Đề tài: "Ý thức và vai trò của ý thức trong đời sống xã hội"
lượt xem 13
download
Bước vào thế kỷ mới, một câu hỏi lớn đang nổi cộm trong tư duy chính trị là: Thế giới sẽ sống như thế nào với nước Mỹ lên ngôi đế chế và nước Mỹ sẽ hành sử thế nào với phần còn lại của thế giới. Đây là nỗi băn khoan, bức xúc tới mức ám ảnh trong đời sống tin thần.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Đề tài: "Ý thức và vai trò của ý thức trong đời sống xã hội"
- Đề tài: "Ý thức và vai trò của ý thức trong đời sống xã hội"
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. A. PhÇn më ®Çu Bíc vµo thÕ kû míi, mét c©u hái lín ®ang næi cém trong t duy chÝnh trÞ lµ: ThÕ giíi sÏ sèng nh thÕ nµo víi níc Mü lªn ng«i ®Õ chÕ vµ níc Mü sÏ hµnh sö thÕ nµo víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. Mét sù mÊt c©n b»ng lín ®ang diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc < chÝnh trÞ - kinh tÕ - v¨n ho¸ - nghÖ thuËt - t«n gi¸o...> díi mét gãc ®é, trªn tÇm bao qu¸t vÜ m« nhÊt, còng nh Èn chøa len lái díi mäi tÇng nÊc vi m« nhÊt. §©y lµ nçi b¶n kho¶n, bøc xóc tíi møc ¸m ¶nh trong ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n lo¹i. TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò trªn ®©y sÏ ®îc tÇn nµo s¸ng tá, hÖ thèng qua viÖc t×m hiÓu, hÖ thèng vÒ “ý thøc vµ vai trß cña nã trong ®êi sèng x· héi". * §èi víi mçi con ngêi nãi riªng vµ quèc gia trªn thÕ giíi t¹i sao l¹i kh«ng muèn cã mét x· héi c«ng b»ng - v¨n minh víi nh÷ng con ngêi v¨n minh, mét x· héi kh«ng cã sù bãc lét, trµ ®¹p. §Ó hiÓu râ vÊn ®Ò ta ®i sau vµo nghiªn cøu ®Ò tµi: "ý thøc vµ vai trß cña ý thøc trong ®êi sèng x· héi. 1. Néi dung vµ tÝnh chÊt cña ý thøc x· héi. a. Kh¸i niÖm ý thøc. §Ò tµi ®i s©u nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò næi cém trong x· héi ngµy nay qua nh÷ng t×nh th¸i biÓu hiÖn cña ý thøc. 1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. B. PhÇn néi dung I. ý thøc vµ tÝnh chÊt cña ý thøc * Chñ nghÜa duy t©m vµ t«n gi¸o cho r»ng ý thøc cã mét cuéc sèng riªng, tån t¹i t¸ch biÖt vËt chÊt thËm chÝ quy ®Þnh, sinh ra vËt chÊt. * Chñ nghÜa duy vËt tÇm thêng cho r»ng ý thøc còng lµ mét d¹ng vËt chÊt. *Chñ nghÜa duy vËt cËn ®¹i ®· thÊy ®îc ý thøc ph¶n ¸nh thÕ giíi kh¸ch quan, ®· chØ ra ®îc kÕt cÊu cña ý thøc song l¹i cha thÊy nguån gèc x· héi vµ vai trß x· héi cña ý thøc. * Chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng ®· kÕ thõa, ph¸t triÓn, kh¾c tôc nh÷ng quan niÖm trªn ®a ra ®Þnh nghÜa khoa häc vÒ ý thøc. + ý thøc lµ sù ph¶n ¸nh s¸ng t¹o thÕ giíi kh¸ch quan vµo bé n·o ngêi th«ng qua lao ®éng vµ ng«n ng÷. + ý thøc lµ toµn bé ho¹t ®éng tinh thÇn cña con ngêi bao gåm tõ c¶m gi¸c cho tíi t duy, lý luËn trong ®ã tri thøc lµ ph¬ng thøc tån t¹i cña ý thøc. b. Nguån gèc ý thøc. * Nguån gèc tù nhiªn. Tríc M¸c nhiÒu nhµ duy vËt tuy kh«ng thõa nhËn tÝnh chÊt siªu tù nhiªn cña ý thøc, song do khoa häc cha ph¸t triÓn nªn còng ®· kh«ng gi¶i thÝch ®óng nguån gèc vµ b¶n chÊt cña ý thøc. Dùa trªn nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc tù nhiªn nhÊt lµ sinh lýb häc thÇn kinh, chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng kh¼ng ®Þnh r»ng ý thøc lµ mét thuéc tÝnh cña vËt chÊt nhng kh«ng ph¶i cña mäi d¹ng vËt chÊt mµ chØ lµ thuéc tÝnh cña mét d¹ng vËt chÊt sèng cã tæ chøc cao lµ bé ãc ngêi. Bé ãc ngêi lµ c¬ quan vËt chÊt cña ý thøc. ý thøc lµ chøc n¨ng cña bé ãc ngêi. Ho¹t ®éng ý thøc cña con ngêi diÔn ra trªn c¬ 2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. së ho¹t ®éng sinh lý thÇn kinh cña bé ãc ngêi. ý thøc phô thuéc vµo ho¹t ®éng bé ãc ngêi, do ®ã khi bé ãc bÞ tæn th¬ng th× ho¹t ®éng ý thøc sÏ kh«ng b×nh thêng hoÆc bÞ rèi lo¹n. V× vËy kh«ng thÓ t¸ch rêi ý thøc ra khái ho¹t ®éng sinh lý thÇn kinh cña bé ãc. ý thøc kh«ng thÓ diÔn ra, t¸ch rêi ho¹t ®éng sinh lý thÇn kinh cña bé ãc ngêi. Ngµy nay sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc - kü thuËt hiÖn ®¹i ®· t¹o ra nh÷ng m¸y mãc thay thÕ cho mét phÇn lao ®éng trÝ ãc cña con ngêi. Ch¼ng h¹n c¸c m¸y tÝnh ®iÖn tö, r«bèt “tinh kh«n”, trÝ tuÖ nh©n t¹o. Song ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ m¸y mãc còng cã ý thøc nh con ngêi. M¸y mãc dï cã tinh kh«n ®Õn ®©u ®i ch¨ng n÷a còng kh«ng thÓ thay thÕ ®îc cho ho¹t ®éng trÝ tuÖ cña con ngêi. M¸y mcã lµ mét kÕt cÊu kü thuËt do con ngêi t¹o ra, cßn con ngêi lµ mét thùc thÓ x· héi. M¸y mãc kh«ng thÓ s¸ng t¹o l¹i hiÖn thùc díi d¹ng tinh thÇn trong b¶n th©n nã nh con ngêi. Do ®ã chØ cã con ngêi víi bé ãc cña m×nh míi cã ý thøc theo ®óng nghÜa cña tõ ®ã. * Nguån gèc x· héi. §Ó cho ý thøc ra ®êi, nh÷ng tiÒn ®Ò, nguån gèc tù nhiªn lµ rÊt quan träng, kh«ng thÓ thiÕu ®îc, song cha ®ñ. §iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh cho sù ra ®êi cña ý thøc lµ nh÷ng tiÒn ®Ò, nguån gèc x· héi. ý thøc ra ®êi cïng víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh bé ãc ngêi nhê lao ®éng, ng«n ng÷ vµ nh÷ng quan hÖ x· héi. ý thøc lµ s¶n phÈm cña sù ph¸t triÓn x· héi, nã phô thuéc vµo x· héi, vµ ngay tõ ®Çu ®· mang tÝnh chÊt x· héi. Loµi vËt tån t¹i nhê vµo nh÷ng vËt phÈm cã s½n trong tù nhiªn díi d¹ng trùc tiÕp, cßn loµi ngêi th× kh¸c h¼n. Nh÷ng vËt phÈm cÇn thiÕt cho sù sèng thêng kh«ng cã s½n trong tù nhiªn. Con ngêi ph¶i t¹o tõ nh÷ng vËt phÈm Êy. ChÝnh th«ng qua ho¹t ®éng lao ®éng nh»m c¶i t¹o thÕ giíi kh¸ch quan mµ con ngêi míi cã thÓ ph¶n ¸nh ®îc thÕ giíi kh¸ch quan, míi cã ý thøc vÒ thÕ giíi ®ã. 3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ý thøc kh«ng ph¶i lµ qu¸ tr×nh con ngêi thu nhËn thô ®éng. Nhê cã lao ®éng con ngêi t¸c ®éng vµo c¸c ®èi tîng hiÖn thùc, b¾t chóng ph¶i béc lé nh÷ng thuéc tÝnh, nh÷ng kÕt cÊu, nh÷ng quy luËt vËn ®éng cña m×nh thµnh nh÷ng hiÖn tîng nhÊt ®Þnh vµ c¸c hiÖn tîng nµy t¸c ®éng vµo bé ãc ngêi. ý thøc ®îc h×nh thµnh kh«ng ph¶i chñ yÕu lµ do t¸c ®éng thuÇn tuý tù nhiªn cña thÕ giíi kh¸ch quan, lµm biÕn ®æi thÕ giíi ®ã. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ý thøc lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng chñ ®éngu cña con ngêi. Nh vËy, kh«ng ph¶i ngÉu nihªn thÕ giíi kh¸ch quan t¸c ®éng vµo bé ãc ngêi ®Ó con ngêi cã thøc, mµ tr¸i l¹i, con ngêi cã ý thøc chÝnh v× con ngêi chñ ®éng t¸c ®éng vµo thÕ giíi th«ng qua ho¹t ®éng thùc tiÔn ®Ó c¶i t¹o thÕ giíi. Con ngêi chØ cã ý thøc do cã t¸c ®éng vµo thÕ giíi. Nãi c¸ch kh¸c, ý thøc chØ ®îc h×nh thµnh th«ng qua ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ngêi. Nhê t¸c ®éng vµo thÕ giíi mµ con ngêi kh¸m ph¸ ra nh÷ng bÝ mËt cña thÕ giíi, ngµy cµng lµm phong phó vµ s©u s¾c ý thøc cña m×nh vÒ thÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh lao ®éng, ë con ngêi xuÊt hiÖn nhu cÇu trao ®æi kinh nghiÖm cho nhau. ChÝnh nhu cÇu ®ã ®ßi hái sù xuÊt hiÖn cña ng«n ng÷. Ph.