Điều trị bảo tồn hẹp da qui đầu với kem bôi da steroid

ÑIEÀU TRÒ BAÛO TOÀN HEÏP DA QUI ÑAÀU VÔÙI KEM BOÂI DA STEROID<br /> Nguyeãn Tieán*, Leâ Ñöùc Thu Nga*, Leâ Coâng Thaéng**<br /> <br /> Muïc ñích: ñaùnh giaù hieäu quaû ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu vôùi kem boâi da steroid.<br /> Ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu: trong 1 thaùng (1/7/2004 – 31/7/2004), taïi Beänh vieän Nhi<br /> Ñoàng 1, coù 319 beänh nhaân ñeán khaùm vaø ñieàu trò heïp da qui ñaàu, tuoåi töø 01 thaùng ñeán 15 tuoåi, trung bình<br /> laø 4,2 tuoåi. Thieát keá nghieân cöùu laø nghieân cöùu caét ngang. Nghieân cöùu ñöôïc chia laøm 3 nhoùm choïn moät<br /> caùch ngaãu nhieân ñeå so saùnh: nhoùm 1 (nhoùm nghieân cöùu), goàm 125 beänh nhaân ñaõ ñöôïc ñieàu trò baûo toàn<br /> heïp da qui ñaàu vôùi kem boâi da Betamethasone 0,05%; nhoùm 2 (nhoùm chöùng), goàm 75 beänh nhaân ñaõ ñöôïc<br /> ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu thoâng thöôøng vôùi môõ Tetracyclin 1%; vaø nhoùm 3 (nhoùm chöùng), goàm 119<br /> beänh nhaân ñaõ ñöôïc ñieàu trò caét da qui ñaàu.<br /> Keát quaû: qua theo doõi 280/319 (87,7%) beänh nhaân ñeán taùi khaùm, keát quaû trong nhoùm nghieân cöùu, tæ<br /> leä thaønh coâng khaù cao (90,5%), ít toán keùm vaø laøm haøi loøng beänh nhaân hôn so vôùi caùc nhoùm chöùng. Tæ leä<br /> thaønh coâng cao ôû nhöõng beänh nhaân heïp da qui ñaàu do dính. Tæ leä thaønh coâng thaáp ôû nhöõng beänh nhaân<br /> heïp da qui ñaàu coù seïo xô hoaëc keøm vuøi döông vaät.<br /> Keát luaän: ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu vôùi kem boâi da steroid laø moät phöông phaùp ñieàu trò coù hieäu<br /> quaû.<br /> <br /> SUMMARY<br /> PHIMOSIS CONSERVATIVE TREATMENT WITH STEROID OINTMENT<br /> Nguyen Tien, Le Ñuc Thu Nga, Le Cong Thang *<br /> Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 28 - 33<br /> <br /> Purpose: to evaluated the effectiveness of phimosis conservative treatment with steroid ointment.<br /> Materials and Methods: From 1/7/2004 to 31/7/2004 (1 month) at Children Hospital No 1, there<br /> were 319 children with phimosis were examined and treated, ages from 1 monh to 15 years old (mean<br /> 4,2). Cross section, randomized study was performed, which included 3 groups to compare. Group 1<br /> (study group), was phimosis conservative treatment with Betamethasone 0,05% ointment (125 patients);<br /> group 2 (control group) was phimosis conservative treatment with Tetracyclin 1% ointment (75 patiens);<br /> and group 3 (control group) was circumcision (119 patients).<br /> Results: 280/319 (87,7%) patients were evaluated. In study group, sucessful rate was high (90,5%),<br /> saving and to please the patients more than other control groups. Sucessful rate was high in adhesive<br /> phimosis patients. Sucessful rate was low in phimosis boys with cicatrix or buried pennis.