Đề cương lâm sàng: Nhồi máu não

Chia sẻ: Than Kha Tu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:31

Thêm vào BST

Báo xấu

319
lượt xem 124
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Não được tưới máu bởi 2 hệ đm: hệ đm cảnh trong ở phía trước và hệ đm thân nền ở phía sau.Hai hệ nối với nhau ở nền sọ bởi vòng Willis. + mặt trong của thùy trán và thùy đỉnh + bờ trên và một dải mỏng của mặt ngoài các bán cầu + phần trong của mặt dưới thùy trán + 4/5 trước của thể trai,vách trong suốt,thép tráng trước

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề cương lâm sàng: Nhồi máu não

Đề cương lâm sàng Nhồi máu não
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o ®ét quþ Nhåi m¸u n∙o C©u hái: 1. Gi¶i phÉu hÖ ®éng m¹ch n·o. 2. BiÖn luËn chÈn ®o¸n nhåi m¸u n·o 3. C¸c ph−¬ng ph¸p chÈn ®o¸n ®ét quþ nhåi m¸u n·o? 4. ChÈn ®o¸n ®Þnh khu nhåi m¸u n·o? 5. C¸c nguyªn nh©n g©y nhåi m¸u n·o? 6. TiÕn triÓn cña nhåi m¸u n·o 7. §iÒu trÞ 8. C¸c thuèc ®iÒu trÞ tiªu huyÕt khèi 9. Phï n·o: c¬ chÕ vµ ®iÒu trÞ C©u 1. Gi¶i phÉu ®éng m¹ch n·o: N·o ®−îc t−íi m¸u bëi 2 hÖ ®m: hÖ ®m c¶nh trong ë phÝa tr−íc vµ hÖ ®m th©n nÒn ë phÝa sau. Hai hÖ nèi víi nhau ë nÒn sä bëi vßng Willis 1. HÖ tuÇn hoµn phÝa tr−íc: hÖ ®m c¶nh trong cung cÊp m¸u cho 2/3 tr−íc cña b¸n cÇu d¹i n·o C¸c nh¸nh: * §m n·o tr−íc: - Cung cÊp m¸u cho mét khu vùc vá-d−íi vá gåm: + MÆt trong cña thuú tr¸n vµ thuú ®Ønh + Bê trªn vµ mét d¶i máng cña mÆt ngoµi c¸c b¸n cÇu + PhÇn trong cña mÆt d−íi thuú tr¸n + 4/5 tr−íc cña thÓ trai, v¸ch trong suèt, mÐp tr¸ng tr−íc - §m n·o tr−íc t−íi m¸u cho mét khu vùc s©u qua ®m Heubner chi phèi c¸c vïng: + §Çu nh©n ®u«i + PhÇn tr−íc nh©n bÌo + Nöa d−íi c¸nh tay tr−íc cña bao trong + Vïng d−íi ®åi phÝa tr−íc * §m n·o gi÷a: - T−íi m¸u cho khu vùc vá vµ d−íi vá gåm: + PhÇn lín mÆt ngoµi b¸n cÇu + PhÇn ngoµi mÆt d−íi thuú tr¸n + Khu vùc sau gåm: c¸c thÓ nh©n v©n, bao trong, bao ngoµi vµ v¸ch trong t−êng Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y -1-
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o * §m m¹ch m¹c tr−íc * §M th«ng sau C¸c vïng cÊp m¸u cña c¸c ®m n·o 2. HÖ tuÇn hoµn sau: Gåm ®m th©n sèng vµ ®m th©n nÒn: Vïng ph©n bè: th©n n·o, tiÓu n·o, mÆt d−íi thuú th¸i d−¬ng vµ thuú chÈm §i s©u vµo th©n n·o theo c¸c ®m trung t©m vµ ®m vßng HÖ ®m ®èt sèng th©n nÒn C¸c vßng nèi - Vßng 1: nèi th«ng gi÷a 2 ®m c¶nh trong vµ c¶nh ngoµi qua ®m vâng m¹c trung t©m Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y -2-