¡ngghen viÕt: “§em so s¸nh con ngêi víi c¸c loµi vËt, ngêi ta sÏ thÊy râ r»ng ng«n ng÷ b¾t nguån tõ trong lao ®éng vµ cïng ph¸t triÓn víi lao ®éng,l ®ã lµ c¸ch gi¶i thÝch duy nhÊt ®óng vÒ nguån gèc cña ng«n ng÷”. Ng«n ng÷ do nhu cÇu cña lao ®éng vµ nhê vµo lao ®éng mµ h×nh thµnh. Nã lµ hÖ thèng tÝn hiÖu vËt chÊt mang néi dung ý thøc. Kh«ng cã hÖ thèng tÝn hiÖu nµy - tøc ng«n ng÷, th× ý thøc kh«ng thÓ tån t¹i vµ thÓ hiÖn ®îc. Ng«n ng÷, theo C.M¸c lµ c¸i vá vËt chÊt cña t duy, lµ hiÖn thùc trùc tiÕp cña t tëng, kh«ng cã ng«n ng÷, con ngêi kh«ng thÓ cã ý thøc. Ng«n ng÷ (tiÕng nãi vµ ch÷ viÕt) võa lµ ph¬ng tiÖn giao tiÕp ®ång thêi lµ c«ng cô cña t duy. Nhê ng«n ng÷ con ngêi míi cã thÓ kh¸i qu¸t ho¸, trõu tîng ho¸, míi cã thÓ suy nghÜ, t¸ch khái sù vËt c¶m tÝnh. Nhê ng«n ng÷, kinh nghiÖm, hiÓu biÕt cña ngêi nµy ®îc truyÒn cho ngêi kia, thÕ hÖ nµy cho thÕ hÖ kh¸c. ý thøc kh«ng ph¶i lµ hiÖn tîng thuÇn tuý c¸ nh©n mµ lµ mét hiÖn tîng cã tÝnh chÊt 4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. x· héi, do ®ã kh«ng cã ph¬ng tiÖn trao ®æi x· héi vÒ mÆt ng«n ng÷ th× ý thøc kh«ng thÓ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®îc. Nh vËy, ng«n ng÷ lµ yÕu tè quan träng ®Ó ph¸t triÓn t©m lý, t duy vµ v¨n ho¸ con ngêi, x· héi loµi ngêi nãi chung. V× thÕ Ph. ¡ngghen viÕt: “sau lao ®éng vµ ®ång thêi víi lao ®éng lµ ng«n ng÷... ®ã lµ hai søc kÝch thÝch chñ yÕu” cña sù chuyÓn biÕn bé n·o cña con ngêi, t©m lý ®éng vËt thµnh ý thøc. 2. TÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi cña ý thøc x· héi a. ý thøc x· héi thêng l¹c hËu so víi tån t¹i x· héi. ý thøc x· héi thêng l¹c hËu so víi tån t¹i x· héi µa do nh÷ng nguyªn nh©n sau ®©y: - Mét lµ, do b¶n th©n ý thøc vèn lµ c¸i ph¶n ¸nh tån t¹i x· héi. Sù biÕn ®æi cña tån t¹i x· héi thêng diÔn ra víi tèc ®é nhanh mµ ý thøc x· héi kh«ng ph¶n ¸nh kÞp vµ trë nªn l¹c hËu. H¬n n÷a, ý thøc x· héi lµ c¸i ph¶n ¸nh tån t¹i x· héi cho nªn nã chØ biÕn ®æi sau khi tån t¹i x· héi ®· biÕn ®æi. - Hai lµ, do tÝnh chÊt b¶o thñ cña mét sè h×nh th¸i ý thøc x· héi cô thÓ vµ nh÷ng t tëng chøa ®ùng trong c¸c h×nh th¸i ®ã (thÝ dô t tëng t«n gi¸o, nh÷ng quan niÖm vµ chuÈn môc ®¹o ®øc, nh÷ng tËp tôc v.v...). - Ba lµ, ý thøc x· héi lu«n g¾n víi lîi Ých cña nh÷ng nhãm, nh÷ng tËp ®oµn ngêi, nh÷ng giai cÊp nhÊt ®Þnh trong x· héi. V× vËy nh÷ng t tëng cò, l¹c hËu thêng ®îc c¸c lùc lîng x· héi ph¶n tiÕn bé lu gi÷ vµ truyÒn b¸ nh»m chèng l¹i c¸c lùc lîng x· héi tiÕn bé. b. ý thøc x· héi cã tÝnh kÕ thõa trong sù ph¸t triÓn . Quan ®iÓm cña triÕt häc M¸c - Lªnin vÒ tÝnh kÕ thõa cña ý thøc x· héi cã ý nghÜa to lín ®èi víi sù nghiÖp x©y dùng nÒn v¨n ho¸ tinh thÇn cña x· héi. Lªnin viÕt: “V¨n häc v« s¶n ph¶i lµ sù ph¸t triÓn l«gÝch cña tæng sè kiÕn thøc mµ loµi ngêi ®· tÝch luü ®îc díi ¸ch thèng trÞ cña x· héi t b¶n, x· héi cña bän ®Þa chñ vµ x· héi cña bän quan liªu”. 