<br /> Conclusions: Phimosis conservative treatment with steroid ointment is an effective therapy.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Heïp da qui ñaàu (coøn goïi laøda qui ñaàu bò “muùm”)<br /> laø moät beänh lyù thöôøng gaëp ôû beù trai. Moãi naêm coù<br /> khoaûng treân 10.000 treû ñeán khaùm vaø ñieàu trò taïi Beänh<br /> vieän Nhi Ñoàng 1. Da qui ñaàu laø phaàn da (ôû ngoaøi) vaø<br /> <br /> nieâm maïc (ôû trong) che phuû qui ñaàu. Maët trong lôùp da<br /> naøy coù nhöõng tuyeán tieát ra chaát nhôøn maø khi tích tuï<br /> seõ taïo ra moät lôùp baõ. Heïp da qui ñaàu (phimosis) laø heïp<br /> loã môû cuûa da qui ñaàu laøm cho da qui ñaàu khoâng theå<br /> taùch khoûi qui ñaàu. Coøn thaét ngheït da qui ñaàu<br /> (paraphimosis) laø da qui ñaàu bò thaét ngheït ôû khaác qui<br /> <br /> * Phoøng Khaùm Ngoaïi - Beänh vieän Nhi Ñoàng 1<br /> ** Khoa Ngoaïi Toång Hôïp - Beänh vieän Nhi Ñoàng 1 TP.HCM<br /> <br /> 28<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> ñaàu taïo garoâ döông vaät sau khi taùch da qui ñaàu ra khoûi<br /> qui ñaàu. Heïp da qui ñaàu coù theå laø heïp sinh lyù hoaëc<br /> beänh lyù. Heïp sinh lyù (heïp tieân phaùt) laø heïp do dính,<br /> da qui ñaàu dính vôùi qui ñaàu ñeå baûo veä qui ñaàu vaø loã<br /> tieåu luùc treû môùi sinh ra. Bình thöôøng maët trong cuûa<br /> da qui ñaàu vaø qui ñaàu ñöôïc phuû moät lôùp bieåu moâ töø<br /> trong baøo thai. Lôùp bieåu moâ naøy tan ñi tröôùc ngaøy<br /> sinh hay sau sinh trong caùc thaùng cuoái cuøng cuûa naêm<br /> ñaàu. Loã da qui ñaàu seõ roäng daàn vaø coù theå taùch khoûi qui<br /> ñaàu moät caùch bình thöôøng. Ña soá beù trai môùi sinh<br /> (96%) ñeàu coù heïp da qui ñaàu sinh lyù, ñeán 3 tuoåi, tæ leä<br /> naøy giaûm xuoáng coøn 10% vaø giaûm daàn xuoáng coøn 1%<br /> luùc 14 tuoåi(7). Heïp beänh lyù (heïp thöù phaùt, maéc phaûi) laø<br /> heïp thöïc söï khi coù söï hieän dieän cuûa seïo xô. Seïo xô<br /> ñöôïc hình thaønh laø do vieâm nhieãm ôû nhöõng da qui<br /> ñaàu bình thöôøng hoaëc da qui ñaàu daøi, cuõng coù theå do<br /> nhöõng laàn nong da qui ñaàu quaù maïnh baïo tröôùc ñoù.<br /> Beù ñeán khaùm vì tieåu khoù, khi tieåu phaûi raën vaø<br /> laøm phoàng da qui ñaàu. Nhöõng beù nhoû thöôøng quaáy<br /> khoùc vaø ñoû maët vì raën moãi khi ñi tieåu. Loã thoâng da<br /> qui ñaàu quaù nhoû seõ gaây caûn trôû cho baøi xuaát nöôùc<br /> tieåu, vaø da qui ñaàu bò vieâm nhieãm luoân luoân taáy ñoû<br /> vaø ngöùa ngaùy. Khi khaùm thöôøng thaáy söï hieän dieän<br /> cuûa voøng thaét da qui ñaàu, ñoâi khi thaáy nhöõng keùn<br /> baõ naèm beân trong da qui ñaàu.