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o - Vßng 2: qua ®a gi¸c Willis: gi÷a hÖ ®m c¶nh trong vµ hÖ ®m ®èt sèng thªn nÒn. Vßng nèi nµy quan träng nhÊt. §a gi¸c nµy ®−îc cÊu t¹o: 2 c¹nh sau lµ ®m n·o sau, 2 c¹nh bªn lµ 2 ®m th«ng sau, 2 c¹nh tr−íc lµ ®m n·o tr−íc - Vßng 3: ë tÇng n«ng cña bÒ mÆt vá n·o. C¸c ®m tËn thuéc hÖ ®m c¶nh trong vµ hÖ ®m th©n nÒn ®Õn vïng vá h×nh thµnh mét m¹ng nèi ch»ng chÞt trªn bÒ mÆt vá n·o. M¹ng l−íi nµy ®−îc coi lµ nguån t−íi m¸u bï quan träng gi÷a khu vùc ®m n·o tr−íc víi ®m n·o gi÷a, ®m n·o gi÷a víi ®m n·o sau, ®m n·o tr−íc víi ®m n·o sau Tam gi¸c Willis C©u 2. BiÖn luËn chÈn ®o¸n: - XuÊt hiÖn ®ét ngét - Tæn th−¬ng thÇn kinh khu tró cã thÓ ®ét ngét hoÆc nÆng t¨ng dÇn tån t¹i >24h - Ýt khi n«n vµ ®au ®Çu, Ýt khi cã rãi lo¹n c¬ th¾t - HCMN(-) - TiÒn sö: THA hoÆc bÖnh tim m¹ch - CT: æ gi¶m tû träng - MRI: æ t¨ng tû träng trªn phim T2 - Chôp ®m n·o Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y -3-
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o - Siªu ©m m¹ch - Chôp ®ång vÞ phãng x¹ (Xem c©u 3) C©u 3. C¸c ph−¬ng ph¸p chÈn ®o¸n h×nh ¶nh trong chÈn ®o¸n nhåi m¸u n·o: 1. Chôp c¾t líp vi tÝnh sä n·o(CT- Compurted Tomography): 1.1.Nhåi m¸u n·o trong tuÇn ®Çu: * BiÓu hiÖn sím: - Sau 12h cã thÓ thÊy tãi 50% sè tæn th−¬ng NMN vµ ch¾c ch¾n thÊy tæn th−¬ng sau 48h - Phï ®éc tÕ bµo lµ biÓu hiÖn sím cña hiÖu øng cho¸n chç.Vïng chÊt x¸m gi¶m ®Ëm dÇn vµ mÊt danh giíi gi÷a chÊt tr¾ng –chÊt x¸m(tuû- vá) - Sau vµi giê lßng m¹ch bÞ bÝt t¾c phï m¹ch, muén h¬n phï ®éc tÕ bµo nh−ng sù phèi hîp 2 lo¹i phï n·o nµy lµm cho nhu m« n·o gi¶m ®Ëm râ rÖt - Chôp CT sím < 24h cã thÓ kh«ng thÊy mÆc dï l©m sµng râ * Thay®æi tû träng - HiÖu øng cho¸n chç biÓu hiÖn kÝn ®¸o qua h×nh ¶nh æ tæn th−¬ng mê nh¹t kh«ng râ bê, tæn th−¬ng ®m n·o gi÷a cã thÓ thÊy: dÊu hiÖu mê nh¹t nh©n bÌo, xo¸ r·nh c¸c håi n·o, mÊt ranh giíi tuû-vá vµ dÊu hiÖu mê thuú ®¶o - Tæn th−¬ng nhåi m¸u n·o râ nhÊt vµo ngµy thø 3-4, kÌm theo biÓu hiÖn phï n·o-ho¹i tö vµ hiÖu øng cho¸n chç m¹nh. - Vïng t−íi m¸u h×nh thµnh(®m n·o gi÷a), h×nh tam gi¸c ®¸y ngoµi(nh¸nh n«ng ®m n·o gi÷a), h×nh ch÷ nhËt ë vïng ch¸n(®m n·o tr−íc), h×nh trßn nhá hoÆc h×nh dÊu phÈy(t¾c nh¸nh xuyªn s©u) - NM vïng ph©n thuú: thµnh m¶ng dêi ë trung t©m b©ï dôc hoÆc h×nh tam gi¸c ®¸y ngoµi gi÷a c¸c cÆp ®m n·o tr−íc –gi÷a vµ gi÷a-sau, tæn th−¬ng ®èi xøng 2 bªn - Ch¶y m¸u trong æ nhåi m¸u cã 2 d¹ng chÝnh: d¹ng dÊu chÊm ch¶y nhá kÕt hîp l¹i (th−êng kh«ng cã hiÖu øng cho¸n chç ) vµ d¹ng m¸u trong tæ chøc n·o(cã thÓ cã hiÖu øng cho¸n chç) 1. 2. Nhåi m¸u n·o trong th¸ng ®Çu: TiÕn triÓn cña nhåi m¸u: - TuÇn 2-3 sau tai biÕn, phï n·o vµ hiÖu øng cho¸n chç gi¶m dÇn, vïng tæn th−¬ng kÐm râ rµng h¬n vµ cã thÓ biÕn mÊt hoµn toµn trong nh÷ng ngµy tiÕp theo : gäi lµ hiÖn t−îng hiÖu øng s−¬ng mï - Tæn th−¬ng chÊt x¸m cã xu h−íng håi phôc sím, trong khi tæn th−¬ng chÊt tr¾ng håi phôc chËm h¬n v× l−u l−îng t−íi m¸u cña chÊt x¸m vá n·o cao h¬n chÊt tr¾ng gÊp 4 lÇn. DÉn ®Õn h×nh ¶nh nhåi m¸u n·o sau tuÇn thø 1 lµ vïng tæn th−¬ng gi¶m ®Ëm kh«ng ®ång nhÊt Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y -4-
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o Nhåi m¸u n·o ®m n·o gi÷a tr¸i A B A: Nhåi m¸u n·o ngµy thø nhÊt h×nh ¶nh gi¶m tû träng b¸n cÇu ph¶i so víi b¸n cÇu tr¸i B: Chôp sau 3 ngµy bÞ nhåi m¸u n·o Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y -5-
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o Ch¶y m¸u d¹ng m¸u tô trong æ nhåi m¸u H×nh ¶nh trªn phim CT nhåi m¸u n·o diÖn réng ®éng m¹ch n·o gi÷a b¸n cÇu tr¸i, chÌn ®Èy ®−êng gi÷a Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y -6-
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o Nhåi m¸u n·o ®m n·o gi÷a ph¶i Ch¶y m¸u trong æ nhåi m¸u 2. MRI:Ph¸t hiÖn æ nhåi m¸u sím vµ nh¹y h¬n so víi CT ®Æc biÖt cßn ph¸t hiÖn sím t×nh tr¹ng phï n·o trÕn T2 NM cÊp th−êng ®ång tÝn hiÖu, thiÕu m¸u n·o côc bé t¨ng tÝn hiÖu trªn T2 ë khu vùc d−íi vá vµ mÊt sù kh¸c biÖt tuû vá n·o Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y -7-
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o H×nh ¶nh MRI nhåi m¸u n·o vïng chÈm ph¶i H×nh A: ¶nh T1cã sù xo¸ mê c¸c r·nh cuén n·o, biÕn d¹ng n·o thÊt(m¶nh kh¶nh) H×nh B: ¶nh T2 cã vïng t¨ng tÝn hiÖu vïng bªn ®Ønh chÈm ph¶i MRI nhåi m¸u x¶y ra ®· l©u: vïng gi¶m tÝn hiÖu réng trªn phim T2 Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y -8-