5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chóng ta kh¼ng ®Þnh: Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng vµ më réng giao lu quèc tÕ ph¶i ®Æc biÖt quan t©m g×n gi÷ vµ n©ng cao b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, kÕ thõa vµ ph¸t huy truyÒn thèng ®¹o ®øc, tËp qu¸n tèt ®Ñp vµ lßng tù hµo d©n téc, tiÕp thu tinh hoa c¸c d©n téc trªn thÕ giíi, lµm giµu ®Ñp thªm nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam. 6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. c. ý thøc x· héi t¸c ®éng trë l¹i tån t¹i x· héi. ¡ngghen viÕt:” Sù ph¸t triÓn vÒ chÝnh trÞ, ph¸t luËt, triÕt häc, t«n gi¸o, v¨n ho¸, nghÖ thuËt v.v... dùa vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Nhng tÊt cd¶ nh÷ng sù ph¸t triÓn ®ã ®Òu t¸c ®éng lÉn nhau vµ cïng t¸c ®éng ®Õn c¬ së kinh tÕ”. Møc ®é ¶nh hëng cña t tëng ®èi víi sù ph¸t triÓn x· héi phô thuéc vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ: vµo tÝnh chÊt cña c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ mµ trªn ®ã t tëng n¶y sinh; vµo vai trß lÞch sö cña giai cÊp mang ngän cê t tëng; vµo møc ®é ph¶n ¸nh ®óng ®¾n cña t tëng trong quÇn chóng. Còng do ®ã ë ®©y cÇn ph©n biÖt vai trß cña ý thøc t tëng tiÕn bé vµ ý thøc t tëng ph¶n tiÕn bé ®èi víi sù ph¸t triÓn x· héi. Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö kh«ng nh÷ng ®èi lËp víi chñ nghÜa duy t©m trong sù tuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña ý thøc x· héi, mµ cßn b¸c bá c¶ quan ®iÓm cña chñ nghÜa duy vËt tµm thêng (hay chñ nghÜa duy kinh tÕ) phñ nhËn t¸c dông tÝch cùc cña ý thøc x· héi trong ®êi sèng x· héi. Nh vËy, nguyªn lý cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö vÒ tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi cña ý thøc x· héi vµ cña ®êi sèng tinh thÇn x· héi nãi chung, b¸c bá mäi quan ®iÓm siªu h×nh, m¸y mãc, tÇm thêng vÒ mèi quan hÖ gi÷a tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héi. II. Vai trß cña ý thøc trong ®êi sèng x· héi. NhËn thÊy ý thøc con ngêi ®îc ph¶n ¸nh th«ng qua nh÷ng t×nh th¸i ý thøc x· héi, mµ nh÷ng t×nh th¸i ®ã cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi ®êi sèng x· héi con ngêi. §Æc biÖt trong vÊn ®Ò vÒ t tëng chÝnh trÞ ph¸p quyÒn - t×nh c¶m - tri thøc... v× vËy ta h·y xÐt tíi sù t¸c ®éng hay vai trß nh÷ng t×nh th¸i ý thøc x· héi nµy trong ®êi sèng x· héi con ngêi. 1. T tëng chÝnh trÞ vµ ph¸p quyÒn. 7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. T×nh th¸i ý thøc chÝnh trÞ xuÊt hiÖn trong x· héi cã giai cÊp vµ nhµ níc nã ph¶n ¸nh c¸c quan hÑe chÝnh trÞ, kinh tÕ x· héi gi÷a c¸c giai cÊp, c¸c d©n téc vµ c¸c quèc gia. Nã thÓ hiÖn th¸i ®é c¸c giai cÊp ®èi víi quyÒn lùc nhµ níc. ChiÕn tranh vïng vÞnh, chiÕn tranh c« x« v« næ ra cïng tíi mét con kÞch ph¸t cha tõng cã cña chñ nghÜa hÑp hßi, t«n gi¸o cùc ®oan lan trµn kh¾p n¬i vµ råi ¸nh b×nh m×nh cña thÕ kû XXI ®· nhuèm mµu b¹o lùc víi sù kiÖn ngµy 11 -9 -2001 vµ tiÕp nèi ngay sau ®ã lµ cuéc chiÕn tranh Atgamixtan cuéc chiÕn tranh Mü s¾p gi¸ng xuèng ®Çu nh©n d©n I r¾c kh«ng chØ vµ vÊn ®Òn quan hÖ song t¬ng gi÷a mét