Đề thi Olympic môn Ngữ văn 8 năm 2017-2018 có đáp án - Sở GD&ĐT Nam Định

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> NAM ĐỊNH<br /> ĐỀ CHÍNH THỨC<br /> <br /> OLYMPIC DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC<br /> LẦN THỨ 2 - NĂM HỌC 2017-2018<br /> Vòng 1 - Môn: Ngữ văn 8<br /> Thời gian làm bài: 100 phút<br /> <br /> Phần I. Tiếng Việt (4 điểm)<br /> Đọc đoạn ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi<br /> "Trong làng tôi không thiếu gì các loại cây, nhưng hai cây phong này khác hẳn - chúng có<br /> tiếng nói riêng và hẳn phải có một tâm hồn riêng, chan chứa những lời ca êm dịu. Dù ta tới đây<br /> vào lúc nào, ban ngày hay ban đêm, chúng cũng vẫn nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành,<br /> không ngớt tiếng rì rào theo nhiều cung bậc khác nhau. Có khi tưởng chừng như một làn sóng<br /> thủy triều dâng lên vỗ vào bãi cát, có khi lại nghe như một tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm<br /> truyền qua lá cành như một đốm lửa vô hình, có khi hai cây phong bỗng im bặt một thoáng, rồi<br /> khắp lá cành lại cất tiếng thở dài một lượt như thương tiếc người nào. Và khi mây đen kéo đến<br /> cùng với bão giông, xô gãy cành, tỉa trụi lá, hai cây phong nghiêng ngả tấm thân dẻo dai và reo<br /> vù vù như một ngọn lửa bốc cháy rừng rực."<br /> (Ai-ma-top, "Hai cây phong", Ngữ văn 8, tập 1, NXB Giáo dục, 2014, trang 97)<br /> Câu 1. (1,0 điểm) Xếp các từ nghiêng ngả, rì rào, thì thầm, vù vù, rừng rực vào bảng sau:<br /> Từ tượng thanh<br /> <br /> Từ tượng hình<br /> <br /> Câu 2.(1,5 điểm) Những biện pháp tu từ nào được sử dụng trong đoạn văn?<br /> Câu 3. (2,0 điểm) Nêu tác dụng của các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn?<br /> Phần II. Đọc hiểu văn bản (6 điểm)<br /> (1) Thầy khép lại bài giảng<br /> (3) Tiếng trống trường chênh chao<br /> Trang cuối cùng hôm nay<br /> Khép một mùa hoa nắng<br /> Bàn tay, khép cánh cửa<br /> Tuổi học trò...Im lặng<br /> Đong nắng lại vơi đầy ...<br /> Khép vụng về câu thơ!<br /> (2) Đêm khép một ngày dài<br /> (4) Cửa khép để rồi mở<br /> Sen khép mùa xoan nở<br /> Nụ khép rồi đơm hoa<br /> Hạ men vào khung cửa<br /> Em khép thời áo trắng<br /> Khép tàu dừa đêm sao...<br /> Đến bao giờ mở ra?<br /> (Cầm Thị Đào, " Khép", Văn học và tuổi trẻ-số 5/2004, trang 49)<br /> Câu 1.(0,5 điểm) Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên ?<br /> Câu 2.(1,0 điểm) Nêu nội dung chính của văn bản ?<br /> Câu 3.(1,0 điểm) Chỉ ra ý nghĩa của các dấu ba chấm, dấu chấm than và dấu hỏi chấm<br /> trong bài thơ?<br /> Câu 4.(2.0 điểm) Chỉ rõ ý nghĩa, cái hay của từ " khép" trong các khổ thơ?<br /> Câu 5.(1,5 điểm) Nêu cảm nhận của em về hai câu thơ:<br /> " Tiếng trống trường chênh chao<br /> Khép một mùa hoa nắng"<br /> Phần II (10điểm).<br /> Học tập dưới mái trường trong tình yêu thương của thầy cô, bè bạn là hạnh phúc và là<br /> ước mơ của bao trẻ thơ. Hãy viết về ngôi trường mà em yêu mến.