Địa danh tỉnh Tiền Giang dưới góc nhìn văn hóa học

An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 67 – 76<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ĐỊA DANH TỈNH TIỀN GIANG DƯỚI GÓC NHÌN VĂN HÓA HỌC<br /> <br /> Võ Văn Sơn1<br /> 1<br /> Trường Đại học Tiền Giang<br /> <br /> Thông tin chung: ABSTRACT<br /> Ngày nhận bài: 03/04/2018<br /> Ngày nhận kết quả bình duyệt: Toponymy research is a crucial and necessary field in the study of culture<br /> 14/07/2018 and area. Because toponymy is a linguistic form, it has intrinsic<br /> Ngày chấp nhận đăng: relationships, influence, or interactions with the local culture, history,<br /> 08/2018 geography, and people. Hence, toponymy is "the eyes of culture" since it<br /> Title: reflects the particular characteristics of the place. From the cultural<br /> Toponomy of Tien Giang perspective, this paper focuses on highlighting the cultural marks of the<br /> province from the cultural toponymy in Tien Giang province as well as presents the cultural life of this<br /> perspective new area’s residents.<br /> Keywords:<br /> Toponymy, language, Tien TÓM TẮT<br /> Giang province, culture<br /> Nghiên cứu địa danh là một lĩnh vực rất quan trọng và cần thiết trong nghiên<br /> Từ khóa:<br /> cứu văn hóa và nghiên cứu khu vực. Bởi vì, địa danh là một dạng thức ngôn<br /> Địa danh, ngôn ngữ, tỉnh Tiền<br /> Giang, văn hóa ngữ, về bản chất có những mối quan hệ gắn bó, những ảnh hưởng hay tác<br /> động qua lại với văn hóa, lịch sử, địa lý, dân cư nơi nó tồn tại. Do đó, địa<br /> danh còn là “cửa sổ văn hóa” để tìm hiểu diện mạo của một vùng đất. Từ<br /> góc nhìn văn hóa học, bài viết tập trung phác họa làm rõ các dấu ấn văn hóa<br /> thể hiện qua các địa danh ở tỉnh Tiền Giang như chủ thể văn hóa, thời gian<br /> văn hóa, không gian văn hóa.<br /> <br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ gian văn hóa” (Võ Văn Sơn, 2017, trang 49). Vì<br /> Địa danh học là một ngành của Ngôn ngữ học, thế, địa danh và văn hóa còn có mối quan hệ chặt<br /> chuyên nghiên cứu nguồn gốc, ý nghĩa và đặc chẽ với nhau, thể hiện được khả năng tư duy<br /> điểm cấu tạo các tên gọi chỉ các đối tượng địa lý của người địa phương. Do đó, địa danh giống<br /> tự nhiên và nhân văn. Nghiên cứu địa danh có như “những tấm bia lịch sử - văn hóa của đất<br /> thể chỉ ra các phương thức, nguyên tắc tạo địa nước” (Lê Trung Hoa, 2006, trang 213).<br /> danh đặc thù gắn với mỗi vùng phương ngữ và Chính vì thế, vấn đề địa danh từ lâu đã được rất<br /> các khu vực khác nhau. Bên cạnh đó, địa danh nhiều nhà nghiên cứu ở nước ta quan tâm.<br /> còn cung cấp nguồn tư liệu quý cho nhiều ngành Nhiều công trình nghiên cứu về địa danh từ<br /> khoa học khác như Dân tộc học, Địa lý học, Lịch những góc độ khác nhau của các tác giả tiêu<br /> sử học, Khảo cổ học, Văn hóa học. Địa danh biểu như: Đinh Xuân Vịnh, Nguyễn Văn Âu,<br /> được sinh ra, phát triển cùng văn hoá và cũng là Hoàng Thị Châu, Lê Trung Hoa, Nguyễn Kiên<br /> một hiện tượng văn hóa. Bởi vì, ngôn ngữ là Trường, Từ Thu Mai... Tuy nhiên, tính đến hiện<br /> sản phẩm/thành phần của văn hóa. Chính vì thế, nay, chưa có một định nghĩa thống nhất về địa<br /> “địa danh phản ánh nhiều khía cạnh của văn hóa danh, mỗi nhà nghiên cứu đưa ra một cách định<br /> như chủ thể văn hóa, thời gian văn hóa, không nghĩa riêng tùy cách lập luận và hướng tiếp cận<br /> <br /> <br /> <br /> 67<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 67 – 76<br /> <br /> của mình. Trong bài viết của mình, chúng tôi sử danh chợ ở Tiền Giang (2015) của Võ Văn<br /> dụng định nghĩa của tác giả Lê Trung Hoa: Sơn, Những đặc điểm của địa danh Tiền Giang<br /> “Địa danh là những từ hoặc ngữ được dùng làm (2011) của Nguyễn Thị Kiều Oanh… Vận dụng<br /> tên riêng của các địa hình thiên nhiên, các công những lý thuyết về Ngôn ngữ học và Văn hóa<br /> trình xây dựng thiên về không gian hai chiều, học, chúng tôi muốn khắc họa khái quát về bức<br /> các đơn vị hành chánh, các vùng lãnh thổ” (Lê tranh địa danh ở tỉnh Tiền Giang từ góc nhìn<br /> Trung Hoa, 2006, trang 18). Văn hóa học. Trên cơ sở kế thừa những người<br /> Tiền Giang là vùng đất được khai phá sớm ở nghiên cứu trước, bài viết này góp phần tìm<br /> Nam bộ. Trong quá trình khai hoang và lập ấp, hiểu những đặc trưng về ngôn ngữ, văn hóa, xã<br /> nhân dân Tiền Giang đã tạo ra một hệ thống địa hội của vùng đất và con người Tiền Giang qua<br /> danh rất phong phú và đa dạng. Đó là địa danh các thời kỳ khác nhau.