Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn năm 2015-2016

SỞ GD & ĐT VĨNH PHÚC ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 MÔN: Ngữ Văn Năm học 2015 – 2016 Thời gian làm bài 120 phút Câu 1: (1,0 điểm) Tìm câu nghi vấn trong các câu dưới đây và cho biết mục đích sử dụng những câu nghi vấn đó. a. Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! (Ngô Tất Tố) b. Thân gầy guộc, lá mong manh Mà sao nên lũy nên thành tre ơi? (Nguyễn Duy) Câu 2: (1,0 điểm) Phát hiện lỗi trong câu văn sau và sửa lại cho đúng: Để có được một xã hội phát triển văn minh, hiện đại, còn phải phấn đấu rất nhiều. Câu 3: (3,0 điểm) Cho đoạn văn: Quê cháu ở Lào Cai này thôi. Năm trước, cháu tưởng cháu được đi xa lắm cơ đấy, hóa lại không. Cháu có ông bố tuyệt lắm. hai bố con cùng viết đơn xin ra lính đi mặt trận. Kết quả: bố cháu thắng cháu một – không. Nhân dịp Tết, một đoàn các chú lái máy bay lên thăm cơ quan cháu ở Sa Pa. Không có cháu ở đấy. Các chú lại cử một chú lên tận đây. Chú ấy nói: nhờ cháu có góp phần phát hiện một đám mây khô mà ngày ấy, tháng ấy, không quân ta hạ được bao nhiêu phản lực Mĩ trên cầu Hàm Rồng. Đối với cháu, thật là đột ngột, không ngờ, lại là như thế. Chú lái máy bay có nhắc đến bố cháu, ôm cháu mà lắc “Thế là một – hòa nhé!”. Chưa hòa đâu bác ạ. Nhưng từ hôm ấy cháu sống thật hạnh phúc. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa, Ngữ văn 9, tập 1, NXBGD Việt Nam, 2010) a. Em hiểu niềm hạnh phúc của anh thanh niên trong đoạn trên là gì? b. Viết một đoạn văn bày tỏ quan niệm của em về hạnh phúc. Câu 4: (5,0 điểm) Bài thơ “Sang thu” thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu. (Ngữ văn 9, tập 2, NXBGD Việt Nam, 2010) Phân tích bài thơ để làm sáng tỏ nhận định trên. —–Hết—– Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm. ĐÁP ÁN Câu Ý 1 a b Nội dung Tìm câu nghi vấn và cho biết mục đích sử dụng những câu nghi vấn đó. Câu nghi vấn : Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Mục đích sử dụng: xác nhận anh Dậu vẫn còn sống, kèm theo thái độ mỉa mai. Câu nghi vấn: Mà sao nên lũy nên thành tre ơi? Mục đích sử dụng: khẳng định, ngợi ca vẻ đẹp của cây tre và cũng chính là của con người Việt Nam. 2 Phát hiện lỗi trong câu văn và sửa lại cho đúng Lỗi: Thiếu chủ ngữ Sửa lại: Để có được một xã hội phát triển văn minh, hiện đại, chúng ta còn phải phấn đấu rất nhiều. 3 Đọc đoạn văn và thực hiện yêu cầu: a Niềm hạnh phúc của anh thanh niên trong đoạn trên là được sống hết mình cho công việc, thấy được ý nghĩa của công việc mình đang làm – đóng góp 1 phần quan trọng vào thắng lợi của dân tộc. b.1: Về hình thức: – Viết đúng 1 đoạn văn: tính từ chỗ viết hoa lùi đầu dòng đến chỗ chấm qua hàng. – Diễn đạt trong sáng, mạch lạc, dễ hiểu. b.2: Về nội dung, cần đảm bảo những ý chính sau: * Giải thích: b – Mỗi người có một quan niệm và cảm nhận khác nhau về hạnh phúc. Tuy nhiên có thể nhận thấy hạnh phúc thường gắn liền với trạng thái vui sướng khi con người cảm thấy thỏa mãn ý nguyện nào đó của mình. * Bàn luận: – Hạnh phúc là khát vọng, là mong muốn, là đích đến của con người trong cuộc sống. – Mỗi người tùy thuộc vào khả năng và hoàn cảnh đều có thể có được hạnh phúc. Vì vậy, con người cần phải nỗ lực, cố gắng để đạt được hạnh phúc. – Hạnh phúc không phải là