quản lý. Chính vì vậy, ban lãnh đạo QTDND không quá chú trọng xây dựng các quy trình quản lý rủi ro và kiểm soát rủi ro trong hoạt động của QTDND. Trong một số trường hợp, việc quản lý rủi ro không đầy đủ có thể dẫn đến sự phá sản của các QTDND riêng lẻ hoặc gây ảnh hưởng toàn bộ hệ thống QTDND, có thể sẽ có ảnh hưởng dây chuyền đến hệ thống các TCTD. Thanh tra ngân hàng là hoạt động thanh tra của NHNNVN thực hiện chức năng kiểm tra, thanh tra đối với các tổ chức tín dụng (TCTD) trong việc chấp hành pháp luật về tiền tệ và ngân hàng nhằm đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng, phòng ngừa, ngăn chặn, hạn chế rủi ro và xử lý những vi phạm pháp luật về tiền tệ và ngân hàng, tăng cường pháp chế, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền và khách hàng của TCTD. (Phạm Đắc Phước, 2013). Hoạt động thanh tra đối với các QTDND của Ngân hàng Nhà nước không chỉ là một trách nhiệm pháp lý, mà còn là một biện pháp quan trọng để duy trì sự ổn định và tính bảo mật của hệ thống TCTD ở Việt Nam. Điều đó được thể hiện cụ thể như: (i) Đảm bảo tuân thủ pháp luật: Thanh tra nhằm kiểm tra, xem xét tại chỗ hoạt động của QTDND để đảm bảo rằng các hoạt
2 động của họ đang tuân thủ đúng pháp luật về tiền tệ và ngân hàng. Điều này giúp bảo vệ lợi ích của khách hàng và đảm bảo sự minh bạch và công bằng trong hoạt động ngân hàng; (ii) Phát hiện và ngăn chặn vi phạm: Một trong những mục tiêu chính của hoạt động thanh tra là "xem xét và phát hiện, ngăn chặn những gì trái với quy định". Điều này giúp phát hiện sớm các dấu hiệu vi phạm, rủi ro và thách thức, đồng thời ngăn chặn những vi phạm tiềm ẩn; (iii) Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước: Thanh tra được thực hiện "nhằm rút ra những nhận xét, kết luận cần thiết để kiến nghị với các cơ quan nhà nước khắc phục những nhược điểm, phát huy ưu điểm". Điều này giúp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, nâng cao chất lượng hoạt động ngân hàng, tăng cường sự tin tưởng và sự ủng hộ từ công chúng; (iv) Bảo vệ lợi ích của các bên liên quan: Qua việc thanh tra, Ngân hàng Nhà nước có thể bảo vệ lợi ích của khách hàng, nhân viên, và các bên liên quan khác. Thanh tra giúp đảm bảo rằng QTDND đang hoạt động theo cách hợp pháp, minh bạch và công bằng. Do đó, đẩy mạnh hoạt động thanh tra của NHNNVN đối với các QTDND là rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Trên địa bàn tỉnh Hà Nam tính đến ngày 31/12/2022 có 12 QTDND đang hoạt động. NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đã nỗ lực đẩy mạnh hoạt động thanh tra và kịp thời phát hiện các sai phạm trong quá trình thực hiện thanh tra đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh. Các cuộc thanh tra được thực hiện theo đúng kế hoạch và tiến độ thời gian. Chất lượng các cuộc thanh tra, mức độ phát hiện và ngăn ngừa các vi phạm trong hoạt động của QTDND ngày một cao. Về cơ bản các các kiến nghị, quyết định xử lý thanh tra được các QTDND nghiêm túc thực hiện, đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam. Hoạt động thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đã đạt mục tiêu của thanh tra ngân hàng là bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hệ thống các QTDND trên địa bàn, nâng cao lòng tin của công chúng đối với ngành ngân hàng của tỉnh, không phát sinh các vụ việc mất an toàn, tham nhũng, tiêu cực. Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động thanh tra QTDND của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam còn nhiều hạn chế như: Nội dung một số cuộc thanh tra còn dàn trải. Có cuộc thanh tra chất lượng, mức độ phát hiện và ngăn chặn các vi phạm không cao, chưa đảm bảo tiến độ về thời gian. Hiện tại hoạt động thanh tra vẫn theo phương pháp thanh tra tuân thủ là chủ yếu, phát hiện và xử lý các vụ việc đã phát sinh, chưa đánh giá rủi ro hay tập trung vào các lĩnh vực cho vay bị đánh giá
3 rủi ro cao nên hiệu quả không cao đồng thời làm cho nguồn lực thanh tra không được phân bổ hợp lý. Một số kiến nghị thanh tra còn chung chung, chưa xác định rõ trách nhiệm của tổ chức và cá nhân liên quan. Tần suất thanh tra đối với một QTDND trên địa bàn thấp, thường là 2-3 năm/lần do đó chưa kịp thời phát hiện những vi phạm pháp luật về tiền tệ và ngân hàng, chấn chỉnh các sai phạm một cách thường xuyên và liên tục. Hiệu lực thanh tra còn gặp một số hạn chế như việc theo dõi, kiểm tra thực hiện kết luận sau thanh tra, một số kết luận, kiến nghị chưa được khắc phục đúng thời hạn, điều này làm tăng nguy cơ rủi ro cho các QTDND. Một vài kiến nghị chưa được chấn chỉnh nghiêm túc. Qua những nội dung kiến thức được học cũng như thực tế công tác, tác giả lựa chọn đề tài "Hoạt động thanh tra của NHNNVN - Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh” để làm đề tài nghiên cứu cho Đề án tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở phân tích thực trạng thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam, tác giả đề xuất các giải pháp hoàn thiện thanh tra các QTDND tại NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đến năm 2025. 