<br /> chỉ các đối tượng tự nhiên hay còn gọi là địa 2. NỘI DUNG<br /> danh chỉ địa hình (bưng, cồn, láng, sông, rạch, 2.1 Khái quát kết quả thu thập và phân loại<br /> vàm, xẽo), địa danh chỉ công trình xây dựng<br /> địa danh ở tỉnh Tiền Giang<br /> (ao, cầu, đường, bến đò, chợ, cống), địa danh<br /> hành chính hay còn gọi là địa danh chỉ đơn vị Dựa vào đối tượng (hay loại hình), bài viết<br /> dân cư (ấp, khu phố, xã, phường, thị trấn, phân loại địa danh ở tỉnh Tiền Giang theo tiêu<br /> huyện, thị, thành) và địa danh vùng. Theo quy chí tự nhiên và không tự nhiên. Chúng tôi thu<br /> luật tất yếu của cuộc sống, nhiều địa danh vẫn thập được 3.000 địa danh với 4 đối tượng (địa<br /> bền vững theo thời gian dẫu có bao thăng trầm danh chỉ địa hình tự nhiên, địa danh chỉ các công<br /> nhưng cũng có những địa danh dần dần ít được trình xây dựng, địa danh chỉ các đơn vị hành chính và<br /> nhắc đến rồi đi vào quên lãng.<br /> địa danh chỉ vùng). Kết quả thu thập địa danh ở<br /> Nhìn chung, các công trình viết về địa danh ở tỉnh Tiền Giang chủ yếu từ hai nguồn: nguồn<br /> Tiền Giang cũng không nhiều. Có thể kể ra một thứ nhất là theo các văn bản hành chính, bản đồ<br /> số tác phẩm sau đây: Phủ biên tạp lục (1776)<br /> các loại, các tài liệu lưu trữ tại địa phương, các<br /> của Lê Quý Đôn, Gia Định thành thông chí<br /> công trình viết về Tiền Giang; nguồn thứ hai từ<br /> (1820) của Trịnh Hoài Đức, Định Tường (Mỹ<br /> Tho) xưa (2001) của Huỳnh Minh, Địa chí Tiền kết quả điều tra điền dã theo sự tồn tại thực tế<br /> Giang (2005, 2007), Tìm hiểu nguồn gốc một số của các địa danh trong cộng đồng dân cư.<br /> địa danh tiêu biểu ở Tiền Giang (2010) và Địa<br /> Bảng 1. Thống kê kết quả phân loại địa danh ở tỉnh Tiền Giang theo đối tượng<br /> <br /> Số Tỷ lệ<br /> Stt Tiêu chí Đối tượng địa danh<br /> lượng (%)<br /> 1 Tự nhiên Địa danh chỉ địa hình tự nhiên 624 20,8<br /> Địa danh chỉ các công trình xây dựng 1.200 40,0<br /> 2 Không tự nhiên Địa danh chỉ các đơn vị hành chính 1.161 38,7<br /> Địa danh chỉ vùng 15 0,5<br /> Tổng cộng 3.000 100<br /> (Nguồn: Số liệu thống kê của tác giả năm 2018)<br /> - Địa danh chỉ địa hình tự nhiên: có 624 địa thể, sơn danh (gò, giồng) có 20 địa danh (ví<br /> danh chỉ địa hình, chiếm tỉ lệ 20,8%. Địa dụ như: gò Táo, gò Trâm Bầu - huyện Gò<br /> danh tự nhiên thường đứng sau những tiền Công Tây, giồng Tha La, giồng Kiến Định -<br /> từ như: ao, bãi, bàu, bưng, cồn, cù lao, láng, huyện Châu Thành, gò Đôi, giồng Cai Lậy,<br /> hóc, gò, giồng, sông, rạch, tắt, xẽo, vàm. Cụ giồng Quản Tú, giồng Bù Lu - huyện Cai<br /> <br /> <br /> 68<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 67 – 76<br /> <br /> Lậy) chiếm 0,7%; thủy danh có 604 địa danh Phước, huyện Gò Công Đông); xóm Thủ,<br /> (ao, bãi, bàu, bưng, cồn, cù lao, láng, tắt, xóm Dừa (xã Bình Tân, huyện Gò Công<br /> rạch, sông, vàm, xẽo) chiếm tỉ lệ 20,1% (ví Tây).<br /> dụ như: ao Trường Đua - thị xã Gò Công, bàu 2.2 Địa danh tỉnh Tiền Giang từ góc nhìn<br /> Giai Cạn - huyện Cái Bè, bến Tắm Ngựa - không gian, thời gian và chủ thể văn<br /> thành phố Mỹ Tho, cù lao Tân Thới - huyện hóa<br /> Tân Phú Đông, rạch Xoài Hột - huyện Châu<br /> 2.2.1 Địa danh tỉnh Tiền Giang từ góc nhìn<br /> Thành, rạch Ban Chón - huyện Cai Lậy, vàm<br /> không gian văn hóa<br /> Kỳ Hôn - huyện Chợ Gạo).<br /> - Địa danh chỉ công trình xây dựng: có 1.200 - Địa hình: giống như các tỉnh khác của Đồng<br /> địa danh chỉ công trình xây dựng, chiếm tỷ bằng sông Cửu Long, Tiền Giang được đánh<br /> lệ 40% trong tổng số địa danh được thu thập, giá là vùng đất sở hữu nhiều sông ngòi,<br /> thường đứng sau các tiền từ như: bến đò, kênh rạch chằng chịt (sông, rạch, kênh, xẽo,<br /> bến xe, bùng binh, cảng cá, cầu, chợ, công khém, hóc…) cho nên có rất nhiều địa danh<br /> viên, cống, đập, đường, kênh, mương, lộ, ra đời phản ánh rất rõ tính chất, đặc điểm và<br /> nghĩa trang, mương, quãng trường, quốc lộ... diện mạo của miền sông nước gồm tên sông,<br /> Đó là các địa danh: bến xe Mỹ Tho, bùng binh tên rạch, tên kênh, tên xẽo, tên vàm…: sông<br /> Trung Lương, cảng Vàm Láng, cầu Rạch Miễu, Cửa Tiểu, sông Cửa Đại (huyện Gò Công<br /> công viên Lạc Hồng, đường Hùng Vương, ngã Đông); rạch Giao Miệng Lớn, rạch Giao<br /> ba Ông Văn, kênh Chợ Gạo, chợ Gạo, chợ Gò Miệng Nhỏ, rạch Cổ Cò (huyện Cái Bè);<br /> Công, quốc