Điều trị nội khoa - ĐIỀU TRỊ BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP PART 6

Chia sẻ: Ashdkajd Daksdjk | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đặc điểm của ho do UCMC là ho khan, từng cơn, thường vào buổi tối kèm cảm giác ngứa ở cổ họng. Đây là tác dụng không mong muốn thường gặp nhất của UCMC, tần suất thay đổi từ 5-12,3%. Co phế quản cũng là tác dụng không mong muốn thường gặp thứ 2, sau ho. Tần suất co phế quản do UCMC có thể lên tới 5,5%.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Điều trị nội khoa - ĐIỀU TRỊ BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP PART 6

- Ho vaø co pheá quaûn. Ñaëc ñieåm cuûa ho do UCMC laø ho khan, töøng côn, thöôøng vaøo buoåi toái keøm caûm giaùc ngöùa ôû coå hoïng. Ñaây laø taùc duïng khoâng mong muoán thöôøng gaëp nhaát cuûa UCMC, taàn suaát thay ñoåi töø 5-12,3%. Co pheá quaûn cuõng laø taùc duïng khoâng mong muoán thöôøng gaëp thöù 2, sau ho. Taàn suaát co pheá quaûn do UCMC coù theå leân tôùi 5,5%. Ho do UCMC coù theå do taùc duïng cuûa bradykinin, do ñaëc ñieåm di truyeàn. Giaûm lieàu UCMC, thay baèng cheïn thuï theå angiotensin II hoaëc ngöng haún UCMC thay hoaøn toaøn baèng angiotensin II seõ heát ho sau vaøi tuaàn leã. - Dò öùng kieåu phuø maïch vaø soác phaûn veä. Raát hieám 0,1-0,2% nhöng coù theå xaûy ra, caàn ngöng thuoác vaø ñieàu trò tích cöïc. - Roái loaïn vò giaùc: thöôøng ít haäu quaû vaø khoâng caàn ngöøng UCMC; tuy nhieân coù theå laøm suy giaûm dinh döôõng. - Giaûm baïch caàu: chæ xaûy ra ôû b/n suy thaän söû duïng UCMC; ñaëc bieät thöôøng gaëp ôû beänh nhaân coù beänh giaûm mieãn dòch hoaëc duøng keøm thuoác giaûm mieãn dòch. - Khoâng ñöôïc söû duïng UCMC treân phuï nöõ coù thai do nguy cô ñoái vôùi thai nhi (töû vong, dò taät thai nhi). 6.5. Cheïn thuï theå angiotensin II (cheïn AGII) Coù ít nhaát 2 thuï theå cuûa angiotensin II (AG II). Thuï theå AT 1 trung gian haàu heát caùc hoaït tính cuûa AG II. Caùc thuoác öùc cheá choïn loïc thuï theå AT 1 cuûa AG II ñaõ ñöôïc toång hôïp vaø söû duïng trong ñieàu trò THA. Cho tôùi nay ñaõ coù 6 thuoác cheïn AG II ñaõ ñöôïc söû duïng (baûng 17). 260
Baûng 17: Caùc thuoác cheïn thuï theå angiotensin II Thuoác Teân thöông maïi Thôøi gian Chaát Daily Lieàu soá laàn duøng/ngaøy baùn huûy chuyeån hoùa löôïng coù hoaït tính Candesartan Atacand (AstraZeneca) 3-11 coù 8-32 1 Eprosartan Teveten (Smith Kline Beecham) 5-7 khoâng 400-800 1-2 Irbesartan Aprovel (Sanofi) 11-15 khoâng 150-300 1 Losartan Cozaar (Merck) 2 (6-9) coù 50-100 1-2 Telmisartan Micardis (Boehringer Ingelheim) 24 khoâng 40-80 1 Valsartan Diovan (Novartis) 9 khoâng 80-320 1 Cheïn thuï theå AGII ñaåy angiotensin II ra khoûi thuï theå AT 1 do ñoù laøm maát taùc duïng cuûa AGII, trong khi noàng ñoä AGII taêng cao trong tuaàn hoaøn. Ngoaøi ñöôøng men chuyeån, angiotensin I coù theå chuyeån thaønh angiotensin II qua ñöôøng men chymase vaø vaøi ñöôøng khaùc ; do ñoù thuoác cheïn thuï theå AG II seõ ngaên chaën angiotensin II hoaøn toaøn hôn UCMC. Lôïi ñieåm cuûa cheïn thuï theå AG II bao goàm : - Ít bò ho so vôùi UCMC - Hieäu quaû trong suy thaän maïn (43), giaûm protein nieäu (44) vaø giaûm töø 20-30% tieán trieån ñeán suy thaän ôû beänh nhaân ÑTÑ tyùp II (45, 46, 47). 6.6 Caùc thuoác öùc cheá calci Ion calci ñoùng vai troø chính trong söï co cô, do ñoù co maïch maùu. Caùc thuoác öùc cheá 261