<br /> HẾT<br /> Họ tên, chữ ký của Giám thị 1.............................................<br /> Họ tên, chữ ký của Giám thị 2.............................................<br /> <br /> HƯỚNG DẪN CHẤM<br /> OLYMPIC DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC<br /> LẦN THỨ 2 - NĂM HỌC 2017-2018<br /> Vòng 1 - Môn: Ngữ văn 8<br /> Hướng dẫn chấm gồm 05 trang<br /> Phần<br /> Câu<br /> Phần I Câu 1<br /> (Tiếng<br /> Việt)<br /> <br /> Câu 2<br /> <br /> Câu 3<br /> <br /> Phần II Câu 1<br /> Đọc<br /> hiểu<br /> văn<br /> bản<br /> Câu 2<br /> <br /> Yêu cầu trả lời<br /> Xếp các từ "nghiêng ngả, rì rào, thì thầm, vù vù, rừng<br /> rực"vào nhóm từ tượng thanh và từ tượng hình?<br /> * Yêu cầu: Học sinh nhận biết từ tượng thanh, từ<br /> tượng hình để điền vào từng nhóm:<br /> + Từ tượng hình: nghiêng ngả, rừng rực<br /> + Từ tượng thanh : rì rào, thì thầm, vù vù<br /> Tìm biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn?<br /> * Học sinh xác định đúng các biện pháp tu từ và đưa dẫn<br /> chứng minh họa cho từng biện pháp tu từ được sử dụng<br /> trong đoạn văn<br /> + Biện pháp so sánh .<br /> + Biện pháp nhân hóa.<br /> + Biện pháp liệt kê.<br /> + HS có nêu hình ảnh cụ thể để minh họa cho biện pháp<br /> tu từ( không cần chỉ hết có dẫn chứng là được).<br /> Chỉ rõ tác dụng của các biện pháp tu từ được sử dụng<br /> trong đoạn văn<br /> * Yêu cầu học sinh trên cơ sở hiểu và giải mã được từ<br /> ngữ trong đoạn văn nêu tác dụng của biện pháp tu từ<br /> + Khiến hai cây phong hiện lên sinh động, gần gũi thân<br /> thiết như con người có tâm hồn tình cảm: với hình hài cao<br /> lớn, hiên ngang, đường nét lá cành uyển chuyển nhất là<br /> tiếng reo đa thanh nghe thật diệu kì...<br /> + Thể hiện tâm hồn tinh tế, nhạy cảm : Cảm nhận về hai<br /> cây phong không chỉ bằng mắt mà bằng cả tâm hồn tình<br /> cảm nên " cảm biết được chúng" có" tiếng nói riêng"," tâm<br /> hồn riêng", khi" im bặt", lúc" thở dài"....<br /> + Thể hiện tình yêu quê hương, gắn bó sâu sắc với quê<br /> hương của " tôi".<br /> + Cho ta cảm nhận hai cây phong chính là hình ảnh quê<br /> hương với sức sống mạnh mẽ, dẻo dai, kiêu hùng, bất khuất<br /> mà dịu dàng thân thương. Khi người nghệ sĩ đứng dưới gốc<br /> cây nghe tiếng lá reo mà lòng say sưa, ngây ngất chính là<br /> lúc tâm hồn anh hòa quyện cùng đất trời cỏ cây, con người<br /> quê hương..<br /> Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên ?<br /> * Yêu cầu: Học sinh nhận biết và xác định đúng phương<br /> thức biểu đạt.<br /> * Trả lời: Phương thức biểu cảm<br /> <br /> Điểm<br /> 1,0 điểm<br /> <br /> Nêu nội dung chính của văn bản ?<br /> <br /> 1,0 điểm<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,5<br /> 0,5<br /> 1,0<br /> <br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 2,0 điểm<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> Câu 3<br /> <br /> Câu 4<br /> <br /> * Yêu cầu: Học sinh hiểu và giải mã được nghĩa của từ ngữ<br /> trong văn bản tìm nội dung chính của bài thơ<br /> * Trả lời: Cảm xúc, tâm trạng của người học trò trước lúc ra<br /> trường với bao hoài niệm về thời gian tuổi học trò kỉ niệm<br /> đã qua, bâng khuâng, hi vọng.