lộ 1A). Trong đó, công trình giao kênh Bắc Đông, vàm Bánh Tét (huyện Tân<br /> thông có 920 địa danh, chiếm tỉ lệ 31%; Phước). Do phù sa bồi đắp, Tiền Giang còn<br /> công trình xây dựng khác có 280 địa danh, có nhiều gò và giồng đất/cát lớn. Các gò và<br /> chiếm tỉ lệ 9,1%. giồng này có một ý nghĩa đặc biệt quan<br /> - Địa danh chỉ các đơn vị hành chính: Tiền trọng đối với đời sống của người dân như<br /> Giang có 1.161 địa danh hành chính, chiếm sinh sống, làm ăn, trồng hoa màu… cho nên<br /> tỉ lệ 38,7%, thường đứng sau các tiền từ như: những địa danh ra đời gắn liền với các con<br /> tổ, ấp, khu phố, xã, phường, thị trấn, huyện, giồng đã phản ánh được một vùng đất giàu<br /> thị, thành, tỉnh. Ví dụ: ấp Bắc (xã Tân Phú, phù sa này. Tiêu biểu là địa danh Ba Giồng<br /> huyện Cai Lậy); xã Thới Sơn, phường Tân (chữ Hán gọi là Tam Phụ) là tên gọi chỉ<br /> Long (thành phố Mỹ Tho); thị trấn Cái Bè vùng đất từ phía Nam sông Vàm Cỏ Tây<br /> (huyện Cái Bè); thị xã Gò Công, huyện Gò đến sông Tiền: giồng Dứa, giồng Cát hay<br /> Công Đông, huyện Gò Công Tây… So với giồng Giữa, giồng Thuộc Nhiêu (huyện<br /> địa danh chỉ công trình xây dựng thì địa Châu Thành, huyện Cai Lậy). Ngoài ra, Tiền<br /> danh hành chính có số lượng ít hơn nhưng Giang còn có nhiều gò, giồng khác: giồng<br /> lại cao hơn số lượng địa danh chỉ địa hình Ông Huê, gò Lân (huyện Gò Công Đông);<br /> và địa danh chỉ vùng. giồng Mồ Côi (huyện Cai Lậy); giồng Tha<br /> - Địa danh chỉ vùng: Tiền Giang có 15 địa La (huyện Châu Thành); gò Cát (thành phố<br /> danh, chiếm tỉ lệ 0,5%, gồm các địa danh Mỹ Tho)…<br /> đứng sau các tiền từ như: khu, vùng, xóm. Ở - Động vật: địa danh chỉ các loại động vật ở tỉnh<br /> Tiền Giang địa danh vùng chiếm số lượng Tiền Giang khá phong phú và đa dạng. Đó là<br /> không nhiều. Ví dụ: xóm Vuông, xóm Chà những loài động vật quen thuộc và phổ biến<br /> Là (xã Mỹ Hạnh Đông, huyện Cai Lậy); trong dân gian, gắn liền với cuộc sống lao<br /> xóm Giá Trên, xóm Giá Dưới (xã Kiểng động và sinh hoạt của con người: rồng, rắn,<br /> <br /> <br /> 69<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 67 – 76<br /> <br /> hổ, ngựa, rùa, cá mắm, chim muông… Hiện Ngoài ra, một số địa danh gọi theo đặt điểm<br /> nay vẫn còn lưu lại dưới nhiều địa danh như: tính chất của đối tượng địa danh như: cầu<br /> cồn Rồng (thành phố Mỹ Tho); láng Chim, Nước Đục (xã Hòa Hưng, huyện Cái Bè);<br /> tràm Cá Sặc (huyện Tân Phước); rạch Cả Rắn chợ Gò Công Cũ, chợ Gò Công Mới (thị xã<br /> (huyện Cai Lậy); ấp Cá, cầu Trâu (huyện Gò Công); rạch Giao Miệng Lớn (xã An<br /> Châu Thành); cầu Cựa Gà, rạch Kiến (huyện Hữu, huyện Cái Bè); cửa Tiểu, cửa Đại,<br /> Chợ Gạo); gò Rùa (thị xã Gò Công); bàu Sấu, kênh Rạch Lớn (xã Phước Trung, huyện Gò<br /> cầu Cá Thu, láng Lộc, trại Cá (huyện Gò Công Công Đông); cầu Sắt (xã Vĩnh Kim, huyện<br /> Đông); chợ Cá Chốt, rạch Cò (huyện Gò Châu Thành); cầu Vĩ (xã Mỹ Phong, thành<br /> Công Tây). phố Mỹ Tho).<br /> - Thực vật: lấy tên thực vật (cây cỏ, hoa lá) - Vị trí của đối tượng: ở tỉnh Tiền Giang, việc<br /> để đặt địa danh và nhân danh (tên người) là dựa vào đối tượng để đặt tên rất phổ biến và<br /> một hiện tượng rất phổ biến của người dân số lượng từ ngữ chỉ phương hướng, vị trí<br /> Việt Nam nói chung và Tiền Giang nói được sử dụng tương đối khá làm tăng thêm<br /> riêng. Ví dụ như: cầu Cây Sung, rạch Cây tính đa dạng, phong phú của vùng đất này.<br /> Dông, rạch Cây Cam (huyện Cái Bè); bưng Ví dụ tên hành chính của các ấp, xã: ấp<br /> Bồn Bồn, rạch Mù U, chợ Ba Dừa, đường Đông, ấp Tây, ấp Bắc, ấp Thượng, ấp Hạ (thị<br /> Cây Trâm (huyện Cai Lậy); bàu Bèo, kênh trấn Vĩnh Bình, huyện Gò Công Tây); xã An<br /> Tràm Mù (huyện Tân Phước); cống Cây Da, Thái Đông, xã An Thái Trung, xã Mỹ Đức<br /> rạch Xoài Mút, rạch Rau Răm, đường Bờ Đông, xã Mỹ Đức Tây (huyện Cái Bè);<br /> Cỏ Sả (huyện Châu Thành); giồng Lức, xã Tân Lý Tây, xã Tân Lý Đông (huyện<br /> giồng Nâu, gò Me, ấp Cây Bàng (huyện Gò Châu Thành); hay tên các công trình xây<br /> Công Đông). dựng (kênh, cầu, cống, đường,…): đường<br /> - Nguyên vật liệu: Tiền Giang không có nhiều Nam Tân Long, đường Bắc Tân Long (thành<br /> khoáng sản quý hiếm, chỉ có một số khoáng phố Mỹ Tho); kênh Chà Trên, kênh Chà<br /> sản phi kim loại như đất sét và cát, dùng để Dưới (xã Hậu Mỹ Bắc B, huyện Cái Bè). Bên<br /> làm đồ gốm và vật liệu xây dựng. Nhiều địa cạnh địa danh Hán Việt, có các địa danh<br /> danh ở Tiền Giang đã dựa vào đặc trưng nổi Hán Việt kết hợp các số hoặc chữ cái nhằm<br /> bật trên của đối tượng để đặt tên như: cầu phân biệt chúng với nhau, chẳng hạn: ấp<br /> Đất Sét (xã Hậu Thành, huyện Cái Bè); Tân Bình 2A, ấp Tân Bình 2B (xã Tân<br /> láng Cát (xã Phú Mỹ, huyện Tân Phước); Thuận Bình, huyện Chợ Gạo); xã Mỹ Lợi A,<br /> rạch Gò Cát (xã Mỹ Phong, thành phố Mỹ xã Mỹ Lợi B (huyện Cái Bè); xã Tân Lập 1,<br /> Tho); giồng Cát (xã Bình Tân, huyện Gò xã Tân Lập 2 (huyện Tân Phước).