Đế quốc dầu lửa Mỹ-Nga-Bán đảo Ả rập sau Thế chiến II 2

Chia sẻ: Cao Tt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

84
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đế quốc dầu lửa Mỹ-Nga-Bán đảo Ả rập sau Thế chiến II 2 Mùa xuân năm 1955, bộ Ngoại giao Nga chính thức tuyên bố: "Nga sẽ tìm mọi cách thắt chặt tình thân ái với các nước Tây Á và Trung Á". Nói xong là thực hành liền. Năm đó ký hiệp ước với Ai Cập, với Yemen, hai năm sau ký với Syrie, một năm sau nữa, giúp Ai Cập xây đập Assouan, lập các lò nấu thép, các xưởng chế tạo xi măng, phân bón, các xưởng dệt, các nhà máy điện mà chẳng đòi hỏi một sự...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đế quốc dầu lửa Mỹ-Nga-Bán đảo Ả rập sau Thế chiến II 2

Đế quốc dầu lửa Mỹ-Nga-Bán đảo Ả rập sau Thế chiến II 2 Mùa xuân năm 1955, bộ Ngoại giao Nga chính thức tuyên bố: "Nga sẽ tìm mọi cách thắt chặt tình thân ái với các nước Tây Á và Trung Á". Nói xong là th ực hành liền. Năm đó ký hiệp ước với Ai Cập, với Yemen, hai năm sau ký với Syrie, một năm sau nữa, giúp Ai Cập xây đập Assouan, lập các lò nấu thép, các xưởng chế tạo xi măng, phân bón, các xưởng dệt, các nhà máy điện mà chẳng đòi hỏi một sự đền đáp nào cả. Hoàn toàn không có điều kiện mà! Chỗ anh em, giúp đỡ lẫn nhau. Trước kia chúng tôi cũng kém phát triển như các bạn. Chính sách của họ quả thực khác chính sách của Mỹ, trái ngược nhau nữa. "Mỹ dùng chính trị để phục vụ kinh tế của mình; Nga dùng kinh tế để phục vụ chính trị của mình"- Nghĩa là Mỹ giúp để thu lợi về kinh tế; Nga giúp để thu lợi về chính trị, để truyền bá chính sách của họ. Mỹ là nhà kinh tài, mỗi khi giúp thì đòi có gì bảo đảm, ít nhất cũng phải xét xem số tiền mình giúp, Ả Rập sẽ dùng ra sao, có lợi không. Họ có lý, tiền của họ là do sự đóng góp của dân chúng. Họ không được hoàn toàn tự do. Nga trái lại, chính quyền đã quyết định thì tức là dân chúng quyết định rồi - chính quyền tức là dân mà - còn kiểm soát gì nữa. Mỹ nghĩ tới cái lợi trước mắt, Nga nghĩ tới cái lợi lâu dài. Bây giờ cứ việc bỏ tiền ra giúp để gây tình thân thiện, rồi sau này khi nào Ả Rập thành một Đồng minh - bọn Âu Mỹ xấu miệng, gọi là "chư hầu" - lúc đó sẽ thu lợi gấp trăm số vốn, Mỹ sợ mất vốn, phải kiểm soát, hạn
chế; Nga không sợ mất vốn, hoan hỉ mời Ả Rập cứ tự do làm gì thì làm, mà lại cấm kỹ thuật gia của họ thuyết phục Ả Rập theo cộng sản: vì chưa tới lúc. Kỹ thuật gia của họ sao nhiều thế: riêng năm 1956, họ đào tạo được 265.000 người, trong số đó có 80.000 kỹ sư, nhiều gấp ba Mỹ. Họ lại bình dân, vui vẻ, xắn tay giúp đỡ thợ thuyền Ai Cập, không khệnh khạng, cách biệt như cố vấn Mỹ, biết nhập gia tùy tục, chứ không đòi giữ cái lối sống của mình như người Mỹ. Sau Mỹ, Nga, Trung Quốc cũng lấp ló trên bán đảo Ả Rập. Theo Benoist Méchin trong cuốn Le Roi Saud (Albin Michel - 1960) thì vào năm 1958, đã có mấy ngàn nhà chuyên môn Trung Quốc ở Bagdad, Le Caire, Rabat, Conakry. Họ khiêm tốn, không ồn ào như Mỹ, lúc nào cũng mỉm cười, bí mật, mà kiên nhẫn vô cùng, đâu cũng len vào được, chi tiết gì cũng để ý tới, ngoài miệng thì tự xưng là "tiểu đệ" xin hầu hạ "chư huynh" - "huynh" đây trỏ Ả Rập - mà trong thâm tâm vô cùng tự đắc: họ tin rằng chính họ mới đáng làm lãnh tụ thế giới thứ ba, tức các nước nhược tiểu Á, Phi, chính họ mới thực gần gũi các nước đó vì Nga đã "tiểu tư sản hóa" rồi, đã trụy lạc, không còn theo đúng đường lối của Karl Marx nữa, đã ngầm đi với Mỹ; hồng kỳ đã chuyển qua tay họ, không còn ở tay bọn "xét lại kia nữa và sau này họ mới là đệ nhất cường quốc trên thế giới; ngay bây giờ ai cũng thấy kỹ thuật du kích của họ tuyệt luân, và "chư huynh" Ả Rập có cần họ huấn luyện du kích quân để diệt Israel thì họ xin sẵn sàng. "Dùng chiến thuật cổ điển của Tây phương không thắng nổi Israel đâu, Nga dở lắm, thua Mỹ ở Cu Ba, không giúp được chư huynh đâu; xin chư huynh cứ nghe đệ". Tháng 4 năm 1956, Ai Cập mở đường, ký một hiệp ước với Trung Quốc; ba năm sau tới phiên Iraq; con đường hàng không giữa Bắc Kinh và Bagdad, Le Caire, Tunis, Rabat mỗi ngày một chở thêm nhiều phái đoàn Trung Qu ốc. Mỹ đâm ngại, còn Nga thì chưa thấy phản ứng gì cả, để mặc cho Mao Trạch Đông tỏ tình thân mật với Ả Rập.