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o H×nh ¶nh MRI(phim T2) c¾t theo mÆt ph¼ng trôc(a) vµ mÆt ph¼ng tr¸n(b) nhåi m¸u vïng cÇu n·o(vïng nhá t¨ng tÝn hiÖu) H×nh ¶nh MRI(phim T2) nhåi m¸u lç khuyÕt vïng cÇu n·o 3. Siªu ©m m¹ch: Siªu ©m xuyªn sä ®Ó ®¸nh gi¸ l−u l−îng m¸u n·o, x¸c ®Þnh c¸c hÑp, t¾c, dÞ d¹ng ®éng m¹ch trong sä ë tÊt c¶ c¸c ®m trong sä, ®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn. Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y -9-
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o 4. Chôp m¹ch m¸u : Lµm râ c¸c nguyªn nh©n hÑp, t¾c m¹ch(m¶ng v÷a x¬ ®m, viªm ®m, bÖnh ®m nót…) M¶ng v÷a x¬ lµm hÑp ®m c¶nh trong HÑp ®m c¶nh trong c¸ch chç t¸ch 2cm 5. Chôp c¾t líp ph¸t x¹ positon(PET) Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y - 10 -
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o H×nh ¶nh chôp c¾t líp ph¸t x¹ Positron(PET-Positron Emisson Tomography)nhåi m¸u vïng th¸i d−¬ng ®Ønh tr¸i. H×nh trªn chôp ë thêi ®iÓm 8h vµ c¸c h×nh d−íi chôp ë ngµy thø 4 sau nhåi m¸u.Vïng nhåi m¸u hÊp thu FDG(2-[18F] fluoro-2-deoxy-D-glucose) kÐm h¬n bªn lµnh nªn ph¸t x¹ positron nhiÒu h¬n(thÓ hiÖn mµu ®en) C©u 4. ChÈn ®o¸n ®Þnh khu: 1. Héi chøng t¾c ®éng m¹ch c¶nh trong: * HC ®m n·o tr−íc: CÊp m¸u cho: - Cung cÊp m¸u cho mét khu vùc vá- d−íi vá gåm: + MÆt trong cña thuú tr¸n vµ thuú ®Ønh + Bê trªn vµ mét d¶i máng cña mÆt ngoµi c¸c b¸n cÇu + PhÇn trong cña mÆt d−íi thuú tr¸n + 4/5 tr−íc cña thÓ trai, v¸ch trong suèt, mÐp tr¸ng tr−íc - §m n·o tr−íc t−íi m¸u cho mét khu vùc s©u qua ®m Heubner chi phèi c¸c vïng: + §Çu nh©n ®u«i + PhÇn tr−íc nh©n bÌo + Nöa d−íi c¸nh tay tr−íc cña bao trong + Vïng d−íi ®åi phÝa tr−íc Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y - 11 -
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o Vïng cung cÊp m¸u cña ®m n·o tr−íc S¬ ®å b¸n cÇu n·o, mÆt gi÷a cho thÊy c¸c nh¸nh vµ ph©n bè ®éng m¹ch n·o tr−íc vµ c¸c nh¸nh cña ®Þnh vÞ n·o Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y - 12 -