<br /> Công Tây). 2.2.2 Địa danh tỉnh Tiền Giang từ góc nhìn<br /> - Màu sắc, ánh sáng và tính chất của đối thời gian văn hóa<br /> tượng: màu sắc, ánh sáng và tính chất cũng<br /> Địa danh phản ánh các giai đoạn lịch sử: Mỗi<br /> là một đặc trưng để đặt tên cho địa danh ở<br /> địa danh ra đời trong một hoàn cảnh lịch sử và<br /> Tiền Giang. Tuy nhiên, tên gọi phản ánh<br /> xã hội cụ thể. Theo nhà Ngôn ngữ học người<br /> màu sắc, ánh sáng ở vùng đất này không<br /> Pháp Rostaing (1965) thì địa danh trở thành<br /> nhiều lắm: cầu Trắng (xã Bình Phú, huyện<br /> “vật hóa thạch”, ghi lại những cái mốc quan<br /> Cai Lậy); ấp Cây Xanh (xã Thạnh Phú,<br /> trọng của lịch sử theo dòng thời gian như quá<br /> huyện Châu Thành); chợ Đèn Đỏ (xã Tân<br /> trình di cư, làm ăn và sinh sống của một tộc<br /> Thành, huyện Gò Công Đông); ấp Xóm<br /> người nào đó, hay qua địa danh, chúng ta biết<br /> Đen (xã Bình Ân, huyện Gò Công Đông).<br /> <br /> <br /> 70<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 67 – 76<br /> <br /> về tiến trình lịch sử của một địa bàn, những vận” của Hoa Kỳ và Việt Nam cộng hòa. Bên<br /> biến cố chính trị của vùng đất, những sự kiện cạnh đó, địa danh còn cho chúng ta thấy được<br /> lịch sử của dân tộc. Tác giả Lê Trung Hoa cho các di chỉ, các công trình xây dựng ra đời trong<br /> rằng địa danh là “những tấm bia lịch sử ghi lại, công cuộc chống ngoại xâm, cho dù theo thời<br /> nó ra đời trong những điều kiện lịch sử, địa lý gian chúng còn tồn tại hay không tồn tại thì đó<br /> nhất định… nên địa danh mang dấu ấn của thời cũng là những chứng tích có giá trị cho các nhà<br /> đại mà nó chào đời” (Lê Trung Hoa, 2003, tr. khảo cổ học, lịch sử học nghiên cứu. Đó là các<br /> 213). Có thể nói địa danh như là “một nhân địa danh: gò Lũy, đường Bảy Liệt Sĩ (huyện<br /> chứng sống” tái hiện lịch sử của một vùng đất ở Châu Thành); kênh Kho Đạn (thành phố Mỹ<br /> mỗi thời kỳ. Tho); vịnh Đôi Ma, đầm Vạn Thắng (huyện Gò<br /> Một số địa danh tiêu biểu của Tiền Giang phản Công Đông); đập Ông Chưởng (huyện Gò<br /> ánh những chiến công kiên cường, oanh liệt của Công Tây); chợ Mãnh Ma (thị xã Gò Công);<br /> người dân. Đó là: Rạch Gầm - Xoài Mút (xã vàm Kỳ Hôn (huyện Chợ Gạo); kinh Kháng<br /> Kim Sơn, huyện Châu Thành) là tên hai con Chiến (huyện Cai Lậy); kênh Cặp Rằn Núi<br /> rạch đổ ra sông Tiền; cũng nơi đây dân và quân (huyện Tân Phước).<br /> Đàng Trong dưới sự chỉ huy của vua Quang Địa danh phản ánh các thay đổi về hành chính:<br /> Trung (Nguyễn Huệ) đánh tan 5 vạn quân Xiêm Qua nhiều lần thay đổi cơ cấu tổ chức hành<br /> vào ngày 19 và 20/1/1785. Lũy Pháo Đài (xã chính ở Tiền Giang theo từng chế độ, đến nay đã<br /> Phú Tân, huyện Tân Phú Đông) là một thành có rất nhiều tên gọi đơn vị hành chính khác<br /> đất được đắp từ thời Minh Mạng, để canh giữ nhau. Nhiều tên gọi được sử dụng trước kia đã<br /> vùng đất có tính chiến lược, vị trí quân sự quan không còn được sử dụng và bị chìm vào quên<br /> trọng của vùng cửa Tiểu. Lộ Ma (đường Thái lãng như: đạo, dinh, hạt, phủ, thành, tổng, quận,<br /> Sanh Hạnh ở thành phố Mỹ Tho ngày nay) là thôn, trại, trấn,… (đạo Trường Đồn, dinh/thành<br /> con đường trung tâm của thành Định Tường Trấn Định, trấn Định Tường, hạt thanh tra Mỹ<br /> xưa được triều Nguyễn xây dựng vào năm 1792 Tho, phủ Kiến An, tổng Phong Hòa, quận Sầm<br /> từng làm pháp trường xử bắn tội nhân. Đám Lá Giang). Qua việc đổi tên, thành lập một số địa<br /> Tối Trời (huyện Gò Công Đông) là căn cứ danh, chúng ta biết rõ được tình hình chính trị,<br /> kháng chiến chống thực dân Pháp của nghĩa những sự kiện lịch sử của tỉnh nhà.