quèc gia dÇu löa bÞ xÕp vµo “trôc ma quy” víi siªu cêng duy nhÊt trªn thÕ giíi mµ cßn lµ vÊn ®Ò thÕ giíi ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi chñ nghÜa ®¬n th¬ng ®éc ®o¸n Mü. §· tõ l©u Mü vµ mét sè quèc gia trªn lu«n ®Æt thÕ giíi vµo t©m tr¹ng phËp phång bÊt an. Nhng Mü vµ c¸c quèc gia ®ã kh«ng nhËn thøc ®îc hËu qu¶ hay do cè t×nh kh«ng nhËn thÊy ®îc hËu qu¶ tÊt yÕu mµ Mü vµ c¸c quèc gia ®ã do ¸p ®Æt qu©n sù vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ kh¸c, trªn c¸c quèc gia (nh GHDCND TriÒu Tiªn, Ir¾c, Afganixtan). “135 lÞch sö kinh hoµng níc Mü 11 / 9 /01 ®· lµm chÊn ®éng ®Þa cÇu. Vµ c©u hái ®Æt ra lµ nguyªn nhËn th¶m ho¹ nµy do ®©u? HËu qu¶ ®Ó l¹i sau th¶m ho¹ trë thµnh nh÷ng nguyªn nh©n cña nh÷ng sù biÕn míi trªn trêng quèc tÕ lµ g×? Hµnh ®éng tiÕn c«ng cña nh÷ng tªn kh«ng tÆc khñng bè nh»m vµo níc Mü cã ph¶i lµ ®iÒu tÊt nhiªn? Vµ nh÷ng ®ßn tÊn c«ng ®ã vµo níc Mü th«ng qua nh÷ng c¸i ngÉu nhiªn. Mü ®· bÊt chÊp nh÷ng c¸i tån t¹i kh¸ch quan lu«n ph¸ vì nh÷ng quy íc chung vµ hµnh ®éng theo ý thøc thuéc c¸i riªng mµ m×nh muèn. Vµ cuéc khñng bè næ ra lÏ ®¬ng nhiªn lµ lêi c¶nh b¸o buéc Mü ph¶i xem xÐt l¹i chÝnh m×nh vÒ mäi mÆt chÝnh trÞ, qu©n sù ngo¹i giao. Mü nªn t«n träng nh÷ng hiÖp ®Þnh chung ®· ®îc tho¶ thuËn trong c¸c tæ chøc mang tÝnh quèc tÕ nh Liªn hîp quèc vµ liÖu r»ng nh÷ng ®ßn tr¶ ®òa cña Mü ®¸nh vµo Ir¾c cã thªm mét lÇn ph¹m ph¶i sai lÇm chñ quan n÷a ch¨ng. 8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2. H×nh th¸i ý thøc trong ®¹o ®øc - phong tôc - tËp qu¸n a) Sù tù ý thøc vÒ l¬ng t©m, danh dù vµ lßng tù träng, v.v.. ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng tù chñ cña con ngêi, lµ søc m¹nh ®Æc biÖt cña ®¹o ®øc, lµ nÐt c¬ b¶n biÓu hiÖn c¸i thiÖn trong con ngêi, vµ còng lµ biÓu hiÖn tè chÊt nh©n v¨n cña con ngêi. Víi ý nghÜa ®ã, ý thøc ®¹o ®øc lµ nh©n tè quan träng cña tiÕn bé x· héi, cña sù nh©n ®¹o ho¸ x· héi. Vµ còng do ®ã, c¸c quan niÖm vÒ thiÖn vµ ¸c, vÒ h¹nh phóc, c«ng b»ng, l¬ng t©m, danh dù, lßng tù träng trë thµnh nh÷ng gi¸ trÞ phæ biÕn nhÊt cña ý thøc ®¹o ®øc trong ®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn cña mçi quèc gia, mçi d©n téc, mçi céng ®ång. b) Trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi ®· h×nh thµnh nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc mang tÝnh toµn nh©n lo¹i, tån t¹i trong mäi x· héi vµ trong c¸c hÖ thèng ®¹o ®øc kh¸c nhau, cã t¸c dông ®iÒu chØnh hµnh vi cña mäi ngêi, nh»m gi÷ g×n trËt tù x· héi chung vµ sinh ho¹t thêng ngµy cña tõng c¸ nh©n vµ céng ®ång bÊt kÓ hä thuéc giai cÊp nµo, d©n téc nµo, quèc gia nµo. c) Tuy nhiªn, trong x· héi cã giai cÊp ®èi kh¸ng th× néi dung cña ®¹o ®øc bÞ chi phèi bëi néi dung giai cÊp. Trong néi dung cña c¸c ph¹m trï ®¹o ®øc lu«n lu«n ph¶n ¸nh ®Þa vÞ vµ lîi Ých cña giai cÊp. Mçi giai cÊp trong nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lÞch sö x· héi ®Òu t¹o ra nh÷ng quan ®iÓm ®¹o ®øc riªng cña m×nh. Giai cÊp tiªu biÓu cho xu thÕ ph¸t triÓn ®i lªn cña x· héi th× ®¹i diÖn cho mét nÒn ®¹o ®øc tiÕn bé. Cßn c¸c giai cÊp ®· rêi khái vò ®¹i lÞch sö th× ®¹i diÖn cho mét nÒn ®¹o ®øc suy tho¸i. Ph.