calci ngaên caûn söï di chuyeån ion calci vaøo trong teá baøo qua caùc keânh calci tuøy thuoäc ñieän theá vaø keânh calci taùc ñoäng qua thuï theå (keânh kieåu L) ; do ñoù coù taùc duïng daõn maïch. Caùc thuoác öùc cheá calci ñöôïc chia ra 2 nhoùm chính : - Nhoùm dihydropyridine : bao goàm caùc thuoác duøng thöôøng duøng nhö nifeùdipine, nicardipine, isradipine, amlodipine, feùlodipine, lacidipine, nitrendipine. - Nhoùm khoâng dihydropyridine bao goàm : + Verapamil (daãn chaát cuûa diphenyl – alkylamine) + Diltiazem (daãn chaát cuûa benzothiazepine) Hieäu quaû treân maïch maùu vaø treân tim cuûa caùc öùc cheá calci ñöôïc toùm taét trong baûng 18. Baûng 18 : Hieäu quaû treân maïch maùu vaø treân tim cuûa caùc öùc cheá calci Hieäu quaû laâm saøng ECG ECG trong tim Öùc cheá calci Co taâm thaát Daõn Taàn soá PR QRS QT AH HV maïch xoang Veapamil      Diltiazem      + Dihydropyridines   Bepridil       khoâng aûnh höôûng  taêng  giaûm Caùc thuoác öùc cheá calci coù hieäu quaû haï huyeát aùp treân moïi tuoåi, chuûng toäc vaø caû beänh 262
nhaân ñaùi thaùo ñöôøng. Nghieân cöùu Syst-Eur (47) vaø nghieân cöùu HOT (48) chöùng minh hieäu quaû cuûa öùc cheá calci treân beänh nhaân cao tuoåi vôùi THA taâm thu ñôn thuaàn. Khoâng neân söû duïng öùc cheá calci nhoùm dihydropyridine coù taùc duïng ngaén (TD : nifedipine daïng taùc duïng ngaén) trong ñieàu trò THA vì coù theå taêng nguy cô bieán coá tim maïch. Caùc nghieân cöùu HOT (48), STOP-II (57) vaø INSIGHT (58) ñaõ chöùng minh söï an toaøn cuûa öùc cheá calci dihydropyridines taùc duïng daøi trong ñieàu trò THA. Caùc nghieân cöùu NORDIL (59) vaø CONVINCE (60) chöùng toû söï an toaøn cuûa diltiazem vaø verapamil trong ñieàu trò THA khi so saùnh vôùi lôïi tieåu vaø cheïn beâta. Lôïi ñieåm cao cuûa caùc öùc cheá calci laø khoâng aûnh höôûng leân chuyeån hoùa vaø khoâng bò giaûm hieäu quaû khi beänh nhaân duøng keøm khaùng vieâm khoâng steroid. Khoâng phoái hôïp verapamil vôùi thuoác cheïn beâta do giaûm co cô tim. Neân phoái hôïp dihydropyridines vôùi cheïn beâta. Nicardipine daïng truyeàn tónh maïch raát coù hieäu quaû trong ñieàu trò côn cao huyeát aùp. Khi khoâng coù phöông tieän khaùc ñieàu trò côn cao huyeát aùp (TD : thuoác TTM, captopril) coù theå söû duïng toái ña 3 gioït nifedipine nhoû vaøo mieäng ñeå taïm thôøi haï côn cao huyeát aùp. 6.7 Caùc thuoác haï huyeát aùp khaùc - Caùc thuoác cheïn thuï theå alpha 1 vaø alpha 2 nhö phenoxybenzamine (Dibenzyline) vaø phentolamine (Regitine) ít söû duïng do nhieàu taùc duïng phuï. - Caùc thuoác cheïn thuï theå alpha 1 nhö prazosin (Minipress), doxazosin (Cardura), terazosin (Hytrin) chæ ñöôïc söû duïng nhö laø thuoác thöù 2 hay thöù 3 phoái hôïp ñieàu trò THA. Beänh