Đề bài: Sinh viên ngành luật và phương pháp thảo luận nhóm

Chia sẻ: Tang Tung Lam | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

251
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhằm giúp các bạn sinh viên thay đổi phương pháp học mới có hiệu quả hơn để có thể theo kịp được sinh viên thế giới, với điều kiện hiện nay của Việt Nam phương pháp học nhóm là tối ưu nhất,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung đề bài "Sinh viên ngành luật và phương pháp thảo luận nhóm". Mời các bạn cùng tham khảo để có thêm tài liệu phục vụ nhu cầu học tập và nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề bài: Sinh viên ngành luật và phương pháp thảo luận nhóm

Họ tên: Tăng Tùng Lâm Lớp: SNLW7 MSSV: 124D1031962. BÀI LUẬN Đề bài: Sinh viên ngành luật và phương pháp thảo luận nhóm. 1
Đề cương Mở đầu: Tính cấp thiết của đề tài: + Trong quá trình hội nhập hiện nay, Việt Nam đang đứng trước muôn vàn thách thức cũng như cơ hội. + Sinh viên luật cần thay đổi phương pháp học mới có hiệu quả hơn để có thể theo kịp được sinh viên thế giới. + Với điều kiện hiện nay của Việt Nam phương pháp học nhóm là tối ưu nhất. + Các doanh nghiệp cũng đang quan tâm đến kỹ năng làm việc nhóm khi tuyển dụng. => Sinh viên luật cần học theo phương pháp thảo luận nhóm để chủ động tiếp thu kiến thức, rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm. Một số khái niệm phương pháp học nhóm. Nội dung: Thực trạng học nhóm của sinh viên hiện nay: + Sinh viên luật chưa biết cách làm việc nhóm hiệu quả + Các thành viên có “cái tôi” quá lớn khi làm việc nhóm + Một số thành viên còn ỷ lại khi làm việc nhóm + Thiếu kỹ năng khi làm việc nhóm Nguyên nhân của thực trạng trên + Đối với học và thảo luận nhóm trên lớp: Do điều kiện lớp học còn chật chội, cơ sở vật chất chưa đảm bảo. + Hầu hết sinh viên đều thiếu và yếu về các kỹ năng làm việc nhóm, đặc biệt là kỹ năng giải quyết xung đột, kỹ năng chia sẻ trách nhiệm, kỹ năng tự kiểm tra đánh giá hoạt động nhóm... 2
+ Ý thức tham gia, đóng góp ý kiến của sinh viên còn chưa cao, một số sinh viên còn mang tâm lý trông chờ, ỷ lại... => Cần tìm giải pháp để khắc phục tình trạng trên Các giải pháp: Tăng cường các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về học tập theo nhóm cho sinh viên luật. Nâng cao nhận thức về học tập nhóm sẽ góp phần cung cấp cho sinh viên cơ sở lí luận vững chắc mang tính nền tảng. Từ đó sinh viên có những hiểu biết đúng đắn và toàn diện về học tập nhóm. Điều này sẽ định hướng tốt cho những hoạt động học tập trong thực tế của sinh viên. Tăng cường rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm. + Lập kế hoạch hoạt động nhóm: + Xây dựng nội quy của nhóm: + Phân công nhiệm vụ: + Thảo luận, trao đổi: + Nghiên cứu tài liệu: + Chia sẻ trách nhiệm: + Lắng nghe chủ động, tích cực: + Chia sẻ thông tin: + Giải quyết xung đột: + Tự kiểm tra đánh giá hoạt động của nhóm: Kết luận: Sự cần thiết của việc học nhóm. 3
Bài luận Quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam hiện nay đang đứng trước muôn vàn thời cơ và thách thức, điều này đề ra nhu cầu cấp thiết cho nền giáo dục Việt Nam trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng nhân tài. Song song với việc nâng cao chất lượng trong việc đào tạo thì sinh viên cũng là đối tượng cần phải năng động và sáng tạo để tiếp thu những kiến thức, phương pháp học tập mới mẻ . Ở bậc đại học thì phương pháp làm việc theo nhóm được biết đến như là một phương pháp học tập khá phổ biến. Ngày nay, kỹ năng làm việc nhóm gần như không thể tách rời với sinh viên, đặc biệt là sinh viên khối ngành luật, nó có thể coi như là hành trang mang theo khi sinh viên ra trường. Nó đã trở thành một trong những tố chất quan trọng đối với những ứng viên muốn thành công. Các doanh nghiệp tuyển nhân viên luôn yêu cầu ứng viên có khả năng làm việc theo nhóm. Đây cũng là lý do mà rất nhiều các công ty hiện nay, đặc biệt là các công ty nước ngoài yêu cầu ứng viên phải có khả năng làm việc theo nhóm. Trên thế giới hiện nay đang diễn ra những chuyển biến trong lĩnh vực giáo dục. Xu hướng giáo dục đang phát triển với mục tiêu: đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp, phát huy tính tích cực, chủ động cũng như khả năng tự học, tự nghiên cứu của người học. Trong xu hướng đó, Giáo dục Việt Nam cũng đã và đang có nhiều thay đổi mau lẹ, mạnh mẽ để hòa nhập với nền giáo dục hiện đại trên thế giới, đặc biệt là vấn đề đổi mới phương pháp dạy và học trong nhà trường. Như vậy, trong thời đại mới, khi khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển, làm việc theo nhóm là yêu cầu quan trọng, cần thiết được đặt ra đối với tất cả mọi người. Đặc biệt đối với sinh viên luật, học tập theo nhóm là một trong các phương pháp học tập hiệu quả để qua đó rèn cho sinh viên khả năng hợp tác, chia sẻ, tư duy phản biện... Đó là những điều cần thiết đối với một công dân của thế kỉ 21. Do đó, mỗi sinh viên luật cần được trang bị ngay từ trong nhà trường để khi ra trường có thể sống và làm việc trong các tổ chức 4
một cách tích cực, hiệu quả. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để phương pháp học tập này được thực hiện rộng rãi, thực sự phát huy được hiệu quả trong sinh viên, giúp sinh viên nhanh chóng lĩnh hội, chiếm lĩnh tri thức, có được kết quả học tập tốt nhất. Các sinh viên luật cũng phần nào được tiếp cận với phương pháp học đầy hiệu quả này, tuy nhiên đa phần các sinh viên từ bậc trung học phổ thông lên bậc đại học đều không thích ứng kịp với cách học và làm việc nhóm, bên cạnh đó một số khác, tuy đã tham gia làm việc nhóm nhưng không tìm thấy được sự thích thú trong công việc cũng như không tạo ra được hiệu quả trong công việc của nhóm. Theo Lexicon der Padagogik: “Phương pháp giúp để trình bày có lý lẽ vững vàng một chân lý đã xác định rồi hoặc để vạch ra một con đường tìm tòi một chân lý mới”. Theo Hegel: “Phương pháp là ý thức về hình thức của sự vận động bên trong của nội dung”. Như vậy có thể hiểu: Phương pháp là cách thức, con đường, phương tiện để đạt tới mục đích nhất định trong nhận thức và trong thực tiễn. Theo GS Nguyễn Ngọc Quang, nghiên cứu dạy học theo quan điểm quá trình: “Học là quá trình tự điều khiển tối ưu sự chiếm lĩnh khái niệm khoa học, bằng cách đó hình thành cấu trúc tâm lý mới, phát triển nhân cách toàn diện. Vai trò tự điều khiển của quá trình học thể hiện ở sự tự giác, tích cực, tự lực và sáng tạo dưới sự điều khiển của thầy, nhằm chiếm lĩnh khái niệm khoa học. Học có 2 chức năng kép là lĩnh hội và tự điều khiển”. Theo từ điển