Đề văn tham khảo - Trịnh Quỳnh (có hướng dẫn giải chi tiết)

Fanpage: Học văn văn học: https://www.facebook.com/hocvanvanhoc<br /> <br /> ĐỀ 1<br /> Đọc đoạn trích sau đây và trả lời các câu hỏi từ câu 1 đến câu 4<br /> Các ngươi chớ quên, chính nước lớn mới làm điều bậy bạ, trái đạo. Vì rằng họ<br /> cho mình cái quyền nói một đằng, làm một nẻo... Chớ coi thường chuyện vụn vặt<br /> xảy ra trên biên ải. Các việc trên khiến ta nghĩ tới chuyện khác lớn hơn. Tức là<br /> họ không tôn trọng biên giới quy ước. Cứ luôn luôn đặt ra những cái cớ để tranh<br /> chấp. Không thôn tính được ta thì gặm nhấm ta. Họ gặm nhấm đất đai của ta,<br /> lâu dần họ sẽ biến giang san của ta từ cái tổ đại bàng thành cái tổ chim chíc. Vậy<br /> nên các ngươi phải nhớ lời ta dặn: Một tấc đất của tiền nhân để lại, cũng không<br /> được để lọt vào tay kẻ khác. Ta cũng để lời nhắn nhủ đó như một lời di chúc cho<br /> muôn đời con cháu.<br /> Bản di chúc của vua Trần Nhân Tông (1258 – 1308)<br /> Câu 1. Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ nào? Tác giả đã sử dụng phương<br /> thức biểu đạt nào là chính? Chỉ ra các phép liên kết được sử dụng trong văn bản?<br /> Câu 2. Nêu nội dung chính của văn bản?<br /> Câu 3. Nêu cách hiểu của em về các cụm từ: “gặm nhấm đất đai”, “cái tổ đại<br /> bàng”, “tổ chim chích”? Từ đó chỉ ra hiệu quả diễn đạt của các từ đó trong đoạn<br /> văn?<br /> Câu 4. Thông điệp mà Trần Nhân Tông muốn gửi gắm đến các thế hệ con cháu<br /> muôn đời: “Vậy nên các ngươi phải nhớ lời ta dặn: Một tấc đất của tiền nhân để<br /> lại, cũng không được để lọt vào tay kẻ khác”.<br /> Nghị luận xã hội<br /> Suy nghĩ của anh/chị về trách nhiệm của tuổi trẻ trong việc thực hiện lời di chúc<br /> của Trần Nhân Tông?<br /> Gợi ý trả lời<br /> Đáp án<br /> <br /> Hướng dẫn làm bài<br /> <br /> Câu 1:<br /> - Phong cách ngôn ngữ chính<br /> luận.<br /> - Phương thức biểu đạt chính:<br /> nghị luận<br /> - Phép liên kết:<br /> + Phép thế: “họ” thay thế cho<br /> “nước lớn”, “các việc trên” thay<br /> thế cho “chuyện vụn vặt xảy ra<br /> trên biên ải”<br /> + Phép nối: “Tức là”, “vậy nên”,<br /> ...<br /> Câu 2:<br /> <br /> Nhận biết:<br /> - Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ chính luận vì<br /> tác giả đã dùng lí lẽ, lập luận, dẫn chứng để bàn bạc<br /> về một vấn đề chính trị, xã hôi.<br /> - Văn bản sử dụng phương thức biểu đạt nghị luận<br /> là chính ngoài ra có kết hợp với phương thức biểu<br /> cảm.<br /> - Có 6 phép liên kết: nối, thế, tỉnh lược, lặp, liên<br /> tưởng, tương phản. Trong đoạn văn, tác giả đã sử<br /> dụng phép thế và phép nối để liên kết các câu trong<br /> văn bản.<br /> Thông hiểu<br /> <br /> Đề tham khảo theo mẫu mới và hướng dẫn làm bài do thầy Trịnh Quỳnh biên soạn và chia sẻ<br /> https://www.facebook.com/trinhquynhltv<br /> <br /> Fanpage: Học văn văn học: https://www.facebook.com/hocvanvanhoc<br /> <br /> Nội dung chính của văn bản:<br /> Văn bản đề cập đến những việc<br /> làm “bậy bạ”, “trái đạo” cũng<br /> như dã tâm “gặm nhấm”, “thôn<br /> tính” nước bé của các nước lớn.