Đức nhường nhịn

Chia sẻ: Nguyễn Ngọc Thiên Anh | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

251
lượt xem 62
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khác với nhẫn nhục là giữ lòng bình thản khi gặp những điều trái ý, nghịch lòng. Nhường nhịn có nghĩa là để dành quyền lợi tốt đẹp cho người khác. Nhường nhịn có nghĩa tương tự như bố thí, đều nhường các mình có cho người khác. Nhưng nếu xét một cách kỹ càng, giữa hai khái niệm này vẫn có điểm khác nhau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đức nhường nhịn

Nhường nhịn Khác với nhẫn nhục l à gi ữ l òng bì nh t hản khi gặp những đi ều t r ái ý, nghịch l òng, nhường nhịn có nghĩa l à để dành quyền l ợi t ốt đẹp cho người khác. Nhường nhịn có nghĩa t ương t ự như bố t hí , đều nhường cái m nh có ì cho người khác. Nhưng nếu xét m cách kỹ càng, gi ữa hai khái ni ệm này ột vẫn có đi ểm khác nhau. Bố t hí , t heo ý nghĩa t ổng quát , t hường l à chi a sẻ cái m nh đang có cho người khác và vẫn còn l ại phần nào đó cho m nh. ì ì Nếu trong tay có m tr i ệu đồng, chúng ta có th ể bố th í m phần ba ột ột hoặc m nửa số t i ền đó và mình vẫn còn l ại phần nào. Trong khi đó, ột nhường nhịn l ại hàm nghĩa khác. Nếu nhường cho người khác r ồi , chúng ta sẽ không còn nữa. Ví dụ, để quý Thầy t i ện vi ệc theo dõi gi ờ gi ấc học hành, m Phật t ử ột phát tâm cúng cho chùa m ười cái đồng hồ. Trong khi đó, chùa có đến năm chục người . Vì vậy, tr ừ những người đã có đồng hồ, số còn l ại , quý Thầy chia đều t ừ trên xuống dưới . Chúng ta nằm trong số những người được chia đồng hồ nhưng l ại sẵn sàng nhường cho người khác. Tuy hành động nhường l ại ấy không rõ ràng như bố th í ( vì đồng hồ không phải của mình ) nhưng r ất đáng quý. Vì nhường cho người khác nghĩa là chúng ta chấp nhận không còn trong tay vật ấy nữa. Do đó, so với bố th í , nhường nhịn cao hơn và khó th ực hi ện hơn. Chúng ta bi ết r ằng, trong th ẳm sâu tâm hồn của m người ai cũng bị tâm ỗi vị kỷ chi phối . Chính tâm vị kỷ đã đưa đến những tham lam, sân hận, tranh giành l ẫn nhau gi ữa con người với con người vì đi ều chúng ta mu ốn, người khác cũng mu ốn. Đây là khuynh hướng chung, cả th ế gian này không ai có th ể thoát ra được. Chính vì mu giành gi ật những đi ều t ốt ốn về mình nên chúng ta đụng chạm đến những ham mu của người khác. Đôi ốn khi chỉ là m l ời khen, m danh hi ệu trong l ớp học nhưng vì nhi ều ột ột người cùng mu nên có sự tranh giành với nhau và sinh ra thù oán, chia ốn r ẽ. Con người là như vậy. Và cả th ế gi ới này, cả nhân lo ại này cũng vậy. Không bi ết bao nhiêu tr i ệu năm, bao nhiêu th ế hệ đã đi qua, con người ta cứ đi t ìm sự chia r ẽ trong oán thù vị kỷ như vậy. Chính vì th ế, sẵn sàng nhường nhịn, dành quyền l ợi t ốt đẹp cho người khác là m đi ều ột hoàn toàn không đơn gi ản đối với con người . Trong r ất nhi ều đi ều có th ể nhường nhịn, có bốn đi ều được gọi là ưu th ế để l ập hạnh nhường nhịn. Đó là : Địa vị, t i ền bạc, danh dự và t ình cảm. Trong cuộc đời m con người , ột khát khao địa vị được coi là nỗi khát khao