<br /> Caét da qui ñaàu ñaõ ñöôïc thöïc hieän töø 6.000 naêm<br /> tröôùc ôû Ai Caäp, ñöôïc coi laø phöông phaùp ñieàu trò<br /> kinh ñieån cho nhöõng treû em bò heïp da qui ñaàu. Taïi<br /> Beänh vieän Nhi Ñoàng 1, tæ leä caét da qui ñaàu haøng<br /> naêm töø 15% ñeán 20%. Phöông phaùp naøy coù keát quaû<br /> nhöng cuõng coù nhieàu bieán chöùng. Bieán chöùng caáp<br /> tính goàm coù chaûy maùu, phuø neà, nhieãm truøng, toån<br /> thöông qui ñaàu hoaëc nieäu ñaïo. Bieán chöùng veà sau<br /> goàm seïoï xaáu, heïp da qui ñaàu taùi phaùt, heïp loã tieåu,<br /> doø nieäu ñaïo. Ngoaøi ra coøn coù nhöõng vaán ñeà khaùc<br /> nhö tai bieán gaây meâ vaø chi phí toán keùm. Caét da qui<br /> ñaàu vaãn coøn laø vaán ñeà tranh caõi lôùn ôû Uùc maëc duø laø<br /> moät nöôùc chòu aûnh höôûng cuûa nöôùc Anh, nôi maø tæ<br /> leä caét da qui ñaàu töø 95% cuûa thaäp kyû 1930 xuoáng<br /> chæ coøn 6,5% nhöõng naêm ñaàu 1980(5).<br /> Nhöõng naêm gaàn ñaây, nhieàu baùo caùo ñaõ moâ taû<br /> caùc phöông phaùp ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu,<br /> söû duïng kem choáng vieâm steroid boâi da taïi choã vôùi<br /> <br /> tæ leä thaønh coâng töø 67 ñeán 95%. Taïi Vieät Nam, chöa<br /> thaáy coù moät Trung Taâm Nhi naøo nghieân cöùu veà vaán<br /> ñeà naøy.<br /> Baøi baùo caùo nhaèm ñaùnh giaù hieäu quaû ñieàu trò<br /> baûo toàn vôùi kem choáng vieâm steroid boâi da taïi choã<br /> ñoái vôùi nhöõng beänh nhi heïp da qui ñaàu ñeán khaùm<br /> vaø ñieàu trò taïi Beänh vieän Nhi Ñoàng 1 trong 1 thaùng<br /> (töø 1/7/2004 – 31/7/2004).<br /> <br /> ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNGPHAÙP NGHIEÂN<br /> CÖÙU<br /> Ñoái töôïng nghieân cöùu<br /> Goàm taát caû beänh nhaân heïp da qui ñaàu ñaõ ñöôïc<br /> khaùm vaø ñieàu trò taïi Beänh vieän Nhi Ñoàng 1 trong 1<br /> thaùng (1/7/2004 - 31/7/2004)<br /> Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> Thieát keá nghieân cöùu<br /> <br /> Nghieân cöùu caét ngang<br /> Nghieân cöùu ñöôïc chia laøm ba nhoùm ñieàu trò moät<br /> caùch ngaãu nhieân ñeå so saùnh:<br /> - Nhoùm 1 (nhoùm nghieân cöùu): ñieàu trò baûo toàn<br /> heïp da qui ñaàu baèng caùch nong taùch dính da qui ñaàu<br /> vôùi boâi trôn da qui ñaàu baèng kem choáng vieâm steroid<br /> (Betamethasone 0,05%).<br /> - Nhoùm 2 (nhoùm chöùng): ñieàu trò baûo toàn heïp da<br /> qui ñaàu baèng caùch nong taùch dính da qui ñaàu thoâng<br /> thöôøng vôùi boâi trôn da qui ñaàu baèng môõ khaùng sinh<br /> Tetracycline 1%.<br /> - Nhoùm 3 (nhoùm chöùng): ñieàu trò caét da qui ñaàu.<br /> Phöông phaùp tieán haønh:<br /> <br /> - Ñieàu trò baûo toàn ñöôïc thöïc hieän taïi beänh vieän<br /> vaø taïi nhaø. Ñieàu trò laàn ñaàu taïi beänh vieän, beänh<br /> nhaân ñöôïc gaây teâ taïi choã baèng thuoác teâ Lidocain xòt<br /> hoaëc gel. Baùc só hoaëc ñieàu döôõng nong taùch dính da<br /> qui ñaàu baèng caùch duøng thoâng saét nhoû hoaëc duøng<br /> kìm cong nhoû nong taùch dính giöõa hai lôùp qui ñaàu<br /> vaø da qui ñaàu cho tôùi khaác qui ñaàu, sau ñoù röûa saïch<br /> caùc baõ vaø boâi trôn da qui ñaàu baèng caùc thuoác boâi taïi<br /> choã nhö Tetracyclin 1% hoaëc Betamethasone<br /> 0,05%. Nong moät caùch nheï nhaøng, traùnh laøm raùch<br /> <br /> 29<br /> <br /> da, chaûy maùu coù nguy cô dính heïp laïi veà sau. Sau<br /> ñoù, höôùng daãn cha meï caùc beù caùch nong taùch dính<br /> vaø boâi thuoác da qui ñaàu ñeå ñieàu trò tieáp taïi nhaø, moãi<br /> ngaøy hai laàn trong 1 thaùng.