2.2. Câu hỏi nghiên cứu - Thanh tra của Ngân hàng Trung ương đối với các QTDND là gì? Thanh tra của Ngân hàng Trung ương đối với các QTDND bao gồm những nội dung nào? - Thực trạng thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam giai đoạn 2020 - 2022 như thế nào? Những kết quả đạt được là gì? Hạn chế ra sao? Nguyên nhân của những hạn chế đó là gì? - Để hoàn thiện thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam đến năm 2025, các giải pháp và kiến nghị nào được đưa ra? 2.3. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu trên, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài đề án gồm:
4 - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về thanh tra của Ngân hàng Trung ương đối với các QTDND. - Đánh giá thực trạng thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam giai đoạn 2020 - 2022. Qua đó rút ra được kết luận về kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế về hoạt động thanh tra các QTDND tại NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam. - Đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam đến năm 2025. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý luận và thực tiễn về thanh tra QTDND của NHNNVN. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Đề án tốt nghiệp tập trung vào hoạt động thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh đối với các QTDND bao gồm: (1) Quy trình thanh tra; (2) Nội dung thanh tra; (3) Phương pháp thanh tra. - Phạm vi không gian: Nghiên cứu được thực hiện tại NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam. - Phạm vi thời gian: Nghiên cứu về thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam giai đoạn 2020 - 2022. Các giải pháp đề xuất đến năm 2025. Thời gian tiến hành khảo sát các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam từ tháng 6/2023 đến hết tháng 7/2023. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu Để tiếp cận nghiên cứu đề án "Hoạt động thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam", tác giả sử dụng cả hai phương pháp định lượng và định tính. Dưới đây là cách tiếp cận cụ thể: Phương pháp định tính: được thể hiện qua Tiến hành phỏng vấn chuyên gia, nhân viên NHNNVN và các QTDND để hiểu rõ hơn về quy trình, thách thức và những vấn đề tiềm ẩn trong quá trình thanh tra. Quan sát trực tiếp hoạt động thanh tra để hiểu rõ hơn về quy trình thực tế và các tình huống phát sinh. Xem xét các báo cáo
5 thanh tra, hồ sơ và tài liệu liên quan để tìm hiểu về các vấn đề được thanh tra và kết quả. Phương pháp định lượng: Sử dụng số liệu về số lượng và hiệu quả của các hoạt động thanh tra, số lượng vấn đề được phát hiện và giải quyết thông qua quá trình thanh tra. Đánh giá sự liên kết giữa các biến số như hiệu quả thanh tra và kích thước QTDND, mức độ tuân thủ và số lượng vấn đề được phát hiện trong quá trình thanh tra, ... Kết hợp cả hai phương pháp định tính và định lượng giúp cho việc nghiên cứu được toàn diện và chính xác hơn, giúp đưa ra những khuyến nghị và giải pháp thực tế để cải thiện hiệu quả của hoạt động thanh tra của NHNNVN đối với các QTDND ở Hà Nam. 4.2. Phương pháp thu thập dữ liệu * Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp Các dữ liệu thứ cấp được thu thập trong Đề án bao gồm: - Báo cáo tổng kết hoạt động của NHNNVN Chi nhánh tỉnh Hà Nam các năm 2020, 2021, 2022. - Báo cáo nội bộ về hoạt động thanh tra các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam của NHNNVN - Chi nhánh tỉnh Hà Nam các năm 2020, 2021, 2022. - Các văn bản tài liệu liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của NHNNVN-Chi nhánh cấp tỉnh và hoạt động thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh cấp tỉnh đến các NHTM trên địa bàn quản lý. - Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp được thực hiện cụ thể qua các bước như sau: + Xác định mục đích thu thập dữ liệu: Cần xác định mục đích thu thập dữ liệu là gì để xác định được loại dữ liệu cần được thu thập. + Nguồn dữ liệu tìm kiếm: Các báo cáo đã được tổng hợp, thống kê ở trên. + Đánh giá các nguồn dữ liệu dựa trên độ tin cậy, sự phù hợp với mục tiêu nghiên cứu, và thời điểm dữ liệu được thu thập. + Sau khi đã chọn nguồn dữ liệu phù hợp, tác giả tiến hành tổng hợp, phân nhóm dữ liệu và mã hóa nhập vào phần mềm excel đối với các dữ liệu dạng số để phục vụ cho hoạt động.
