Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:72

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đánh giá thực trạng quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang nhằm đề xuất những giải pháp hoàn thiện quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN HUY HOÀNG QUẢN LÝ TÀI SẢN CÔNG CỦA HUYỆN HÀM YÊN, TỈNH TUYÊN QUANG ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ HÀ NỘI, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN HUY HOÀNG QUẢN LÝ TÀI SẢN CÔNG CỦA HUYỆN HÀM YÊN, TỈNH TUYÊN QUANG CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ : 8310110 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ THU HIỀN HÀ NỘI, 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các kết quả nêu trong đề tài chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu trong đề án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, được trích dẫn đúng theo quy định. Tôi xin chịu trách nhiệm về tính chính xác và trung thực của đề án này. TÁC GIẢ ĐỀ TÀI Nguyễn Huy Hoàng
ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian nghiên cứu và học tập tại trường Đại học Thương Mại, dưới sự hướng dẫn tận tình của các thầy cô, tác giả đã nghiên cứu và tiếp thu được nhiều kiến thức bổ ích, nâng cao trình độ năng lực của bản thân để vận dụng vào công việc hiện tại. Đề tài này là kết quả trong quá trình công tác và học tập, nghiên cứu trong những năm học vừa qua. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Thu Hiền với tư cách là người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ và có ý kiến đóng góp sâu sắc, giá trị với đề án này. Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo Khoa Kinh tế, Viện Đào tạo Sau đại học, Trường Đại học Thương Mại đã tham gia giảng dạy, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập. Tác giả xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo huyện Hàm Yên và tỉnh Tuyên Quang đã tạo điều kiện cho tác giả tiếp cận nguồn thông tin để phục vụ cho nghiên cứu đề án. Hà Nội, tháng 4 năm 2024 Tác giả Nguyễn Huy Hoàng
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................v DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ .................................................................. vi TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN ............................................................................ vii MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Lý do lựa chọn đề tài .............................................................................................1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án ..........................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi của đề án ..........................................................................2 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án .......................................................3 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề án ............................................................4 6. Kết cấu đề án .........................................................................................................4 PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI SẢN CÔNG CỦA CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN 5 1.1. Một số lý luận cơ bản về quản lý tài sản công của cơ quan quản lý nhà nước cấp huyện ..........................................................................................................5 1.1.1. Khái quát về tài sản công................................................................................5 1.1.2. Quản lý tài sản công..........................................................................................9 1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài sản công ......................................12 1.2. Cơ sở pháp lý về quản lý tài sản công ............................................................14 1.2.1. Các chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước về quản lý tài sản công ...........................................................................................................................14 1.2.2. Các chủ trương, chính sách của tỉnh Tuyên Quang về quản lý tài sản công ...........................................................................................................................16 1.3. Một số kinh nghiệm thực tiễn về quản lý tài sản công cấp huyện ...............18 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý tài sản công của một số địa phương tại Việt Nam.18 1.3.2. Bài học kinh nghiệm về công tác quản lý tài sản công rút ra cho huyện Hàm Yên...................................................................................................................20 PHẦN 2: THỰC TRẠNG VÀ ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ QUẢN LÝ TÀI SẢN CÔNG CỦA HUYỆN HÀM YÊN, TỈNH TUYÊN QUANG ..............................22 2.1 Khái quát tình hình và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang ......................................................................22