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o L©m sµng: LiÖt nöa ng−êi nÆng, ®ång ®Òu ë bªn ®èi diÖn, t¨ng tr−¬ng lùc c¬, b¸n manh cïng tªn bÕn ®èi diÖn, rãi lo¹n c¶m gi¸c kiÓu ®åi htÞ, rèi lo¹n thÇn kinh thùc vËt thuéc nöa ng−êi bªn ®èi diÖn Nhåi m¸u d−íi vá vµ chÊt tr¾ng phÝa d−íi Nhåi m¸u phÇn tr−íc d−íi thÓ v©n Clip kÑp ®m trong tr−êng hîp xuÊt huyÕt d−íi nhÖn ë ®m n·o tr−íc Nhåi m¸u sau khi kÑp ®m n·o tr−íc trong tr−êng hîp xuÊt huyÕt d−íi nhÖn ë ®m n·o tr−íc * HC ®m n·o gi÷a: Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y - 13 -
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o CÊp m¸u cña ®m n·o gi÷a − T−íi m¸u cho khu vùc vá vµ d−íi vá gåm: + PhÇn lín mÆt ngoµi b¸n cÇu + PhÇn ngoµi mÆt d−íi thuú tr¸n − Khu vùc s©u gåm: c¸c thÓ nh©n v©n. bao trong, b©«ng× vµ v¸ch trong t−êng Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y - 14 -
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o S¬ ®å b¸n cÇu n·o, mÆt bªn cho thÊy c¸c nh¸nh vµ ph©n bè cña ®éng m¹ch n·o gi÷a vµ c¸c vïng chÝnh cña ®Þnh vÞ n·o. Chó ý ®Õn ph©n nh¸nh cña ®m n·o gi÷a vµo phÇn trªn vµ phÇn d−íi L©m sµng: T¾c ë gèc : liÖt nöa ng−êi, mÊt c¶m gi¸c nöa ng−êi bªn ®èi diÖn, nÕu tæn th−¬ng b¸n cÇu tréi sÏ mÊt ng«n ng÷ vµ mÊt sö dông ®éng t¸c. Nõu t¾c nh¸nh n«gn triÖu chøng nhÑ h¬n NÕu t¾c ë 1 nh¸nh n«ng sÏ cã triÖu chøng khu tró nhá h¬n: liÖt mét chi trªn kÌm liÖt mÆt kiÓu trung −¬ng ë bªn ®èi diÖn... C¸c vïng tæn th−¬ng cña nhåi m¸u ®m n·o gi÷a * HC ®m n·o m¹ch m¹c tr−íc: liÖt nöa ng−êi nÆng ®ång ®Òu ë bªn ®èi diÖn, t¨ng tr−¬ng lùc c¬, b¸n manh cïng tªn bªn ®èi diÖn * HC ®m n·o sau: Cã héi chøng ®åi thÞ, b¸n manh cïng tªn ë bªn ®èi diÖn,mÊt ng«n ng÷ gi¸c quan, mÊt ®äc nÕu tæn th−¬ng b¸n cÇu −u n¨ng CÊp m¸u cña ®m n·o sau Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y - 15 -
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o MÆt d−íi cña n·o víi c¸c thµnh nh¸nh vµ ph©n bè cña ®éng m¹ch n·o sau vµ c¸c cÊu tróc gi¶i phÉu chÝnh Nhåi m¸u cña ®m n·o sau Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y - 16 -
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o Nhåi m¸u ë gãc nÕp cuén n·o 3. HC ®m sèng nÒn: C¸c nhåi m¸u n·o vïng th©n n·o th−êng cã tæn th−¬ng lan to¶ chÊt l−íi, c¸c ®−êng dÉn truyÒn vËn ®éng –c¶m gi¸c vµ tiÓu n·o, c¸c nh©n d©y sä n·o. Hay gÆp HC giao bªn(liÖt d©y sä n·o 1 bªn, liÖt nöa ng−êi bªn kia). Tuy nhiªn do c¸c ®m nhá ë vïng