Tiếng Việt của Viện khoa học xã hội Việt Nam Viện ngôn ngữ học: “Học tập là học và luyện tập để hiểu biết và có kỹ năng”.Như vậy, học tập là một loại hình hoạt động được thực hiện trong mối quan hệ chặt chẽ với hoạt động dạy, giúp người học lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, những phương thức hành vi nhằm phát triển nhân cách toàn diện. Theo từ điển Tiếng Việt: Nhóm là tập hợp một số ít người hoặc sự vật được hình thành theo những nguyên tắc nhất định.Theo chúng tôi, nhóm là tập 5
hợp những người có tổ chức, hoạt động theo những nguyên tắc nhất định, nhằm đạt tới mục tiêu và lợi ích chung . Trong cuốn “Giáo trình giáo dục thực hành pháp luật” 2014 do PGS.TS Lê Thị Châu chủ biên thì nhóm được hiểu là tập hợp bao gồm nhiều thành viên với những vai trò khác nhau nhưng cùng có chung một mục đích. Mỗi thành viên trong nhóm có vai trò và trách nhiệm nhất định. Phương pháp học là phương pháp tự điều khiển hoạt động nhận thức và rèn luyện khả năng thu thập thông tin để hình thành hệ thông tri thức và kỹ năng thực hành, hình thành nhân cách của người học và đạt thành mục tiêu học tập. Phương pháp học thảo luận nhóm là phương pháp tương tác giữa giảng viên và sinh viên, giữa các sinh viên với nhau thông qua quá trình trao đổi và chia sẻ kiến thức. Cũng theo PGS.TS Lê Thị Châu thì làm việc nhóm mang lại cho sinh viên nhiều hiệu quả hơn trong học tập, đặc biệt là sinh viên ngành luật như: + Thứ nhất, tăng khả năng quyết định và thực hiện công việc hiệu quả. Khi đứng trước một quyết định, các thành viên cần phân tích rõ vấn đề thông qua những quan điểm, góc nhìn khác nhau của mỗi thành viên. Vì thế, khi làm việc nhóm sẽ tạo cơ hội tổng hợp được nhiều ý kiến của các thành viên và từ đó đưa ra phương án tốt nhất; + Thứ hai, thông qua việc giao tiếp và trong quá trình làm việc sẽ tạo sự cởi mở, thân thiện giữa các thành viên và người lãnh đạo. Từ đó giúp mọi người hiểu nhau và làm việc hiệu quả hơn; + Thứ ba, tạo sự chuyên nghiệp và nâng cao tinh thần trách nhiệm cho từng thành viên thông qua việc xây dựng và thực hiện tốt nội quy nhóm; + Thứ tư, thích ứng tốt với điều kiện công việc trong một xã hội hội nhập: yêu cầu cao khả năng làm việc nhóm để đạt được hiệu quả công việc cao nhất; 6
+ Thứ năm, là môi trường làm việc lý lưởng để hình thành nên những kỹ năng, tố chất của người lãnh đạo trong vai trò là trưởng nhóm. Thành công nhóm xuất phát từ sự phối hợp các kỹ năng và kinh nghiệm của những thành viên trong suốt quá trình làm việc. Đó là lý do nhiều người thích làm việc theo nhóm, bởi nhóm như một động lực thúc đẩy giúp họ đạt được hiệu suất công việc tổi ưu nhất. Không những thế trong lúc chúng ta học theo phương pháp thảo luận nhóm thì vô hình chung chúng ta đã thực hiện rèn luyện các kỹ năng trong các phương pháp học khác như: phương pháp thuyết trình, phương pháp thực hành... Mặc dù có nhiều ưu điểm, song phương pháp này cũng có những nhược điểm: Vẫn còn tạo kẽ hở cho một số đối tượng lười học, thiếu ý thức tự chủ trong học tập, chờ hưởng lợi từ thành tích của nhóm. Việc đánh giá khó có sự công bằng tuyệt đối giữa các thành viên trong nhóm, vì giảng viên không thể biết hết mức độ đóng góp của từng sinh viên, mặc dù nhóm đưa ra tỷ trọng điểm mỗi thành viên được hưởng. So