ĐỊNH HƯỚNG QUY HOẠCH THÀNH PHỐ CẦN THƠ
ĐÔ THỊ ĐẶC TRƯNG VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
Ủy ban nhân dân TP.Cần Thơ
Thành phố Cần Thơ, đô thị loại I trực thuộc Trung ương, là một trong 4 tỉnh thành
đồng bằng sông Cửu Long thuộc vùng kinh tế trọng điểm của quốc gia. Với vị trí trung
tâm của toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long, thành phố có nhiều lợi thế để phát triển
trong sự liên kết với các khu vực, vùng, miền trong cả nước.
Thành phố Cần Thơ, một đô thị đặc trưng vùng sông nước với hệ thống sông rạch
đa dạng, đan xen với các khu vực sản xuất nông nghiệp, công nghịêp và đô thị. Cùng với
việc xây dựng hoàn thiện các hệ thống hạ tầng đối nội và đối ngoại, đã từng bước kết nối
đô thị Cần Thơ với khu vực nông thôn, các đô thị lớn, các vùng miền và quốc tế.
Cần Thơ có tổng diện tích đất tự nhiên 1.400 km2, được phân chia thành 09 quận
huyện (05 quận nội thành và 04 huyện ngoại thành). Với dân số khoảng 1,2 triệu dân,
trong đó dân số sống trong đô thị khoảng 630 ngàn người, chiếm tỷ lệ 52,5%; dân số
nông thôn là 570 ngàn người, chiếm tỷ lệ 47,5%.
Cần Thơ có thế mạnh về thương mại dịch vụ, giáo dục đào tạo, hệ thống công
trình phúc lợi xã hội, nông nghiệp và du lịch sinh thái.
Tăng trưởng GDP của thành phố Cần Thơ trong 05 năm qua luôn duy trì ở mức
độ cao và ổn định trong khoảng 15,12%. Thu nhập bình quân đầu người năm 2009 đạt
1.957 USD/năm.
Về Quy hoạch chung xây dựng thành phố Cần Thơ, hiện đang được các chuyên
gia trong nước và quốc tế nghiên cứu, xây dựng. Trong đó đồ án sẽ tập trung nghiên cứu
Cần Thơ trong mối quan hệ với toàn vùng và quốc tế, xây dựng các định hướng phát triển
kiến trúc và phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh.
Theo nội dung Nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch chung đã được Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt tại Quyết định số 221/QĐ-TTg, Cần Thơ sẽ được quy hoạch và xây dựng
để trở thành:
- Trung tâm về công nghiệp, thương mại, dịch vụ, khoa học - công nghệ, y tế, giáo
dục đào tạo, văn hóa, thể thao của vùng đồng bằng sông Cửu Long;
- Là đầu mối giao lưu quốc gia, quốc tế quan trọng; là đô thị cửa ngõ của các đô
thị tiểu vùng sông Mê Kông.
- Có vị trí chiến lược về an ninh, quốc phòng đối với vùng đồng bằng sông Cửu
Long và quốc gia.
Trong đó dự kiến đất xây dựng đô thị đến năm 2015 khoảng 30.000 ha, dân số dự
kiến khoảng 1,5 triệu dân. Đất xây dựng đô thị đến năm 2030 khoảng 48.000 ha, dân số
dự kiến khoảng 2,0 triệu dân.
Thông qua các đồ án quy hoạch, thành phố Cần Thơ sẽ cố gắng đưa tính đặc trưng
sông nước và phát triển bền vững vào quá trình nghiên cứu đề xuất định hướng phát triển
của thành phố.
1. Về phát triển bền vững:
Đối với Cần Thơ chúng tôi quan niệm tính bền vững là sự cân bằng hữu cơ giữa
các yếu tố kinh tế, môi trường, và an sinh xã hội.
Qua thực tiễn, việc giải quyết cân đối các lợi ích, giải quyết các mâu thuẫn giữa
kinh tế, môi trường và an sinh xã hội là cốt lõi để vừa đảm bảo tính bền vững và phát
triển đô thị ổn định. Trong đó nhà nước đóng vai trò chính làm đại diện cho quyền lợi của
người dân và cộng đồng để đảm bảo lợi ích cho các bên.