( HS có thể nêu biểu hiện cụ<br /> thể)<br /> Chỉ ra ý nghĩa của các dấu ba chấm, dấu chấm than và<br /> dấu hỏi chấm trong bài thơ?<br /> * Yêu cầu: Học sinh hiểu được ý nghĩa, công dụng của dấu<br /> câu:<br /> * Trả lời: Học sinh có những cảm nhận riêng, hướng tới<br /> những ý sau:<br /> - Dấu ba chấm<br /> + Dấu ba chấm cuối khổ 1 diễn tả ý chưa nói hết thành lời:<br /> Cánh cửa khép nhưng vẫn còn cái gì đó đọng lại- là ánh<br /> nắng,là niềm bâng khuâng nuối tiếc, là nỗi nhớ nhung vơi<br /> đầy...<br /> + Dấu ba chấm trong câu "Tuổi học trò…Im lặng" diễn tả<br /> bao kỉ niệm, cảm xúc nỗi niềm của tuổi học trò chưa nói<br /> hết, muốn dấu kín....<br /> - Dấu chấm than : Dấu chấm than cuối khổ ba " Khép vụng<br /> về câu thơ!" kết thúc câu trần thuật bộc lộ cảm xúc của<br /> người học trò về câu thơ khép vội.<br /> - Dấu chấm hỏi: Dấu chấm hỏi ở khổ cuối " Đến bao giờ<br /> mở ra?" kết thúc câu hỏi tu từ thể hiện cảm xúc bâng<br /> khuâng, ngẩn ngơ của người học trò khi kết thúc tuổi học<br /> trò hồn nhiên...<br /> Cảm nhận cái hay của từ " khép" trong các khổ thơ?<br /> * Yêu cầu: Học sinh trên cơ sở hiểu ý thơ, hiểu nghĩa của từ<br /> ngữ cảm nhận cái hay của từ " khép" trong từng khổ của<br /> bài.<br /> * Trả lời:<br /> - Nghĩa thực: Từ " khép" có nghĩa thực là đóng lại, khép lại,<br /> kết thúc.<br /> - Trong bài thơ từ " khép" được sử dụng mười lần - biểu<br /> hiện của nghệ thuật điệp ngữ thể hiện đặc sắc trong cách<br /> dùng từ của tác giả<br /> Từ " khép" trong mỗi câu thơ gắn kết với một đối tượng với<br /> hành động cụ thể, khác nhau mang ý nghĩa riêng tinh tế:<br /> + Từ " khép" có nghĩa chỉ sự kết thúc đầy bâng khuâng, tiếc<br /> nuối nhưng lại gợi mở về một cái bắt đầu.<br /> + Trong khổ thơ đầu từ " khép" gắn với hình ảnh thầy giáo<br /> giảng bải" Thầy khép lại bài giảng" gợi về việc thầy kết<br /> thúc bài giảng - kết thúc một giờ học, khóa học.. nhưng gợi<br /> niềm tiếc nuối của người học trò về thời gian được học tập<br /> dưới sự dìu dắt của thầy đã hết. " Bàn tay khép cánh cửa"đóng lại cánh cửa lớp học, cánh cửa của tuổi học trò hồn<br /> nhiên để rồi giờ học kết thúc, thầy bước ra nhưng vẫn như<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 1,0 điểm<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> 2,0điểm<br /> <br /> 0,25<br /> 0,25<br /> <br /> 0,25<br /> 0,25<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> Câu 5<br /> <br /> đọng lại điều gì sau cánh cửa khép đó.<br /> + Khổ 2: Từ " khép' gắn với các sự vật, hình ảnh của thiên<br /> nhiên "đêm" " sen","hạ" là biểu hiện nghệ thuật nhận hóa<br /> khiến thiên nhiên sinh động, có hồn, gần gũi thân quen."