với trước đây, việc áp dụng phương pháp tổ chức cho sinh viên học tập theo nhóm hiện nay có nhiều thuận lợi: Tài liệu học tập và tài liệu tham khảo phong phú và đa dạng giúp sinh viên tìm kiếm dễ dàng hơn. Các kênh thông tin và truyền thông phát triển nhanh chóng, tiện lợi hơn trong việc thu thập, thậm chí sinh viên ngồi tại lớp vẫn có thể thu thập thông tin qua internet một cách dễ dàng, nhanh chóng. Điều kiện cơ sở vật chất của các trường ngày nay cũng tốt hơn rất nhiều so với trước đây, giúp sinh viên có nhiều phương tiện để học tập, để thuyết trình … Kỹ năng của sinh viên trong việc sử dụng các phương tiện, trình độ công nghệ thông tin, kỹ năng thuyết trình… của sinh viên tốt hơn trước nên thuận lợi trong việc áp dụng phương pháp này vào giảng dạy. Thực trạng hiện nay đối với sinh viên hoạt động nhóm phần lớn là ít có hiệu quả do các thành viên chỉ ỷ lại vào một người trong nhóm để làm các công việc được giao. Có thể thấy làm việc nhóm ở những trường hợp thế này 7
là tương đối nhiều, có thể bắt gặp ở mọi lớp học, ở mọi ngôi trường. Phải nói thêm, một phần lớn sinh viên đang có xu hướng ỷ lại do ý thức học tập từ các lớp dưới còn chưa tốt, chưa được giáo dục tốt về kỹ năng hoạt động nhóm. Nhưng đối với sinh viên luật thì có thể học nhóm sẽ tốt hơn mặc dù sẽ có những trường hợp kể trên. Vì lượng kiến thức trong ngành luật là rất nặng đòi hỏi sinh viên phải thực sự học để có kiến thức thật sự. Việc học nhóm của sinh viên luật cũng là cách để họ trao dồi kiến thức, là một cách học hay mà các bạn sinh viên ngành luật vẫn đang áp dụng. Hiện nay có nhiều thuận lợi so với trước kia nhưng thực tế vẫn còn một số khó khăn nhất định trong việc áp dụng phương pháp tổ chức cho sinh viên học tập theo nhóm: Mặt bằng về điều kiện và kỹ năng của sinh viên không đồng đều giữa sinh viên ở các thành phố lớn và ở các tỉnh, sinh viên ở thành thị và nông thôn. Nhiều sinh viên ở các tỉnh xa xôi vào thành phố học còn thiếu thốn nhiều thứ, không có phương tiện để truy cập, thu thập kiến thức. Hơn nữa, nhiều em cũng chưa thành thạo trong một số kỹ năng liên quan đến phương pháp này nên việc học của các em gặp khó khăn. Thông tin trên các phương tiện truyền thông được đăng tải từ nhiều nguồn khác nhau nên có mức độ chính xác và tin cậy khác nhau làm cho người học khó phân biệt sự chính xác của kiến thức thu thập được…. Hiệu quả của hoạt động nhóm còn chưa cao, phần lớn hoạt động nhóm còn mang tính hình thức, chú trọng tạo ra sản phẩm để nộp thầy cô mà ít chú trọng đến quá trình hợp tác nhóm để tạo ra sản phẩm. Hầu hết sinh viên đều thiếu và yếu về các kỹ năng làm việc nhóm, đặc biệt là kỹ năng giải quyết xung đột, kỹ năng chia sẻ trách nhiệm, kỹ năng tự kiểm tra đánh giá hoạt động nhóm... Ý thức tham gia, đóng góp ý kiến của sinh viên còn chưa cao, một số sinh viên còn mang tâm lý trông chờ, ỷ lại... Đa số nhóm trưởng còn thiếu kỹ năng trong điều hành và quản lý hoạt động của nhóm. Sự tự kiểm tra đánh giá của nhóm còn thiếu khách quan, mới chỉ coi trọng đánh giá cho điểm các thành viên chứ chưa đánh giá hoạt động của nhóm. 8