nhaân THA coù keøm u xô tieàn lieät tuyeán thöôøng ñöôïc duøng doxazosin phoái hôïp vôùi thuoác haï HA khaùc do taùc duïng giaûm trieäu chöùng taéc ngheõn ñöôøng tieåu cuûa beänh tuyeán tieàn lieät. Caàn chuù yù taùc duïng haï huyeát aùp tö theá ñöùng ôû lieàu ñaàu caùc thuoác naøy. Neân khôûi ñaàu baèng lieàu thaáp. - Caùc thuoác öùc cheá giao caûm trung öông khoâng choïn loïc (methyldopa, clonidine, guanabenz, guanfacine) ít söû duïng vì nhieàu taùc duïng phuï. Clonidine coù theå haï côn cao huyeát aùp. Methyldopa thöôøng söû duïng ôû phuï nöõ coù thai bò THA do khoâng gaây haïi treân thai nhi. Hieän nay caùc thuoác öùc cheá giao caûm trung öông choïn loïc ôû thuï theå I1- imidazoline (Hyperium, moxolidine-Physiotens) thöôøng ñöôïc söû duïng thay theá caùc thuoác treân do raát ít taùc duïng phuï. 263
- Caùc thuoác öùc cheá thaàn kinh ngoaïi vi nhö reserpine, guanethidine (Ismelin), guanadrel (Hylorel) vaø bethanidine (Lenathan) coù hieäu quaû haï huyeát aùp qua taùc duïng öùc cheá söï phoùng thích norepinephrine ôû caùc teá baøo giao caûm ngoaïi vi. Reserpine laø thuoác phoå bieán nhaát, ñöôïc söû duïng töø treân 30 naêm ; nay ít duøng vì coù nhieàu taùc duïng phuï (traàm caûm, loeùt tieâu hoùa). Caùc thuoác nhoùm guanethidine chæ ñöôïc söû duïng khi THA raát naëng, khoâng ñaùp öùng vôùi caùc thuoác khaùc. 6.8 Phöông thöùc söû duïng thuoác ñieàu trò THA Quy trình ñieàu trò THA ñaõ ñöôïc trình baøy trong hình 3. Moät soá ñieåm sau caàn chuù yù nhaèm ñaït muïc tieâu veà huyeát aùp : - Ñieàu trò khoâng duøng thuoác hay thay ñoåi loái soáng caàn ñöôïc aùp duïng cho taát caû beänh nhaân THA. Moãi laàn ñöôïc thaêm khaùm, beänh nhaân caàn ñöôïc kieåm tra vaø nhaéc nhôû veà caùc bieän phaùp ñieàu trò naøy. - Treân 2/3 beänh nhaân THA caàn söû duïng 2 hoaëc treân 2 thuoác haï HA nhoùm khaùc nhau môùi ñaït muïc tieâu ñieàu trò. Nghieân cöùu ALLHAT cho thaáy khoaûng 60% beänh nhaân ñaït möùc HA 2 thuoác haï huyeát aùp (49). ÔÛ beänh nhaân caàn ñaït muïc tieâu huyeát aùp thaáp hôn (< 130/80 mmHg), thöôøng caàn > 3 thuoác haï huyeát aùp. - Phoái hôïp caùc nhoùm thuoác haï huyeát aùp thöôøng ñöôïc khuyeán caùo theo hình 8 (50). Söï löïa choïn thuoác coøn thay ñoåi theo tình traïng beänh lyù ñi keøm cuûa ngöôøi beänh (51) (baûng 11). Hình 8 : Caùc khaû naêng phoái hôïp caùc thuoác haï huyeát aùp Lôïi tieåu Cheïn thuï theå Cheïn beâta AT 1 cuûa AG II Cheïn alpha ÖÙc cheá calci 264 UCMC
TL Mancia G et al. Journal of Hypertension 2003 ; 4 : 1011-1053 Baûng 19 : Soá löôïng caùc nhoùm thuoác haï huyeát aùp caàn duøng nhaèm ñaït muïc tieâu HA taâm thu TL : Bakris GL. J. Clin Hypertens 1999 ; 1 : 141 - Caùc nghieân cöùu lôn (49, 52), so saùnh caùc nhoùm thuoác theá heä môùi (öùc cheá calci, öùc cheá men chuyeån, cheïn thuï theå angiotensin II, cheïn thuï theå alpha 1) so vôùi caùc nhoùm thuoác cuõ (lôïi tieåu, cheïn beâta) khoâng cho thaáy hieäu quaû cao hôn cuûa thuoác môùi. Do ñoù söï löïa choïn thuoác phoái hôïp khoâng döïa treân yeáu toá thuoác theá heä môùi hay thuoác theá heä cuõ. 265