Đổi mới chế độ cử tuyển đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực tại chỗ người dân tộc thiểu số

VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 428 (Kì 2 - 4/2018), tr 7-11<br /> <br /> ĐỔI MỚI CHẾ ĐỘ CỬ TUYỂN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU<br /> PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CHỖ NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ<br /> Hà Đức Đà - Trương Khắc Chu<br /> Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam<br /> Ngày nhận bài: 05/03/2018; ngày sửa chữa: 07/03/2018; ngày duyệt đăng: 16/03/2018.<br /> Abstract: The nomination is a priority policy of our government for the development of local<br /> human resources of the ethnic minorities. Innovation of the nomination system to improve the<br /> quality and effectiveness of nomination policy with aim to develop the local human resources for<br /> ethnic minority learners at universities and colleges is required. The paper mentions relationship<br /> between nomination policy and the development of human resources for ethnic minority areas as<br /> well as overviews the status of the recruitment system in ethnic minority areas since 1990. Also,<br /> the article proposes some solutions to improve quality of nomination regime in current context.<br /> Keywords: Selection, nomination, ethnic minorities, human resources.<br /> xong trở về địa phương phục vụ” [1]. Thuật ngữ “cử<br /> tuyển”, “chế độ cử tuyển” được sử dụng lần đầu tiên tại<br /> Thông tư Liên tịch số 04/2001/TTLT-BGDĐTBTCCBCP-UBDTMN, ngày 26/02/2001, hướng dẫn<br /> tuyển sinh vào đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên<br /> nghiệp theo chế độ cử tuyển.<br /> - Cử tuyển là việc tuyển sinh không qua thi tuyển vào<br /> đại học, cao đẳng, trung cấp để đào tạo cán bộ, công<br /> chức, viên chức theo yêu cầu nhiệm vụ, vị trí việc làm và<br /> chỉ tiêu biên chế của các đơn vị sự nghiệp công lập ở<br /> vùng có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn và các<br /> DTTS chưa có hoặc có rất ít cán bộ đạt trình độ đại học,<br /> cao đẳng, trung cấp.<br /> - Chính sách cử tuyển là một chủ trương của Chính<br /> phủ nhằm mục đích ưu tiên phát triển nguồn nhân lực tại<br /> chỗ, người DTTS cho các vùng có điều kiện KT-XH đặc<br /> biệt khó khăn và những DTTS không có hoặc có rất ít<br /> người có trình độ đại học, cao đẳng, trung cấp.<br /> - Chế độ cử tuyển là những quy định (pháp lí) của<br /> chính sách cử tuyển, với các nội dung chủ yếu: Tuyển<br /> sinh cử tuyển; tổ chức và kinh phí đào tạo; xét tuyển vào<br /> vị trí việc làm cho người được cử đi học sau khi tốt<br /> nghiệp; bồi hoàn học bổng, chi phí đào tạo đối với người<br /> được cử đi học theo chế độ cử tuyển sau khi tốt nghiệp<br /> không chấp hành sự phân công công tác.