l ớn nhất, mãnh l i ệt nhất. Để có được địa vị trong xã hội , con người có thể làm nhi ều đi ều t ội l ỗi : giành gi ậït , m u hại l ẫn nhau, tiêu di ệt ư l ẫn nhau. Tất cả đều xuất phát t ừ cái chấp ngã quá l ớn. Cái chấp ngã có quyền l ực làm cho người ta mu n được tôn vinh, mu n có quyền sai khi ến ố ố được nhi ều người khác, nghĩa là mu n có địa vị. Vì là nỗi khát khao l ớn ố của con người nên địa vị tr ở thành m t trong những ưu thế để l ập được ộ hạnh nhường nhịn. Có người chi ếm ưu thế ở vào địa vị đó nhưng sẵn sàng nhường cho người khác vì cảm thấy không cần thi ết. Trong phạm vi hẹp là m t l ớp học, sự nhường nhịn địa vị cũng có thể thực hi ện được. Ch ng ộ ẳ hạn, trong số những người được đưa ra để chọn làm l ớp tr ưởng, chúng ta là người có ưu thế, có đi ều ki ện nhưng l ại t ừ chối vì mu n nhường cho ố người khác. Đó là sự nhường nhịn về địa vị. Sau này l ớn lên, đôi khi có duyên, được giao chức gì đó trong giáo hội nhưng chúng ta không nhận mà nhường cho người khác. Đó cũng là nhường nhịn địa vị. Thực ra, nhường nhịn địa vị là vi ệc r ất khó. Đi ều này tùy thuộc vào m c độ Đạo đức của ứ m i người . Phải có tâm vị tha đến m c nào đó, chúng ta m i có thể ỗ ứ ớ nhường cho người khác những đi ều được coi là khó buông xả trong cuộc đời . Khi còn ở trong chúng, những cạnh tranh về quyền l ợi chưa nhi ều ( chỉ đơn gi ản là vài l ời khen, m t ít vật dụng, m t số t ứ sự cúng dường…), ộ ộ chúng ta có thể nhường nhịn nhau được. Nh ng m t ngày nào đó, khi đã ư ộ l ớn, quyền l ợi nhi ều gấp bội l ần thì vấn đề nhường nhịn sẽ tr ở thành m t thử thách l ớn đối với tâm hồn, đạo đức của chúng ta. Lúc ấy, chỉ có ộ tâm hồn l ớn m i có thể vượt khỏi sự ràng buộc về vật chất của thế gian ớ để nhường nhịn cho người khác. Suy cho cùng, đạo đức con người không phải là vô hạn mà cũng có “cái giá” của nó, có “tr ị số” của nó. Ch khiỉ đối m t với thử thách, chúng ta m i bi ết đạo đức của mình có tr ị giá ặ ớ như thế nào. Có thể hi ểu đi ều này m t cách nôm na qua m t vài ví dụ đơn ộ ộ gi ản trong cuộc sống : M t hôm, khi đang đi trên đường, chúng ta tình cờ nhặt được m t trăm ộ ộ ngàn đồng do ai đó đánh r ơi . N u nhặt được số ti ền đó, chúng ta đem tr ả ế l ại cho người bị m t thì có thể khẳng định đạo đức của mình l ớn hơn m t ấ ộ trăm ngàn. Vì đạo đức có hơn số ti ền đó, chúng ta m i không cần đến nó. ớ Ho c khi đang cùng huynh đệ làm vườn, chúng ta phát hi ện được m t gói ặ ộ vàng, trong đó có ba l ượng. Ngay lúc ấy, chúng ta không nói cho ai bi ết mà l ập t ức đau bụng đòi về nhà. Theo bài học Tâm lý Đạo đức thì nhặt được của r ơi phải tr ả cho người đánh m t. Nh ng trên thực t ế, số vàng ấ ư
bắt được không phải nhỏ. Ba cây vàng ấy, nếu gi ữ l ại có thể mua được m t chi ếc xe gắn máy để đi l ại làm Phật sự. Đó không phải vì m c đích ộ ụ cá nhân. H n nữa, nếu tr ả l ại cũng không bi ết tr ả cho ai trong khi ơ chi ếc xe cũng là vật r ất cần thi ết. Chúng ta tìm m i cách t ự lý lu ận để ọ gi ữ l ại số vàng và cứ băn khoăn mãi. Nh vậy, giá tr ị đạo đức của chúng ư ta chỉ được tính bằng ba cây vàng thôi vì chúng ta còn gi ằng co, l ưỡng l ự tr ước khi quyết định. N u giá tr ị đạo đức của mình l ớn hơn ba cây ế vàng đó, chúng ta sẽ nghĩ cách tr ả l ại mà không hề băn khoăn. Ng c l ại , ượ nếu giá tr ị đạo đức của mình nhỏ hơn, chúng ta sẽ l ặng l ẽ cất số vàng đó và vi ện cớ này nọ xin Thầy về quê để thực hi ện ý định của mình, không cần phải thao thức nghĩ suy. Chính vì vậy, chúng ta nói đạo đức con người không phải vô hạn. Có người chỉ vì vài trăm ngàn có th ể đánh m t t ư cách, đạo đức của mình. ấ Có người vì hai, ba cây vàng hoặc có khi đến m i cây vàng m i làm cho ườ ớ đạo đức gãy đổ. Nh ng cũng có những người