2. Về kinh tế:
Phải là ưu tiên trong phát triển đô thị, và cần tạo được tính đồng bộ và hỗ trợ lẫn
nhau giữa nông thôn và thành thị, giữa nông nghiệp, công nghiệp, thương mại, dịch vụ.
Phát triển kinh tế là ưu tiên nhưng không phải phát triển bằng mọi giá mà cần
thực hiện song song với việc đảm bảo về môi trường, tiết kiệm tài nguyên… Thực hiện
công bằng và tiến bộ xã hội.
Chính quyền thành phố hiểu rõ sự cần thiết phải thực hiện dự án để phát triển kinh
tế, hiểu những tác động, ảnh hưởng của các dự án và áp dụng các giải pháp để giảm thiểu
các tác hại đến đô thị trong thời gian tồn tại của dự án cũng như giải pháp tái tổ chức lại
không gian trong tương lai.
Việc khai thác sử dụng đất cũng được xem xét để đảm bảo tính hiệu quả cao nhất.
Quá trình quy hoạch cố gắng hạn chế và cân nhắc tối đa việc chuyển đổi đất nông nghiệp.
Kiên quyết không chuyển đổi đất nông nghiệp không theo quy hoạch.
3. Về môi trường:
Thành phố quan tâm đến việc giữ gìn cảnh quan sông rạch tự nhiên, cây xanh
trong đô thị. Trên cơ sở đó các dự án, các đồ án quy hoạch đều phải đảm bảo và vượt chỉ
tiêu đất cây xanh theo quy định. Các kênh rạch luôn được đặc biệt cân nhắc xem xét giữ
lại và cải tạo.
Xây dựng hoàn chỉnh hệ thống xử lý nước thải và rác thải theo công nghệ hợp lý,
hiệu quả, hạn chế ảnh hưởng về môi trường.
Trong quy hoạch đô thị, chúng tôi cố gắng giữ lại, cải tạo các kênh rạch, cây xanh
cho đô thị. Sử dụng hiệu quả quỹ đất theo hình thức đô thị nén, tích hợp các không gian
thương mại dịch vụ, ở, công ích, giải trí.. trong một khoảng cách phù hợp. Hạn chế giao
thông cá nhân bằng việc phát triển mạng lưới giao thông công cộng.
Trong các công trình, chúng tôi khuyến khích các chủ đầu tư khai thác tốt về
thông gió, ánh sáng tự nhiên trong công trình. Sử dụng các thiết bị, công nghệ tiết kiệm
năng lượng, vật liệu xây dựng phù hợp, khuyến khích đưa nhiều cây xanh vào công trình.
4. Về an sinh xã hội:
Thành phố hướng đến việc xây dựng đồng bộ hệ thống công trình hạ tầng xã hội
chất lượng, trật tự xã hội và giải quyết việc làm. Tạo sự cân bằng hài hòa về lợi ích, để
người dân sẽ là đối tượng được hưởng lợi nhiều nhất từ sự phát triển của đô thị.
Thành phố chú trọng vào việc đào tạo và giới thiệu việc làm cho người dân, đặc
biệt là người dân trong các vùng nông thôn.
Tập trung quy hoạch và xây dựng giao thông nông thôn. Phát triển các vùng công
nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, du lịch sinh thái, để khuyến khích nông dân vừa sản xuất
nông nghiệp vừa đa dạng hóa ngành nghề và tăng thu nhập tại địa phương.
5. Về tính đặc trưng của đô thị:
Cần Thơ sẽ cố gắng để tôn tạo và phát triển bản sắc của một đô thị sông nước.
Trước đây, dòng sông được xem là trung tâm, là trục phát triển chính hình thành các làng
xã, khu dân cư, đô thị trong vùng đồng bằng sông Cửu Long. Là hệ thống giao thông có
vai trò rất quan trọng trong việc kết nối giữa đô thị, nông thôn, và các vùng miền. Chính
vì lẽ đó từ lịch sử, văn hóa, lối sống đến cấu trúc, hình dáng, kiến trúc đô thị đều có sự
ảnh hưởng và phát triển gắn kết với dòng sông.
Do đó, ngày nay để xây dựng một thành phố có bản sắc mang tính đặc trưng, tôi
nhận thấy rằng cần phải bắt đầu từ các dòng sông.
Trên cơ sở đó, Thành phố chủ trương lấy các dòng sông để hình thành các trục
cảnh quan cho đô thị, là không gian quan trọng trong cấu trúc của đô thị. Chúng tôi chủ
trương giữ lại toàn bộ hệ thống kênh rạch hữu dụng để tôn tạo thông qua việc xây dựng
bờ kè cứng hoặc kè mềm dọc tuyến kênh rạch, bố trí các không gian cây xanh, lối đi bộ
và đường giao thông dọc các tuyến kè, từ đó hình thành những không gian xanh xuyên
suốt tạo hành lang sinh thái đan xen trong đô thị. Qua đó tạo cơ hội để cư dân đô thị tiếp
cận và gần gũi với dòng sông, tổ chức các hoạt động xã hội, vui chơi giải trí, thư giãn, thể
dục thể thao, tạo các trục đi bộ đặc trưng dọc các bờ sông trong đô thị.
Sông nước, cây xanh sẽ lại trở thành không gian quen thuộc cho người dân đô thị.
Không chỉ phát triển các hoạt động sinh hoạt gắn với sông nước, chúng tôi khuyến khích
và tập trung xây dựng lại những hoạt động kinh tế, du lịch gắn với sông nước. Chính hình
ảnh “trên bến dưới thuyền” mới thật sự thể hiện tính chất của một đô thị sông nước. Để
làm sống lại những hoạt động trên, trong quy hoạch đã và sẽ chú ý đến việc phát triển hệ
thống giao thông đường thủy, du lịch nghỉ dưỡng sinh thái, và đa dạng hóa hoạt động gắn
kết với không gian sông nước.
Quy hoạch cũng sẽ hướng đến các quy định về hình thể các công trình kiến trúc
và chủng loại cây xanh bố trí trong đô thị. Đối với công trình, ngoài việc bảo tồn các di
tích, công trình có ý nghĩa, chúng tôi cố gắng nghiên cứu đề xuất các hình thức kiến trúc
phù hợp với đặc điểm tự nhiên, khí hậu của thành phố trong các công trình mới. Hình
thành những đặc điểm riêng cho các công trình, với mong muốn sẽ tạo được một sự đặc
trưng phù hợp với sông nước với cảnh quan đô thị và với môi trường sống hiện đại.
Đối với cây xanh, chúng tôi chủ trương “Đưa vườn cây ăn trái ở nông thôn ra
thành thị” bằng việc nghiên cứu và phát triển các chủng loại cây ăn trái, các giống cây
đặc trưng và các loại hoa để có thể trồng và phát triển trong điều kiện đô thị. Tạo ra
những không gian xanh gần gũi, tự nhiên và nhiều ý nghĩa đúng với tính chất của một đô
thị miệt vườn sông nước Cửu Long.
Tóm lại, vấn đề phát triển đô thị bền vững và có đặc trưng là các nội dung rất
quan trọng trong định hướng quy hoạch xây dựng của thành phố. Chúng tôi cố gắng khai
thác tốt các thế mạnh của thành phố để phát triển nhanh, phát triển cao hơn, nhưng không
phá vỡ sự cân bằng trong đô thị và không làm mất đi bản sắc của một đô thị vùng sông
nước. Chính sự phát triển hài hòa giữa kinh tế gắn kết trong mối tương quan với an sinh
xã hội, với môi trường được lồng ghép với tính đặc trưng của đô thị đã tạo nên một
khung phát triển toàn diện và vững chắc tạo tính bền vững cho đô thị.