<br /> Trong bối cảnh CNH, HĐH đất nước và hội nhập<br /> quốc tế hiện nay, chính sách cử tuyển cần phải được đổi<br /> mới cả về chất và lượng. Điều này được khẳng định trong<br /> Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020: “Đổi mới,<br /> nâng cao hiệu quả các chính sách cử tuyển dành cho con<br /> em các DTTS vào học tại các trường đại học, cao đẳng<br /> và trung học chuyên nghiệp” [1], góp phần thực hiện mục<br /> <br /> 1. Mở đầu<br /> Nghị quyết số 52/NQ-CP, ngày 15/6/2016 của Chính<br /> phủ về đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực các dân tộc<br /> thiểu số (DTTS) giai đoạn 2016-2020, định hướng đến<br /> năm 2030 đã khẳng định: “Số lượng, cơ cấu và chất<br /> lượng đội ngũ cán bộ DTTS chưa theo kịp sự phát triển<br /> và yêu cầu thực tiễn”, vì vậy “Phát triển nguồn nhân lực<br /> nói chung và nguồn nhân lực các DTTS là một trong 3<br /> khâu đột phá chiến lược của đất nước”.<br /> Cử tuyển là chủ trương lớn, lâu dài của Đảng và Nhà<br /> nước nhằm ưu tiên phát triển nguồn nhân lực tại chỗ,<br /> người DTTS đảm bảo sự bình đẳng và công bằng giữa<br /> các dân tộc. Chính sách cử tuyển được ban hành và thực<br /> hiện từ những năm 90 của thế kỉ XX, trong quá trình thực<br /> hiện chính sách luôn được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung<br /> hoặc ban hành mới nhằm đáp ứng yêu cầu nhân lực phát<br /> triển KT-XH ở vùng DTTS và miền núi ở mỗi giai đoạn<br /> nhất định.<br /> Đổi mới chế độ cử tuyển nâng cao chất lượng, hiệu quả<br /> chính sách cử tuyển, phát triển nguồn nhân lực tại chỗ,<br /> người DTTS có trình độ đại học, cao đẳng, trung cấp là<br /> vấn đề cần được nghiên cứu giải quyết. Bài viết góp phần<br /> giải quyết những vấn đề: mối quan hệ chế độ cử tuyển với<br /> phát triển nguồn nhân lực người DTTS; thực trạng thực<br /> hiện chế độ cử tuyển từ năm 1990 đến nay và một số giải<br /> pháp đổi mới chế độ cử tuyển trong bối cảnh hiện nay.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Cử tuyển và chế độ cử tuyển<br /> Để phát triển nguồn nhân lực tại chỗ, người DTTS<br /> cho những vùng có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn,<br /> từ những năm 90 của thế kỉ XX, Đảng và Nhà nước đã<br /> có chính sách “tuyển sinh người dân tộc theo địa chỉ, học<br /> 7<br /> <br /> Email: haducda@gmail.com<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 428 (Kì 2 - 4/2018), tr 7-11<br /> <br /> tiêu phát triển trí lực người DTTS của Nghị quyết số<br /> 52/NQ-CP: “Phấn đấu đến năm 2020, số sinh viên người<br /> DTTS (đại học, cao đẳng) đạt từ 130-150 sinh viên/vạn<br /> dân (người DTTS), nhóm dân tộc có chất lượng nguồn<br /> nhân lực rất thấp đạt tối thiểu 130 sinh viên/vạn dân; năm<br /> 2030 đạt từ 200-250 sinh viên/vạn dân”.<br /> 2.2. Tình hình thực hiện chế độ cử tuyển từ năm 1990<br /> đến nay<br /> Chế độ cử tuyển vào đại học, cao đẳng, trung cấp bắt<br /> đầu được thực hiện từ năm 1990 đến nay. Sau gần 30<br /> năm thực hiện chế độ cử tuyển, hàng chục ngàn học sinh<br /> là người các DTTS và người Kinh mà gia đình định cư ở<br /> vùng KT-XH đặc biệt khó khăn được cử đi học và hoàn<br /> thành chương trình đào tạo đại học, cao đẳng, trung cấp<br /> trở về tham gia phát triển KT-XH ở vùng DTTS và miền<br /> núi; nhiều người phát triển tốt, trở thành những cán bộ<br /> chủ chốt trong hệ thống chính trị, những doanh nhân và<br /> người lao động có trình độ đại học, cao đẳng, trung cấp;<br /> vấn đề thiếu hụt cán bộ có trình độ ở vùng DTTS và miền<br /> núi đã được khắc phục một phần.