Các dân tộc Ả Rập từ thời thượng cổ đã là những nhà thương mại, thấu cái lẽ "có đi có lại"; cho nên mới đầu thấy Nga tỏ vẻ nghĩa hiệp quá, không đòi một điều kiện gì cả, cũng hơi lo lo. Không đòi hỏi gì mới là đòi hỏi nhiều. Nhưng rồi Mỹ mắc hết lỗi này tới lỗi khác, một tay chìa đô la ra, một tay trỏ bản đồ đòi căn cứ quân sự, có lúc còn đòi kiểm soát tài chánh nữa, thành thử vô tình đẩy dân tộc Ả Rập về phía Nga, rốt cuộc Ả Rập đứng hẳn về phe Nga, mặc dầu vẫn giữ thế thủ: chúng tôi ưa kỹ thuật, khí giới của các bác chứ không chịu được chế độ của các bác. Nga giúp Ai Cập được nhiều vụ, Ai Cập đương tin Nga thì năm 1967, trong chiến tranh với Israel, bị Nga bỏ rơi. Cứ tưởng Nga làm dữ để Israel phải lui binh như năm 1956, không ngờ Nga đã ngầm hẹn với Mỹ không trực tiếp can thiệp vào bán đảo Ả Rập. Nga đương muốn sống chung hòa bình với Mỹ, đâu có thể vì Ả Rập mà dùng đến bom nguyên tử, còn dùng những khí giới thường và chiến thuật cổ điển thì Nga không thắng Mỹ ở Ả Rập được, nên Nga Mỹ cùng đứng ngoài ngó "gà" của mình đá nhau, và gà Israel thắng gà Ả Rập một cách chớp nhoáng. Sau đó, Nga cũng chẳng bênh vực gì được Ả Rập ở Liên hiệp Quốc, làm cho Ả Rập thất vọng. Chỉ Trung Quốc là được lợi: tha hồ chỉ trích cả Nga lẫn Mỹ. 6. Do sự tranh giành ảnh hưởng của Nga Mỹ mà bán đảo Ả Rập trong hai chục năm nay rất chia rẽ. Nhà cầm quyền Ả Rập nào cũng nuôi cái mộng thống nhất khối Ả Rập, phục hưng lại đế quốc thời xưa, ai cũng hô hào tình huynh đệ Hồi giáo; nhưng làm sao có thể thống nhất được. Có hai khối rõ rệt. Khối thân Nga: Ai Cập, Syrie rồi Iraq sau năm 1958. Khối thân Mỹ: Ả Rập Saudi, Jordani, Iraq trước 1958. Khối trên thành lập nước Cộng hòa Ả Rập Thống Nhất (Ai Cập và Syrie), thì khối dưới cũng thành lập ngay phong trào Thống nhất Ả Rập (Iraq trước 1958 và Ả Rập Saudi). Trừ Ai Cập từ 1952 và Ả Rập Saudi, tình hình nội trị rất ổn, còn các nước kia luôn luôn có hai phe tranh giành nhau quyền bính, gây các cuộc xáo động, các vụ đảo chính nhất định là có bàn tay ngoại nhân nhúng vào. Phe dân chủ muốn đứng vào hàng ngũ Ai Cập, Nga, phe quân
chủ thân Ả Rập Saudi và Tây phương. Phe dân chủ được cảm tình của quần chúng, phe quân chủ được sự ủng hộ của địa chủ và tư bản. Trong mấy năm 1958 - 1962, phe dân chủ thắng ở Iraq, cán cân nghiêng về Nga, nhưng năm 1967, Israel thắng Ai Cập, Syrie, Jordani, Mỹ lấy lại được thế quân bình. Tóm lại, trong hiện tình, tuy cùng tôn giáo, cùng ngôn ngữ, họ rất chia rẽ nhau, chỉ có mỗi một sự kiện làm cho họ lâu lâu đoàn kết với nhau, tức mối thù chung của họ đối với Israel. Cho nên Henri Jego trong cuốn L'empire Arabe, troisième Grand? (Au fil d'Ariane - 1963) đã bảo Israel đóng cái vai "xúc tác" (catalyseur); cũng như ta nói Israel là cái men của sự thống nhất Ả Rập. Lịch sử còn vô số sự bất ngờ, chưa ai biết được sự tranh giành giữa Mỹ và Nga sẽ có kết quả ra sao, vấn đề