<br /> quân Trương Định trong những năm 1861 - Bên cạnh đó, phần lớn tên đường phố ở Tiền<br /> 1864 (Gò Công anh dũng tuyệt vời/ Ông Giang của thời kỳ trước 1954, đều được gọi<br /> Trương “Đám Lá Tối Trời” đánh Tây). Bến đò theo tên của người Pháp như: Alexandre De<br /> Phú Mỹ (quầy bán thịt người) là di tích lịch sử Rhodes (nay là Nguyễn Tri Phương), Albery<br /> cách mạng (huyện Tân Phước) ghi dấu tội ác Puissiers (nay là Lãnh Binh Cẩn), Delfosse (nay<br /> của thực dân Pháp đối với nhân dân ta vào là Lý Thường Kiệt), Delibes (nay là Thiên Hộ<br /> những năm 1945 - 1949; chúng đã dùng búa Dương), Boulevard Joffre (nay là Lý Tự<br /> chặt đầu những đồng chí, những người dân Trọng), Landes (nay là Lê Đại Hành), Pigneaux<br /> nghèo khó mà chúng tình nghi có quan hệ de Béhaine (nay là Lãnh Binh Cẩn), Pigneau de<br /> kháng chiến, rồi bêu trên các cọc tre và bày thịt Behaine (nay là đường Đốc Binh Kiều),<br /> người ở bờ kênh ép mọi người đi ngang qua Savorgnan de Brazza (nay là đường Học Lạc).<br /> phải mua. Đường Ấp Bắc đặt tên theo chiến Sau năm 1975, tên đường phố của Tiền Giang<br /> thắng Ấp Bắc (xã Tân Phú, thị xã Cai Lậy) vào đều có xu hướng được nhà nước ta đặt theo tên<br /> ngày 2/1/1963 của quân và dân Tiền Giang các danh nhân có công lớn đối với quê hương,<br /> đánh bại chiến thuật “trực thăng vận”, “thiết xa hoặc những sự kiện lịch sử quan trọng, mang ý<br /> <br /> <br /> <br /> 71<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 67 – 76<br /> <br /> nghĩa thiết thực trong việc giáo dục truyền Ngoài ra, các từ ngữ gốc Pháp đã được sử dụng<br /> thống cách mạng và lòng tự hào dân tộc. Phần trong ngôn ngữ hằng ngày cũng được dùng làm<br /> lớn, những tên đường, phố ở Tiền Giang tập địa danh ở Tiền Giang, như: ấp Ga (gare), kênh<br /> trung nhiều nhất ở khu vực thành phố Mỹ Tho, Xáng (chaland), cầu Bót (poste)... Ngoài ra,<br /> thị xã Gò Công và thị xã Cai Lậy như: 30 tháng một số địa danh khác nói lên nguồn gốc của<br /> 4 (trước là đường Ngô Tùng Châu), Huyện Toại nhiều cư dân đến từ các vùng khác như: xóm<br /> (trước là đường Trần Văn Trần), Trương Định Cà Mau (huyện Cai Lậy), xóm Huế (huyện Tân<br /> (trước là đường Đỗ Hữu), Nguyễn Văn Côn Phước), xóm Bắc (huyện Châu Thành).<br /> (trước là đường Joffre), Trương Định (trước là - Địa danh phản ánh tên người:<br /> đường Phạm Đăng Hưng), Võ Duy Linh (trước • Cũng giống các thành phố, tỉnh thành<br /> là đường Huyện Tri). khác ở Việt Nam, vùng đất Tiền Giang<br /> 2.2.3 Địa danh tỉnh Tiền Giang từ góc nhìn có nhiều địa danh mang tên những người<br /> chủ thể văn hóa có công với đất nước, các bậc hiền tài<br /> - Địa danh phản ánh các tộc người cư trú hay các anh hùng liệt sĩ… thường tập<br /> trên địa bàn: trung ở tên đường phố. Địa danh giúp<br /> chúng ta càng tự hào và thêm yêu vùng<br /> Vùng đất Tiền Giang là nơi cộng cư của nhiều<br /> đất nơi mình sinh sống, về các nhân vật<br /> dân tộc (Việt, Hoa, Khmer, Chăm…). Do đó,<br /> lịch sử. Nhóm thứ nhất gắn với lịch sử<br /> địa danh ở tỉnh Tiền Giang còn được tạo ra và<br /> dân tộc: Hùng Vương, Trưng Trắc, Lý<br /> kết tinh từ ngôn ngữ của các tộc người đã từng<br /> Thường Kiệt, Nguyễn Trãi, Trần Hưng<br /> sinh sống trên vùng đất này và để lại dấu tích<br /> Đạo, Nguyễn Huệ. Nhóm thứ hai gắn với<br /> đến ngày nay. Cư dân Tiền Giang đã tiếp thu<br /> lịch sử địa phương: Trương Định, Võ<br /> văn hóa Khmer, Hoa và Pháp trong quá trình<br /> Tánh, Thủ Khoa Huân, Tứ Kiệt, Lê Thị<br /> cộng cư với các dân tộc này. Đối với văn hóa<br /> Hồng Gấm, Nguyễn Văn Nguyễn, Lê<br /> Khmer và Hoa, người Tiền Giang tiếp nhận một<br /> Thị Phỉ, Học Lạc, Hoàng Việt, Phùng<br /> số địa danh của người Khmer, Hoa để đặt tên<br /> Há.<br /> địa danh. Cụ thể, các địa danh mang dấu ấn<br /> • Địa danh đặt theo tên của những người<br /> Khmer: “Mỹ Tho” có nguồn từ tiếng Khmer<br /> địa phương (thường mang yếu tố “ông”<br /> “Mê Sor” có nghĩa là “xứ có những cô gái có<br /> và “bà”) đã từng sống trên vùng đất này.<br /> làn da trắng đẹp”, chợ Bưng (huyện Châu<br /> Họ là có thể là những người đầu tiên<br /> Thành) thì “Bưng” có nghĩa là “vùng đất sâu và<br /> khai hoang, lập ấp, xây đựng đường xá,<br /> rộng ở giữa đồng”, rạch Tham Rôn thì “Tham<br /> cầu cống…. Đó là các địa danh: chợ Bà<br /> Rôn” có nghĩa là “cây trôm”, rạch Ba Rài thì<br /> Đắt, rạch Bà Hậu, rạch Bà Xã, cầu Ông<br /> “Ba Rài” có nghĩa là “hồ chứa nước ngọt”. Một<br /> Hưng, sông Ông Vẽ (huyện Cái Bè);<br /> số địa danh mang dấu ấn Hoa: Mỹ Tho Đại Phố<br /> rạch Ông Bảo, tắt Bà Khoa, cầu Bà Trần,<br /> (chợ Phố Lớn Mỹ Tho), huê viên Lạc Hồng<br /> chợ Bà Tồn (huyện Cai Lậy); rạch Bà<br /> (vườn hoa Lạc Hồng). Đối với văn hóa Pháp,<br /> Lý, chợ Ông Văn, cầu Bà Thể (huyện<br /> người Tiền Giang chấp nhận sử dụng tên các<br /> Chợ Gạo); kênh Ông Chủ, cầu Bà Rảnh<br /> nhà khoa học chân chính, quan lại đã có những<br /> (huyện Tân Phước); rạch Bà Tiên, cầu<br /> đóng góp trong việc đào kênh để phát triển kinh<br /> Bà Từ (huyện Tân Phú Đông).