iv 2.1.1. Khái quát về huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang ....................................22 2.1.2. Tổng quan về tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang .......23 2.1.3. Các đơn vị chức năng tham gia quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang...........................................................................................23 2.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài sản công tại huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang ...........................................................................................................24 2.2 Thực trạng quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang. .........27 2.2.1. Cơ chế quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang ....27 2.2.2. Thực trạng thực hiện nội dung quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang. ..................................................................................................28 2.3 Đánh giá chung về quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang .......................................................................................................................41 2.3.1. Những kết quả đạt được ...............................................................................41 2.3.2. Một số hạn chế ...............................................................................................42 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................................43 PHẦN 3. PHƯƠNG HƯỚNG, NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ TÀI SÁN CÔNG CỦA HUYỆN HÀM YÊN, TỈNH TUYÊN QUANG ...................................................................................................................................45 3.1. Bối cảnh và phương hướng tăng cường quản lý tài sán công của huyện Hàm Yên...................................................................................................................45 3.1.1. Bối cảnh có ảnh hưởng đến quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên ...45 3.1.2 Phương hướng hoàn thiện quản lý tài sản công...........................................46 3.2 Nhiệm vụ và tổ chức thực hiện của huyện Hàm Yên, Tuyên Quang ...........47 3.3 Một số giải pháp và kiến nghị hoàn thiện quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang đến 2030.......................................................48 3.3.1 Giải pháp hoàn thiện quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang........................................................................................................................48 3.3.2 Kiến nghị .........................................................................................................57 KẾT LUẬN ..............................................................................................................59 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG UBNN Uỷ ban nhân dân NĐ Nghị Định CP Chính Phủ TMCP Thương mại cổ phần BĐS Bất động sản PGD Phòng giao dịch TNHH Trách nhiệm hữu hạn TSC Tài sản công
vi DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ Bảng 1: Bảng tổng hợp tình hình quản lý đất công giai đoạn 2021 – 2023 .............30 Bảng 2: Tổng hợp tình hình quản lý tài sản công là nhà giai đoạn 2021 – 2023 ......31 Bảng 3: Tình hình quản lý, sử dụng TSC khác trên 500 triệu đồng giai đoạn 2021 – 2023 ...........................................................................................................................33 Bảng 4: Tình hình quản lý, sử dụng TSC khác trên 500 triệu đồng giai đoạn 2021 – 2023 ...........................................................................................................................33 Sơ đồ 1.1: Quy trình triển khai đề án ..........................................................................3 Sơ đồ 2.1: Mô hình phân cấp quản lý, sử dụng tài sản công tại các cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập tỉnh Tuyên Quang ......................................................24
vii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Đề án được thực hiện trên địa bàn huyện hàm Yên tỉnh Tuyên Quang. Mục đích của đề án đã đề suất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn huyện hàm Yên tỉnh Tuyên Quang tầm nhìn đến năm 2030. Đề án đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận quản lý nhà nước về tài sản công, cụ thể làm rõ: Khái niệm, mục tiêu, nguyên tắc, chủ thể và đối tượng cùng các nội dung quản lý nhà nước về tài sản công. Đồng thời nghiên cứu các công cụ áp dụng trong quản lý nhà nước về tài sản công hiện nay. Trên cơ sở khung lý thuyết được xây dựng, tác giả đã thực hiện phân tích và đánh giá thực trạng đối với quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021-2023. Kết quả phân tích cho thấy, trong những năm qua tài sản công trên địa bàn được quản lý chặt chẽ, có nền nếp theo quy định của pháp luật và quy chế tại các cơ quan, đơn vị, địa phương được giao quản lý, sử dụng nên đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên công tác quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang vẫn còn tồn tại một số bất cập, hạn chế. Trong nghiên cứu, đề án đã chỉ ra được các nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan gây ra những hạn chế trên. Việc rà soát, xây dựng quy hoạch, kế hoạch liên quan đến quản lý tài sản công là một việc hết sức quan trọng. Rà soát, quy hoạch đặc biệt là việc rà soát, sắp xếp lại nhà, đất, điều chuyển, luân chuyển các tài sản công trong tỉnh giúp việc quản lý, sử dụng tài sản công vừa tiết kiệm vừa hiệu quả. Điều này yêu cầu các cấp lãnh đạo cần cải thiện cơ chế để việc sử dụng tài sản công cũng như quản lý tài sản công mang lại những hiệu quả, lợi ích thiết thực tại các đơn vị. Các cấp lãnh đạo của các cơ quan nhà nước và đơn vị cần thực hiện quản lý căn cứ vào tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công do Nhà nước và tỉnh quy định; căn cứ vào chức năng nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, số lượng biên chế được duyệt; căn cứ vào nhu cầu hoạt động và thực trạng tài sản công hiện có tiến hành kiểm tra, sắp xếp lại tài sản công. Đặc biệt là đất và trụ sở, khuyến khích việc di chuyển trụ sở ra khỏi vùng trung tâm thương mại, dịch vụ và trung tâm dân cư. Nhà đất dư cho phép bán chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu. Tiền thu được từ đất dôi dư sẽ được đầu tư xây dựng, cải tạo, sửa chữa nâng cấp các tài sản công khác. Trên cơ sở phân tích thực trạng, đánh giá những mặt đạt được và những tồn
viii tại, hạn chế cần khắc phục. Đề án đã làm rõ các quan điểm, định hướng và mục tiêu tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang đến năm 2030. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang trong thời gian tới. Kết quả nghiên cứu có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho chính quyền trong và ngoài tỉnh Tuyên Quang, các cơ quan đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý và sử dụng tài sản công trong cả nước. Trên cơ sở đó bản thân tác giả không ngừng học hỏi trau dồi thêm các kiến thức có liên quan đến tài sản công và học hỏi thêm vấn đề có liên quan đến tài sản công trên địa bàn trong tình hình cụ thể hiện nay. Trên cơ sở đó có thể khẳng định rằng tài sản công là vấn đề vô cùng quan trọng và mang tính cấp bách với các nội dung xoay quanh cần để giải quyết. Từ khóa: Huyện Hàm Yên Tỉnh Tuyên Quang, quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, tài sản công, quản lý nhà nước đối với tài sản công.
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Tài sản công là nền tảng tạo ra tiềm lực cho sự phát triển của một đất nước giúp xây dựng kinh tế, thực hiện cuộc cách mạng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Do vậy mỗi tổ chức, địa phương luôn chú trọng trong việc quản lý tài sản sản công. Quản lý tài sản công đảm bảo rằng các tài sản công được bảo vệ, sử dụng đúng mục đích và không bị lãng phí, thất thoát hoặc hư hỏng. Bên cạnh đó, quản lý tốt tài sản công giúp tối ưu hóa việc sử dụng các nguồn lực, tránh lãng phí và tăng cường hiệu quả kinh tế. Đảm bảo tính minh bạch trong việc sử dụng và quản lý tài sản công, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm tra, giám sát và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan và cá nhân liên quan. Quản lý tốt tài sản công góp phần vào việc phát triển kinh tế - xã hội, từ đó cải thiện đời sống của người dân và thúc đẩy sự phát triển bền vững. Mặt khác, đảm bảo rằng các tài sản công được sử dụng để phục vụ tốt nhất cho các nhu cầu của cộng đồng, như cơ sở hạ tầng, dịch vụ công cộng và các tiện ích khác. Quản lý tài sản công đúng quy định pháp luật giúp tránh vi phạm pháp luật, từ đó đảm bảo sự ổn định và trật tự trong xã hội. Vì vậy, việc quản lý tài sản công không chỉ là nhiệm vụ quan trọng mà còn là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững và thịnh vượng của địa phương. Hàm Yên là một huyện phía bắc thuộc tỉnh Tuyên Quang. Hiện nay, cùng với đổi mới quản lý tài chính trong thời gian qua, công tác quản lý tài sản công tại huyện Hàm Yên cũng đã có những tiến bộ đáng kể như đã chú trọng trong công tác lập kế hoạch mua sắm tài sản công, công tác sửa chữa, bảo dưỡng tài sản công, hay như công tác quản lý tài sản công đảm bảo đúng đối tượng, mở sổ sách theo dõi, cập nhật quản lý ... Tuy nhiên trong những năm qua, tình hình sử dụng tài sản công trong các cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập vẫn còn bộc lộ những hạn chế như: Áp dụng hệ thống các tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công chưa đồng bộ, chưa thống nhất; cơ chế phân cấp quản lý chưa rõ ràng, dẫn đến việc lập hồ sơ tài sản, quản trị tài sản, kế toán tài sản, báo cáo thống kê tăng giảm tài sản, công tác bảo dưỡng, sửa chữa, thay thế tài sản chưa được tiến hành một cách thường xuyên; công tác thanh tra, kiểm tra việc sử dụng tài sản công chưa thật sự được coi trọng; ... Những hạn chế, bất cập đó một mặt làm giảm hiệu quả sử dụng của tài sản công, mặt khác chưa đáp ứng yêu cầu hoàn thiện quản lý, sử dụng tài sản công tại huyện Hàm Yên.
