Đường kính cọc soilcrete tạo ra bởi Jet Grouting: Các yếu tố ảnh hưởng và phương pháp xác định

ĐƯỜNG KÍNH CỌC SOILCRETE TẠO RA BỞI JET GROUTING:<br /> CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH<br /> <br /> TRẦN NGUYỄN HOÀNG HÙNG*<br /> HÀ HOAN HỶ **<br /> <br /> <br /> Diameters of soilcrete columns created by Jet Grouting: affected factors<br /> and determination methods<br /> Abstract: Jet Grouting is a ground improvement and reinforcement<br /> technology and has contributed to solve difficult problems in Geotechnical<br /> Engineering for construction, but remains uncertainty in prediction of<br /> soilcrete column diameters. Diameters of soilcrete columns created by Jet<br /> Grouting are influenced by several factors and the existing Equations have<br /> not included all factors. The paper investigated factors affecting soilcrete<br /> diameters and examined an appropriate Equation computing soilcrete<br /> diameters. The result indicates that the Equations (10a) and (10 b) can<br /> relevantly analyze soilcrete diameters.<br /> Keywords: Jet Grouting, soilcrete, deep mixing method, soilcrete<br /> diameters, soft ground improvement.<br /> <br /> 1. GIỚI THIỆU CHUNG* không gian chật hẹp. Jet grouting thích hợp cho<br /> Jet Grouting thường được áp dụng để tăng đất dính có cường độ chịu cắt không thoát<br /> cường độ và giảm thấm cho nhiều công trình nước Su nhỏ hơn 30 kN/m² [23]. Theo [19] cho<br /> xây dựng như gia cường nền đất yếu, tăng sức rằng Su bằng 40 kPa và giới hạn chảy, WL =<br /> chịu tải móng, và làm tường chống thấm bằng 40% là giới hạn cho mọi loại Jet Grouting.<br /> cách tạo ra các cọc đất trộn xi măng có đường Theo [8], cọc soilcrete không thể bố trí hiệu<br /> kính và chiều sâu thiết kế được bố trí theo một quả trong đất bụi sét có NSPT từ 6 ÷ 7 và Su từ<br /> cách nhất định tùy theo mục đích ứng dụng 48 ÷ 52 kN/m², ngay cả với hệ thống Phun ba.<br /> [26, 14]. Các cọc đất xi măng hay soilcrete Phù hợp với quan sát [1]: giới hạn áp dụng Jet<br /> được tạo ra bằng các tia cao áp (20-60 MPa) Grouting là Su từ 50 ÷ 60 kPa. Nhiều tác giả<br /> vữa, hay nước, hay khí làm nhiệm vụ cắt xói xác định phạm vi sử dụng Jet Grouting theo chỉ<br /> đất và trộn với vữa xi măng thay cho cánh trộn số NSPT: (i) Phun đơn sử dụng không hiệu quả<br /> kim loại [25]. Vì vậy, Jet Grouting có nhiều ưu ở đất rời có chỉ số NSPT > 20 và đất dính có<br /> điểm như gọn nhẹ, không phá huỷ lớp mặt, NSPT > 5 theo đánh giá [19]. Giới hạn theo [11],<br /> không gây chấn động, và có thể thi công trong [23] thì thấp hơn ở đất cát: NSPT < 15, và đất<br /> dính NSPT < 5 ÷ 10; (ii) Phun đôi với đất dính<br /> *<br /> Giảng viên, Khoa Kỹ thuật Xây dựng (KTXD), có chỉ số NSPT ≤ 5 và đất hạt rời có NSPT ≤ 50<br /> Trường Đại học Bách Khoa - theo [23]. Theo [19], Jet Grouting Phun đôi<br /> ĐHQG TP. HCM (HCMUT), thường không dùng cho đất dính có NSPT > 20;<br /> Email: tnhhung@hcmut.edu.vn và (iii) Phun ba theo [23] với đất dính có chỉ số<br /> **<br /> Nghiên cứu sinh, KTXD, HCMUT, NSPT ≤ 5, đất rời NSPT ≤ 50.<br /> Email: hhh24081981@yahoo.com.vn<br /> <br /> <br /> ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017 41<br />  Kích thước (đường kính và chiều sâu), hình còn được đánh giá theo những thông số phù hợp<br /> dạng (độ tròn và đồng đều), và chất lượng với mục đích ứng dụng: (a) mô đun biến dạng<br /> (cường độ, độ cứng, và hệ số thấm) bị ảnh nếu để giảm độ lún; (b) cường độ trong ổn định<br /> hưởng bởi nhiều yếu tố như thông số vận hành và chống trượt; và (c) tính thấm khi cần khống<br /> thiết bị Jet Grouting (áp lực vữa, lưu lượng vữa, chế nước trong đất hoặc chất ô nhiễm [2].<br /> áp lực nước, lưu lượng nước, áp lực khí, lưu 3. YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG KÍCH THƯỚC<br /> lượng khí, tốc độ nâng hạ cần, tốc độ xoay cần, (ĐƯỜNG KÍNH) SOILCRETE<br /> số lần lặp lại, kích thước và số lượng vòi phun, 3.1. Cơ chế làm việc tia phụt áp lực cao<br /> và tỷ lệ nước : xi măng), loại đất, trạng thái và Ba yếu tố ảnh hưởng hiệu quả Jet Grouting<br /> đặc trưng cơ-lý-hoá của đất xung quanh cọc gồm: (a) cấu tạo tia phụt; (b) năng lượng phụt;<br /> soilcrete [25]. Chất lượng sản phẩm soilcrete tạo (c) cơ chế cắt xói [8]. Quá trình cắt xói làm đất<br /> ra từ Jet Grouting thường được tập trung vào xung quanh bị phá huỷ hoàn toàn một phần tia<br /> đường kính, độ đồng đều, và cường độ [25]. phụt vẫn thấm vào lỗ rỗng và một phần thay thế<br /> Hiện nay, hai cách xác định đường kính đất do dòng bùn chảy lên mặt đất qua khoảng<br /> soilcrete là đào lộ đầu cọc để đo trực tiếp sau trống giữa thành lỗ khoan và cần phụt. Phần trào<br /> khi thi công hay dự kiến đường kính bằng các ngược (vữa và đất) tăng khi cỡ hạt giảm từ 0% ÷<br /> thông số đầu vào và các công thức lý thuyết. 80% [15, 17]. Đất dễ thấm như sỏi thô dòng trào<br /> Một số tác giả xây dựng phương pháp xác định ngược thường không đáng kể vì hầu hết dòng<br /> đường kính cọc bằng cách phân tích cấu tạo tia vữa phụt có thể thấm dễ dàng vào lỗ rỗng theo<br /> phụt và tương tác giữa tia phụt và đất nguyên phương bán kính mà không làm xáo trộn. Nền<br /> dạng [8, 17]. Đặc trưng cấu tạo và năng lượng được cải thiện chủ yếu theo cơ chế phụt vữa<br /> của tia phụt đã được làm rõ qua nhiều nghiên thấm nhập [12].<br /> cứu nhưng cơ chế cắt xói còn chưa được hiểu Khi cỡ hạt mịn hơn (cát hay sét), khe rỗng<br /> đầy đủ, phân tích chủ yếu còn dựa trên nhiều giả các hạt nhỏ hơn, tính thấm giảm đáng kể. Tia<br /> thiết [8, 17]. Quan sát trực tiếp cho thấy trục của phụt có xu hướng phản xạ và phá vỡ cấu trúc<br /> cọc soilcrete có thể lệch đáng kể từ vị trí được đất nên nền được cải thiện theo cơ chế cắt xói<br /> bố trí [11]. Hơn nữa, soilcrete hình thành không và trộn đất [8, 17]. Nhiều tác giả giả định trong<br /> đồng nhất và phần đất tự nhiên không được xử nền cát tia phụt thấm vào sau bề mặt một<br /> lý có thể tồn tại trong cọc, đặc biệt với đất hạt khoảng cách hạn chế, làm tăng đáng kể áp lực lỗ<br /> mịn [20]. Bài báo này tập trung nghiên cứu các rỗng, do đó giảm lực tiếp xúc giữa các hạt. Hạt<br /> yếu tố ảnh hưởng và phương pháp xác định dễ dàng bị dời khỏi vị trí ban đầu do tác động tia<br /> đường kính soilcrete tin cậy. chất lỏng [17].<br /> 2. CÁC THÔNG SỐ ĐÁNH GIÁ CHẤT Trong nền sét, khe rỗng rất nhỏ nên tia phụt<br /> LƯỢNG SOILCRETE không thể thấm vào, tia phụt được xem như một<br /> Chất lượng sản phẩm Jet Grouting gồm: (i) khối cứng xuyên vào đất dưới tải trọng tỷ lệ<br /> kích thước cọc Soilcrete được đánh giá qua thuận với động lượng, gây ra ứng suất. Đất bị<br /> thông số về hình dạng và độ đồng đều; và (ii) cắt xói khi ứng suất cắt vượt cường độ chịu cắt<br /> tính chất Soilcrete liên quan đến nhiều thông số đất. Sự phá hoại theo cơ chế cắt không thoát<br /> phức tạp hơn là cường độ, mô đun biến dạng, và nước nên khả năng chịu cắt xói nền liên quan<br /> hệ số thấm [8]. Ngoài ra chất lượng Soilcrete chủ yếu Su, [8, 17].