¡nghen viÕt: “Chung quy l¹i th× mäi thuyÕt ®¹o ®øc ®· cã tõ tríc tíi nay ®Òu lµ s¶n phÈm cña t×nh h×nh kinh tÕ cña x· héi lóc bÊy giê. Vµ còng nh x· héi cho tíi nay ®· ph¸t triÓn trong sù ®èi lËp giai cÊp, ®¹o ®øc lu«n lu«n lµ ®¹o ®øc cña giai cÊp. Cho nªn hoÆc gi¶ nã bªnh vùc sù thèng trÞ vµ lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ, hoÆc gi¶, khi giai cÊp bÞ trÞ ®· trë nªn kh¸ m¹nh, th× nã tiªu biÓu cho sù næi dËy chèng kÎ thèng trÞ, hoÆc gi¶, khi giai cÊp bÞ trÞ ®· trë nªn kh¸ m¹nh, th× nã tiªu biÓu cho sù næi dËy chèng kÎ thèng trÞ vµ biÓu cho lîi Ých t¬ng laicña nh÷ng ngêi bÞ ¸p bøc”. 9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. HiÖn nay ë mét sè níc t b¶n ph¬ng T©y ®ang lu hµnh mét quan niÖm sai lÇm cho r»ng trong ®iÒu kiÖn cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· xuÊt hiÖn mét kiÓu ®¹o ®øc míi kh«ng cã tÝnh giai cÊp. Trong ®ã, ngêi ta ®Æc biÖt nhÊn m¹nh ®Õn ®¹o ®øc t«n gi¸o nh mét thø ®¹o ®øc duy nhÊt cã kh¶ n¨ng chØ ra cho toµn thÓ loµi ngêi con ®êng ph¸t triÓn ®i lªn. d. Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña ®¹o ®øc c¸c gi¸ trÞ phæ biÕn cña nã ®· kh«ng ngõng ®îc t¹o ra vµ hoµn thiÖn. Tuy nhiªn, chØ trong ®¹o ®øc céng s¶n c¸c gi¸ trÞ ®ã míi cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn ®Çy ®ñ nhÊt. §¹o ®øc céng s¶n ®îc h×nh thµnh trong cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n, b¾t nguån tõ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cña giai cÊp ®ã, vµ kÕ thõa nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc cña loµi ngêi. ý thøc cã ¶nh hëng to lín trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn còng nh tån tÞa vµ suy vong ®èi víi phong tôc tËp qu¸n. Con ngêi s¸ng t¹o ra lÞch sö cña m×nh cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn x· héi mµ trong qu¸ tr×nh ®ã h×nh thµnh ý thøc phong tôc - tËp qu¸n. 3. Vai trß cña h×nh th¸i ý thøc khoa häc. Tri thøc khoa häc ®ang trë thµnh mét lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp ®ã lµ ®Æc ®iÓm næi bËt nhÊt cña sù ph¸t triÓn cña nã trong ®iÒu kiÖn hiÖn ®¹i. Tri thøc khoa häc ngµy nay ®îc kÕt tinh trong mäi yÕu tè cña lùc lîng s¶n xuÊt- trong ngêi lao ®éng vµ trong ®èi tîng lao ®éng, trong kü thuËt, trong c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ, trong tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt. Khoa häc ngµy nay ph¸t triÓn theo khuynh híng võa ph©n ngµnh m¹nh mÏ võa x©m nhËp vµo nhau vµ kÕt hîp víi kü thuËt thµnh mét søc m¹nh trÝ tuÖ thèng nhÊt ®Ó nhËn thøc vµ c¶i t¹o hiÖn thùc. Ngµy nay kh«ng chØ cã khoa häc tù nhiªn vµ kü thuËt, mµ c¶ khoa häc x· héi còng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, cã vai trß trùc tiÕp thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. 4. Vai trß cña h×nh th¸i ý thøc nghÖ thuËt. 