<br /> khép" vẫn có nghĩa là kết thúc, đóng lại- kết thúc một ngày,<br /> một mùa.. nhưng lại gợi niềm tiếc nuối và gợi mở về một<br /> điều mới mẻ sẽ đến.<br /> + Khổ 3: " Tiếng trống trường vang lên / Khép một mùa hoa<br /> nắng"- khép lại, kết thúc tuổi học trò hồn nhiên.<br /> + Khổ cuối: Từ "khép" ngoài ý nghĩa chỉ sự kết thúc đầy<br /> tiếc nuối như những khổ trên nhưng còn có nghĩa đó là bắt<br /> đầu của sự khởi đầu mới, niềm hi vọng mới: cửa khép sẽ<br /> mở, nụ khép sẽ nở hoa, người học trò khép lại thời áo trắng<br /> sẽ khôn lớn trưởng thành hơn,chuẩn bị bước sang trang mới<br /> của cuộc đời.<br /> Nêu cảm nhận của em về hai câu thơ:<br /> " Tiếng trống trường chênh chao<br /> Khép một mùa hoa nắng"<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> 1.5 điểm<br /> <br /> * Yêu cầu: Đánh giá mức hiểu của học sinh<br /> * Nội dung trả lời: Học sinh có những cảm nhận riêng<br /> nhưng cần hướng tới các ý sau:<br /> - Hai câu thơ là niềm bâng khuâng, tiếc nuối của người học 0,5<br /> trò khi nghe tiếng trống lúc quãng thời gian của tuổi học trò<br /> kết thúc.<br /> - Mùa “hoa nắng”: nắng sân trường, nhưng cũng là ẩn dụ 0,5<br /> của mùa thi, mùa chia li…<br /> - Cái "chênh chao" là nỗi lòng bâng khuâng, xao xuyến, nôn 0,5<br /> nao khi tiếng trống trường vang lên kết thúc thời học sinh<br /> với bao kỉ niệm buồn vui không bao giờ trở lại.<br /> Phần III . Tập làm văn (10điểm)<br /> * Yêu cầu chung<br /> - Câu hỏi ra theo hướng mở để học sinh tự chọn phương thức biểu đạt phù hợp với đề tài cho<br /> trước" nhà trường". Học sinh có thể viết bài về một nhà trường cụ thể mà em gắn bó hoặc<br /> trường học nói chung, theo phương thức biểu đạt chính phù hợp như biểu cảm, miêu tả, nghị<br /> luận, tự sự, thuyết minh..... và khéo léo kết hợp các phương thức biểu đạt khác hợp lí để đạt<br /> được mục đích tạo lập văn bản của mình theo đặc trưng thể loại đã được học...<br /> - Nói khác đi đề bài để ngỏ cho học sinh được phát huy sự sáng tạo về một đề tài rất quen<br /> thuộc<br /> Yêu cầu về kĩ năng tạo lập văn bản<br /> (1,5 điểm)<br /> - Học sinh biết lựa chọn phương thức biểu đạt chủ yếu để tạo lập văn 0,5<br /> bản (tự sự, nghị luận, biểu cảm, miêu tả, thuyết minh) và biết sử dụng kết hợp<br /> linh hoạt hiệu quả các phương thức biểu đạt trong một bài văn<br /> - Tạo được bài viết với bố cục mạch lạc, đảm bảo tính liên kết giữa các<br /> phần để đạt ý đồ của người viết<br /> 0,5<br /> - Diễn đạt trôi chảy, có cảm xúc; trình bày sạch đẹp, chữ viết rõ ràng, đúng chính t<br /> 0,5<br /> <br /> 3<br /> <br /> Yêu cầu về nội dung<br /> a. Yêu cầu chung<br /> - Học sinh có thể viết về một khía cạnh nhỏ hay toàn diện về mái ấm<br /> tình thương thứ hai của mỗi học trò đó là mái trường mà mình yêu mến. Cũng<br /> có thể lựa chọn đối tượng biểu đạt là một nhà trường cụ thể hoặc nhà trường<br /> nói chung, thậm chí một vấn đề nhỏ liên quan đến nhà trường, một câu<br /> chuyện kỉ niệm. Bài viết có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, tuy vậy<br /> cần hướng tới biểu đạt một số ý phù hợp kiểu bài mình đã chọn trong số các<br /> ý nội dung sau:<br /> - Dẫn dắt giới thiệu hợp lí điều mình muốn viết về nhà trường.