<br /> <br /> 42 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017<br />  3.2. Các đặc trưng và trạng thái đất nền et al. 1986) khi Cu > 8, cấp phối có ảnh hưởng<br /> Đặc trưng đất nền ảnh hưởng đến cơ chế cắt nhỏ đối với khả năng tia phụt xuyên phá cát<br /> xói gồm: (i) thành phần hạt; (ii) độ chặt tương hoặc bụi.<br /> đối (NSPT), và (iii) cường độ cắt nhanh không Theo [18], quan hệ giữa đường kính soilcrete<br /> thoát nước Su [11]. Theo Keller Group, Jet và giá trị NSPT với Phun ba tạo nên cọc có đướng<br /> Grouting có thể xử lý cho hầu hết các loại đất kính lớn gấp 3 lần đường kính cọc thi công bởi<br /> từ đất yếu, đất rời, đất sét trừ sỏi cuội hạt lớn. Phun đơn nếu không xét đến loại đất và độ chặt<br /> Jet grouting còn có thể gia cố cho các vị trí có đất. Chỉ số NSPT thể hiện rõ độ chặt của đất rời<br /> cấu tạo địa chất thay đổi và cả đất lẫn hữu cơ hơn sự phân bố cỡ hạt. NSPT còn thể hiện cường<br /> (Keller Group). độ đất nên có quan hệ với đường kính cọc<br /> Đường kính cọc soilcrete giảm khi cỡ hạt không chỉ ở đất rời mà còn ở đất dính. Tuy<br /> giảm [11, 21]. Đất hạt rời có lỗ rỗng lớn hơn, nhiên, ảnh hưởng NSPT không lớn bằng Su.<br /> lực dính nhỏ hơn nên lực tiếp xúc giữa các hạt Đường kính cọc giảm không nhiều khi NSPT tăng<br /> giảm nhiều hơn, kết cấu dễ bị phá hủy [8, 12]. từ 4 ÷ 35 nhưng thay đổi rõ rệt khi từ lớp đất rời<br /> Theo [1], phụt vữa trong đất cát sẽ tạo đường sang lớp đất dính [20].<br /> kính cọc lớn, do đất cát sẽ cần ít năng lượng Thực tế bán kính thực cọc giảm so với lý<br /> hơn do tính rời rạc, ngoài ra lượng vữa dư dễ thuyết bởi ảnh hưởng độ ẩm do bùn dư gây ra<br /> trồi lên mặt do tính lưu động cao của vữa. Khả [5]. Điều này đặc biệt đúng ở đất dính vì loại đất<br /> năng cắt xói giảm đáng kể ngay cả khi đất có này phải mất năng lượng đáng kể để phá cấu<br /> lực dính nhỏ [1]. [8] cho thấy lực dính đất càng trúc đất và áp lực tối thiểu phải dùng 40 MPa<br /> tăng, đường kính càng giảm nếu không thay chỉ để xói đất có sức chống cắt bằng 0.04 MPa<br /> đổi áp lực và vận tốc cần phụt. [18] chỉ ra rằng [5] nguồn Coomber (1985). Sự thay đổi đường<br /> giảm 25% đường kính cọc khi xuyên qua từ đất kính cọc ít khi vượt quá 10% ngoại trừ trong đất<br /> rời sang đất rất chặt, tất cả các thông số khác là hạt thô [5].<br /> như nhau. Áp lực phun cần xem xét đến loại và độ chặt<br /> Ảnh hưởng Su đến kích thước cọc, khi áp lực đất, có như vậy sẽ đạt được kết quả tối ưu, áp<br /> phụt còn nhỏ, khoảng cách cắt được không đáng lực thông thường vào khoảng 20 ÷ 60 MPa, tổn<br /> kể (dưới 5 mm). Đến khi áp lực lớn hơn cường thất do ma sát giữa bơm và đầu phun có thể vào<br /> độ, qu (gấp 2 lần Su) thì khoảng cách cắt tăng khoảng 5 ÷ 10% áp lực bơm [5]. Trong thí<br /> nhanh theo áp lực [12]. Nguyên nhân do áp lực nghiệm [5] (từ nguồn Broid et al. 1981) với<br /> tia phụt đủ lớn mới làm đất bị phá hoại theo cơ đường kính cọc lớn (từ 5,0 ÷ 7,0 m) và khối<br /> chế cắt không thoát nước. Theo [8] (từ nguồn lượng vữa phụt ra lớn (120 ÷ 150 lít/phút) trong<br /> Welsh et al. 1986) với Su > 41 kPa, đường kính đất cát với áp lực thấp (7,0 MPa).<br /> Soilcrete < 1,5 m. [1] đề nghị rằng đối với các loại đất lẫn sỏi<br /> Đường kính cọc lớn nhất đạt được trong đất sạn thường dễ xử lý. Tuy nhiên, các loại cỡ hạt<br /> cấp phối rời rạc. Tuy nhiên, cấp phối ít có ảnh cấp phối không tốt với tính thấm cao có thể làm<br /> hưởng khi hệ số đồng nhất (Cu = D60/D10) cao mất mát lượng vữa do quá trình thấm vữa ra<br /> [8]. Theo [8] (từ nguồn Miki 1985), đường vùng nền xung quanh, vì vậy làm giảm đường<br /> kính cọc không chịu ảnh hưởng bởi sự phân bố kính và làm thay đổi đặc tính. Nền chứa nhiều<br /> cỡ hạt khi Cu > 10. Theo [8] (từ nguồn Welsh hạt cuội sỏi (trên 50%), sản phẩm có hình dạng<br /> <br /> ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017 43<br /> bất thường hơn, khối Soilcrete không đặc chắc nén nở hông đất [12]. Quan hệ giữa khoảng<br /> do vữa bị thấm [16]. cách xói và áp lực phun: (1) với cát khi áp lực<br /> 3.3. Ảnh hưởng hệ thống thiết bị phun 0 ÷ 100 kPa thì khoảng cách xói tăng<br /> Quá trình cắt xói đất thực chất là quá trình chậm, nhưng khi tăng áp lực lên trên 100 kPa<br /> động năng tia vận tốc cao tác dụng vào đất, phá thì khoảng cách xói tăng nhanh; (2) với đất sét<br /> vỡ cấu trúc đất. Năng lượng cắt xói đất phụ với cấp áp lực 0 ÷ 180 kPa thì khoảng cách xói<br /> thuộc: (i) Vận tốc tia phun, (ii) Áp lực phun, tăng rất chậm và nhỏ hơn so với cát, nhưng khi<br /> (iii) khối lượng riêng chất phun (vữa hay nước), tăng áp lực này lên trên 180 kPa thì khoảng cách<br /> lưu lượng (số lượng, kích cỡ, hiệu quả vòi), (iv) xói bắt đầu tăng nhanh hơn. Nguyên nhân được<br /> tốc độ quay và nâng hạ cần phun, (v) lớp đệm cho là cường độ nén có nở hông đất sét cao hơn.<br /> khí, (vi) độ nhớt vữa (độ nhớt càng thấp thì tia Phun vữa bên dưới mực nước ngầm, sự tiêu<br /> vữa càng dễ phân tán). Tia phun phân tán thì dù hao năng lượng tia nước là vấn đề cần xem xét<br /> năng lượng cao cũng không tạo ra cọc kích [7]. [7] đã chứng minh rằng việc bổ sung đệm<br /> thước lớn hơn [10]. Trong đó, áp lực, lưu lượng, khí sẽ làm gia tăng hiệu quả cắt tia nước. Với<br /> và vận tốc phun được nhiều tác giả xem là khí màn che bên ngoài, tia vữa có thể gia tăng<br /> những nhân tố quan trọng nhất [5]. khoảng cách xói tia nước lên 5 lần so phụt trong<br /> 3.3.1. Ảnh hưởng áp lực phun nước (Hình 1). Ngoài ra, đệm khí còn đẩy hỗn<br /> Xói đất với áp lực cao khoảng cách xói sẽ hợp bùn dư lên phía trên bề mặt giảm giúp áp<br /> tăng tối đa khi áp lực phun vượt quá cường độ suất môi trường xung quanh tia phun [12].<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1: Quan hệ khoảng cách phun và áp lực vữa [24] (từ nguồn Miki và Nakanishi 1984)<br /> <br /> Áp lực có ảnh hưởng lớn vì quan hệ chặt chẽ [10]. Áp lực miệng vòi phụ thuộc chủ yếu vào<br /> với vận tốc tia phun quyết định động năng tia áp suất máy bơm. Độ mất mát do ma sát từ bơm<br /> phụt. Nếu áp lực không đủ lớn, tia phụt sẽ đến vòi có thể từ 5% ÷ 20% áp lực bơm [5, 11].<br /> không đạt được vận tốc thích hợp để cắt xói đất Áp lực miệng vòi lớn phải dùng bơm có áp lực<br /> <br /> <br /> 44 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017<br /> lớn có thể giảm an toàn. Theo [8], áp suất bơm tăng khả năng cắt và an toàn hơn vì tránh được<br /> ít khi cao hơn 50 MPa. những nguy hiểm khi làm việc với áp lực lớn.<br /> 3.3.2. Ảnh hưởng lưu lượng phun [10] cũng cho rằng phương pháp gia tăng lưu<br /> Động năng tia phun không chỉ phụ thuộc vào lượng phun sẽ hiệu quả hơn, nhưng nhược<br /> vận tốc hay áp lực phun mà còn phụ thuộc vào điểm là lãng phí và cần xử lý khối lượng lớn<br /> khối lượng riêng chất phun. Động lượng tia phn bùn trao ngược.