10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. NghÖ thuËt ch©n chÝnh g¾n liÒn víi ®êi sèng hiÖn thùc cña nh©n d©n lao ®éng,l lµ nh©n tè thóc ®Èy m¹nh mÏ tiÕn bé x· héi th«ng qua viÖc ®¸p øng nhu cÇu thÈm mü cña con ngêi. Khi ph¶n ¸nh thÕ giíi hiÖn thùc trong c¸c h×nh tîng nghÖ thuËt, nghÖ thuËt ®· t¸c ®éng ®Õn lý trÝ vµ t×nh c¶m cña con ngêi, kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña con ngêi, x©y dùng ë con ngêi nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc tèt ®Ñp. Th«ng qua nh÷ng t¸c phÈm cã gi¸ trÞ truyÒn qua c¸c thÕ hÖ mµ nghÖ thuËt cßn gióp con ngêi nhËn thøc ®êi sèng x· héi. Nh vËy, nghÖ thuËt ®ãng vai trß to lín trong c¸c nh©n tè gi¸o dôc con ngêi, nhËn thøc vµ c¶i t¹o hiÖn thùc. 5. ý thøc t«n gi¸o. C¸c biÕn ®æi d÷ déi lµm ®¶o lén thÕ giíi trong thÕ kû ®Çy b·o tè ®· g©y nªn “cuéc khñng ho¶ng x· héi vµ thÕ giíi”. §ã lµ lêi ®¸nh gi¸ cña chÝnh mét nh©n vËt quan träng cña toµ th¸nh Vatican, cha Peter Gumpel lóc nµy cã mét c¸i nh×n toµn c¶nh vÒ bøc tranh t«n gi¸o toµn cÇu cuèi thÕ kû lµ cÇn thiÕt. Cã thÓ nãi bøc tranh phøc t¹p pha trén nhiÒu mµu s¾c thiÕu hµi hoµ. Ngµy nay víi sù bïng næ cña nhiÒu gi¸o ph¸i khiÕn trµo lu x· héi cã niÒu thay ®æi, cã nhiÒu gi¸o ph¸i ®îc h×nh thµnh víi nghi lÔ míi dung tôc häc quyÒn bá. NhiÒu khi mang tÝnh pha t¹p hçn hîp gi¶ danh khoa häc hoÆc trén lÉn c¸c tÝn ngìng ®· cã c¶ trêng hîp cùc ®oan, dÉn ®Õn tù s¸t tËp thÓ. Tuy nihªn ta nhËn thÊy môc ®Ých cña nh÷ng ®¹o gi¸o nµy ®Òu híng con ngêi tíi c¸i thiÖn, c¸i ®Ñp. 6. H×nh th¸i ý thøc khoa häc nh©n d¹ng - t©m linh - tÝn ngìng. §Õn cuèi thÕ kû 20 ë Ph¬ng §«ng còng nh ë ph¸t triÓn khoa häc - nh©n d¹ng tr«i næi biÕn tíng nhiÒu d¹ng. XÊu nhiÒu, tèt Ýt ph¶n khoa häc vµ bÞ lîi dông trë thµnh mét c«ng cô truyÒn b¸ mª tÝn, cã lóc phôc vô cho ý ®å vµ ©m mu chÝnh trÞ. Khoa häc nhËn d¹ng ®îc chuyÓn thµnh hai xu híng: Mét lµ ®îc ngêi cÇm quyÒn sö dông lµm thµnh mét c«ng cô thèng trÞ cã t¸c dông ®îc ®Ò cao trong x· héi. 11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hai lµ bÞ ®µo th¶i v× qu¸ nhiÒu bän xÊu lîi dông trë thµnh nghÒ bãi to¸n lîi dông. Ngµy nay khoa häc nhËn d¹ng vÉn ®ang tån t¹i trong x· héi, cã xu híng ph¸t triÓn m¹nh h¬n, trong x· héi xuÊt hiÖn nh÷ng trµo lu m¹nh mÏ h¬n. Së dÜ nh vËy bëi con ngêi lu«n muèn t×m hiÓu nh÷ng g× quanh m×nh. §Æc biÖt víi nh÷ng níc Ph¬ng §«ng khoa häc nhËn d¹ng t©m linh - tÝn ngìng ®· ph¸t triÓn tíi møc rÊt cao. (Trung Quèc - NhËt B¶n...). 12
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. C. KÕt luËn Nh chóng ta ®· biÕt, thùc ra sù sôp ®æ cña hÖ thèng x· héi chñ nghÜa ë Liªn X« cò vµ §«ng ¢u lµ do diÔn gi¶i sai chñ nghÜa M¸c - Lªnin. Tøc lµ nhËn thøc sai vÒ chñ nghÜa x· héi, ®Æc biÖt lµ vÒ nh÷gn bíc ®i vÒ quan ®iÓm hay lµm qu¸ nhanh, sù sôp ®æ hÖ thèng x· héi chñ nghÜa ë Liªn X« vµ §«ng ¢u lµ mét trong nh÷ng sù biÕn kÞch tÝnh nhÊt trong thÕ kû XX. Còng tõ ®ã, trËt tù thÕ giíi lìng cùc tan vì vµ thÕ giíi bíc vµo mét trËt tù chÝnh trÞ, kh«ng gian chiÕn lîc hoµn toµn kh¸c trong h¬n 100 n¨m qua g¬ngmÆt thÕ giíi r¹ng ngêi vµ còng ®au ®ín hai cuéc chiÕn tranh ®¹i chiÕn (I, II) vµ hµng ngh×n cuéc chiÕn tranh xung ®ét lín nhá ®ñ d¹ng, ®ñ mäi nguy c¬ lµm cho 150 triÖu ngêi chÕ quyÒn lùc, sóng ®¹n, ®Êt ®ai, ®« la,l dÇu löa, nh©n quyÒn... lµm cho c¶ thÕ giíi lu«no vËt v·, phËp phång, bÊt æn. ViÖt Nam còng lµ quèc gia chÞu nhiÒu ¶nh hëng nh÷ng cuéc chiÕn tranh ¸p bøc bãc lét ®ång thêi chÞu ¶nh hëng nÆng nÒ cña chÕ ®é phong kiÕn ®« hé, cho nªn ®Ó cã kinh tÕ ph¸t triÓn s¸nh víi quèc gia thÕ giíi. Th× ®ßi hái ®¶ng ta ph¶i ®Æc biÖt tró träng tíi t tëng chÝnh trÞ - nÐt v¨n ho¸ d©n téc, ®Ó ®a ®Êt níc ph¸t triÓn nhng ®ång thêi còng kh«ng tµn mÊt ®i b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. 