6 * Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát bằng bảng hỏi. - Đối tượng khảo sát: Các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam. - Mục đích khảo sát: Tác giả tiến hành các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam nhằm mục đích thu thập các ý kiến đánh giá của các QTDND về hoạt động thanh tra của NHNN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam. Các nội dung được đánh giá bao gồm; (1) Tuân thủ quy trình thanh tra; (2) Nội dung thanh tra; (3) Phương pháp thanh tra. Mỗi một QTDND. - Kích thước mẫu: Tác giả thực hiện khảo sát toàn bộ với 12 QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam nhằm. Mỗi QTDND tác giả lựa chọn 2 cán bộ nhân viên, làm việc trực tiếp với đoàn thanh tra, vậy tổng kích thước mẫu là 24 cán bộ nhân viên. Việc lựa chọn các cán bộ nhân viên làm việc trực tiếp với đoàn thanh tra từ mỗi QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam là một phương pháp phù hợp và hiệu quả để đánh giá hoạt động thanh tra của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) - Chi nhánh tỉnh Hà Nam. Cán bộ nhân viên này, bằng việc tham gia trực tiếp vào quá trình thanh tra, có cái nhìn thực tế và sâu sắc về các khía cạnh quan trọng của quá trình thanh tra bao gồm tuân thủ quy trình, nội dung và phương pháp thanh tra. Sự đánh giá từ góc độ của họ mang lại cái nhìn đa chiều, giúp phản ánh một cách chính xác và toàn diện hiệu quả cũng như những vấn đề tồn tại trong hoạt động thanh tra. Hơn nữa, việc chọn lọc 2 cán bộ nhân viên từ mỗi QTDND, với tổng số 24 người, không chỉ đảm bảo tính đại diện rộng rãi cho cả 12 QTDND mà còn giúp thu thập được một lượng dữ liệu đủ lớn, đa dạng, từ đó nâng cao tính khách quan và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu. Do đó, phương pháp này không những thúc đẩy việc nhận diện các vấn đề cụ thể trong quá trình thanh tra mà còn góp phần vào việc đề xuất các giải pháp cải thiện và hoàn thiện hơn nữa chất lượng hoạt động thanh tra tại NHNN Chi nhánh tỉnh Hà Nam, hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả hoạt động và đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong quản lý các QTDND. + Phương pháp khảo sát: Khảo sát trực tiếp bằng bảng hỏi. + Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn toàn bộ mẫu +Thời gian tiến hành khảo sát: Thực hiện từ tháng 6/2023 đến hết tháng 7/2023.