<br /> - Đặc điểm, nét đẹp cảnh quan, hoạt động của nhà trường trong kí ức<br /> của mỗi học trò<br /> - Hình ảnh thầy cô, bè bạn cùng tình cảm thầy trò, bè bạn gắn bó, kỉ<br /> niệm buồn vui của mỗi học trò trong những tháng năm học tập dưới mái<br /> trường...<br /> - Vai trò, ý nghĩa của mái ấm tình thương trong việc rèn rũa nhân<br /> cách, thể chất, hình thành kiến thức, rèn luyện kĩ năng cho học sinh.<br /> - Tình cảm của người học sinh với mái ấm tình thương ấy gắn với<br /> trách nhiệm trong việc vun đắp, dựng xây, đền đáp công ơn nhà trường.<br /> - Khẳng định được vấn đề và nêu những suy nghĩ sâu sắc của bản<br /> thân.<br /> * Lưu ý: Tùy kiểu phương thức biểu đạt giáo viên chọn ý phù hợp, linh hoạt<br /> chia điểm những ý không cần trong bài viết của mình cho các ý khác.<br /> b. Yêu cầu cụ thể: Học sinh chọn lựa kiến thức phù hợp theo từng kiểu văn<br /> bản mà mình tự lập. Có thể hướng tới những yêu cầu sau:<br /> * Lựa chọn phương thức biểu đạt chính là tự sự:<br /> - Học sinh phải đảm bảo được các ý: Xây dựng cốt truyện, tình huống hợp lí<br /> với tình tiết, sự kiện, nhân vật phù hợp để kể về tổ ấm tình thương của mỗi<br /> người: có thể hướng tới kỉ niệm về thầy cô, bè bạn, kỉ niệm ngày đầu đến lớp<br /> sống trong sự quan tâm, dìu dắt của thầy cô, nhà trường... Từ đó nhận thấy<br /> được ý nghĩa, vai trò của nhà trường, trách nhiệm của mỗi học sinh.<br /> * Lựa chọn phương thức biểu đạt chính là miêu tả:<br /> Bài viết hướng tới ngôi trường cụ thể mà học trò đã gắn bó. Lựa chọn miêu<br /> tả được nét đẹp cảnh quan của nhà trường, miêu tả khung cảnh hoạt động của<br /> nhà trường gắn với hoạt động giáo dục của học sinh, miêu tả hình ảnh thầy<br /> cô, bè bạn... Từ đó đưa đến những cảm xúc, tình cảm của cá nhân về mái<br /> trường thân yêu cũng như trách nhiệm của người học trò với tổ ấm của chính<br /> mình.<br /> *Lựa chọn phương thức biểu đạt chính là biểu cảm<br /> Học sinh bày tỏ được cảm xúc về ngôi trường trên cơ sở cảnh quan, hoạt<br /> động của nhà trường, kỉ niệm gắn với hình ảnh thầy cô bè bạn... Bộc lộ sâu<br /> sắc tình cảm gắn bó, yêu mến cùng những nhận thức sâu sắc của bản thân<br /> mình về nhà trường cũng như ý thức trách nhiệm trong việc chung tay xây<br /> dựng nhà trường...<br /> * Lựa chọn phương thức biểu đạt chính là nghị luận: Học sinh nêu được ý<br /> kiến của bản thân về vai trò, ý nghĩa, tình cảm gắn bó của mỗi cá nhân với<br /> nhà trường nói chung. Đưa dẫn được dẫn chứng, lí lẽ cụ thể làm rõ cho từng<br /> ý kiến cá nhân đó. Có thể hướng tới một số ý sau:<br /> - Suy nghĩ về vai trò,ý nghĩa, tầm quan trọng của nhà trường:<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6,5 điểm<br /> <br /> 0, 25<br /> 1,0<br /> 2,0<br /> <br /> 2,0<br /> 1,0<br /> 0,25<br /> <br />