<br /> tế của Pháp để đặt tên địa danh như: đường<br /> - Địa danh phản ánh tâm lý tộc người:<br /> Yersin (thành phố Mỹ Tho), kênh Canal<br /> Duperrée (huyện Chợ Gạo), kênh Salicatte, Phần lớn địa danh hành chính ở Tiền Giang<br /> kênh Champeaux (huyện Gò Công Đông). (chiếm gần 80) là từ Hán Việt thể hiện ước<br /> <br /> <br /> 72<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 67 – 76<br /> <br /> vọng của người dân về ước vọng bình an, ước Phong, Thạnh Phú (huyện Châu Thành);<br /> vọng đổi đời, ước vọng thịnh vượng, giàu có. Phú Đông, Phú Tân (huyện Tân Phú<br /> Qua đó, phản ánh nét đẹp văn hóa tinh thần của Đông); hay là tên chợ, cầu,<br /> người dân Tiền Giang gửi gắm, ký thác vào cống: chợ/cầu Bình Phú (huyện Cai<br /> vùng đất mà mình đang sinh sống. Lậy), chợ/cầu Vĩnh Kim (huyện Châu<br /> • Ước vọng đổi đời: Khi mở một vùng đất Thành), chợ/bến đò Phú Mỹ (huyện Tân<br /> mới, người dân mong muốn mọi thứ đến Phước).<br /> với mình đều mới mẽ hơn. Điều đó thể • Ước vọng cuộc sống tươi đẹp: Khi đến<br /> hiện qua từ “Tân” (mới, bắt đầu) đối lập định cư ở vùng đất mới, những lưu dân<br /> với “cũ”. Nhiều tên làng, xã ở Tiền luôn mong muốn mọi thứ đến với họ tươi<br /> Giang có từ “Tân” ở đầu địa danh, như đẹp và hoàn mỹ. Tiền Giang có nhiều địa<br /> xã: Tân Bình Thạnh, Tân Thuận Bình danh bắt đầu bằng yếu tố “Mỹ”, như xã:<br /> (huyện Chợ Gạo); Tân Điền, Tân Phước, Mỹ Lương, Mỹ Phú, Mỹ Tân, Mỹ Trung<br /> Tân Tây, Tân Thành, Tân Trung (huyện (huyện Cái Bè); Mỹ Hạnh Đông, Mỹ<br /> Gò Công Đông); Tân Thạnh, Tân Phú, Hạnh Trung, Mỹ Phước Tây (thị xã Cai<br /> Tân Thới (huyện Tân Phú Đông), Tân Lậy); Mỹ Phong (thành phố Mỹ Tho);<br /> Hòa Đông, Tân Hòa Tây, Tân Hòa Mỹ Phước (huyện Tân Phước).<br /> Thành (huyện Tân Phước). • Ước vọng về cuộc sống giàu lễ nghĩa,<br /> • Ước vọng an bình, thịnh vượng: Các nhân ái như: xã Thiện Trí, xã Thiện Trung<br /> từ “An, Bình, Định, Hòa, Hội, Long, Phú, (huyện Cái Bè); ấp Hội Nhơn, ấp Hội Lễ,<br /> Thạnh, Thuận”… trong địa danh phản ấp Hội Nghĩa, ấp Hội Trí, ấp Hội Tín (xã<br /> ánh tâm tư, ước vọng một cuộc sống bình Hội Xuân, huyện Cai Lậy); ấp Hòa Nhơn,<br /> an, tốt đẹp trong mọi phương diện. Ví dự ấp Hòa Nghĩa, ấp Hòa Trí (xã Long<br /> tên các xã, phường và thị trấn: An Cư, Khánh, huyện Cai Lậy); ấp Quý Chánh,<br /> Hội Cư (huyện Cái Bè); Phú An, Long ấp Quý Lợi, ấp Quý Phước, ấp Quý<br /> Khánh, Long Tiên, Thạnh Hòa (huyện Thành (xã Nhị Quý, thị xã Cai Lậy).<br /> Cai Lậy); Long An, Phước Thạnh (Châu • Tâm lý kiêng kỵ: Tâm lý kiêng kỵ là một<br /> Thành); Trung An, Đạo Thạnh (thành phố trong những biểu hiện văn hóa ứng xử<br /> Mỹ Tho); Bình Đông, Bình Xuân, Long của con người trong cuộc sống. Người<br /> Hòa, Long Hưng, Long Thuận (thị xã Gò Việt thường kiêng gọi tên những con vật<br /> Công); Bình Ân, Bình Nghị, Gia Thuận linh thiêng; kiêng húy tên các nhân vật<br /> (huyện Gò Công Đông); Thạnh Nhựt, hoàng tộc, quan lại và những người có<br /> Thạnh Trị (huyện Gò Công Tây). công với đất nước trong xã hội đương<br /> • Ước vọng giàu có: Các từ “Lộc, Lợi, thời, để tỏ lòng thành kính hoặc để<br /> Phát, Phú, Hưng, Phước, Vĩnh...” thể không bị “trừng phạt”. Một số ít địa danh<br /> hiện mơ ước một cuộc sống giàu có về ở Tiền Giang phản ánh điều này như:<br /> vật chất và về tinh thần.Ví dụ tên các xã: cầu/chợ Ông Hổ (huyện Châu Thành),<br /> Thạnh Lộc, Bình Phú, Phú gò Sơn Qui (thị xã Gò Công), khu Lăng<br /> Cường (huyện Cai Lậy); Hòa Hưng, Tân Cá Ông (huyện Gò Công Đông).<br /> Hưng (huyện Cái Bè); Đăng Hưng • Thích dùng số thứ tự: Người dân Nam bộ<br /> Phước, Phú Kiết (huyện Chợ Gạo); nói chung và người dân tỉnh Tiền Giang<br /> Hưng Thạnh, Mỹ Phước, Phước Lập nói riêng có tâm lý thường hay dùng số<br /> (huyện Tân Phước); Long Hưng, Phú thứ tự và chữ cái để gọi tên, đặt biệt là<br /> <br /> <br /> <br /> 73<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 67 – 76<br /> <br /> thứ bậc kèm theo tên, có lẽ do dễ đọc, dễ chợ An Thạnh Thủy (huyện Chợ Gạo);<br /> nhớ và gần gũi. Ví dụ: cầu Hai Thỏ, chợ Gò Công Cũ (thị xã Gò Công); chợ<br /> kênh Hai Xẹt, kênh Bảy Đèo (huyện Cái Rạch Giá, chợ Vàm Láng, chợ Xã Lới<br /> Bè); cầu Ba Vùng, kênh Tám Dư, rạch (huyện Gò Công Đông); chợ Vĩnh Bình,<br /> Hai Tân, rạch Năm Trinh, rạch Năm chợ Long Bình (huyện Gò Công Tây);<br /> Truyền, rạch Ông Mười (huyện Cai chợ Rạch Vách, chợ Pháo Đài (huyện<br /> Lậy); rạch Hai Sanh, ấp Bà Lẫy 1, ấp Bà Tân Phú Đông).