<br /> Kết quả thực hiện chế độ cử tuyển từ 1990 đến nay<br /> được khái lược ở một số khía cạnh chủ yếu sau:<br /> - Thứ nhất, công tác tuyển sinh cử tuyển: Từ năm<br /> 1990-2006, những quy định về chế độ cử tuyển thực hiện<br /> theo Quyết định số 72 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là<br /> Chính phủ) năm 1990, Thông tư Liên tịch số 04 năm<br /> 2001 [1], [2]. Trong giai đoạn này, số lượng học sinh cử<br /> tuyển vào tạo đại học, cao đẳng, trung cấp theo kế hoạch<br /> là 16.541 chỉ tiêu, thực hiện được 14.476 (87,52%). Tuy<br /> nhiên, do nguồn tuyển chưa đáp ứng được yêu cầu nên<br /> còn sự chênh lệch khá lớn giữa các dân tộc về số lượng<br /> cử tuyển, chẳng hạn: dân tộc có học sinh cử tuyển nhiều<br /> nhất là Tày 1.454 em (10,4%); 14 dân tộc có trên 100 học<br /> sinh cử tuyển; 22 dân tộc có dưới 100 học sinh cử tuyển;<br /> 11 dân tộc có dưới 10 học sinh cử tuyển và 5 dân tộc chưa<br /> có học sinh cử tuyển là Ngải, Lự, Si La, Brâu, Ơ Đu; dân<br /> tộc Kinh có 613 học sinh cử tuyển (8,41%) [3].<br /> Bắt đầu từ năm 2007, những quy định chế độ cử<br /> tuyển thực hiện theo Nghị định 134 của Chính phủ [4],<br /> và Nghị định 49 của Chính phủ [5]. Nghị định 134 và<br /> Nghị định 49 đã sửa đổi, bổ sung một số quy định cụ thể<br /> về chế độ cử tuyển cho phù hợp với yêu cầu thời kì mới.<br /> Trong giai đoạn từ 2007-2013, số học sinh cử tuyển vào<br /> tạo đại học, cao đẳng, trung cấp theo kế hoạch là 14.463<br /> chỉ tiêu, thực hiện được 12.776 (88,34%) và 1.305 chỉ<br /> tiêu trung cấp, thực hiện được 1.076 (82,45%) [6], [7].<br /> Từ khi chế độ cử tuyển thực hiện theo Nghị định 134<br /> và Nghị định 49, số lượng học sinh cử tuyển tăng rất<br /> <br /> nhanh, song đến năm 2013 lại bắt đầu giảm nhanh, cụ<br /> thể: Năm 2014 cử tuyển 514 học sinh; năm 2015 cử<br /> tuyển 225 học sinh; năm 2016 cử tuyển 313 học sinh và<br /> từ năm 2014 một số địa phương vùng DTTS đã không<br /> thực hiện chế độ cử tuyển: năm 2014 các tỉnh Bắc Kạn,<br /> Phú Thọ, Đắk Nông, Bà Rịa - Vũng Tàu và Hậu Giang;<br /> năm 2015 các tỉnh Ninh Bình, Cao Bằng, Bắc Kạn, Phú<br /> Thọ, Thanh Hóa, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Bình<br /> Định, Phú Yên, Kon Tum, Đắk Nông, Lâm Đồng, Bà Rịa<br /> - Vũng Tàu, An Giang, Kiên Giang, Hậu Giang và Cà<br /> Mau;… Đến năm 2017, còn 8 tỉnh, thành phố tiếp tục cử<br /> học sinh đi học theo chế độ cử tuyển: Hà Giang, Lạng Sơn,<br /> Điện Biên, Hòa Bình, Phú Yên, Ninh Thuận, Trà Vinh, Bạc<br /> Liêu với tổng chỉ tiêu tuyển sinh là 78 học sinh [3].<br /> - Thứ hai, quá trình đào tạo sinh viên cử tuyển: Theo đề<br /> nghị của các địa phương, các nhóm ngành đào tạo cử tuyển<br /> chủ yếu tập trung vào các ngành mà địa phương có nhu cầu,<br /> như: Sư phạm 26,3%; Y tế 24,8%; Kinh tế 17,3%; Kĩ thuật<br /> 15,5%; Nông Lâm 11,2% [3] (xem biểu đồ):<br /> <br /> Ghi chú: XHNV: Xã hội nhân văn; NT-TDTT:<br /> Nghệ thuật - thể dục thể thao; SV: Sinh viên<br /> (Nguồn: Bộ GD-ĐT)<br /> Biểu đồ. Nhóm ngành đào tạo sinh viên cử tuyển<br /> Chất lượng đào tạo sinh viên cử tuyển có kết quả học<br /> tập đạt ở mức tương đối thấp so với mức trung bình của<br /> sinh viên cùng trường. Tỉ lệ học sinh cử tuyển đạt học lực<br /> xuất sắc chỉ chiếm khoảng 2%, loại giỏi 5,7%; loại khá<br /> 8,7%; trung bình 54%; yếu 17,2%; kém 2,3% [6], [7].<br /> - Thứ ba, tiếp nhận và xét tuyển vào vị trí việc làm:<br /> là đầu ra của chính sách cử tuyển, là vấn đề mà nhiều địa<br /> phương thực hiện cử tuyển chưa giải quyết tốt được.<br /> Chẳng hạn, từ năm 2007-2010, có 3.169 sinh viên cử<br /> tuyển tốt nghiệp, mới tiếp nhận và bố trí việc làm được<br /> 2.027 người (63,9%) [3]; từ năm 2011-2016, có 4.517<br /> sinh viên cử tuyển tốt nghiệp, tiếp nhận và bố trí việc làm<br /> 8<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 428 (Kì 2 - 4/2018), tr 7-11<br /> <br /> được 1.633 người. Ví dụ về tỉ lệ xét tuyển vào vị trí việc<br /> làm ở một số địa phương như: Bà Rịa - Vũng Tàu đạt<br /> 100%; Quảng Bình 90,6%; Gia Lai 86,9%; Điện Biên<br /> 82,96%; Kon Tum 18,06%; Cà Mau 26,92%; Thái<br /> Nguyên 32,26%… [6], [7].<br /> Như vậy, có thể thấy, sau gần 30 thực hiện chế độ cử<br /> tuyển nguồn nhân lực tại chỗ, người DTTS được đào tạo<br /> trình độ tạo đại học, cao đẳng, trung cấp liên tục tăng, đáp<br /> ứng được một phần nhu cầu nhân lực để phát triển KT-XH<br /> vùng DTTS và miền núi. Tuy nhiên, quá trình thực hiện chế<br /> độ cử tuyển trong thời gian qua bộc lộ những bất cập, tồn tại<br /> cần nghiên cứu và có giải pháp khắc phục:<br /> + Công tác tuyển sinh cử tuyển chưa đảm bảo số<br /> lượng (thực tuyển luôn thấp hơn chỉ tiêu); nhiều trường<br /> hợp chưa đúng quy định về vùng cử tuyển; chưa đúng<br /> quy định về đối tượng cử tuyển. Nguyên nhân chủ yếu ở<br /> khâu kế hoạch tuyển sinh chưa phản ánh đúng thực tế,<br /> chưa dự báo đúng về nguồn tuyển và những quy định<br /> trong chính sách cử tuyển chưa thống nhất, nhiều đầu<br /> mối chỉ đạo thực hiện dẫn đến chồng chéo, hiệu quả thấp.<br /> + Công tác đào tạo học sinh, sinh viên cử tuyển: Chất lượng<br /> đào tạo sinh viên cử tuyển thấp; một số sinh viên không tốt<br /> nghiệp khi kết thúc thời gian học, phải kéo dài thời gian học;<br /> một số sinh viên bỏ học do học yếu hoặc xin chuyển từ đại học<br /> xuống cao đẳng; một số sinh viên tự ý bỏ học, hoặc bị kỉ luật<br /> buộc thôi học [3]. Nguyên nhân chủ yếu do năng lực đầu vào<br /> <br /> cử tuyển kéo dài thời gian học đại học, cao đẳng, trung<br /> cấp vẫn được hưởng chế độ tài chính làm tăng nguồn chi<br /> cho địa phương; việc bồi hoàn kinh phí khó thực hiện.<br /> Nguyên nhân do chưa dự báo chính xác nhu cầu vị trí<br /> việc làm của địa phương; do chính sách của hệ thống<br /> chính trị có sự thay đổi, đặc biệt là Luật Công chức và<br /> Luật Viên chức quy định về vị trí việc làm là rào cản<br /> cho việc xét tuyển vị trí việc làm cho sinh viên cử tuyển<br /> tốt nghiệp đại học, cao đẳng; do số lượng sinh viên cử<br /> tuyển trong quá trình đào tạo có sự biến động,…<br /> + Những quy định về chế độ cử tuyển trong chính<br /> sách cử tuyển chưa rõ ràng, cụ thể, mâu thuẫn,... khó<br /> khăn cho thực hiện; quy định chưa phù hợp với yêu cầu<br /> của thời kì mới. Đồng thời những chính sách hỗ trợ thực<br /> hiện chế độ cử tuyển thay đổi tác động đến việc thực hiện<br /> chế độ cử tuyển như: chính sách tài chính, chính sách hỗ<br /> trợ học phẩm,…<br /> 2.3. Một số giải pháp đổi mới thực hiện chế độ cử tuyển<br /> Về nguyên tắc, đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả<br /> thực hiện chế độ cử tuyển đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ<br /> ở tất cả các giai đoạn: Tuyển sinh cử tuyển; đào tạo học<br /> sinh, sinh viên cử tuyển; tiếp nhận, xét tuyển vào vị trí<br /> việc làm; và các yếu tố liên quan (bên trong và bên ngoài,<br /> pháp lí và thực tiễn) ảnh hưởng đến quá trình thực thi chế<br /> độ và chính sách cử tuyển (xem mô hình):<br /> <br /> (Chú giải: PT: Phổ thông; HK: Hạnh kiểm; XHNV: Xã hội nhân văn; NT-TDTT: Nghệ thuật - Thể dục thể thao;<br /> ĐH, CĐ, TC: đại học, cao đẳng, trung cấp)<br /> Mô hình. Quy trình thực hiện chế độ cử tuyển<br /> của học sinh cử tuyển chưa đáp ứng yêu cầu năng lực đầu vào<br /> của sinh viên hệ đào tạo đại học, cao đẳng, trung cấp.<br /> + Công tác tiếp nhận, xét tuyển vào vị trí việc làm cho<br /> sinh viên cử tuyển tốt nghiệp và chế độ chính sách tài<br /> chính: Hầu hết các địa phương có học sinh, sinh viên cử<br /> tuyển đều chưa xét tuyển vào vị trí việc làm hết số học<br /> sinh, sinh viên tốt nghiệp; các tỉnh vùng DTTS và miền<br /> núi là các tỉnh còn khó khăn, việc cân đối nguồn tài chính<br /> cho học sinh, sinh viên cử tuyển khó khăn; số sinh viên<br /> <br /> Trên cơ sơ tình hình thực hiện chế độ cử tuyển trong<br /> những năm qua và yêu cầu thực tiễn, bài viết đề xuất một<br /> số giải pháp chủ yếu đổi mới thực hiện chế độ cử tuyển<br /> trong giai đoạn hiện tới:<br /> 2.3.1. Đổi mới việc xây dựng Kế hoạch thực hiện chế độ<br /> cử tuyển<br /> Kế hoạch thực hiện chính sách cử tuyển của mỗi địa<br /> phương là khâu quan trọng đầu tiên đảm bảo chế độ cử<br /> <br /> 9<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 428 (Kì 2 - 4/2018), tr 7-11<br /> <br /> tuyển được thực hiện đúng quy định của chính sách cử<br /> tuyển. Kế hoạch cử tuyển được xây dựng theo đúng quy<br /> trình khoa học, phù hợp và khả thi sẽ nâng cao hiệu quả<br /> chính sách và khắc phục những tồn tại, bất cập như:<br /> không đảm bảo chỉ tiêu, chưa đúng đối tượng, chưa đảm<br /> bảo chất lượng đầu vào để đào tạo, chưa phù hợp vị trí<br /> việc làm và lãng phí ngân sách nhà nước.<br /> - Mục đích: Xây dựng được bản kế hoạch cử tuyển<br /> của địa phương (01 năm/ 5 năm) khoa học, đúng quy<br /> định của pháp luật, phù hợp và khả thi.<br /> - Nội dung: Bản kế hoạch cử tuyển của địa phương<br /> cần thể hiện đủ nội dung sau: Đánh giá đúng bối cảnh,<br /> thuận lợi, khó khăn khi thực hiện chế độ cử tuyển; dự báo<br /> sát đúng nguồn cử tuyển, chỉ tiêu cần cử tuyển, sự biến<br /> động trong quá trình đào tạo học sinh, sinh viên; dự báo<br /> khả năng tiếp nhận và xét tuyển vị trí việc làm sau khi<br /> sinh viên cử tuyển tốt nghiệp trở về địa phương; khả năng<br /> tài chính của địa phương; xác định đúng mục tiêu, nhiệm<br /> vụ, các chỉ tiêu chủ yếu của kế hoạch cử tuyển (01 năm/<br /> 5 năm) và các phương hướng, giải pháp để thực hiện các<br /> mục tiêu của kế hoạch; thực hiện kế hoạch cử tuyển; tổng<br /> kết, kiểm tra, giám sát, đánh giá và điều chỉnh kế hoạch<br /> cho phù hợp với tình hình thực tế.<br /> 2.3.2. Đổi mới công tác tuyển sinh cử tuyển<br /> Tuyển sinh cử tuyển là khâu quan trọng đầu tiên của<br /> quy trình thực hiện chế độ cử tuyển. Chất lượng và số<br /> lượng tuyển sinh (nhân tố đầu vào) tác động trực tiếp đến<br /> chất lượng đào tạo; năng lực của cán bộ, công chức, viên<br /> chức là đối tượng cử tuyển; và đảm bảo tính công bằng,<br /> hiệu quả của chính sách cử tuyển.<br /> <br /> bởi vậy mục đích đổi mới công tác đào tạo nhằm nâng<br /> cao chất lượng học sinh dự bị đại học và sinh viên đại<br /> học, cao đẳng, trung cấp hệ cử tuyển đáp ứng yêu cầu<br /> năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của<br /> vùng DTTS và miền núi.<br /> - Nội dung: 1) Nội dung, phương thức đào tạo dự bị<br /> đại học đối với học sinh hệ cử tuyển: xây dựng nội dung,<br /> chương trình đào tạo nâng cao kiến thức riêng cho học<br /> sinh dự bị đại học hệ cử tuyển, bao gồm chương trình đào<br /> tạo 1 năm và chương trình đào tạo 2 năm (theo quy định<br /> của chế độ cử tuyển). Xây dựng nội dung, chương trình<br /> giáo dục đặc thù gồm nội dung, chương trình nâng cao<br /> năng lực ngôn ngữ tiếng Việt (áp dụng cho tất cả học sinh<br /> dự bị đại học hệ cử tuyển người DTTS, theo học ngành,<br /> nghề thuộc lĩnh vực tự nhiên hay xã hội đều phải tham<br /> gia học chương trình nâng cao năng lực ngôn ngữ tiếng<br /> Việt) và nội dung, chương trình nâng cao năng lực công<br /> nghệ thông tin; 2) Đổi mới nội dung, phương thức đào<br /> tạo chính thức đối với sinh viên đại học, cao đẳng, trung<br /> cấp hệ cử tuyển gồm: nội dung, chương trình đào tạo<br /> chung theo quy định. Xây dựng nội dung, chương trình<br /> bổ trợ cho sinh viên hệ cử tuyển gồm: chương trình bổ<br /> trợ nâng cao kiến thức chung của chương trình đào tạo;<br /> chương trình đặc thù để nâng cao năng lực ngôn ngữ<br /> tiếng Việt, công nghệ thông tin, ngoại ngữ.<br /> 2.2.4. Đổi mới công tác tiếp nhận, xét tuyển vị trí việc làm:<br /> - Mục đích: Tiếp nhận, xét tuyển vào vị trí việc làm<br /> đối với sinh viên hệ cử tuyển tốt nghiệp trở về địa phương<br /> là kết quả của thực hiện chế độ cử tuyển. Sự giảm nhanh<br /> về số lượng học sinh cử tuyển; nhiều tỉnh dừng thực hiện<br /> chế độ cử tuyển một lí do rất cơ bản là tiếp nhận song<br /> không xét tuyển vào vị trí việc làm hết số sinh viên cử<br /> tuyển tốt nghiệp (cử mà không tuyển). Do vậy, giải pháp<br /> nhằm mục đích giúp cho các địa phương tiếp nhận và sử<br /> dụng có hiệu quả đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức<br /> thuộc hệ cử tuyển.<br /> - Nội dung: Tiếp nhận, xét tuyển vào vị trí việc làm<br /> hết số sinh viên cử tuyển tốt nghiệp trở về địa phương;<br /> nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực thực<br /> hiện chức năng, nhiệm vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức,<br /> viên chức thuộc hệ cử tuyển.<br /> - Cách thực hiện: 1) Trong kế hoạch thực hiện chế độ<br /> cử tuyển của địa phương cần dự báo: số lượng, cơ cấu, tỉ<br /> lệ, chức danh nghề nghiệp,... cần xét tuyển vào vị trí việc<br /> làm trong các cơ quan, đơn vị của tỉnh để xác định biên<br /> chế dự phòng làm cơ sở xét tuyển vào vị trí việc làm cho<br /> sinh viên cử tuyển tốt nghiệp (Theo quy định của Thông<br /> <br /> - Mục đích: Xây dựng được phương án tuyển sinh cử<br /> tuyển của địa phương đảm bảo công tác tuyển sinh: đủ<br /> chỉ tiêu; đúng đối tượng; học sinh cử tuyển có kiến thức<br /> phổ thông cơ bản đáp ứng yêu cầu đầu vào của ngành<br /> nghề đào tạo; đáp ứng nhu cầu vị trí việc làm theo ngành<br /> nghề, trình độ đào tạo theo yêu cầu của địa phương sau<br /> khi tốt nghiệp.<br /> - Nội dung: Tiêu chuẩn hóa các yêu cầu (điều kiện) về<br /> đối tượng cử tuyển để thực hiện tuyển sinh cử tuyển về:<br /> Thành phần dân tộc và khu vực cư trú; trình độ kiến thức<br /> phổ thông của đối tượng cử tuyển; tuổi đời, sức khỏe và vị<br /> trí việc làm của đối tượng cử tuyển; tiêu chuẩn sơ tuyển<br /> đối với các ngành, nghề có yêu cầu sơ tuyển.<br /> 2.2.3. Đổi mới công tác đào tạo học sinh, sinh viên cử tuyển<br /> - Mục đích: Đào tạo là khâu quan trọng quyết định<br /> chất lượng cán bộ thuộc hệ cử tuyển sau khi tốt nghiệp,<br /> <br /> 10<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 428 (Kì 2 - 4/2018), tr 7-11<br /> <br /> tư liên tịch số 02/2014 [14]); 2) Có chiến lược thực hiện<br /> Nghị quyết 52 của Chính phủ năm 2016 và Quyết định<br /> 402 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ; 3) Xây dựng<br /> kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán<br /> bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm<br /> trong các tổ chức, cơ quan, đơn vị đối với đối tượng cử<br /> tuyển mới tuyển dụng, đang công tác tại địa phương.<br /> 3. Kết luận<br /> Chế độ cử tuyển nhằm phát triển nguồn nhân lực tại<br /> chỗ người DTTS là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước,<br /> không chỉ có ý nghĩa chính trị mà còn có ý nghĩa nhân văn.<br /> Tuy nhiên, quá trình thực hiện chế độ cử tuyển còn có<br /> những bất cập, chưa phù hợp. Việc thực hiện đồng bộ cả 4<br /> giải pháp: Xây dựng kế hoạch (tập trung xây dựng kế<br /> hoạch địa phương); đổi mới công tác tuyển sinh cử tuyển;<br /> đổi mới công tác đào tạo học sinh, sinh viên cử tuyển; đổi<br /> mới công tác tiếp nhận, xét tuyển vị trí việc làm, sẽ góp<br /> phần đổi mới thực hiện chế độ cử tuyển, đáp ứng được nhu<br /> cầu cán bộ tại chỗ, người DTTS. Trong bối cảnh cách<br /> mạng công nghiệp 4.0, để thực hiện chính sách cử tuyển<br /> có chất lượng, hiệu quả khắc phục xu thế giảm số lượng<br /> học sinh cử tuyển, giảm số địa phương thực hiện chế độ<br /> cử tuyển, thực hiện Nghị quyết 52 của Chính phủ và Quyết<br /> định 402 của Thủ tướng Chính phủ cần ban hành chính sách<br /> cử tuyển mới thay thế Nghị định 134 và Nghị định 49.<br /> <br /> [5] Chính phủ (2015). Nghị định số:49/2015/NĐ-CP,<br /> ngày 15/5/2015, của Chính phủ về Sửa đổi, bổ sung<br /> một số điều của Nghị định số 134/2006/NĐ-CP,<br /> ngày 14/11/2006 của Chính phủ quy định chế độ cử<br /> tuyển vào các cơ sở giáo dục trình độ đại học, cao<br /> đẳng, trung cấp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.<br /> [6] Báo cáo Hội đồng Dân tộc (Quốc hội khóa XIII), số<br /> 79/HĐDT13, ngày 11/11/2011 về Kết quả giám sát<br /> việc thực hiện chính sách tuyển sinh, đào tạo và sử<br /> dụng cán bộ theo hình thức cử tuyển.