2 Đến nay tỉnh Tuyên Quang đã có một số công trình nghiên cứu về công tác quản lý tài sản công nhưng do hiện nay đã có nhiều thay đổi trong quản lý tài sản công nên các công trình đó còn có nhiều bất cập. Mặt khác cũng chưa có công trình nào nghiên cứu về quản lý tài sản công của huyện trong tỉnh Tuyên Quang. Vì vậy em đã lựa chọn đề tài “Quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án 2.1. Mục tiêu của đề án Đánh giá thực trạng quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang nhằm đề xuất những giải pháp hoàn thiện quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ của đề tài - Hệ thống hoá một số lý luận về quản lý tài sản công của cơ quản quản lý nhà nước cấp huyện. - Đánh giá thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới công tác quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh, Tuyên Quang trong giai đoạn 2021 – 2023. - Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang, định hướng đến 2030. 3. Đối tượng và phạm vi của đề án 3.1. Đối tượng Đề án tập trung nghiên cứu một số lý luận và thực tiễn về quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang. 3.2. Phạm vi của đề án - Phạm vi về không gian: Đề án được nghiên cứu trên địa bàn huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang. - Phạm vi về thời gian: Phân tích thực trạng giai đoạn từ 2021 đến 2023, các giải pháp và đề xuất áp dụng cho giai đoạn từ 2024-2030. - Phạm vi về nội dung: Đề tài tập trung phân tích quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang, trong đó đề cập đến các loại tài sản công thuộc thẩm quyền quản lý của Huyện. Ngoài ra, tài sản công có nhiều loại, trong đề án này tác giả tập trung vào các loại tài sản công phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn huyện Hàm Yên (không bao gồm tài sản công trong các doanh nghiệp nhà nước).
3 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án 4.1. Quy trình triển khai đề án Sơ đồ đánh giá phương pháp thực hiện đề án Sơ đồ 1.1: Quy trình triển khai đề án 4.2. Phương pháp xây dựng đề án 4.2.1 Các phương pháp thu thập dữ liệu Dữ liệu sử dụng trong đề án là các dữ liệu thứ cấp, thu thập từ các nguồn tài liệu, báo cáo về quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang 4.2.2 Phương pháp xử lý số liệu Dùng phương pháp phân tổ thống kê để hệ thống hóa và tổng hợp tài liệu theo các tiêu thức phù hợp với mục đích nghiên cứu. Việc xử lý và tính toán các số liệu, các chỉ tiêu nghiên cứu được tiến hành trên máy tính theo các phần mềm Excel và phần mềm tin học của huyện Hàm Yên. 4.2.3 Phương pháp phân tích Tác giả sử dụng các phương pháp phân tích cơ bản trong nghiên cứu, bao gồm: thống kê mô tả; Phương pháp so sánh; Phương pháp tổng hợp, diễn giải... để đánh giá thực trạng quản lý về quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang; phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài sản công
4 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề án - Ý nghĩa lý luận Với những kết quả nghiên cứu dưới đây, đề tài đã làm rõ một số vấn đề lý luận cơ bản, góp phần phát triển, hoàn thiện quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang giai đoạn tiếp theo. Bởi vậy, kết quả nghiên cứu của đề tài có thể được sử dụng làm tài liệu phục vụ giảng dạy, học tập và nghiên cứu trong các lĩnh vực về quản lý tài sản công trong tình hình cụ thể hiện nay. - Ý nghĩa thực tiễn Đề tài cũng đưa ra những dự báo và giải pháp cụ thể, có giá trị thực tiễn cao hoàn thiện quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên tỉnh Tuyên Quang giai đoạn tiếp theo áp dụng trong thực tiễn trong thời gian tới, góp phần đưa nền kinh tế đi lên phát triển, vừa phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. 6. Kết cấu đề án Ngoài phần mục lục, danh mục các hình, các bảng, phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, đề án gồm 3 chương chính như sau: Phần 1: Cơ sở lý thuyết và thực tiễn về quản lý tài sản công cấp huyện Phần 2: Thực trạng và đánh giá chung về quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang Phần 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý tài sản công của huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang
5 PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI SẢN CÔNG CỦA CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN 1.1. Một số lý luận cơ bản về quản lý tài sản công của cơ quan quản lý nhà nước cấp huyện 1.1.1. Khái quát về tài sản công 1.1.1.1 Khái niệm tài sản công Theo Khoản 1 Điểu 3 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017, tài sản công được hiểu là “tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý”. Theo đó, tài sản công bao gồm: - Tài sản công phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh của cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan Đảng Cộng sản Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức khác được thành lập theo quy định của pháp luật về hội. - Tài sản kết cấu hạ tầng phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng là các công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật, công trình kết cấu hạ tầng xã hội và vùng đất, vùng nước, vùng biển gắn với công trình kết cấu hạ tầng, bao gồm: Hạ tầng giao thông, hạ tầng cung cấp điện, hạ tầng thủy lợi và ứng phó với biến đổi khí hậu, hạ tầng đô thi,̣ hạ tầng cụm công nghiệp, khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao, hạ tầng thương mại, hạ tầng thông tin, hạ tầng giáo dục và đào tạo, hạ tầng khoa học và công nghệ, hạ tầng y tế, hạ tầng văn hóa, hạ tầng thể thao, hạ tầng du lịch và hạ tầng khác theo quy định của pháp luật. - Tài sản công tại doanh nghiệp. - Tài sản của dự án sử dụng vốn nhà nước. - Tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân theo quy định của pháp luật bao gồm: Tài sản bị tịch thu; Tài sản vô chủ, tài sản không xác đinh đươ ̣c chủ sở hữu, ̣ tài sản bị đánh rơi, bị bỏ quên, tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm được tìm thấy, tài sản không có người nhận thừa kế và tài sản khác thuộc về Nhà nước theo quy định của Bộ luật Dân sự; Tài sản do chủ sở hữu tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu cho Nhà nước; Tài sản do doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chuyển giao không bồi hoàn cho Nhà nước Việt Nam theo cam kết sau khi kết thúc thời hạn hoạt động; Tài sản được đầu tư theo hình thức đối tác công tư đươ ̣c chuyển giao cho Nhà nước Việt Nam theo hợp đồng dự án;
6 - Tiền thuộc ngân sách nhà nước, các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và dự trữ ngoại hối nhà nước. - Đất đai; tài nguyên nước, tài nguyên rừng, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, kho số viễn thông và kho số khác phục vụ quản lý nhà nước, tài nguyên Internet, phổ tần số vô tuyến điện, quỹ đạo vệ tinh và các tài nguyên khác do Nhà nước quản lý theo quy định của pháp luật. 1.1.1.2 Đặc điểm Đặc điểm cơ bản nhất, quan trọng nhất của tài sản công là việc Nhà nước sở hữu toàn bộ/một phần trực tiếp/gián tiếp tài sản đó. Các lợi ích, hoa lợi của tài sản thuộc sở hữu nhà nước. Bản chất của tài sản công là việc cung cấp như nhau cho mọi công dân/người dân. Công dân trực tiếp hay gián tiếp phải được hưởng lợi từ tài sản công. -Về sở hữu Tà i sả n công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, bao gồm: tài sản công phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh tại cơ quan, tổ chức, đơn vị; tài sản kết cấu hạ tầng phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng; tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân; tài sản công tại doanh nghiệp; tiền thuộc ngân sách nhà nước, các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, dự trữ ngoại hối nhà nước; đất đai và các loại tài nguyên khác. Như vậy, theo quy định trên thì tài sả n công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. -Về mục đích sử dụng Theo Lê Đình Chân, ngành kinh tế tài chính “nghiên cứu ảnh hưởng của tài sản công, của các công phí (tức chi tiêu của nhà nước) của các loại thuế (tức các khoản thâu của nhà nước) vào tình hình kinh tế, vào thời vận kinh tế, mức giá tổng quát, giá trị của đơn vị tiền tệ, tình trạng nhân dụng (nhân công trong nước có được tận dụng hay không)”. Tính chất cực kỳ lưu động của tài sản công đòi hỏi tài chính của Nhà nước phải được đặt dưới những quy tắc pháp lý đặc biệt. Trong khi đó, Võ Đình Toàn quan niệm chế độ thu tiền bán, cho thuê tài sản công (như cho thuê đất, vùng trời, bán tài nguyên rừng, khoáng sản…) là một dạng pháp luật khác về các khoản thu khác của ngân sách nhà nước. Theo quy định tại Điều 56, 57, 58 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017 thì việc sử dụng tài sản công tại đơn vị sự nghiệp công lập vào mục đích kinh
7 doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết phải được lập thành đề án và được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Tại Khoản 2 Điều 6 Thông tư số 144/2017/TT-BTC ngày 29/12/2017 của Bộ Tài chính đã có quy định về tài sản phục vụ cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đơn vị và tài sản phục vụ hoạt động phụ trợ, hỗ trợ trực tiếp cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, dạy nghề được sử dụng tài sản công vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết. - Về chủ thể quản lý Mỗi tài sản công phải có chủ thể định đoạt, chiếm hữu và sử dụng rõ ràng và chịu trách nhiệm giải trình cao về việc thực hiện các quyền đó. Đối với loại tài sản nhà nước tại các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công hiện nay đã xác lập nguyên tắc: Mọi tài sản công đều phải được Nhà nước giao quyền quản lý, quyền sử dụng và các hình thức trao quyền khác. Kế thừa, phát triển nguyên tắc này và trên cơ sở nội dung quyền tài sản nêu trên, cần xác định rõ ai là người có quyền định đoạt, chiếm hữu hay sử dụng một tài sản công cụ thể. Nói cách khác, không để xảy ra tình trạng “vô chủ” trong toàn bộ vòng đời tồn tại của bất kỳ một tài sản công nào. Việc xác định này sẽ phụ thuộc tính chất, quy mô và giá trị của tài sản công, nhưng cần quán triệt nguyên tắc xác lập quyền phải gắn với trách nhiệm. Mọi quyết định liên quan đến thực thi quyền tài sản, trước hết là quyền chiếm hữu và quyền định đoạt tài sản công, phải có trách nhiệm giải trình rõ ràng. Hiện nay, việc quản lý tài sản công (thực chất là quyền chiếm hữu) chủ yếu do các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện bằng cơ chế phân công, phân cấp, theo đó, có những quyền do một cơ quan thực hiện, có những quyền do nhiều cơ quan cùng thực hiện (cùng chịu trách nhiệm). Việc không rõ đầu mối chịu trách nhiệm như vậy cần được chấm dứt trong một cơ chế quản lý quyền tài sản công theo thông lệ của nền kinh tế thị trường hiện đại, đầy đủ. Tóm lại, đặc điểm cơ bản nhất, quan trọng nhất của tài sản công là việc Nhà nước sở hữu toàn bộ/một phần trực tiếp/gián tiếp tài sản đó. Các lợi ích, hoa lợi của tài sản thuộc sở hữu nhà nước. Bản chất của tài sản công là việc cung cấp như nhau cho mọi công dân/người dân. Công dân trực tiếp hay gián tiếp phải được hưởng lợi từ tài sản công.