<br /> - Ñieàu trò caét da qui ñaàu theo kieåu kinh ñieån<br /> ñöôïc thöïc hieän taïi beänh vieän khi coù chæ ñònh hoaëc<br /> theo yeâu caàu cuûa thaân nhaân beänh nhi.<br /> - Caùc beù ñöôïc taùi khaùm töø 1 ñeán 4 tuaàn (ít nhaát<br /> laø 1 tuaàn) ñeå kieåm tra vieäc ñieàu trò.<br /> Ñaùnh giaù hieäu quaû<br /> <br /> Hieäu quaû ñöôïc ñaùnh giaù sau 1 ñeán 4 tuaàn veà tæ leä<br /> thaønh coâng, chi phí, vaø haøi loøng beänh nhaân.<br /> Keát quaû toát trong ñieàu trò baûo toàn laø da qui ñaàu töï<br /> nhieân coù theå taùch khoûi qui ñaàu moät caùch deã daøng,<br /> khoâng coù bieán chöùng; chöa toátø laø da qui ñaàu töï nhieân<br /> coù theå taùch khoûi qui ñaàu nhöng khoù khaên, vaø thaát baïi<br /> laø khoâng theå taùch da ra khoûi qui ñaàu hoaëc coù bieán<br /> chöùng nhö nhieãm truøng, phaûn öùng phuï cuûa steroid.<br /> Keát quaû toát trong ñieàu trò caét da qui ñaàu laø phaãu thuaät<br /> khoâng coù bieán chöùng, chöa toát laø coù bieán chöùng<br /> nhöng khoâng caàn phaãu thuaät laïi, vaø thaát baïi laø coù bieán<br /> chöùng caàn phaûi phaãu thuaät laïi.<br /> Xöû lyù soá lieäu<br /> <br /> Baèng phaàn meàm SPSS 12.0<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Trong 1 thaùng (1/7/2004 – 31/7/2004) taïi Beänh<br /> vieän Nhi Ñoàng 1 coù 319 beänh nhaân heïp da qui ñaàu ñaõ<br /> ñöôïc khaùm vaø ñieàu trò. Phaân loaïi theo tuoåi, theå beänh<br /> vaø beänh lyù keøm theo ñöôïc theå hieän ôû baûng 1,2 vaø 3<br /> Baûng 1:Phaân loaïi theo tuoåi<br /> Tuoåi \<br /> Nhoùm 1<br /> Nhoùm 2<br /> Nhoùm<br /> Sô sinh 6<br /> (4,8%) 1<br /> (1,3%)<br /> > 1 thg – 3 73 (58,4%) 40 (53,3%)<br /> tuoåi<br /> > 3 – 6 tuoåi 23 (18,4%) 17 (22,8%)<br /> > 6 – 10 21 (16,8%) 15 (20%)<br /> tuoåi<br /> > 10 – 15 2 (1,6%) 2 (2,6%)<br /> tuoåi<br /> Coäng<br /> 125 (100%) 75 (100%)<br /> <br /> Nhoùm 3<br /> <br /> Coäng<br /> <br /> 0<br /> 7<br /> (2,2%)<br /> 42 (35,2%) 155 48,5%)<br /> 33 (27,7%) 73 (22,8%)<br /> 28 (23,5%) 64 (20,3%)<br /> 16 (13,6%) 20 (6,2%)<br /> 119 100%) 319 (100%)<br /> <br /> Tuoåi nhoû nhaát laø 01 thaùng tuoåi, lôùn nhaát laø 15<br /> <br /> 30<br /> <br /> tuoåi, trung bình 4,2 tuoåi.