<br /> (tích vận tốc & khối lượng riêng tia phun) có 3.3.3. Ảnh hưởng tốc độ xoay và rút cần<br /> ảnh hưởng đối với kích thước cọc. Thông số Theo [5] (từ nguồn Kauschinger & Welsh<br /> quan trọng nhất ảnh hưởng hình thành Soilcrete 1989), tốc độ xoay thanh cần từ 4 ÷ 6 vòng để<br /> là động lượng tia phụt [10]. Tăng kích thước cọc đủ trộn đất với vữa và số lặp lớn hơn 5 ít làm<br /> theo hướng tăng khối lượng riêng vữa phun tăng đường kính cọc (Hình 2). Mối quan hệ giữa<br /> bằng cách mở rộng kích thước lỗ phun (tăng lưu tốc độ rút cần, thể tích đất xử lý, và áp lực phun<br /> lượng) hoặc kéo dài thời gian phun. Biện pháp thể hiện trên Hình 3. Tốc độ quay và rút cần<br /> đầu tiên an toàn hơn dùng áp suất bơm lớn [7]. chậm làm tăng năng lượng xói lên một đơn vị<br /> Tuy nhiên, với cùng một thể tích đất cắt xói thể tích và khoảng cách xói sẽ tăng lên. Vận tốc<br /> được, biện pháp tăng khối lượng riêng vữa tạo rút cần càng giảm, thời gian phụt càng tăng,<br /> ra lượng vữa trào ngược nhiều hơn và tốn nhiều lượng vữa bơm vào đất và lượng đất được thay<br /> thời gian thi công hơn [10, 12]. thế càng nhiều, hỗn hợp vữa – đất cũng được<br /> Hai cách để nâng cao động lượng tia phun: trộn nhiều hơn, cường độ sản phẩm tăng [8].<br /> (1) tăng vận tốc bằng cách tăng áp lực phun và Thời gian phụt tăng làm tăng lượng vữa trào<br /> (2) tăng khối lượng bằng cách tăng lưu lượng ngược, tăng lãng phí vật liệu, và công tác xử lý<br /> phun [7]. [7] cho rằng tăng lưu lương phun làm bùn thải [10].<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Tốc độ xoay và chu kỳ lặp ảnh hưởng đường kính xói [12]<br /> <br /> <br /> ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017 45<br />  Hình 3. Quan hệ tốc độ rút cần và thể tích đất xử lý [24] từ nguồn ASCE (1987)<br /> <br /> Vận tốc quay cần được phối hợp với tốc Theo [8], vận tốc rút cần từ: 15 ÷ 100<br /> độ rút cần để tia phụt có thời gian tác dụng cm/phút với Phun đơn, 10 ÷ 30 cm/phút với<br /> phù hợp lên đất [16]. Cỡ hạt càng giảm hay Phun đôi, 6 ÷ 15 cm/phút với Phun ba. Vận tốc<br /> lực dính càng tăng, vận tốc quay cần càng quay cần thông thường từ: 5 ÷ 15 vòng/phút với<br /> giảm [10]. Tuy nhiên, do một phần tia phụt Phun đơn, 4 ÷ 8 vòng/phút với Phun đôi và<br /> phản xạ khi gặp đất. Tia phụt quay chậm đến Phun ba. Việc nâng đầu phun có thể liên tục<br /> một mức nào đó có thể bị giảm hiệu quả cắt hoặc tiến hành theo từng nấc [12], [8].<br /> xói do sự phản xạ trên [16]. Nếu tốc độ rút 3.3.4. Ảnh hưởng tỉ lệ nước : xi măng<br /> cần và quay cần không phối hợp hợp lý, tốc Tỉ lệ w:c lựa chọn sao cho đạt được yêu cầu<br /> độ rút cần nhanh có thể tạo ra cọc ‘xoắn ốc”, về cường độ và tính thấm [5]. Việc lựa chọn vật<br /> không phù hợp với những tổ hợp cọc liệu vữa nhằm tạo sản phẩm chất lượng cao với<br /> Soilcrete giao nhau [10] nguồn Coomber chi phí thấp. Cường độ chịu nén Soilcrete được<br /> (1985). Tuy nhiên, một số trường hợp, khi xác định bởi lượng xi măng và một phần đất còn<br /> cần khoan phụt quay đều, khoảng cách cắt lại trong Soilcrete, tính chống thấm Soilcrete<br /> xói được ở các hướng có thể chênh lệch lớn ngăn không cho nước thấm vào bằng cách lựa<br /> do lớp đất không đồng nhất hoặc có chướng chọn loại vữa phù hợp, có thể bổ sung thêm<br /> ngại vật che tia phụt [12]. bentonite.<br /> <br /> 46 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017<br />  Tỉ lệ w:c thường dùng giá trị vào khoảng 0,6 lỏng xung quanh. Việc duy trì dòng bùn trào<br /> ÷ 1,2 (thường lấy 1) và dựa trên cấp phối hạt ngược qua khoảng hở giữa thành cần và lỗ<br /> đất, tính thấm đất, độ ẩm đất, khối lượng trung xuang quanh giúp giảm áp suất môi trường lỏng<br /> bình vữa trong 1 m³ đất [5]. Đối với đất có tính [4, 8, 11, 23]. Nếu khoảng trống giữa thành lỗ<br /> thấm thấp, trường hợp này nước trong vữa thoát khoan và cần phun quá nhỏ hoặc bị tắt, lượng<br /> ra kém, nên soilcrete có cường độ thấp hơn vữa phun vào nền dưới áp lực cao sẽ làm tăng<br /> trong đất rời, còn các thông số khác thì không áp lực hỗn hợp vữa - đất quanh vòi phun [10].<br /> đổi [5]. Trong trường hợp cho mục đích chống Tia phun không đạt được vận tốc cao để cắt xói<br /> thấm, vật liệu Soilcrete không cần cường độ cao và trộn đất hiệu quả. Năng lượng máy bơm bị<br /> đặc biệt đất rời, khi đó việc bổ sung Bentonite hao phí vào việc nén ép đất làm nền chuyển vị.<br /> (hơn 5% trong lượng đất) là cần thiết [5]. [5] (từ Cọc soilcrete không đạt được hình dạng và chất<br /> nguồn Coomber 1985) cho rằng có thể dùng tro lượng vật liệu như mong muốn [5, 6].<br /> bay với tỷ lệ xi măng : tro bay = 1:1 ÷ 1:10 có Chuyển vị đất do áp lực hỗn hợp lỏng khi<br /> lọc tránh hiện tượng tắc nghẽn trong thiết bị và dòng vữa trào ngược bị tắt có thể vượt quá giới<br /> đầu phun. hạn và gây ra vết nứt trong nền (hiện tượng<br /> 3.3.5. Ảnh hưởng kích thước và số lượng Hydro-fracturing) [4, 5]. Khi xảy ra hiện tượng<br /> vòi phun nứt nền, vữa chảy từ thành lỗ khoan vào khe nứt<br /> Nhiều nghiên cứu về thiết kế cấu tạo vòi tạo ra sản phẩm cuối cùng không như kỳ vọng.<br /> phun để nâng cao khả năng cắt đất tia vữa/nước Đồng thời, chuyển vị nền khi xảy ra hiện tượng<br /> [24]. Số lượng và đường kính vòi phun ảnh Hydro-Fractureing có thể làm hư hỏng kết cấu<br /> hưởng trực tiếp đến lưu lượng phụt ra, tỉ lệ đất công trình xung quanh [10]. Độ nâng nền sét<br /> bị cắt, và lượng vữa phụt vào trong nền [14]. Số mềm có thể hơn 1 m [5].<br /> lượng vòi phun có thay đổi từ 1 ÷ 4 vòi và Để đảm bảo chất lượng soilcrete và hạn chế<br /> đường kính vòi phun thường khoảng 1 ÷ 5 mm biến dạng nền, một trong những yêu cầu cơ bản<br /> [14]. Lưu lượng cao sẽ cần một bơm công suất Jet Grouting cần phải duy trì dòng vữa trào<br /> lớn để duy trì áp lực cao [16]. Vòi phun đường ngược liên tục trong suốt quá trình cắt xói [15].<br /> kính lớn sẽ làm cho việc sử dụng bơm công suất Lỗ khoan có thể bị tắt nghẽn do đất rời rạc<br /> lớn. Tuy nhiên, với cùng một giá trị lưu lượng, khiến thành lỗ khoan không ổn định. Tuy nhiên,<br /> việc gia tăng số lượng vòi sẽ làm giảm khả năng với đất dính như sét dẻo thường chỉ vỡ thành<br /> cắt đất do mất mát năng lượng nhiều hơn. [5] từng tảng hoặc cục đất mà không dễ bị cắt xói<br /> (từ nguồn Kauschinger & Welsh 1989) vòi phun thành những hạt nhỏ. Dòng bùn thải thường chỉ<br /> có đường kính 2,0 mm với vận tốc phun 250 có thể mang theo các hạt lớn hơn cỡ hạt cát mịn<br /> m/s tạo ra lưu lượng khoảng 75 lít/phút và có (0,25 mm) lên mặt đất. Hậu quả các tảng hoặc<br /> năng lượng 100 sức ngựa. cục đất dính thường chỉ lên đến lưng chừng lỗ<br /> 3.4. Ảnh hưởng áp suất môi trường xung khoan và có thể gây tắt nghẽn [4].<br /> quanh tia phun 4. CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH<br /> Động năng tia phụt không chỉ phụ thuộc thiết ĐƯỜNG KÍNH CỌC SOILCRETE<br /> bị mà còn phụ thuộc vào áp suất môi trường Đường kính cọc soilcrete không chỉ liên quan<br /> lỏng xung quanh vòi phun. Áp suất môi trường đến phương pháp phun vữa mà còn phụ thuộc<br /> lỏng càng lớn vận tốc tia phun càng giảm động lớn vào rất nhiều nhân tố như: loại đất, đặc<br /> năng cắt xói càng nhỏ [12, 18]. Khi tia phun cắt trưng và trạng thái đất, mực nước ngầm, lượng<br /> xói đất, một phần tia phun phá huỷ đất và một xi măng, và năng lượng dùng làm cọc [24]. Vì<br /> phần có xu hướng làm tăng áp lực môi trường vậy, việc xác định đường kính Jet Grouting<br /> <br /> <br /> ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017 47<br /> chính xác là vấn đề hết sức phức tạp. Nhiều thông số Jet Grouting theo năng lượng phun<br /> nghiên cứu trong việc xác định đường