<br /> Lẫy 2 (huyện Gò Công Đông); kênh Hai • Nghề nghiệp và sản vật: Địa danh chỉ<br /> Đạt, kênh Chín Hấn, kênh 1000, cầu 500 nghề nghiệp, sản vật thường gặp ở tên<br /> (huyện Tân Phước). Bên cạnh còn xuất các đơn vị hành chính và tên địa hình tự<br /> hiện một số địa danh dùng số là từ Hán nhiên. Ví dụ: rạch Cái Cối, bánh phồng<br /> Việt: xã Nhị Quý, xã Nhị Mỹ, xã Tam Cái Bè, xoài cát Hoà Lộc, bưởi long Cổ<br /> Bình, xã Ngũ Hiệp (huyện Cai Lậy); xã Cò (huyện Cái Bè); sầu riêng Ngũ Hiệp<br /> Nhị Bình, xã Tam Hiệp (huyện Châu (huyện Cai Lậy); chợ Lò Gạch, làng hoa<br /> Thành). Đồng thời, dùng cách ghép số Mỹ Phong, hủ tiếu Mỹ Tho, gạo Gò Cát,<br /> thứ tự và chữ cái để gọi tên cống N8 mận hồng đào Trung Lương (thành phố<br /> (huyện Gò Công Tây); cầu K.120, ấp Mỹ Tho); cầu Rượu, xóm Kiệu, vú sữa<br /> 3A, 3B (thành phố Mỹ Tho); tỉnh lộ Lò Rèn Vĩnh Kim, làng chiếu Long<br /> 866B, quốc lộ 1A. Có thể nói, tâm lý Định, nước mắm Bình Đức (huyện Châu<br /> chung của người dân Tiền Giang là thích Thành); rạch Lò Vôi, xóm Bún, thanh<br /> dùng những gì gần gũi có ở xung quanh long Chợ Gạo (huyện Chợ Gạo); mắm<br /> họ để đặt tên cho thuận tiện và dễ nhớ tôm chà Gò Công, sơ ri Gò Công, ấp Lò<br /> nhất. Gạch, ấp Xóm Lưới, rạch Làng Nứa<br /> - Địa danh tỉnh Tiền Giang phản ánh về mặt (huyện Gò Công Đông); bánh giá Chợ<br /> kinh tế và xã hội: Giồng (huyện Gò Công Tây); khóm Tân<br /> Địa danh phần nào lột tả được bộ mặt kinh tế và Phước (huyện Tân Phước). Đây có thể<br /> xã hội của người dân Tiền Giang qua nhiều giai xem đây là một đặc điểm riêng của Tiền<br /> đoạn khác nhau ở các lĩnh vực khác nhau, cho Giang so với địa bàn khác.<br /> ta thấy được sự cần cù, thông minh của con - Địa danh tỉnh Tiền Giang phản ánh hoạt<br /> người trong mọi hoàn cảnh sống. động tín ngưỡng, tôn giáo:<br /> • Địa danh gắn với hoạt động tín ngưỡng:<br /> • Tên chợ: Trong sinh hoạt kinh tế, chợ là<br /> Tín ngưỡng là một biểu hiện của văn hóa<br /> nơi mà diễn ra hoạt động mua bán, trao<br /> trong địa danh. Theo đó, tín ngưỡng có<br /> đổi hàng hóa. Chợ đi vào địa danh chiếm<br /> thể thể hiện trong địa danh qua quá trình<br /> số lượng khá nhiều. Hiện nay, ở Tiền<br /> giao lưu văn hóa giữa các tộc người sống<br /> giang có 176 chợ. Những chợ tiêu biểu<br /> trên mảnh đất Tiền Giang hay qua tâm lý<br /> như: chợ nổi Cái Bè, chợ An Hữu, chợ<br /> linh thiêng hóa một nhân vật, một đối<br /> Cà Dăm, chợ Thiên Hộ Dương (huyện<br /> tượng mà con người gởi vào đó đức tin<br /> Cái Bè); chợ Cai Lậy, chợ Xoài Tư, chợ<br /> và lòng tôn kính của mình. Xuất phát từ<br /> Bưng Môn (thị xã Cai Lậy); chợ Bưng,<br /> nhu cầu tâm linh, người dân Tiền Giang<br /> chợ Thuộc Nhiêu, chợ Rạch Gầm, chợ<br /> tập trung phản ánh ở địa danh liên quan<br /> Giữa Vĩnh Kim (huyện Châu Thành);<br /> đến hoạt động tín ngưỡng: cầu Rạch<br /> chợ Mỹ Tho, chợ Thạnh Trị, chợ Vòng<br /> Miễu, đường Miễu Cây Dong, lộ Đình<br /> Nhỏ (thành phố Mỹ Tho); chợ Ông Văn,<br /> (thành phố Mỹ Tho); rạch Miễu, cầu<br /> <br /> <br /> 74<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 67 – 76<br /> <br /> Rạch Miễu (huyện Cái Bè); ấp Miễu học như: ngôn ngữ, lịch sử, địa lý, dân<br /> Hội, đường Miễu Bà (huyện Châu tộc, xã hội… để phân tích và hiểu đúng<br /> Thành); rạch Đình, cầu Rạch Đình<br /> một địa danh. Đồng thời, người nghiên<br /> (huyện Tân Phước); giồng Đình (huyện<br /> cứu phải đứng trên phương diện lịch đại,<br /> Gò Công Đông).<br /> đồng đại để tìm ra giá trị phản ánh hiện<br /> • Địa danh gắn với hoạt động tôn giáo:<br /> Tiền Giang hiện có 231.000 tín đồ (theo thực của địa danh phản ánh, góp phần<br /> các tôn giáo như Phật giáo, Công giáo, đào sâu những tầng văn hóa ẩn chứa<br /> Tin lành, Cao đài...), chiếm 13% dân số đằng sau các địa danh qua các thời kỳ<br /> toàn Tỉnh. Nhiều địa danh phản ánh khá khác nhau trong lịch sử của một vùng<br /> rõ nét sự hiện tồn của các văn hóa vật thể đất.