Đối với học và thảo luận nhóm trên lớp: Do điều kiện lớp học còn chật chội, cơ sở vật chất chưa đảm bảo. Vì thế gây khó khăn khá lớn cho việc thảo luận nhóm. Đối với học nhóm ngoài lớp (ngoài giờ học): Do sinh viên chủ yếu là người ngoại tỉnh, phải ở trọ, nhà trọ lại chật chội, rất khó khăn cho việc tìm địa điểm học nhóm; cùng với đó là điều kiện cơ sở vật chất (phòng học, thư viện, ...) của nhà trường cũng chưa đáp ứng được nhu cầu học theo nhóm của sinh viên. Các thầy cô giáo cũng chưa thường xuyên trao đổi, hướng dẫn, cung cấp cho sinh viên những kỹ năng và phương pháp làm việc nhóm cho sinh viên. Sinh viên chỉ biết nhận nhiệm vụ là hoàn thành bài tập bằng cách làm việc nhóm mà chưa biết phải làm việc nhóm như thế nào để hoàn thành bài tập một cách tốt nhất. Phương pháp làm việc nhóm được áp dụng ở hầu hết các môn. Vì thế nhiều khi sinh viên phải làm việc nhóm quá nhiều trong cùng một thời gian. Điều đó gây nên tâm lý mệt mỏi, nhàm chán trong sinh viên. Điều này cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả làm việc nhóm. Cán bộ các lớp chưa thực sự phát huy vai trò của mình trong việc tham mưu cho giảng viên thiết kế nhóm, tự quản và thúc đẩy các hoạt động nhóm… Đối với sinh viên năm thứ nhất, các em mới rời ghế nhà trường phổ thông lên học Đại học, đã quen với kiểu học thuộc của phổ thông, vì thế còn nhiều bỡ ngỡ khi phải tiếp cận một phương pháp học mới đòi hỏi rất lớn sự tích cực, tự giác tìm hiểu và chiếm lĩnh tri thức trên cơ sở trao đổi và thảo luận lẫn nhau. Một số sinh viên chưa hình thành cho mình ý thức tích cực và tự giác trong học tập, làm việc nhóm. Sinh viên chưa chịu khó tìm hiểu để có thể tự trang bị cho mình những kĩ năng và phương pháp học nhóm có hiệu quả. Từ đó dẫn đến sinh viên thiếu và yếu về phương pháp, kỹ năng học nhóm: Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm của các nhóm chưa khoa học, chưa hợp lý: Thiếu mục tiêu cụ thể, thiếu kế hoạch, thiếu nội quy nguyên tắc nhóm, phân công nhiệm vụ chưa phù hợp... Nhiều nhóm chưa lắng nghe, chưa tạo cơ hội cho các thành viên được thể hiện, khẳng định mình, được thảo luận và phát biểu ý kiến. Từ đó dẫn đến tình trạng một số thành viên 9
chán nản, buông xuôi, phó mặc chỉ tham gia một cách chiếu lệ, đối phó. Vì vậy chưa thực sự phát huy hết năng lực của mình. Nhóm trưởng chưa thực sự phát huy được vai trò của mình. Chưa có năng lực và kỹ năng trong việc điều hành nhóm. Chưa thật sự có sự gắn kết giữa các thành viên. Không khí làm việc trong nhóm chưa thân thiện, cởi mở, ít tạo cơ hội cho các thành viên phát huy năng lực, khiến các thành viên không muốn tham gia hoặc tham gia một cách rất hình thức. Hiện nay, các nhóm học tập chủ yếu do giảng viên chỉ định với độ lớn của nhóm cao nên ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng hoạt động của nhóm. Từ thực trạng học nhóm của sinh viên luật hiện nay và những nguyên nhân cản trở việc học nhóm hiệu quả ta có thể đưa ra một số biện pháp sau: Tăng cường các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về học tập theo nhóm cho sinh viên luật. Nâng cao nhận thức về học tập nhóm sẽ góp phần cung cấp cho sinh viên cơ sở lí luận vững chắc mang tính nền tảng. Từ đó sinh viên có những hiểu biết đúng đắn và toàn diện về học tập nhóm. Điều này sẽ định hướng tốt cho những hoạt động học tập trong thực tế của sinh viên. Nâng cao rèn luyện các kỹ năng cần thiết trong học tập theo nhóm, bao gồm: Lập kế hoạch hoạt động