th©n n·o t−íi m¸u c¸c vïng kh«ng cè ®Þnh nh− c¸c m¹ch nhá ë vá n·o v× vËy Ýt khi cã sù trïng hîp gi÷a m¹ch bÞ t¾c vµ khu vùc t−¬id m¸ t−¬ng øng. Møc ®é nÆng nhÑ chñ yÕu dùa vµo ý thøc. C¸c héi chøng: - HC Wallenberg: Hay gÆp HC nµy khi tæn th−¬ng ë hµnh n·o, tiªn l−îng tèt do t¾c ®m hè bªn cña hµnh n·o Tæn th−¬ng d©y IX, X+ mÊt c¶m gi¸c nöa mÆt+HC tiÓu n·o bªn bÖnh+ mÊt c¶m gi¸c nöa ng−êi bªn ®èi diÖn - HC Weber: tæn th−¬ng d©y III bªn bÖnh, liÖt nöa ng−êi bªn ®èi diÖn - HC Millard-Gubler: liÖt mÆt ngo¹i vi bªn bÖnh+liÖt nöa ng−êi bªn bÖnh - HC Benedickt: Tæn th−¬ng d©y III+HC ngo¹i th¸p bªn ®èi diÖn - HC Jackson: liÖt d©y IX, X, XII kiÓu ngo¹i vi bªn bÖnh+liÖt nöa ng−êi bªn ®èi diÖn - HC tiÓu n∙o: Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y - 17 -
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o A B Nhåi m¸u tiÔu n·o tr¸i(A) ¶nh T2(MRI) vµ nhåi m¸u cÇu n·o(B) tr¸i ¶nh T2(MRI) C©u 5. Nguyªn nh©n cña nhåi m¸u n·o: Gåm 3 nhãm nguyªn nh©n: huyÕt khèi, t¾c m¹ch, co th¾t m¹ch 1. Nguyªn nh©n cña huyÕt khèi ®m n·o(Thrombosis): Do tæn th−¬ng thµnh m¹ch t¹i chç, tæn th−¬ng ®ã lín dÇn lªn råi g©y hÑp vµ t¾c m¹ch(phÇn lín do x¬ v÷a m¹ch), chñ yÕu gåm: - X¬ v÷a m¹ch - T¨ng huyÕt ¸p - Viªm ®éng m¹ch, viªm ®éng m¹ch th¸i d−¬ng, viªm ®éng m¹ch h¹t, viªm ®a ®éng m¹ch, viªm ®éng m¹ch h¹t cña Wegner, viªm ®éng m¹ch h¹t c¸c m¹ch lín(bÖnh Takayashu, giang mai) - Bãc t¸ch m¹ch c¶nh, ®éng m¹ch sèng l−ng, ®éng m¹ch ®¸y n·o(tù ph¸t hoÆc do sang chÊn) - C¸c bÖnh m¸u: t¨ng hång cÇu, bÖnh hång cÇu h×nh liÒm gi¶m tiÓu cÇu t¾c m¹ch - U n·o chÌn Ðp c¸c m¹ch n·o, tói phång m¹ch to chÌn vµo ®éng m¹ch - C¸c bÖnh kh¸c: BÖnh Moyamoya, lo¹n ph¸t triÓn x¬ c¬ m¹ch * THA: - THA lµm t¨ng sinh tÕ bµo c¬ tr¬n, dµy líp ¸o gi÷a g©y hÑp lßng ®éng m¹ch, gi¶m kh¶ n¨ng tuÇn hoµn bªn lµm tiÒn ®Ò cho sù thiÕu m¸u ë ®o¹n ®m ngo¹i vÞ æ t¾c. Khi HA gØam vïng gi¸p ranh gi÷a c¸c vïng ph©n bè m¸u cña c¸c ®m lín kh«ng ®−îc t−íi m¸u ®Çy ®ñ vµ g©y nªn nhåi m¸u giao thuû - Con ®−êng thø 2 g©y tæn th−¬ng m¹ch m¸u lµ c¸c thµnh phÇn trong m¸u ngÊm vµo thµnh m¹ch khëi ®éng qu¸ tr×nh tho¸i ho¸ thµnh m¹ch (tho¸i ho¸ hyalin, ho¹t tö fibrinoid…) cña c¸c ®m nhá, g©y tæn th−¬ng nhiÒu ®¸m vµ nhiÒu æ. BiÓu hiÖn cña tho¸i ho¸ m¹ch do THA lµ ph×nh m¹ch h¹t kª hay ph×nh m¹ch Charcot-Burchard - THA cßn thóc ®Èy VX§M Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y - 18 -