bị thử thách nhi ều hơn vẫn ư gi ữ dược giá tr ị đạo đức của mình. Tất cả đều tùy thuộc vào tâm hồn, tr í tuệ của họ. Ngoài địa vị, ti ền bạc cũng là yếu t ố quan tr ọng để l ập hạnh nhường nhịn. Chúng ta phải thừa nhận m t đi ều, ti ền bạc có vai trò r ất quan tr ọng ộ đối với đời sống con người . Không ai có thể sống mà không nhờ vào vật chất, ti ền bạc. Thậm chí, có người còn nói “đồng ti ền l i ền khúc ruột”, ai dứt đồng ti ền của mình ra cũng như dứt đi khúc ruột của mình, đau đớn không chịu nổi . Vì vậy, với những gia sản phải đổ m hôi nước m t, ồ ắ phải gửi cả tâm huyết cuộc đời mình vào đó m i t ạo dựng được, người ta ớ không dễ gì nhường l ại cho người khác. Chính vì ti ền bạc có ý nghĩa đối với con người như vậy nên nó đã tr ở thành yếu t ố quan tr ọng thứ hai để chúng ta tu t ập hạnh nhường nhịn. Đi ều quan tr ọng thứ ba là danh dự. Chúng ta bi ết r ằng, danh dự không phải là cái gì thuộc về vật chất có thể nuôi sống được con người như đồng ti ền bát gạo, nhưng l ại làm cho chúng ta thích thú, sung sướng. Nó có thể đem l ại cho con người cảm giác hạnh phúc. Sống gi ữa m i người , ọ chúng ta ai cũng mong mình luôn được người khác nể phục, khen ngợi , không ai mu n mình bị chê bai, khinh bỉ. Đó cũng là tâm lý bình th ường. ố N u ai đã t ừng tr ải qua những giây phút được khen thưởng bởi thành tích ế học t ập của mình khi còn thơ ấu sẽ khó quên được cảm giác sung sướng, phấn chấn, t ự hào ấy. Khi đã tr ở thành người l ớn, m i khi tìm ra được ỗ m t gi ải pháp thông minh để gi ải quyết những tình huống khó khăn và ộ được m i người cảm phục, chúng ta cũng cảm thấy sung sướng vô cùng. Vì ọ
vậy, không ít người mu n đạt được cảm giác đó đã nghĩ r ằng cần phải thủ ố đắc, phải chi ếm đoạt danh dự về cho mình. Cách đây khá lâu, trong gi ới văn nghệ sĩ đã xuất hi ện m t tin đồn có ộ l iên quan đến vấn đề danh dự của con người . Câu chuyện thực hư thế nào, cho đến nay vẫn chưa ai dám công bố. Đó là sự ki ện m t nhà văn cho ra ộ đời m t tác phẩm khá hay và được nhi ều người bi ết đến. D n dần, tác gi ả ộ ầ ấy được cất nhắc và gi ữ những chức vụ quan tr ọng trong H i nhà văn. ộ Nh ng m y chục năm sau, kể t ừ khi tác phẩm nổi ti ếng đó ra m t bạn đọc, ư ấ ắ tác gi ả không vi ết được cuốn sách nào nữa. Đi ều này đã làm cho nhi ều người hoài nghi và đi tìm hi ểu nguồn gốc của vấn đề. Cu i cùng, người ố ta đồn ầm lên r ằng, cuốn sách kia không phải do chính tay nhà văn này vi ết mà là tác phẩm của người bạn anh ta. Trong chi ến tranh, nhà văn này có m t người bạn chi ến đấu r ất thân thi ết. Chính người ấy đã vi ết ộ tác phẩm này nhưng chưa kịp công bố thì qua đời . Ng i bạn còn sống đã ườ nhận đó là tác phẩm của mình và đưa đến Nhà xuất bản xin gi ấy phép. Không ngờ, cuốn sách được đánh giá cao và được phổ bi ến r ộng rãi . Thế là, “tác gi ả”…giả tr ở nên nổi ti ếng. N u đó là câu chuyện có thật, chúng ta thử nghĩ xem vì sao tr ước khi ế chết, tác gi ả kia đã giao l ại t ất cả những vật dụng trong đó có tác phẩm văn học cho bạn mình ? Ch c hẳn, khi còn sống hai nguời là bạn ắ thân, t ừng đối xử t ốt với nhau. Ng i được gọi là tác gi ả, tr ước kia có ườ thể đã nhường nhịn cho bạn mình những đi ều nhỏ nhặt trong cuộc sống : khi nhường nhau chén cơm, bát cháo, khi nhường viên thuốc lúc ốm đau… Nh ng tr ước sự vinh quang, tr ước danh dự khi được làm tác gi ả của m t ư ộ tác phẩm nổi ti ếng, ông ta không thể chịu nổi nên đã giành về cho mình. Với ông, danh dự ấy quá l ớn, ông không đành lòng để cho bạn mình được hưởng m t cách uổng phí trong khi người bạn đã chết. ộ Nh vậy, danh dự tuy không là gì nhưng con người r ất khó bỏ qua để ư nhường l ại cho người khác. Trong cuộc sống, tr ước m t danh dự sắp thuộc ộ về mình, nếu người nào sẵn sàng chấp nhận thi ệt thòi để người khác được sống trong cảm giác sung sướng, hạnh phúc vì sự nổi ti ếng, vì danh dự, người đó xứng đáng được coi là người có hạnh nhường nhịn cao cả. Yếu t ố thứ t ư được gọi là ưu thế để l ập hạnh nhường nhịn là tình cảm. Trong cuộc sống con người , tình cảm được coi là lĩnh vực r ắc r ối , phức t ạp nhất. Nh ng vấn đề có l iên quan đến tình cảm đều r ất khó gi ải quyết ữ m t cách r ốt ráo vì đây là đi ều t ế nhị. Thực t ế cho thấy, con người luôn ộ có sự tranh giành tình cảm với nhau. Tất cả đều xuất phát t ừ lòng ích kỷ. Khi thương ai, người ta thường mu n người đó chỉ thuộc về mình. ố
Không ai mu n người mình thương yêu đi chia sẻ tình cảm cho người khác. ố Ngay trong m t gia đình, khi cha m thương người này nhi ều hơn, người ộ ẹ kia cũng thấy lòng buồn t ủi và đâm ra hờn dỗi . Khi l ớn lên, quan hệ với bạn bè, lòng đã bi ết “nhớ người dưng”, nếu thấy người mình thương trò chuyện với người khác, không ai có thể chịu đựng nổi và lòng bắt đầu ghen tuông vô cớ. Ng i đời là vâïy, ai cũng có sự ích kỷ trong tình ườ cảm, lúc nào cũng mu n giành tình cảm về mình chứ không mu n nhường cho ố ố người khác. Bởi vậy, thật hi ếm khi chúng ta bắt gặp ngoài đời m t tình ộ yêu cao thượng, yêu m t người mà chấp nhận để người ấy đi thương người ộ khác r ồi nhìn thấy họ hạnh phúc mà vui. Ng c l ại , chúng ta chứng ki ến ượ bao nhiêu bi kịch xảy ra ngoài đời xuất phát t ừ tình yêu. Không ít người vì ghen tuông, vì giành gi ật người thương đã nói chuyện với tình địch của mình bằng dao hoặc bằng acid. Nhường nhịn t hường có hai t r ường hợp. Có khi là nhường đi ều mình đang có sẵn cho người khác. Cũng có khi đó là đi ều đang đến, mình có ưu thế để thủ đắc nhưng sẵn sàng nhường l ại cho người . Trường hợp thứ nhất, nhường cái gì mình đang có sẵn, cũng có ý nghĩa như bố thí, cúng dường. Chúng ta đang sở hữu m t vật và khi nhường cho ộ người khác thì vật ấy không còn nữa. Ví dụ, chúng ta có m t cuốn sách ộ phục vụ cho vi ệc học. Cu n sách quan tr ọng nhưng r ất hi ếm, cả l ớp chỉ có ố được vài cuốn. Cảm thấy nếu gi ữ riêng chỗ mình, hằng ngày huynh đệ đến m n để tham khảo r ất bất ti ện nên chúng ta l i ền nhường l ại cho m t ượ ộ huynh đệ nào đó vì chỗ người này có kệ sách đàng hoàng, các huynh đệ khác đến tham khảo ti ện hơn. Nh vậy, vì l ợi ích của m i người , mình ư ọ sẵn sàng nhường cái mình đang có. Trường hợp thứ hai khó hơn m t chút, nhường cái đang đến với mình cho ộ người khác. Ví dụ, vào m t buổi chi ều đẹp tr ời nào đó, m t Phật t ử đến ộ ộ chùa phát tâm cúng dường m t cái đồng hồ. Ng i ấy cũng chưa bi ết rõ sẽ ộ ườ cúng cho ai nhưng vì gặp chúng ta đầu tiên nên họ có ý định cúng luôn. Nh vậy, chúng ta là người có ưu thế để nhận món quà ấy. Nh ng nghĩ ư ư mình không có gì đặc bi ệt để xứng đáng nhận chi ếc đồng hồ trong khi cũng không cần l ắm ( vì trong phòng đã có đồng hồ l ớn ) nên chúng ta t ừ chối , đề ngh Phật t ử cúng dường cho người khác cần hơn. Đó là nhường ị cái đang đến cho người khác ( trong khi mình không có ).