nhóm; xây dựng nội quy hoạt động nhóm; phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý; thảo luận, trao đổi; nghiên cứu tài liệu; chia sẻ trách nhiệm; lắng nghe chủ động, tích cực; chia sẻ thông tin; giải quyết xung đột; tự kiểm tra, đánh giá hoạt động nhóm. Các biện pháp giúp nâng cao kiến thức, kỹ năng học tập theo nhóm cho sinh viên là: + Sinh viên phải tích cực, chủ động tìm hiểu, trang bị các kiến thức về học tập theo nhóm thông qua sách, báo, internet, … + Sinh viên phải thường xuyên chủ động trao đổi với các giảng viên về các vấn đề liên quan tới học tập theo nhóm; + Tổ chức các buổi semina, thảo luận, trao đổi kinh nghiệm về các chủ đề liên quan đến học tập theo nhóm. Đây là cơ hội rất tốt để cho sinh viên nói 10
lên những suy nghĩ, những hiểu biết, những quan điểm, những cách tiếp cận khác nhau của mình, và chia sẻ những kinh nghiệm của bản thân giúp cho mỗi sinh viên có thể làm sáng rõ nhiều vấn đề, mở rộng tầm hiểu biết và học hỏi được nhiều kinh nghiệm hay; + Mời các chuyên gia về nói chuyện, trao đổi với sinh viên về chủ đề học tập theo nhóm. + Tích cực tham gia vào các câu lạc bộ học tập, giúp sinh viên vừa nâng cao kiến thức chuyên môn vừa cải thiện kỹ năng làm việc; + Phổ biến các công trình nghiên cứu khoa học về học tập theo nhóm, làm việc nhóm tới sinh viên. Các công trình nghiên cứu khoa học là thành quả lao động của rất nhiều cá nhân, cung cấp cả cơ sở lý luận lẫn các giải pháp, các biện pháp mang tính ứng dụng cao. Nếu sinh viên được tiếp cận với những sản phẩm nghiên cứu này thì có thể rút ngắn thời gian tìm kiếm, mày mò và nhanh chóng tìm được những phương pháp hay cho mình. Tăng cường rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm. Hiện nay, sinh viên khoa Luật còn thiếu và yếu về các kỹ năng học tập theo nhóm. Chính vì thế cần phải xây dựng quy trình thực hiện các kỹ năng một cách cụ thể, khoa học và logic nhằm giúp cho sinh viên có định hướng rèn luyện các kỹ năng. Điều này sẽ giúp sinh viên tiết kiệm thời gian, công sức, nâng cao chất lượng hiệu quả học tập nhóm. Lập kế hoạch hoạt động nhóm: + Bước 1: Xác định mục tiêu, nhiệm vụ các công việc cần thực hiện và yêu cầu đạt được của mỗi công việc; + Bước 2: Xác định quỹ thời gian mà nhóm có, dựa trên quy định của giảng viên; + Bước 3: Phân phối thời gian cho mỗi công việc và sắp xếp thứ tự thực hiện; + Bước 4: Kiểm tra lại mức độ hợp lý, tính khả thi của kế hoạch. Xây dựng nội quy của nhóm: 11
+ Nội quy của nhóm phải được xây dựng ngay khi nhóm được thành lập, trên cơ sở sự nhất trí của các thành viên trong nhóm; + Một bản nội quy cần đảm bảo những nội dung: Xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của trưởng nhóm, các thành viên trong nhóm; Những quy định về: thời gian, cách thức làm việc, cách thức đánh giá, những hình thức về thưởng – phạt … Phân công nhiệm vụ: Việc phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm phải rõ ràng, hợp lý. Trong phân công nhiệm vụ, nhóm cần đảm bảo các yêu cầu như: + Phân chia công việc của nhóm thành từng phần việc nhỏ, xác định yêu cầu đối với từng phần việc; + Giao việc cho từng thành viên trong nhóm dựa trên tinh thần tự giác, tự nguyện kết hợp với sự phân công, chỉ định của nhóm trưởng theo năng lực, sở trường của từng thành viên; + Các thành viên cam kết. Thảo luận, trao đổi: Trong quá trình hoạt động nhóm, bao giờ cũng cần sự trao đổi, bàn bạc, thảo luận. Tuy nhiên không phải sinh viên nào, nhóm học tập nào cũng thực hiện tốt kỹ năng này. + Trước khi thảo luận, nhóm trưởng và các thành viên phải chuẩn bị kỹ nội dung thảo luận và phần việc đã được giao; + Bắt đầu cuộc thảo luận, các thành viên cần ghi lại khái quát các vấn đề cần thảo luận; + Trong khi thảo luận, các thành viên cần phải bám sát trọng tâm vấn đề đang cần bàn bạc, thảo luận; trình bày ý kiến rõ ràng, ngắn gọn. Đồng thời, mỗi người cần biết lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến cho các thành viên khác, đặt lại câu hỏi nếu thấy chưa rõ hoặc cần đi sâu thêm. Các cá nhân phải biết đưa ra những lý lẽ có căn cứ khoa học, xác đáng để bảo vệ ý kiến của mình; khuyến khích các bạn khác tranh luận, chỉnh sửa sản phẩm của mình. 12
Người nhóm trưởng cần tóm tắt ý kiến thảo luận của nhóm để đi đến kết luận chung cần thiết. Nghiên cứu tài liệu: sinh viên cần phải có các kỹ năng: + Tìm tài liệu: xem tựa đề tài liệu, tác giả, năm xuất bản, nhà xuất bản; đọc lời mở đầu và phân kết luận (nếu có), xem qua một số mục đề chính để xem nội dung có phù hợp với vấn đề mà mình đang quan tâm hay không. + Đọc tài liệu: Biết vận dụng các kỹ thuật đọc khác nhau cho từng trường hợp cụ thể (đọc lướt nắm nội dung chính, đọc kỹ, …) + Ghi chép tài liệu: giúp ghi nhớ tổng hợp nội dung tài liệu nên cần phải khoa học, sáng rõ nội dung vấn đề. Tùy theo mục đích nghiên cứu, phạm vi khai thác tài liệu mà cá nhân lực chọn hình thức ghi chép phù hợp (trích tài liệu, lập dàn ý, viết đề cương, viết bản tóm tắt, viết bản thu hoạch) Chia sẻ trách nhiệm: Mỗi thành viên đều phải có trách nhiệm với kết quả chung của nhóm, không chỉ đặt lên vai một người (nhóm trưởng, hoặc chỉ một vài bạn có năng lực tốt ở trong nhóm). Điều này được biểu hiện bằng những hành động như: san sẻ công việc, tự nhận một phần công việc của nhóm và cố gắng hoàn thành tốt; tích cực trao đổi, thảo luận, nghiên cứu nhằm đưa đến một sản phẩm cuối cùng tốt nhất có thể của cả nhóm. Lắng nghe chủ động, tích cực: được biểu hiện ở những điểm chính: + Tôn trọng, không ngắt lời người khác khi họ đang nói, đang bày tỏ quan điểm, chia sẻ kinh nghiệm – kiến thức; + Không phản đối, chỉ trích ngay ý kiến của người khác dù có thấy nó thiếu thực tế đến đâu; + Chăm chú, không làm việc riêng, nhìn vào mặt người đang nói; + Ghi chép những chi tiết cần thiết; + Nhắc lại lời nói của đối phương hoặc đặt câu hỏi trở lại; + Gợi ý khích lệ người đang nói; + Dùng một số cử chỉ biểu thị sự chú ý lắng nghe của mình (gật đầu, vâng, ừ, vậy à, …) 13
Chia sẻ thông tin: đây là một kỹ năng cần thiết, có ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả của học tập theo nhóm, bởi đã là một nhóm học tập thì các thành viên trong nhóm sẽ phụ thuộc vào thông tin của nhau để thực hiện phần việc của mình cũng như hoàn thành mục tiêu chung của nhóm. Vì vậy, khi có bất cứ một thông tin, một ý tưởng gì, mỗi thành viên đều cần chia sẻ với các thành viên khác. Việc chia sẻ thông tin có thể được thực hiện bằng các cách: truyền đạt bằng lời nói, cung cấp phần tài liệu sưu tầm được hoặc phần ghi chép của cá nhân. Giải quyết xung đột: Các bước