13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tµi liÖu tham kh¶o + Gi¸o tr×nh triÕt. + Gi¸o tr×nh kinh tÕ - chÝnh trÞ. + B¸o an ninh thÕ giíi (1- 2003). + Khoa häc nh©n d¹ng + Nh÷ng vÊn ®Ò ®¹o ®øc trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng. + Bµn vÒ thanh niªn. 14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 15
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Tiểu luận triết học - Ý thức và vai trò của ý thức trong đời sống xã hội
13 p | 2773 | 319
-
Đề tài: Nguồn gốc và bản chất của ý thức
23 p | 873 | 81
-
Tiểu luận triết: Ý thức và vai trò của tri thức trong đời sống xã hội
26 p | 390 | 75
-
Đề tài "Ý thức và vai trò của tri thức trong đời sống xã hội"
34 p | 271 | 72
-
Đề tài " Ý thức xã hội có thể lạc hậu hơn so với tồn tại xã hội "
19 p | 215 | 52
-
Tiểu luận triết: Ý thức và vai trò của ý thức trong đời sống xã hội
15 p | 185 | 43
-
Ý thức và vai trò của ý thức trong đời sống xã hội.
0 p | 245 | 43
-
Tiểu luận đề tài : Ý thức và vai trò của tri thức trong đời sống xã hội
23 p | 163 | 18
-
Báo cáo tóm tắt đề tài khoa học và công nghệ cấp Đại học Đà Nẵng: Tác động của trải nghiệm thương hiệu (Brand experience) đến quan hệ thương hiệu (Brand relationship) - Ứng dụng cho ngành bán lẻ
33 p | 111 | 18
-
Báo cáo tóm tắt đề tài khoa học và công nghệ cấp ĐH: Nghiên cứu ảnh hưởng của quản trị công ty đến quyết định nắm giữ vốn và lựa chọn hình thức sáp nhập & mua lại ở Việt Nam
63 p | 54 | 12
-
Tóm tắt báo cáo tổng kết đề tài khoa học và công nghệ cấp Đại học Đà Nẵng: Đánh giá tác động của Quỹ đầu tư quốc gia (Sovereign Wealth Fund - SWF) đến giá trị của doanh nghiệp - Nghiên cứu thực nghiệm một số SWF lớn trên thế giới
35 p | 108 | 10
-
Báo cáo tóm tắt đề tài khoa học và công nghệ cấp ĐH: Nghiên cứu quy trình chiết xuất chất màu tự nhiên Rphycoerythrin từ rong biển đỏ
30 p | 71 | 9
-
Báo cáo tóm tắt đề tài khoa học và công nghệ cấp ĐH: Quản ý công tác giáo dục pháp luật cho sinh viên Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Đà Nẵng
38 p | 34 | 7
-
Báo cáo tóm tắt đề tài khoa học và công nghệ cấp ĐH: Tối ưu hóa hình học trong việc thiết kế chi tiết cho công nghệ in ba chiều
31 p | 32 | 7
-
Báo cáo tóm tắt đề tài khoa học và công nghệ cấp ĐH: Kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết đối với kiểm toán viên: Mức độ đáp ứng yêu cầu thực tiễn của sinh viên tốt nghiệp đại học chuyên ngành kiểm toán ở Việt Nam
23 p | 38 | 7
-
Báo cáo tóm tắt tổng kết đề tài khoa học và công nghệ cấp Đại học Đà Nẵng: Nghiên cứu thiết kế mẫu lò khí hóa than đá kiểu ngược chiều phục vụ thí nghiệm
24 p | 71 | 6
-
Báo cáo tóm tắt đề tài khoa học và công nghệ cấp ĐH: Nghiên cứu đặc điểm ngôn ngữ của phép tu từ phóng đại trong các tác phẩm văn học tiếng Pháp
26 p | 30 | 6
-
Báo cáo tóm tắt đề tài khoa học và công nghệ cấp Đại học Đà Nẵng năm 2015: Nghiên cứu đặc điểm ngôn ngữ của phép tu từ phóng đại trong các tác phẩm văn học tiếng Pháp
26 p | 72 | 6
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn