Đồng biểu hiện protein p53 và ki67 trong ung thư hốc miệng

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐỒNG BIỂU HIỆN PROTEIN P53 VÀ KI67 TRONG UNG THƯ HỐC MIỆNG ............................................. 134<br /> Nguyễn Thị Hồng* ....................................................................................................................................................... 134<br /> ẢNH HƯỞNG CỦA TẨY TRẮNG RĂNG VÀ TÁC DỤNG CỦA CPP-ACFP LÊN ĐỘ CỨNG BỀ MẶT<br /> MEN RĂNG: NGHIÊN CỨU IN VITRO ................................................................................................................. 140<br /> Nguyễn Thị Diễm Hà*, Nguyễn Thị Thư*, Hoàng Tử Hùng*................................................................................... 140<br /> NGUY CƠ SÂU RĂNG CỦA TRẺ 9-10 TUỔI CÓ SÂU RĂNG CAO TẠI QUẬN BÌNH CHÁNH, THÀNH<br /> PHỐ HỒ CHÍ MINH .................................................................................................................................................. 146<br /> Nguyễn Thị Ngọc Diệp*, Ngô Thị Quỳnh Lan** ....................................................................................................... 146<br /> KHẢO SÁT VI KHUẨN VÀ KHÁNG SINH ĐỒ TRONG NHIỄM KHUẨN DO RĂNG TẠI THÀNH PHỐ<br /> CẦN THƠ ..................................................................................................................................................................... 155<br /> Trần Kim Định*, Nguyễn Thị Hồng**......................................................................................................................... 155<br /> HIỆU QUẢ TRẤN AN BỆNH NHI NHA HOA TỪ 2-5 TUỔI VỚI THUỐC MIDAZOLAM THEO ĐƯỜNG<br /> MŨI ................................................................................................................................................................................ 163<br /> Nguyễn Thị Thúy Lan* ................................................................................................................................................ 163<br /> TÌNH TRẠNG NHIỄM KHUẨN NƯỚC VÀ KHÔNG KHÍ Ở CÁC KHU ĐIỀU TRỊ KHOA RHM, ĐHYD169<br /> Đặng Thị Minh Trang*, Ngô Thị Quỳnh Lan* ........................................................................................................... 169<br /> PHÁT HIỆN CÁC TÝP NGUY CƠ CAO CỦA VIRÚT BƯỚU NHÚ NGƯỜI (HPV) TRONG UNG THƯ<br /> NIÊM MẠC MIỆNG ................................................................................................................................................... 177<br /> Trần Thị Kim Cúc* ........................................................................................................................................................ 177<br /> CẢI THIỆN THÓI QUEN VỆ SINH RĂNG MIỆNG CỦA MỘT SỐ HỌC SINH TIỂU HỌC VÀ PHỤ<br /> HUYNH THÔNG QUA TĂNG CƯỜNG GIÁO DỤC SỨC KHỎE RĂNG MIỆNG TẠI NHÀ ...................... 184<br /> Nguyễn Lang Thanh*, Phan Ái Hùng** ....................................................................................................................... 184<br /> KHẢO SÁT GIẢI PHẪU BUỒNG TỦY RĂNG CỐI LỚN THỨ NHẤT............................................................. 193<br /> Ngô Thị Quỳnh Lan*, Lữ Lam Thiên* ........................................................................................................................ 193<br /> ẢNH HƯỞNG CỦA VẠT BAO VÀ VẠT TAM GIÁC ĐỐI VỚI PHẪU THUẬT RĂNG KHÔN HÀM DƯỚI<br /> ........................................................................................................................................................................................ 201<br /> Phan Văn Hữu*, Lê Đức Lánh** .................................................................................................................................. 201<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> 133<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> ĐỒNG BIỂU HIỆN PROTEIN P53 VÀ KI67<br /> TRONG UNG THƯ HỐC MIỆNG<br /> Nguyễn Thị Hồng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Sự sinh sản tế bào không kiểm soát là một trong những cơ chế sinh học quan trọng nhất trong quá<br /> trình sinh ung thư. Protein p53 ngăn cản tế bào sinh sản. Protein Ki67 ở nhân tế bào liên quan chu trình tế bào.<br /> Phương pháp: Để tìm hiểu về sự sinh sản tế bào trong diễn tiến sinh học của ung thư, nghiên cứu<br /> này đánh giá biểu hiện hóa mô miễn dịch của protein p53 và protein Ki67 trong 110 ca ung thư tế bào<br /> gai ở hốc miệng.<br /> Kết quả: Tỉ lệ biểu hiện quá mức protein p53 là 75,5%, của Ki67 là 67,3%. Đồng biểu hiện quá mức<br /> p53/Ki67 chiếm tỉ lệ 54,5%. Có sự tương quan thuận giữa biểu hiện p53 với Ki67, giữa biểu hiện p53 và Ki67<br /> với độ ác tính mô học của bướu.<br /> Kết luận: Nghiên cứu cho thấy vai trò của đồng biểu hiện protein p53 và Ki67 trong quá trình sinh ung<br /> thư ở hốc miệng, và biểu hiện quá mức protein p53 có thể thúc đẩy sự sinh sản tế bào ung thư.<br /> Từ khóa: p53, Ki67, biểu hiện quá mức, đồng biểu hiện, ung thư tế bào gai ở hốc miệng.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> CO-EXPRESSION OF P53 AND KI67 PROTEINS IN ORAL CANCER<br /> Nguyen Thi Hong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 2 - 2011: 134 - 139<br /> Background: Uncontrolled cell proliferation is one of the most important biological mechanisms associated<br /> with oncogenesis. p53 protein controls normal cell proliferation. Ki67 is a cell cycle-associated nuclear protein.<br /> Methods: To explore the status of cell proliferation that may underlie the biologic behavior of oral cancer, the<br /> immunohistochemical expression of p53 and Ki67 proteins was analyzed using paraffin-embedded specimens<br /> obtained from 110 oral squamous cell carcinoma (OSCC) patients.<br /> Results: The results showed a high prevalence of p53 overexpression (75.5%) and elevated Ki67 expression<br /> (67.3%). Co-overexpression of p53/Ki67 was detected in 54.5% cases. A statistically significant positive<br /> correlation was found between the expression of p53 and Ki67, and also between their expression with the<br /> histologic grading of malignancy of the tumours.<br /> Conclusion: This study may suggest that the co-expression of p53 and Ki67 may play a role in oral<br /> carcinogenesis and p53 overexpression may promote cell proliferation in OSCC.<br /> Key words: p53, Ki67, overexpression, co-expression, OSCC.<br /> thường bị đột biến nhất(1). Gen p53 có nhiều chức<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> năng sinh học quan trọng trong tế bào như ngăn<br /> Ung thư hốc miệng (UTHM) có xuất độ và<br /> cản tế bào bị tổn thương DNA sinh sản, khởi<br /> tử suất vẫn còn cao(1). Quá trình hình thành ung<br /> động quá trình sửa chữa DNA, làm tế bào chết<br /> thư là một tiến trình đa giai đoạn, tích lũy nhiều<br /> theo lập trình nếu như tổn thương quá nặng(1).