<br /> [7] Ủy ban Dân tộc (2016). Báo cáo số172/BC-UBDT,<br /> ngày 26/12/2016 của Ủy ban Dân tộc về Cử tuyển và bố<br /> trí việc làm cho sinh viên cử tuyển giai đoạn 2011-2015.<br /> [8] Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (2008). Công<br /> văn số 1778/LĐTBXH-TCDN, ngày 26/5/2008, của<br /> Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về Hướng dẫn<br /> thực hiện chính sách cử tuyển.<br /> [9] Thủ tướng Chính phủ (2008). Công văn số1813/TTgKTTH, ngày 27/10/2008 của Thủ tướng Chính phủ về<br /> hỗ trợ kinh phí đào tạo học sinh cử tuyển.<br /> [10] Thủ tướng Chính phủ (2013). Quyết định số 449/QĐTTg, ngày 12/03/2013 của Thủ tướng Chính phủ về<br /> Phê duyệt chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020.<br /> [11] Thủ tướng Chính phủ (2016). Quyết định số<br /> 402/QĐ-TTg, ngày 14/03/2016, của Thủ tướng<br /> Chính phủ về Phê duyệt Đề án Phát triển đội ngũ cán<br /> bộ, công chức, viên chức người dân tộc thiểu số trong<br /> thời kì mới.<br /> <br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1] Hội đồng Bộ trưởng (1990). Quyết định số 72-HĐBT,<br /> ngày 13/03/1990 của Hội đồng Bộ trưởng về một số<br /> chủ trương, chính sách cụ thể phát triển kinh tế - xã<br /> hội miền núi.<br /> [2] Ban tổ chức cán bộ Chính phủ - Bộ GD-ĐT - Ủy ban<br /> Dân tộc và Miền núi (2001). Thông tư<br /> Liên tịch số 04/2001/TTLT-BGD&ĐT-BTCCBCPUBDT&MN của Bộ Giáo dục và Đào tạo - Ban tổ<br /> chức cán bộ Chính phủ - Ủy ban Dân tộc và Miền<br /> núi, ngày 26/02/2001 Hướng dẫn tuyển sinh vào<br /> đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp theo<br /> chế độ cử tuyển.<br /> [3] Bộ GD-ĐT (2005). Báo cáo Hội nghị tổng kết 15<br /> năm thực hiện chính sách cử tuyển (1990-2005); Báo<br /> cáo Hội nghị tổng kết 6 năm thực hiện chính sách cử<br /> tuyển (2006-2013); Báo cáo công tác cử tuyển 20102017 của Vụ Giáo dục Dân tộc.<br /> [4] Chính phủ (2006). Nghị định số 134/2006/NĐ-CP,<br /> ngày 14/11/2006, của Chính phủ về Quy định chế độ<br /> cử tuyển vào các cơ sở giáo dục trình độ đại học, cao<br /> đẳng, trung cấp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.<br /> <br /> [12] Đào Nam Sơn (2004). Nghiên cứu thực trạng tuyển<br /> sinh vào đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp<br /> theo chế độ cử tuyển trong việc đào tạo cán bộ cho<br /> vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn và những<br /> khuyến nghị, Đề tài cấp Bộ, mã số: B2004-81-02.<br /> [13] Bộ Giáo dục và Đào tạo - Bộ Lao động - Thương<br /> binh và Xã hội - Bộ Tài chính (2008). Thông tư liên<br /> tịch số 23/2008/TTLT-BGDĐT-BLĐTBXH-BTC,<br /> ngày 28/4/2008 về hướng dẫn việc chi trả học bổng<br /> chính sách cho học sinh, sinh viên học tại các cơ sở<br /> đào tạo thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.<br /> [14] Bộ Nội vụ - Ủy ban Dân tộc (2014). Thông tư liên<br /> tịch số 02/2014/TTLT-BNV-UBDT, ngày 11/9/2014,<br /> về Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành chính sách<br /> cán bộ, công chức, viên chức người dân tộc thiểu số<br /> quy định tại Điều 11 nghị định 05/2011/NĐ-CP ngày<br /> 14/01/2011 của Chính phủ về công tác dân tộc.<br /> 11<br /> <br />