giải quyết xung đột: + Lắng nghe; + Ra quyết định đình chiến, chấm dứt ngay xung đột; + Tìm kiếm các bên liên quan tìm hiểu thông tin; + Tìm nguyên nhân gốc rễ của vấn đề; + Lựa chọn các chiến lược để giải quyết xung đột. Tùy vào từng bối cảnh cụ thể và loại xung đột riêng biệt để lựa chọn chiến lược giải quyết phù hợp. Các loại chiến lược gồm: chiến lược thắng – thua (tạo cho người nào đó bị thua), chiến lược thua – thua (mỗi bên đều phải đầu hàng cái mà họ muốn), chiến lược thắng – thắng (chỉ ra vấn đề gốc rễ tạo ra xung đột). Khi giải quyết xung đột, cần tuân thủ theo các nguyên tắc sau: + “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”; + Không cằn nhằn, nói dài và cố chấp; không hung dữ, áp chế hoặc làm mất mặt người khác; + Không cố dành phần thắng; + Cố gắng hiểu quan điểm của người khác; + Không nhắc lại chuyện cũ, chỉ giải quyết xung đột hiện tại; + Lắng nghe người khác; + Cố gắng bình tĩnh, kiềm chế cảm xúc. Tự kiểm tra đánh giá hoạt động của nhóm: được biểu hiện thành các bước cơ bản như: 14
+ Xác định các tiêu chuẩn để đánh giá hoạt động của nhóm. Chẳng hạn: có chuẩn bị tài liệu cần thiết trước các buổi họp nhóm, phát biểu ý kiến thảo luận, chia sẻ, đóng góp, bổ sung cho các thành viên khác, chấp hành nghiêm túc nội quy của nhóm, … + Tiến hành kiểm tra. Nhóm trưởng cũng như các thành viên khác trong nhóm cần ngồi lại với nhau để tổng kết xem: nhóm cũng như từng thành viên trong nhóm đã tiến hành hoạt động nhóm như thế nào, tiến độ thực hiện các công việc ra sao, ý thức tham gia của các thành viên cũng như việc chấp hành nội quy của nhóm như thế nào, … + Đánh giá kết quả thu được so với tiêu chuẩn đã được đưa ra. Đối chiếu kết quả thu được so với chuẩn để xem cả nhóm cũng như từng thành viên trong khi hoạt động nhóm mạnh ở điểm gì (chẳng hạn như các thành viên đều tích cực phát biểu ý kiến, trao đổi, thảo luận, …), còn hạn chế ở điểm gì (chẳng hạn như một số thành viên còn vi phạm nội quy của nhóm, muộn giờ họp, …), xác định xem những gì đã thực hiện tốt, chưa tốt, không tốt, không phù hợp. + Điều chỉnh: Bao gồm các hình thức: khuyến khích, phát huy những mặt tốt, uốn nắn, sửa chữa những mặt chưa tốt, còn thiếu sót, và xử lý những vi phạm. Hoạt động này cần được diễn ra thường xuyên, có sự tham gia của các thành viên, đặc biệt là người trưởng nhóm, kết quả cuối cùng phải được thông báo với tất cả các thành viên trong nhóm. Phương pháp thảo luận nhóm là phương pháp học phù hợp nhất với hoàn cảnh, điều kiện cơ sở vật chất của nước ta hiện nay. Phương pháp học này giúp sinh viên, đặc biệt là sinh viên ngành luật chủ động hơn trong việc tiếp cận và tiếp thu kiến thức, tăng cường rèn luyện các kỹ năng cần thiết sau khi ra trường. Việc áp dụng thường xuyên hơn phương pháp học này sẽ giúp sinh viên Việt Nam theo kịp được sinh viên khác trong quá trình hội nhập. Với những ưu điểm, nhược điểm, thuận lợi cũng như những khó khăn còn tồn tại, 15
việc áp dụng phương pháp tổ chức cho sinh viên học tập theo nhóm đòi hỏi người thầy phải nỗ lực nhiều hơn để không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy nhằm giúp các em sinh viên học tập tốt hơn. Mặt khác, góp phần đưa nền giáo dục đại học ở Việt Nam phát triển, hội nhập cùng các nước trong khu vực và thế giới. 16