<br /> tổn thương di truyền dẫn đến mất kiểm soát sự<br /> Đột biến gen p53 sản xuất protein p53 đột biến<br /> sinh sản và sự chết của tế bào.<br /> bị mất chức năng, nhưng tồn tại lâu hơn nên<br /> Trong các gen liên quan ung thư, gen p53<br /> phát hiện được qua nhuộm hóa mô miễn dịch.<br /> *: Bộ môn Nha khoa cơ sở, Khoa Răng Hàm Mặt, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh.<br /> Tác giả liên lạc: TS. Nguyễn Thị Hồng, ĐT: 0903810003, Email: nguyopat@hcm.vnn.vn<br /> <br /> 134<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> Biểu hiện quá mức protein này có thể liên quan<br /> với di căn hạch, không đáp ứng xạ trị, tiên lượng<br /> xấu(3,14). Vì vậy, p53 hiện đang là một đích nhắm<br /> quan trọng trong liệu pháp đích(1).<br /> Protein Ki67 trong nhân tế bào được xem là<br /> chất đánh dấu sinh học về sự sinh sản tế bào, do<br /> chỉ hiện diện trong chu trình tế bào(8). UTHM<br /> tăng biểu hiện Ki67 thường có xu hướng kháng<br /> xạ, tái phát và tiên lượng xấu(3,11,12).<br /> Để tìm hiểu sự sinh sản tế bào trong bệnh<br /> sinh và diễn tiến UTHM, nghiên cứu này khảo<br /> sát protein p53 và Ki67 với các mục tiêu sau:<br /> - Xác định tỉ lệ biểu hiện quá mức protein<br /> p53, Ki67, p53/Ki67 trong UTHM.<br /> - Phân tích sự liên quan giữa biểu hiện<br /> protein p53 với Ki67, giữa biểu hiện protein p53<br /> và Ki67 với một số yếu tố lâm sàng, giải phẫu<br /> bệnh của UTHM.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Mẫu nghiên cứu<br /> 110 bệnh nhân ung thư tế bào gai ở hốc<br /> miệng được điều trị tại Bệnh viện Ung bướu Tp.<br /> HCM từ 7/2000 đến tháng 7/2002.<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Cắt ngang, theo dõi.<br /> <br /> Các bước thực hiện<br /> - Hỏi bệnh sử, khám lâm sàng: ghi nhận các dữ<br /> liệu lâm sàng, cận lâm sàng.<br /> - Nhuộm hóa mô miễn dịch: Qui trình nhuộm<br /> hóa mô miễn dịch theo phương pháp phức hợp<br /> avidin-biotin-peroxidase (ABC), sử dụng kit<br /> Histofine (Nichirei, Nhật Bản) và các kháng thể<br /> đơn dòng kháng p53 (DO-7), kháng Ki67 (MIB1)<br /> (Dako, Đan Mạch). Mỗi đợt nhuộm luôn có 2<br /> tiêu bản chứng kèm theo, gồm một chứng<br /> dương chứa lát cắt mô ung thư đã biết có chứa<br /> kháng nguyên cần tìm cho phản ứng dương tính<br /> và một chứng âm thay kháng thể thứ nhất bằng<br /> dung dịch đệm PBS.<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Đánh giá kết quả hóa mô miễn dịch<br /> Tế bào bướu nhuộm dương tính: khi nhân<br /> bắt màu nâu, bất kể cường độ màu đậm nhạt.<br /> Mức độ nhuộm của bướu: được đánh giá<br /> dựa trên tỉ lệ % số tế bào bướu nhuộm dương<br /> tính trên tổng số tế bào bướu.<br /> Do mô bình thường có thể nhuộm dương<br /> tính nên để đánh giá mức độ nhuộm của mô<br /> ung thư cần phải xác định giá trị ngưỡng. Dựa<br /> theo nhiều nghiên cứu trước đây, nghiên cứu<br /> này chọn mức ngưỡng đối với protein p53 là<br /> 10%(3,5,8,14), đối với Ki67 là 20%(3,9). Thang đánh giá<br /> như sau:<br /> Biểu hiện p53 âm tính:0-10%; dương tính 1+:<br /> 11-25%, 2+: 26-50% và 3+: 51-100%(3, 14). Biểu hiện<br /> Ki67 âm tính: 0-20%, dương tính: 21-100%(3).<br /> Theo dõi bệnh đến 10/2004 qua tái khám, điện<br /> thoại và thư từ.<br /> <br /> - Nhập và xử lý dữ liệu<br /> Bằng phần mềm Excel và Stata 8.0. Phân tích<br /> sự liên quan giữa các biến bằng phép kiểm Chi<br /> bình phương, sự tương quan bằng hệ số tương<br /> quan Spearman. Liên quan có ý nghĩa khi<br /> P