7 4.3. Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu - Phần mềm xử lý dữ liệu Để xử lý các dữ liệu sơ cấp và dữ liệu thứ cấp, tác giả sử dụng phần mềm Excel. - Các phương pháp phân tích dữ liệu + Phương pháp thống kê tổng hợp: Tổng hợp dữ liệu từ các báo cáo tổng kết hoạt động của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam các năm 2020, 2021, 2022: Thống kê số lượng, thời gian, mục tiêu và kết quả của các hoạt động thanh tra được thực hiện trong từng năm. Tổng hợp dữ liệu từ báo cáo nội bộ về hoạt động thanh tra các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam các năm 2020, 2021, 2022: Phân loại và thống kê số lượng vấn đề, vi phạm được phát hiện trong quá trình thanh tra ở từng Quỹ TDND. Phân tích kết quả giải quyết các vấn đề, vi phạm sau thanh tra Tổng hợp dữ liệu từ các văn bản tài liệu liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của NHNNVN-Chi nhánh cấp tỉnh và hoạt động thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh cấp tỉnh đến các NHTM trên địa bàn quản lý. + Phương pháp thống kê mô tả: Sử dụng các phương pháp thống kê mô tả để tạo ra các báo cáo tổng quan về hoạt động thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các Quỹ TDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam trong các năm 2020, 2021 và 2022. Các chỉ số thống kê như số lượng cuộc thanh tra, số tiền được thu hồi, số lượng vi phạm, thời gian xử lý và kết quả xử lý có thể được sử dụng để đánh giá và so sánh sự phát triển của hoạt động thanh tra qua các năm. Dữ liệu thu thập từ khảo sát bằng bảng hỏi có thể được sử dụng để tạo ra các thống kê mô tả về ý kiến đánh giá của các QTDND về hoạt động thanh tra. Các phương pháp thống kê mô tả như tần số, phần trăm và trung bình có thể được áp dụng để phân tích các ý kiến về các khía cạnh sau: Tuân thủ quy trình thanh tra: Đánh giá mức độ tuân thủ của QTDND và các tổ chức được thanh tra đối với quy trình và quy định về thanh tra. Đánh giá hiệu quả và sự phù hợp của nội dung thanh tra được thực hiện bởi NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam. Đánh giá hiệu quả của phương pháp
8 thanh tra được áp dụng bởi NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam, bao gồm cả phương pháp điều tra và phương pháp xử lý vi phạm. + Phương pháp so sánh, đối chiếu: So sánh hoạt động thanh tra trong các báo cáo tổng kết: Dữ liệu từ báo cáo tổng kết hoạt động của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam các năm 2020, 2021 và 2022 có thể được so sánh với nhau để đánh giá sự phát triển và thay đổi của hoạt động thanh tra theo thời gian. Các yếu tố như số lượng cuộc thanh tra, kết quả xử lý, tiến độ và hiệu suất có thể được so sánh để xác định xu hướng và tiến bộ trong hoạt động thanh tra. 5. Kết cấu Đề án Đề án tốt nghiệp ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, có kết cấu bao gồm 3 chương: Chương 1. Cơ sở luận lý luận về thanh tra của Ngân hàng Trung ương đối với các QTDND. Chương 2. Thực trạng thanh tra của NHNNVN - Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam. Chương 3. Giải pháp hoàn thiện thanh tra của NHNNVN-Chi nhánh tỉnh Hà Nam đối với các QTDND trên địa bàn tỉnh Hà Nam.
9 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LUẬN LÝ LUẬN VỀ THANH TRA CỦA NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG ĐỐI VỚI CÁC QTDND 1.1. Những vấn đề chung về QTDND và thanh tra của ngân hàng Trung ương đối với các QTDND 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của QTDND 1.1.1.1. Khái niệm - Theo Hiệp hội liên minh tín dụng quốc gia Hoa Kỳ, “QTD là một định chế tài chính phi lợi nhuận, được xây dựng nhằm phục vụ cho các nhóm người có cùng đặc điểm về nơi làm việc, nơi cư trú,... được quản lý và kiểm soát bởi chính các thành viên và cũng là những người sử dụng các dịch vụ mà QTD cung ứng, đó là huy động tiền gửi tiết kiệm từ các thành viên để cho vay và cung cấp các dịch vụ tài chính khác với giá cả hợp lý”. - Theo Hội đồng liên minh tín dụng thế giới, “QTD là một loại hình trung gian tài chính mang tính tư nhân và hợp tác, thuộc quyền sở hữu của các thành viên và quản lý QTD một cách dân chủ. QTD hoạt động nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu về tài chính của mọi thành viên thông qua việc khuyến khích tiết kiệm, cho vay thành viên và thông qua các hoạt động khác do chính các thành viên quyết định, để đảm bảo thỏa mãn nhu cầu của các thành viên một cách tốt nhất, lâu dài nhất, vì thế QTD cần quan tâm đến sự ổn định về tài chính”. Từ những khái niệm trên, tác giả đưa ra khái niệm về QTDND như sau: “Quỹ tín dụng nhân dân là tổ chức tín dụng do các pháp nhân, cá nhân và hộ gia đình tự nguyện thành lập dưới hình thức hợp tác xã để thực hiện một số hoạt động ngân hàng theo quy định của Luật các Tổ chức tín dụng và Luật Hợp tác xã nhằm mục tiêu chủ yếu là tương trợ nhau phát triển sản xuất, kinh doanh và đời sống”. 1.1.1.2. Đặc điểm Thứ nhất, QTDND là tổ chức trung gian tài chính có tư cách pháp nhân; hoạt động chính là kinh doanh tiền tệ bằng việc nhận các khoản tiền gửi có trả lãi để thu hút vốn nhàn rỗi, rồi dùng chính những khoản đó để cho vay lại đối với nền kinh tế. Thứ hai, tính chất tư nhân thể hiện qua việc các thành viên là thể nhân hoặc pháp nhân tự nguyện thành lập chứ không phải do Nhà nước thành lập.