<br /> Đồng thời, nhà vua cũng căn<br /> dặn các thế hệ con cháu phải<br /> trân trọng, giữ gìn từng tấc đất<br /> của tiền nhân để lại, bảo vệ toàn<br /> ven lãnh thổ của Tổ quốc.<br /> <br /> Đoạn văn được viết theo lối tổng phân hợp nên câu<br /> chủ đề nằm cả ở đầu và cuối đoạn văn. Do đó, ta có<br /> thể căn cứ và câu mở đầu (“Các ngươi chớ quên,<br /> chính nước lớn mới làm điều bậy bạ, trái đạo”)và<br /> câu cuối (“Một tấc đất của tiền nhân để lại, cũng<br /> không được để lọt vào tay kẻ khác”) để xác định nội<br /> dung chính của đoạn văn.<br /> <br /> Câu 3:<br /> - “Gặm nhấm đất dai”: xâm<br /> chiếm dần dần, từng ít một đất<br /> đai của nước láng giềng.<br /> - “Cái tổ đại bàng”: chỉ giang<br /> sơn rộng lớn của các nước nhỏ.<br /> - “Tổ chim chíc”: giang sơn<br /> rộng lớn bị thu hẹp, nhỏ dần của<br /> các nước nhỏ.<br /> => Hiệu quả: Nhờ các cụm từ<br /> trên, văn bản trở nên giàu hình<br /> ảnh và sức biểu cảm. Hơn thế,<br /> các cụm từ trên cũng vạch trần<br /> dã tâm xâm lược rất nham hiểm<br /> của nước lớn và cho thấy nguy<br /> cơ giang sơn của nước nhỏ sẽ bị<br /> thu hẹp dần nếu không bảo vệ,<br /> giữ gìn.<br /> Câu 4:<br /> - Nội dung câu nói: căn dặn các<br /> thế hệ con cháu phải giữ gìn,<br /> bảo vệ toàn vẹn giang sơn Tổ<br /> quốc.<br /> => Trách nhiệm của công dân,<br /> bản thân với Tổ quốc.<br /> Câu 5:<br /> Nhận thức: Sự trọn vẹn lãnh thổ<br /> của Tổ quốc là kết quả giữ gìn<br /> và đấu tranh của cha ông từ<br /> ngàn năm trước.<br /> Con cháu thế hệ ngày nay trước<br /> <br /> Vận dụng<br /> - Những cụm từ in đậm, tác giả đã sử dụng biện<br /> pháp tu từ ẩn dụ.<br /> + “Gặm nhấm đất đai”: so sánh ngầm: sự xâm<br /> chiếm dần dần đất đai của nước nhỏ giống như là 1<br /> sự gặm nhấm.<br /> + “Cái tổ đại bàng”: Đất đai, lãnh thổ cha ông để lại<br /> giống như tổ đại bàng: rất rộng lớn.<br /> + “Tổ chim chíc”: Nếu cứ để các nước lớn gặm<br /> nhấm đất đai, dần dần đất đai của nước nhở chỉ còn<br /> bé như tổ<br /> <br /> Vận dụng cao:<br /> Đoạn văn phải đảm bảo nội dung cơ bản:<br /> Nhận thức: Hiểu đúng nội dung lời dặn của nhà vua.<br /> Thái độ: Trân trọng, yêu nước.<br /> Hành động: Từ đó rút ra được bài học gì cho bản<br /> thân, cần phải làm gì để phát huy ý nghĩa của vấn<br /> đề.<br /> Đoạn văn đảm bảo các yêu cầu<br /> Hình thức : đảm bảo về số câu, không được gạch<br /> đầu dòng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Hành<br /> văn trong sáng, trôi chảy ;<br /> -Nội dung: đoạn văn thể hiện được tâm trạng của<br /> người con dành cho mẹ.<br /> <br /> Đề tham khảo theo mẫu mới và hướng dẫn làm bài do thầy Trịnh Quỳnh biên soạn và chia sẻ<br /> https://www.facebook.com/trinhquynhltv<br /> <br /> Fanpage: Học văn văn học: https://www.facebook.com/hocvanvanhoc<br /> <br /> tiên phải biết ơn công lao đó của<br /> cha ông đi trước để lại.