điều gì quá xa vời. Nhiều khi hạnh phúc chính là những điều giản dị, gần gũi xung quanh chúng ta mà không phải ai cũng đủ tự tin và tinh tế để nhận ra. – Những người tự ti, mặc cảm về bản thân hay theo đuổi những điều viển vông vượt quá khả năng của mình đều không thể có được hạnh phúc. * Bài học nhận thức và hành động – Cần có nhận thức đúng đắn về hạnh phúc trong mối quan hệ với hoàn cảnh và khả năng của bản thân. – Luôn tự tin, biết trân trọng và gìn giữ hạnh phúc. 4 Bài thơ “Sang thu” thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu. I Giới thiệu tác giả, tác phẩm: – Hữu Thỉnh thuộc thế hệ các nhà thơ thời chống Mỹ với ngòi bút luôn hướng về đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn. – “Sang thu” là tác phẩm tiêu biểu của Hữu Thỉnh, được viết khi thiên nhiên bắt đầu sang thu và cũng là thời điểm đất nước vừa bước từ chiến tranh sang hòa bình. II II. Phân tích: Khổ 1: Những cảm nhận ban đầu của nhà thơ về cảnh sang thu của đất trời: – Thiên nhiên được cảm nhận từ những gì vô hình: + “Hương ổi” là làn hương đặc biệt của mùa thu miền Bắc được cảm nhận từ mùi ổi chín rộ. 1 + Từ “phả”: động từ có nghĩa là toả vào, trộn lẫn -> gợi mùi hương ổi ở độ đậm nhất, thơm nồng quyến rũ, hoà vào trong gió heo may của mùa thu, lan toả khắp không gian tạo ra một mùi thơm ngọt mát – hương thơm nồng nàn hấp dẫn của những vườn cây sum suê trái ngọt ở nông thôn Việt Nam. + “Sương chùng chình”: những hạt sương nhỏ li ti giăng mắc như một làm sương mỏng nhẹ nhàng trôi, đang “cố ý” chậm lại thong thả, nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm sang thu. Hạt sương sớm mai cũng như có tâm hồn – Cảm xúc của nhà thơ: + Kết hợp các từ: “bỗng, hình như” thể hiện tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng trước thoáng đi bất chợt của mùa thu. Nhà thơ giật mình, hơi bối rối, hình như còn có chút gì chưa thật rõ ràng trong cảm nhận. Đó có thể là do những cảm nhận nhẹ nhàng, thoáng qua hoặc do quá đột ngột mà tác giả chưa nhận ra. + Tâm hồn thi sĩ biến chuyển nhịp nhàng với phút giao mùa của cảnh vật. Từng cảnh sang thu thấp thoáng hồn người : chùng chình, bịn rịn, lưu luyến, bâng khuâng… 2 Khổ 2: Hình ảnh thiên nhiên sang thu: – Thiên nhiên sang thu được nhà thơ phát hiện bằng những hình ảnh quen thuộc làm nên một bức tranh mùa thu đẹp đẽ và trong sáng: + Dòng sông quê hương thướt tha mềm mại, hiền hoà trôi một cách nhàn hạ, thanh thản –>gợi lên vẻ đẹp êm dịu của bức tranh thiên thiên mùa thu. + Đối lập với hình ảnh trên là những cánh chim chiều bắt đầu vội vã bay về phương nam tránh rét trong buổi hoàng hôn. + Mây được miêu tả qua sự liên tưởng độc đáo bằng tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết: “ Có đám mây mùa hạ. Vắt nửa mình sang thu” -> Gợi hình ảnh một làn mây mỏng, nhẹ, kéo dài của mùa hạ còn sót lại như lưu luyến. Không phải vẻ đẹp của mùa hạ cũng chưa hẳn là vẻ đẹp của mùa thu mà đó là vẻ đẹp của thời khắc giao mùa được sáng tạo từ một hồn thơ tinh tế và nhạy cảm đang say thời khắc giao mùa này. 3 Khổ cuối: Suy ngẫm mang tính triết lí về cuộc đời, con người: – Thiên nhiên sang thu được gợi ra qua hình ảnh cụ thể: nắng – mưa “Vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa” + Nắng là hình ảnh cụ thể của mùa hạ. Nắng cuối hạ vẫn còn nồng, còn