Israel sẽ giải quyết cách nào, nhưng có điều chúng ta tin chắc được là dân đen ở các nước Ả Rập tới nay tình trạng vẫn chưa thay đổi bao nhiêu, sẽ mỗi ngày một đòi hỏi sự công bằng xã hội, đòi hỏi cái quyền sống cho ra con người, như vậy thì các đảng tiến bộ sẽ mỗi ngày mỗi mạnh, cường quốc nào không hiểu nguyện vọng đó hoặc hiểu mà cố chặn lại thì sớm muộn gì cũng bị đả đảo, hất cẳng và chịu cái số phận của Anh, Pháp. Người ta lo lập liên minh này liên minh khác, tranh nhau căn cứ quân sự và các mỏ dầu mà không lo cứu đói hàng trăm triệu người ở Tây Á, Trung Á, hàng tỷ người ở khắp thế giới thì sẽ có một lúc số người nghèo tăng lên đông quá mà không để cho các cường quốc được yên thân. Năm 1947 hay 1948, ông Follereau nói với Staline và Truman đại ý như sau: "Tôi cần một tỷ Mỹ kim để diệt bệnh cùi trên khắp thế giới. Phi cơ của các ông có kiểu tốn 500 triệu Mỹ kim. Trong kế hoạch chế tạo của các ông, mỗi ông chịu
bỏ đi một kiểu thôi thì lực lượng của các ông vẫn không chênh lệch nhau, mà tôi có tiền trị được hết bệnh cùi cho nhân loại". Staline và Truman đều làm thinh. Mười lăm năm sau, A. Sauvy trong cuốn Malthus et les deux Marx (Denoel), dẫn lời đó của Follereau rồi kết luận: "Các ông giàu có, chiếm ba phần tư tài nguyên trên địa cầu kia, các ông phung phí tài nguyên đó là mang tội đấy. Các xung đột giữa các ông với nhau dù có quan trọng tới đâu đi nữa, so với sự sống của trên một tỷ người thì cũng không đáng kể gì. Thế hệ trước, các ông đã so sánh bơ và đại bác và các ông đã lựa đại bác[25]. Bây giờ đây, các ông phải lựa giữa đại bác của các ông và bơ của chúng tôi (của các nước nghèo), đúng hơn là giữa hỏa tiễn của các ông và cơm của chúng tôi. Vì các ông phí phạm cơm hôm nay của chúng tôi và tệ hơn, cả phần cơm có thể có được của chúng tôi sau này nữa... (Không có tội nào nặng bằng) dùng những thứ có thể nuôi sống người này để giết người khác". Sao Sauvy không nói: "... dùng những thứ có thể nuôi sống người để giết người"? Câu đó làm cho tôi nhớ câu của Mạnh Tử trong Ly Lâu thượng: Suất thổ địa nhi thực nhân nhục, tội bất dung ư tử. (Vì tranh đất mà gây chiến, làm cho dân chết thì không khác gì cho đất đai ăn thịt dân, tội đó không tha chết được). Hoàn cảnh có khác, nhưng lời kết tội cũng mạnh như nhau. Tôi vẫn quý các nhà bác học chân chính, họ luôn luôn gặp các triết gia chân chính[26].
Sáu điểm chúng tôi trình bày ở trên sẽ giúp độc giả hiểu những biến cố xảy ra ở khối Ả Rập trong hai chục năm nay. Những biến cố này nhiều quá. Trong các chương sau chúng tôi chỉ xin chép những biến cố quan trọng nhất: - chiến tranh độc lập của Israel. - cuộc cách mạng của Nasser ở Ai Cập. - hiệp ước Bagdad. - vụ kênh Suez và chiến tranh Anh, Pháp, Israel xâm lăng Ai Cập. - sự đối lập giữa Liên minh Ả Rập và khối Cộng hòa Ả Rập thống nhất. - cuộc cách mạng của Kassen ở Iraq. - chiến tranh Israel - Ả Rập năm 1967.