<br /> Hành động: Bên cạnh việc học<br /> tập, dựng xây cống hiến cho đất<br /> nước giàu mạnh, thế hệ trẻ còn<br /> biết đứng lên đấu tranh bảo vệ<br /> Tổ quốc.<br /> <br /> ĐỀ 2<br /> Đọc bài thơ sau và trả lời các câu hỏi:<br /> CÂU THẦN CHÚ<br /> Nguyễn Đức Mẫn<br /> Những đêm mơ mẹ đứng bên gốc thị<br /> Ngước nhìn, khản giọng gọi: Thị ơi<br /> Chợt nàng Tiên hiện về rưng lệ<br /> Giấc mơ tàn con đợi hết cả hơi<br /> Có những năm cây mít trở trời<br /> Cứ nghẹn nắng không chịu làm ra quả<br /> Mẹ giục con trèo làm cây mít giả<br /> Nắm chuôi vồ mẹ khảo: Mít ơi!<br /> Nhiều lần mẹ bổ bưởi hà hơi<br /> Ðọc thần chú xua đi vị đắng<br /> Mẹ dặn chị nhớ chừa múi lẹm<br /> Nhỡ sau này lại đẻ sinh đôi<br /> Con biết khôn Người đã mất rồi<br /> Dọc đường làng bây giờ là phố<br /> Bưng bát cơm thơm đọc câu thần chú<br /> Mẹ ơi về... dù chỉ một lần thôi.<br /> Câu 1. Bài thơ trên gieo vần gì là chủ yếu? Chỉ ra các phương thức biểu đạt chính<br /> của bài thơ ?<br /> Câu 2. Xác định 1 lời dẫn gián tiếp và nêu hiểu biết của em về trò “làm cây mít<br /> giả” được tác giả nhắc đến trong bài?<br /> Câu 3. Từ “biết khôn” trong văn bản có ý nghĩa gì?<br /> Câu 4. Cảm xúc của tác giả chứa đựng trong câu thần chú trong phần cuối của<br /> văn bản?<br /> Đề tham khảo theo mẫu mới và hướng dẫn làm bài do thầy Trịnh Quỳnh biên soạn và chia sẻ<br /> https://www.facebook.com/trinhquynhltv<br /> <br /> Fanpage: Học văn văn học: https://www.facebook.com/hocvanvanhoc<br /> <br /> Nghị luận xã hội<br /> Anh/ Chị hãy viết đoạn văn ngắn khoảng 200 từ trình bày suy nghĩ của anh/chị về<br /> tình mẹ<br /> Gợi ý trả lời<br /> Đáp án<br /> Câu 1:<br /> - Bài thơ gieo vần “ơi” là chủ yếu: “ơi”,<br /> “hơi”, “trơi”, ...<br /> - Các phương thức biểu đạt chính: tự sự,<br /> biểu cảm<br /> <br /> Câu 2:<br /> - 01 lời dẫn gián tiếp: “Nắm chuôi vồ mẹ<br /> khảo: Mít ơi!”.<br /> - Trò “làm cây mít giả”: đây chính là tục<br /> khảo cây lấy quả vào tết Đoan Ngọ (5/5<br /> Âm lịch). Nhân gian quan niệm, những<br /> cây trong vườn ít quả, nếu sáng 5/5, trước<br /> khi mặt trời mọc khảo cây thì sang năm sẽ<br /> ra quả theo ý muốn. Cách làm như sau: 1<br /> người trèo lên cây làm thần cây, 1 người<br /> dưới gốc cây khảo (tra khảo), sau đó thần<br /> cây hứa thế nào thì sang năm cây sẽ ra<br /> quả như vậy.<br /> Câu 3:<br /> - “Biết khôn”: con đã khôn lớn, trưởng<br /> thành, thấu hiểu ý nghĩa của những câu<br /> thần chú.<br /> + "Biết khôn" tức là con biết phân biệt<br /> thật giả, biết những câu thần chú xưa chỉ<br /> có những giá trị huyền thoại, giá trị cổ<br /> <br /> Hướng dẫn làm bài<br /> Nhận biết:<br /> - Đọc bài thơ và xác định vần được<br /> láy lại nhiều nhất.<br /> - Trong bài thơ, tác giả đã kể lại<br /> những kỉ niệm tuổi thơ có hình ảnh<br /> mẹ. Nhiều câu thơ đậm chất tự sự<br /> “Có những năm cây mít trở trời<br /> Cứ nghẹn nắng không chịu làm ra<br /> quả”, ... Cùng với đó là tình cảm<br /> nhớ thương, xót xa khi mẹ không<br /> còn.