<br /> (chùa, thánh thất, nhà thờ) như: kênh • Thứ hai, thay thế hoặc giảm bớt những<br /> Nước Chùa (huyện Cái Bè); cầu Cống địa danh bằng số hay bằng chữ cái. Mặc<br /> Chùa, rạch Chùa (huyện Cai Lậy); rạch<br /> dù, địa danh bằng số tiện dụng là ngắn<br /> Bến Chùa, chợ Bến Chùa, đường Nhà<br /> gọn, nhưng nó là con số vô hồn, không<br /> Thờ (huyện Châu Thành); đường Chùa<br /> phản ánh được nét văn hóa nào trong đó.<br /> Một Cột, xóm Chùa Chà (thành phố Mỹ<br /> Tho); cầu Chùa Phật Đá (huyện Tân Nên chăng chỉ dùng số thứ tự (1, 2, 3)<br /> Phước); xóm Chùa Cây Me (huyện Gò hay chữ cái (A, B, C) ở các đơn vị hành<br /> Công Đông). chính (dưới cấp ấp, cấp khu phố) hoặc<br /> 3. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ các công trình xây dựng (đường, cầu,<br /> cống) ở những khu dân cư mới xây dựng<br /> 3.1 Kết luận<br /> trong thời gian chờ đặt tên chính thức<br /> Trên cơ sở vận dụng kiến thức của Ngôn ngữ<br /> bằng chữ.<br /> học và Văn hóa học, chúng tôi nhận thấy địa<br /> danh ở tỉnh Tiền Giang khá phong phú, đa dạng<br /> • Thứ ba, khảo sát toàn diện những đối<br /> về đối tượng phương thức, về ngôn ngữ (chủ tượng địa lý ở tỉnh Tiền Giang chưa có<br /> yếu thuần Việt và Hán Việt), về phương thức tên gọi chính thức, thống kê phân loại và<br /> cũng như hình thức cấu tạo. Có thể nói, địa đề xuất cách đặt tên sao cho phù hợp với<br /> danh ở tỉnh Tiền Giang là sự kết tinh của ngôn ngôn ngữ và văn hóa của địa phương.<br /> ngữ và văn hóa, của cái trừu tượng và cái cụ Điều chỉnh (chuẩn hóa) lại các địa danh<br /> thể. Đa số địa danh của tỉnh Tiền Giang đều có bị sai lạc về âm và chữ viết để nhận diện<br /> nguồn gốc dân gian và phản ánh đậm nét hiện chính xác về các giá trị phản ánh hiện<br /> thực về đặc điểm địa lý tự nhiên, lịch sử phát<br /> thực của chúng.<br /> triển của vùng đất, những thay đổi về hành<br /> • Thứ tư, để đặt tên cho các địa danh mới,<br /> chính, đặc điểm tâm lý và khả năng tư duy của<br /> các tộc người sinh sống trên địa bàn. Chính các cơ quan chức năng cần phải căn cứ<br /> những đặc trưng đó tạo cho địa danh vùng đất vào những tiêu chuẩn nhất định. Đó là<br /> này khá đặc biệt và thú vị. “tính dân tộc, tính truyền thống; tính<br /> 3.2 Khuyến nghị chính trị, tính đạo đức; tính lịch sử, tính<br /> địa phương; tính tiện dụng, tính đại<br /> • Thứ nhất, để “giải mã” một địa danh nào<br /> chúng và tính thẩm mỹ” (Lê Trung Hoa,<br /> đó, người nghiên cứu cần phải vận dụng<br /> tr. 231 - 235); song song đó, cần phải<br /> và kết hợp kiến thức của các ngành khoa<br /> <br /> <br /> 75<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 67 – 76<br /> <br /> lắng nghe ý kiến đóng góp của các không xuất bản). Trường Đại học Sư phạm<br /> chuyên gia cũng như người dân địa thành phố Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh, Việt<br /> Nam.<br /> phương.<br /> • Thứ năm, cần có những nghiên cứu tiếp Trần Hoàng Diệu & Nguyễn Anh Tuấn. (2007).<br /> theo để đào sâu, khai thác và nhận diện Địa chí Tiền Giang (Quyển 2). Tiền Giang:<br /> Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tiền Giang.<br /> các lớp trầm tích “hóa thạch” trên địa<br /> danh. Đồng thời, căn cứ vào kết quả địa Trần Thị Ngọc Lang. (1995). Phương ngữ Nam Bộ.<br /> Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.<br /> danh đã thu thập, các cơ quan chức năng<br /> cần hướng đến xây dựng “Từ điển Từ Trịnh Hoài Đức. (1972). Gia Định thành thông<br /> nguyên địa danh tỉnh Tiền Giang”, góp chí (Tập hạ). (Tu Trai Nguyễn Tạo dịch). Sài<br /> Gòn: Nha Văn Hóa, Phủ Quốc vụ khanh đặc<br /> phần giúp cho mọi người tìm hiểu về bản<br /> trách Văn hóa. (Quyển sách gốc được xuất bản<br /> sắc văn hóa của vùng đất và con người<br /> năm 1820).<br /> Tiền Giang.<br /> Võ Văn Sơn. (2010). Tìm hiểu nguồn gốc một số<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> địa danh tiêu biểu ở Tiền Giang. (Đề tài<br /> Lê Trung Hoa. (2003). Nguyên tắc và phương nghiên cứu khoa học không xuất bản). Trường<br /> pháp nghiên cứu địa danh. Hồ Chí Minh: Nhà Đại học Tiền Giang, Tiền Giang, Việt Nam.<br /> xuất bản Khoa học Xã hội.<br /> Võ Văn Sơn. (2017). Đặc điểm địa danh ở thành<br /> Lê Trung Hoa. (2006). Địa danh học Việt Nam. phố Mỹ Tho. Tạp chí Ngôn ngữ, 6, 49 - 50.<br /> Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Khoa học Xã<br /> Vương Hồng Sển. (1999). Tự vị tiếng nói miền<br /> hội.<br /> Nam. Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Trẻ.<br /> Nguyễn Thị Kiều Oanh. (2011). Những đặc điểm<br /> của địa danh Tiền Giang. (Luận văn Thạc sĩ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 76<br />