§Ò c−¬ng l©m sµng: Nhåi m¸u n·o 2. Nguyªn nh©n cña t¾c m¹ch(Embolisme) : lµ côc t¾c tõ mét m¹ch ë xa n·o(tim, c¸c m¹ch lín ë cæ) bong ra råi ®i theo ®−êng tuÇn hoµn lªn n·o, ®Õn chç lßng m¹ch nhá h¬n sÏ n»m l¹i vµ g©y t¾c m¹ch, cã thÓ gåm : - T¾c m¹ch nguån gèc x¬ v÷a chç ph©n ®«i ®éng m¹ch c¶nh, vßi c¶nh, ®éng m¹ch sèng l−ng khóc tËn, quai ®éng m¹ch chñ - Nguån gèc do tim : BÖnh do cÊu tróc tim : + BÈm sinh + M¾c ph¶i : sau nhåi m¸u c¬ tim, sïi loÐt, hÑp lç van 2 l¸ cã rung nhÜ + Lo¹n nhÞp tim : rung nhÜ, héi chøng yÕu nót xoang + Viªm néi t©m m¹c nhiÔm khuÈn Kh«ng râ nguån gèc : + TrÎ em vµ ng−êi lín kháe m¹nh + Phèi hîp víi t¨ng ®«ng m¸u thø ph¸t sau c¸c bªnh thèng, carcinoma, s¶n giËt, thuèc tr¸nh thai, luput ban ®á hÖ thèng, thuèc chèng ®«ng, suy yÕu tè C, yÕu tè S Nguyªn nh©n hay gÆp lµ v÷a x¬ ®éng m¹ch vµ bÖnh tim. V÷a x¬ ®éng m¹ch chiÕm 60-70% - HÑp tíi 80% míi cã triÖu chøng - VÞ trÝ hay gÆp x¬ v÷a : - §M c¶nh trong ë vïng xoang 50% c¸ch xoang 2cm, vßi c¶nh 20% 3. Co th¾t m¹ch - Co th¾t m¹ch sau xu¸t huyÕt d−íi nhÖn : hay gÆp - Co th¾t m¹ch n·o håi phôc nguyªn nh©n kh«ng biÕt, co th¾t m¹ch sau ®au nöa ®Çu, sau sang chÊn, sau s¶n giËt C©u 6. TiÕn triÓn cña nhåi m¸u n·o: 1. Giai ®o¹n cÊp tÝnh: - Khi cã thiÕu oxy thø tù tæn th−¬ng nh− sau: neuron, tÕ bµo sao, tÕ bµo ®Öm Ýt nh¸nh vµ cuèi cïng lµ vi bµo ®Öm - Tæn th−¬ng neuron: tæn th−¬ng x¶y ra sau 20 phót thiÕu m¸u. B¾t ®Çu lµ qu¸ tr×nh vi kh«ng bµo qua con ®−êng phï nÒ vµ ph©n r· ty l¹o thÓ. §©y lµ thay ®æi duy nhÊt trong 6h ®Çu tiªn sau thiÕu m¸u vµ c¸c tÕ bµo thay ®æi râ nhÊt vµo giê thø 4 ®Õn giê thø 6. Trong giai ®o¹n nµy tæ chøc n·o vÉn cßng nguyªn vÑn c¶ vÒ vi thÓ vµ ®¹i thÓ chØ thÊy nh÷ng thay ®æi trong nh©n tÕ bµo vµ c¸c bµo quan. - Cuèi giê thø 24 hÇu hÕt nh÷ng thay ®æi ho¹i tö cÊp ®· ®ång bé. Tæ chøc n·o bÞ nhòn,mÊt ranh giíi gi÷a chÊt x¸m vµ chÊt tr¾ng, phï côc bé tæ chøc n·o, xo¸ mê c¸c r·nh cuén n·o. Phï nÒ ®¹t møc ®é cùc ®¹i tõ giê thø 24 ®Õn giê thø 48 vµ chñ yÕu do phï ®éc néi bµo sau ®ã x¶y ra thªm qu¸ tr×nh phï m¹ch, phï ngo¹i bµo lµm cho phï n·o ngµy cµng rÇm ré Bs NguyÔn Quang Toµn- Kho¸ DH34 - Häc viÖn qu©n y - 19 -