kính trong đất cần xử lý; và (2) thiết lập thông số Jet<br /> soilcrete khi dùng phương pháp thi công Jet grouting tương lai với đất tương tự. Đường kính<br /> Grouting dựa vào các quan hệ sau: 1,6 m với khoảng chồng lên nhau 0,25 m. Pw =<br /> 4.1. Khi điều kiện đất nền thay đổi thì bán 400 ÷ 405 bar; Qw = 130 ÷ 150 lít/phút; Rs = 5 ÷<br /> kính soilcrete thay đổi theo, dựa vào đo đạc 10 vòng/phút; tốc độ nâng, vt = 10 ÷ 12 phút/m;<br /> tỏa nhiệt và phân tích tỏa nhiệt bởi các sensor Pg = 130 ÷ 150 bar; Qg = 100÷ 120 lít/phút; c/w<br /> đặt tại các vị trí trong cọc, [3] đề nghị xác = 1/1. Năng lượng phun vữa Ej được tính theo<br /> định: (a) bán kính soilcrete và (b) lượng xi công thức (3).<br /> măng trong soilcrete ảnh hưởng đến đặc trưng Pw .Qw  Pg .Qg<br /> Ej  [ MJ / m] (3)<br /> vật liệu. Vt<br /> 4.2. Với tốc độ rút vt, thể tích đất V, khả năng trong đó: Pw, Pg: tương ứng áp lực nước và<br /> xói theo thời gian dV/dt = (πD²/4).vt, đường kính vữa (MPa). Qw, Qg tương ứng là lưu lượng nước<br /> cọc soilcrete có thể xác định theo công thức, và vữa (m³/giờ). Năng lượng tối thiểu 75 MJ/m<br /> D  1 vt và phù hợp [1]. tạo nên cọc 1,6 m với Nspt = 2 ÷10, sét biển<br /> 4.3. Trong việc xác định đường kính cọc sau dùng Phun ba. Cường độ 600 kPa, độ cứng 150<br /> khi thi công bằng Jet Grouting, [15] đưa ra công MPa. Etk = 8N (MPa).<br /> thức xác định đường kính soilcretedựa trên mối 4.6. Theo [20] ghi lại thời gian dao động khi<br /> quan hệ cân bằng khối lượng công thức (1): tia vữa của Jet Grouting đạt đến khoảng cách<br /> Wt c đặt sensors cho việc tìm kiếm mối quan hệ giữa<br /> D (1) năng lượng và khả năng xói. Ghi lại thời gian<br />  H c<br /> 4 t<br /> làm xói mòn đất của tia vữa để đạt được một<br /> trong đó: H: chiều cao của cọc; Wt c : trong điểm cố định để đánh giá các đặc tính làm xói<br /> lượng tích lũy tính toán từ sự cân bằng giữa đo mòn trong đất dùng các cảm biến rung. Quan hệ<br /> đạt trọng lượng tại hiện trường, trọng lượng của khoảng cách và thời gian xói được đưa ra<br /> phun và đất bị trào ngược, theo công thức (4).<br /> c c c c c c<br /> Wt  Wcement  Wwater  Wsoil  Wair ;  t : trọng T  31.2.L2.21 .P 1.72 .Q 1.89 (4)<br /> c<br /> lượng đơn vị của cọc. Wcement c<br /> , Wwater c<br /> , Wsoil , Wairc : trong đó: T: thời gian phun (giây); L: khoảng<br /> trọng lương xi măng, nước, đất, khí trong cột cách từ vòi đến điểm đo đạt (cm); P: áp lực của<br /> tương ứng. vòi phun nước (MPa); Q: lưu lượng vòi nước<br /> 4.4. Theo [9] dùng Phun đôi Jet Grouting (lít/phút).<br /> giảm nguy hại địa kỹ thuật, công thức tính năng 4.7. [11] đưa ra quan hệ đường kính cọc,<br /> lượng phun đôi theo (2). Cọc đường kính 1,5 m, năng lượng xử lý và thông số đất đơn giản (kích<br /> cách nhau 1,2 m, vữa /m cọc 1070 lít hoặc 667 thước hạt, NSPT, Su) là thực nghiệm đưa ra thông<br /> kg xi măng. Năng lượng cụ thể 373 MJ/m tạo ra tin cho thiết kế, nhưng không đề cặp đặc tính cơ<br /> cọc đường kính trung bình 1,5 m. học. Đề nghị năng lượng nên xét tại vòi phun,<br /> Qg (m ³ / phut ) * Pg ( MPa ) En, vì có thể kể đến mất mát năng lượng và tại<br /> E (2) vòi phun và liên quan chiều dài cọc, L, và có<br /> Vt ( phut / m)<br /> thuận lợi là liên quan tỉ trọng vữa và đường kính<br /> trong đó: Pg: áp lực vữa (MPa), Qg lưu lượng<br /> vòi phun theo công thức (5).<br /> vữa (m³/giờ).<br /> 8. g .Q 3<br /> 4.5. Theo [6], Jet Grouting dùng Phun ba phù En  2 2 4 (5)<br /> hợp nhất để cải thiện đất sét nhằm: (1) thiết lập  .M .d .