<br /> Thông hiểu<br /> - Lời dẫn trực tiếp và gián tiếp:<br /> + Lời dẫn trực tiếp: tức là nhắc lại<br /> nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của<br /> người khác, lời dẫn trực tiếp thường<br /> được đặt trong dấu ngoặc kép.<br /> + Lời dẫn gián tiếp: thuật lại lời nói<br /> hay ý nghĩ của người khác, có điều<br /> chỉnh cho phù hợp, lời dẫn gián tiếp<br /> không đặt trong dấu ngoặc kép.<br /> - Hiểu và biết các phong tục của<br /> người Việt Nam trong ngày tết<br /> Đoan Ngọ.<br /> Vận dụng<br /> - Đặt từ<br /> <br /> Đề tham khảo theo mẫu mới và hướng dẫn làm bài do thầy Trịnh Quỳnh biên soạn và chia sẻ<br /> https://www.facebook.com/trinhquynhltv<br /> <br /> Fanpage: Học văn văn học: https://www.facebook.com/hocvanvanhoc<br /> <br /> tích.<br /> + "Biết khôn" tức là đã giã từ vòng tay<br /> mẹ; đã có những kinh nghiệm sống; phải<br /> đối mặt với những sự thật lạnh lùng,<br /> nhiều khi tàn khốc.<br /> Câu 4:<br /> - Câu thần chú của con: Mẹ ơi về... dù chỉ<br /> một lần thôi gợi sự xót xa đến xé lòng<br /> trong trái tim người con khi đã mất Mẹ<br /> vĩnh viễn. Đó là ước mơ trong đau đớn dù<br /> chỉ một lần nhưng không thể gặp lại mẹ<br /> nữa rồi.<br /> <br /> Vận dụng cao:<br /> Đoạn văn đảm bảo các yêu cầu<br /> - Hình thức : đảm bảo về số câu,<br /> không được gạch đầu dòng, không<br /> mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Hành<br /> văn trong sáng, trôi chảy ;<br /> - Nội dung: đoạn văn thể hiện được<br /> tâm trạng của người con khi mất mẹ<br /> vĩnh viễn. Mòn ước mẹ trở về dù<br /> chỉ 1 lần.<br /> Câu 5:<br /> Đoạn văn đảm bảo các yêu cầu<br /> Mỗi người chỉ có một người mẹ duy nhất. Hình thức : đảm bảo về số câu,<br /> Nhắc nhở mỗi chúng ta phải biết trân không được gạch đầu dòng, không<br /> trọng tình cảm đẹp này.<br /> mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Hành<br /> văn trong sáng, trôi chảy ;<br /> -Nội dung: đoạn văn thể hiện được<br /> tâm trạng của người con dành cho<br /> mẹ.<br /> <br /> Đề 3:<br /> Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi từ câu 1 đến câu 4.<br /> Còn gì đáng buồn hơn khi mà giàu có về vật chất thì lại nghèo nàn đến<br /> thảm hại về văn hóa tinh thần... Một bộ phận thanh niên bây giờ nghĩ nhiều, nói<br /> nhiều đến tiền bạc, hưởng thụ. Ăn mặc đẹp sang trọng, tiện nghi hiện đại lắm,<br /> nhưng con người thì vô cùng mỏng. Gió thổi nhẹ là bay biến tứ tán ngay. Ngày<br /> trước dân ta nghèo nhưng đức dày, nhân cách vững vàng, phong ba bão táp<br /> không hề gì... chung quy tại giáo dục mà ra. Cha mẹ bây giờ chiều con quá,<br /> không để chúng thiếu thốn gì. Vì thế mà chúng rất mong manh, dễ vỡ, dễ hư<br /> hỏng.<br /> (Theo Nguyễn Khải, báo Đầu tư, Ngữ văn 11 Nâng cao, tập 1, tr. 73, Nxb Giáo<br /> dục, 2014)<br /> Câu 1: Văn bản trên nói về hiện tượng gì trong đời sống?<br /> Câu 2: Trong văn bản có sử dụng một thành ngữ. Hãy ghi lại chính xác và giải<br /> thích ý nghĩa của thành ngữ đó.<br /> Đề tham khảo theo mẫu mới và hướng dẫn làm bài do thầy Trịnh Quỳnh biên soạn và chia sẻ<br /> https://www.facebook.com/trinhquynhltv<br /> <br />