8 1.1.1.3 Phân loại Tài sản công theo quy định tại Điều 4 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017 được phân loại như sau: (1) Tài sản công phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh của cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan Đảng Cộng sản Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức khác được thành lập theo quy định của pháp luật về hội, trừ tài sản quy định tại (4) (sau đây gọi là tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị); (2) Tài sản kết cấu hạ tầng phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng là các công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật, công trình kết cấu hạ tầng xã hội và vùng đất, vùng nước, vùng biển gắn với công trình kết cấu hạ tầng, bao gồm: Hạ tầng giao thông, hạ tầng cung cấp điện, hạ tầng thủy lợi và ứng phó với biến đổi khí hậu, hạ tầng đô thi,̣ hạ tầng cụm công nghiệp, khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao, hạ tầng thương mại, hạ tầng thông tin, hạ tầng giáo dục và đào tạo, hạ tầng khoa học và công nghệ, hạ tầng y tế, hạ tầng văn hóa, hạ tầng thể thao, hạ tầng du lịch và hạ tầng khác theo quy định của pháp luật (sau đây gọi là tài sản kết cấu hạ tầng); (3) Tài sản công tại doanh nghiệp; (4) Tài sản của dự án sử dụng vốn nhà nước; (5) Tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân theo quy định của pháp luật bao gồm: - Tài sản bị tịch thu; - Tài sản vô chủ, tài sản không xác đinh đươ ̣c chủ sở hữ u, tài sản bị đánh rơi, ̣ bị bỏ quên, tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm được tìm thấy, tài sản không có người nhận thừa kế và tài sản khác thuộc về Nhà nước theo quy định của Bộ luật Dân sự; (6) Tiền thuộc ngân sách nhà nước, các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và dự trữ ngoại hối nhà nước; (7) Đất đai; tài nguyên nước, tài nguyên rừng, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, kho số viễn thông và kho số khác phục vụ quản lý nhà nước, tài nguyên Internet, phổ tần số vô tuyến điện, quỹ đạo vệ tinh và các tài nguyên khác do Nhà nước quản lý theo quy định của pháp luật.
9 1.1.2. Quản lý tài sản công 1.1.2.1 Khái niệm quản lý tài sản công Thuật ngữ “Quản lý” có nghĩa là quá trình chủ thể quản lý sử dụng các công cụ quan lý để điều khiển đối tượng quản lý nhằm đạt được những mục tiêu đã định. Quản lý chính là các hoạt động và nhiệm vụ mà nhà quản lý phải thực hiện từ khâu lập kế hoạch, thực hiện kế hoạch đồng thời tiến hành tổ chức kiểm tra. Thuật ngữ quản lý được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như quản lý nhà nước, quản lý tài chính, quản lý kinh tế. Quản lý tài sản công cũng là một bộ phận của quản lý nhà nước nói chung và quản lý kinh tế nói riêng. Tài sản công phải có chủ thể định đoạt, chiếm hữu và sử dụng rõ ràng và chịu trách nhiệm giải trình cao về việc thực hiện các quyền đó. Đối với loại tài sản nhà nước tại các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công hiện nay đã xác lập nguyên tắc: Mọi tài sản công đều phải được Nhà nước giao quyền quản lý, quyền sử dụng và các hình thức trao quyền khác. Kế thừa, phát triển nguyên tắc này và trên cơ sở nội dung quyền tài sản nêu trên, cần xác định rõ ai là người có quyền định đoạt, chiếm hữu hay sử dụng một tài sản công cụ thể. Nói cách khác, không để xảy ra tình trạng “vô chủ” trong toàn bộ vòng đời tồn tại của bất kỳ một tài sản công nào. Việc xác định này sẽ phụ thuộc tính chất, quy mô và giá trị của tài sản công, nhưng cần quán triệt nguyên tắc xác lập