<br /> Baûng 2:Phaân loaïi theo theåä beänh<br /> PL \ Nhoùm Nhoùm 1<br /> Nhoùm 2<br /> Nhoùm 3<br /> Coäng<br /> Heïp do dính<br /> 122<br /> 72 (96%) 95 (80%)<br /> 289<br /> (97,6%)<br /> (90,5%)<br /> Heïp thöïc söï 3 (2,4%)<br /> 3 (4%)<br /> 24 (20%) 30 (9,5%)<br /> Coäng<br /> 125 (100%) 75 (100%) 119 (100%) 319 (100%)<br /> <br /> Baûng 3:Beänh lyù keøm theo<br /> BL \ Nhoùm<br /> Heïp + Daøi da<br /> qui ñaàu<br /> Heïp + Vuøi<br /> döông vaät<br /> Coäng<br /> <br /> Nhoùm 1<br /> N = 125<br /> 3 (2,4%)<br /> <br /> Nhoùm 2<br /> N = 75<br /> 3 (4%)<br /> <br /> 3 (2,4%)<br /> <br /> 3 (4%)<br /> <br /> 6 (4,8%)<br /> <br /> 6 (8%)<br /> <br /> Nhoùm 3<br /> Coäng<br /> N = 119 N = 319<br /> 12 (10%) 18 (5,7%)<br /> 0<br /> <br /> 6 (1,9%)<br /> <br /> 12 (10%) 24 (7,6%)<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Ñaùnh giaù keát quaû döïa soá beänh nhaân ñeán taùi<br /> khaùm. Soá beänh nhaân ñeán taùi khaùm vaø keát quaû ñieàu trò<br /> ñöôïc trình baøy ôû baûng 4 vaø 5.<br /> Baûng 4: Soá beänh nhaân ñeán taùi khaùm<br /> TK \ Nhoùm<br /> <br /> Nhoùm 1<br /> Nhoùm 2<br /> Nhoùm 3<br /> Coäng<br /> N = 125<br /> N = 75<br /> N = 119<br /> N = 319<br /> Soá b/n ñeán 115 (92%) 68 (90,6%) 97 (81,5%)<br /> 280<br /> taùi khaùm<br /> (87,7%)<br /> Soá b/n<br /> 10 (8%)<br /> 7 (9,4%) 22 (18,5%) 39 (12,3%)<br /> khoâng ñeán<br /> taùi khaùm<br /> Coäng<br /> 125 (100%) 75 (100%) 119 (100%) 319 (100%)<br /> <br /> - ÔÛ nhoùm 1 (nhoùm nghieân cöùu), trong 115 beänh<br /> nhaân ñeán taùi khaùm coù 73 beänh nhaân < 3 tuoåi vaø 42<br /> beänh nhaân > 3 tuoåi; 112 heïp do dính vaø 3 heïp thöïc<br /> söï, 3 beänh nhaân heïp da qui ñaàu keøm daøi da qui ñaàu vaø<br /> 3 beänh nhaân heïp da qui ñaàu keøm vuøi döông vaät.<br /> - ÔÛ nhoùm 1 (nhoùm nghieân cöùu), trong 10 beänh<br /> nhaân khoâng ñeán taùi khaùm coù 3 beänh nhaân boû cuoäc.<br /> Baûng 5: Keát quaû ñieàu trò<br /> KQ \ Nhoùm<br /> <br /> Nhoùm 1<br /> N = 115<br /> Toát<br /> 104<br /> (90,5%)<br /> Chöa toát<br /> 7 (6%)<br /> Thaát baïi<br /> 4 (3,5%)<br /> Coäng<br /> 115 (100%)<br /> <br /> Nhoùm 2<br /> Nhoùm 3<br /> Coäng<br /> N = 68<br /> N = 97<br /> N = 280<br /> 54 (80%) 78 (80,5%) 236 (84%)<br /> 7 (10%) 17 (17,5%) 31 (11%)<br /> 7 (10%)<br /> 2 (2%)<br /> 13 (5%)<br /> 68 (100%) 97 (100%) 280 (100%)<br /> <br /> Trong quaù trình ñieàu trò baûo toàn ôû hai nhoùm 1 vaø<br /> 2 khoâng coù bieán chöùng hoaëc thaét ngheït da qui ñaàu<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> naøo ñöôïc ghi nhaän.<br /> <br /> khaùm theå hieän ôû baûng 8.<br /> <br /> Caét da qui ñaàu (nhoùm 3) coù 19/97 (19,5%) beänh<br /> nhaân coù bieán chöùng goàm: phuø neà da qui ñaàu 11/19<br /> (60%); seïoï xaáu 4/19 (20%); heïp taùi phaùt 2/19 (10%);<br /> chaûy maùu 1/19 (5%); nhieãm truøng 1/19 (5%), trong<br /> ñoù coù 2 beänh nhaân heïp taùi phaùt caàn phaûi moå laïi.<br /> <br /> Baûng 8: keát quaû thaêm doø veà haøi loøng beänh nhaân<br /> <br /> Tæ leä chöa toát vaø thaát baïi ôû nhoùm 1 (9,5%) thaáp<br /> hôn ôû nhoùm 2 (20%) vaø nhoùm 3(19,5%) (p 3tuoåi<br /> (90,5%) khoâng khaùc bieät (p>0,05).<br /> - Tæ leä thaønh coâng cuûa heïp do dính (96%) cao hôn<br /> heïp thöïc söï (0%) (p