quyền phải gắn với trách nhiệm. Mọi quyết định liên quan đến thực thi quyền tài sản, trước hết là quyền chiếm hữu và quyền định đoạt tài sản công, phải có trách nhiệm giải trình rõ ràng. Tài sản công được giao cho các cấp chính quyền địa phương trực tiếp quản lý, sử dụng bao gồm tài sản được sử dụng với tư cách là nguồn lực phục vụ cho việc thực hiện nhiệm vụ do Nhà nước giao và các tài sản công khác mà chính quyền địa phương có trách nhiệm quản lý để bảo vệ và đưa vào khai thác nhằm phát huy giá trị, phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Điều này cũng có nghĩa là, việc thực hiện quyền quản lý, sử dụng tài sản công ở cấp chính quyền địa phương chính là một phần quan trọng của việc thực thi chế độ sở hữu toàn dân. Chính quyền địa phương được giao thực thi những nhiệm vụ quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng tại địa phương và đóng góp vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển chung của quốc gia. Nguồn lực cần thiết phục vụ cho việc thực hiện các nhiệm vụ này là rất lớn. Bên cạnh đó, các tài sản công khác như tài nguyên tự nhiên, di sản văn hoá, các cơ sở hạ tầng về cơ bản đều
10 toạ lạc ở một địa phương cụ thể. Do vậy, tài sản công do chính quyền địa phương quản lý chiếm tỷ trọng lớn trong tài sản của quốc gia. Hiện nay, việc quản lý tài sản công (thực chất là quyền chiếm hữu) chủ yếu do các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện bằng cơ chế phân công, phân cấp, theo đó, có những quyền do một cơ quan thực hiện, có những quyền do nhiều cơ quan cùng thực hiện (cùng chịu trách nhiệm). Việc không rõ đầu mối chịu trách nhiệm như vậy cần được chấm dứt trong một cơ chế quản lý quyền tài sản công theo thông lệ của nền kinh tế thị trường hiện đại, đầy đủ. Như vậy, quản lý tài sản công là quá trình cơ quan sử dụng các công cụ, phương pháp, cơ chế, chính sách do Nhà nước ban hành nhằm quản lý nguồn kinh phí NSNN và bảo đảm tài sản công trong quá trình mua sắm, khai thác sử dụng một cách tiết kiệm, hiệu quả các tài sản công tại các cơ quan. (Đỗ Hoàng Toàn & Mai Văn Bưu, 2020) 1.1.2.2 Nguyên tắc của quản lý tài sản công Tại Điều 6 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017 quy định nguyên tắc quản lý , sử dụng tài sản công như sau: - Mọi tài sản công đều phải được Nhà nước giao quyền quản lý, quyền sử dụng và các hình thức trao quyền khác cho cơ quan, tổ chức, đơn vị và đối tượng khác theo quy định của Luật này và pháp luật có liên quan. - Tà i sả n công do Nhà nước đầu tư phải đươ ̣c quản lý, khai thác, duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa, được thống kê, kế toán đầy đủ về hiện vật và giá trị, những tài sản có nguy cơ chịu rủi ro cao do thiên tai, hoả hoạn và nguyên nhân bấ t khả khá ng khá c được quản lý rủi ro về tài chính thông qua bảo hiểm hoặc công cụ khác theo quy định của pháp luật. - Tài sản công là tài nguyên phải được kiểm kê, thống kê về hiện vật, ghi nhận thông tin phù hợp với tính chất, đặc điểm của tài sản; được quản lý, bảo vệ, khai thác theo quy hoạch, kế hoạch, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, đúng pháp luật. - Tài sản công phục vụ công tác quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh của cơ quan, tổ chức, đơn vị phải được sử du ̣ng tiết kiệm, hiệu quả, đúng mục đích, công năng, đối tượng, tiêu chuẩn, định mức, chế độ theo quy định của pháp luật. - Việc khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản công phải tuân theo cơ chế thị trường, có hiệu quả, công khai, minh bạch, đúng pháp luật.