<br /> <br /> <br /> 48 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017<br />  trong đó: M: số lượng vòi phun, d: đường D0 D  4.Q<br /> Rj   xL  0  (8)<br /> kính vòi,  : mức độ nâng cần, m: lượng vữa 2 2  M. .d0 qu / patm<br /> phun, n : vận tốc vữa tại vòi phun,  g : tỉ trọng b   / (9)<br /> vữa, Q: lưu lượng vữa. trong đó: xL: khoảng cách thâm nhập, Q: lưu<br /> 4.8. [14] đưa ra mô hình để xác định khoảng lượng vữa, M: số lượng vòi phun, b: thông số<br /> cách xói của tia, cho rằng khả năng xói của tia đất dựa trên kết quả đo đạt, b khác nhau cho<br /> đạt đến giới hạn tại vị trí áp lực tia cân bằng sức nhiều loại đất, sét: b = 1,2 ÷ 2; bùn sét: b =<br /> kháng đất theo công thức (6). Điều kiện kiểm 0,75-1,4; cát b = 0,25-0,75.<br /> soát phá hoại đất, do đó khả năng xói tia phụ 4.11. Xác định đường kính có xem xét đến<br /> thuộc tỉ trọng vữa hoặc tỉ trọng môi trường xung loại đất (rời, hoặc dính), cường độ, năng lượng<br /> quanh. Việc lựa chọn áp lực phun phụ thuộc chủ hệ thống Jet grouting, hoạt động vòi phun, theo<br /> yếu vào loại địa chất ở hiện trường. [13], đường kính trung bình Da được xác định<br /> lj ( Pi  Ps ) theo công thức (10a và 10b) tương ứng cho đất<br />  6.25. (6)<br /> dn qbu hạt mịn và đất rời.<br />  <br /> trong đó: dn: đường kính vòi phun; lj: khoảng   .* E n'   q c <br /> D a  D ref   .  (10a)<br /> cách xói của tia; Pi: áp lực trong vòi phun; Ps:  7.5 *10   0.5 <br /> áp lực thủy tĩnh tác dụng lên đầu ra vòi phun, Pi  <br />   .* E n'   N SPT <br /> -Ps: sự khác nhau về áp lực tại vòi; qbu: khả D a  Dref   .  (10b)<br /> năng chịu cắt của đất.  7.5 *10   10 <br /> 4.9. Công thức xác định khoảng cách xói Công thức 10a và10b, Dref, có ý nghĩa vật lý<br /> của tia theo [24], bán kính cọc được xác định để tìm ra được đường kính với Jet Grouting tùy<br /> theo loại đất, áp lực phun, lưu lượng phun,số theo α bằng 1 hoặc 6 tương ứng cho phun đơn<br /> lần lặp, và vận tốc quay vòi phun theo công hoặc Phun đôi và Phun ba, E’n = 10 MJ/m và qc<br /> thức (7): = 0,5 MPa hoặc NSPT = 10 phụ thuộc loại đất.<br /> ( K .P .Q  .N  ) trong đó: đường kính tham chiếu, Dref, phụ<br /> L (7) thuộc đặc tính đất, cùng với 2 số mũ β và δ, đã<br /> V<br /> được hiệu chuẩn trên dữ liệu thí nghiệm. Động<br /> trong đó: L: bán kính cọc (m); K: hệ số cho<br /> năng cụ thể tại vòi E’n tỉ lệ xi/nước theo trọng<br /> từng loại đất, đối với đất cát lấy bằng 31,5; P:<br /> lượng w bằng 1 (Λ*ref ~= 7,5) và năng lượng cụ<br /> áp lực phun (MPa); Q: lưu lượng phun<br /> thể tại vòi phun E’n,ref = 10 MJ/m. Sức kháng<br /> (m3/phút); N: số lần lặp ở chiều sâu thiết kế; V:<br /> đất xác định bởi NSPT và qc tương ứng cho đất<br /> vận tốc quay của vòi phun (m/s) = [d × π ×V<br /> rời và đất dính. Giá trị tham chiếu cho NSPT,ref =<br /> (rpm)]/60; d: đường kính cần; D: đường kính<br /> bên ngoài của đầu phun (m); α = 1,003, β = 10) và qc,ref = 0,5 MPa.<br /> 5. THẢO LUẬN<br /> 1,186, γ = 0,135, δ = 0,198.<br /> Việc đưa ra công thức xác định đường kính<br /> 4.10. Theo [22] việc phun vữa với vận tốc<br /> soilcrete cần phải phản ảnh đầy đủ toàn bộ quá<br /> cao phun xói đất, tồn tại khoảng cách thâm nhập<br /> trình hình tạo thành cọc trong đất nền gồm 4<br /> tạo ra trong đất, đường kính có thể dự báo từ<br /> bước: (1) đầu tiên là phân loại đất (rời, dính) mà<br /> khoảng cách thâm nhập theo: (a) lý thuyết dòng<br /> xác định cường độ (Nspt và Su); (2) cơ chế cắt<br /> chuyển động hỗn loạn, và (b) lý thuyết xói đất.<br /> xói khác nhau theo loại đất nền (sét, cát, sỏi);<br /> Nếu xem đường kính cần khoan, D0, khi đó bán<br /> (3) dựa vào đường kính yêu cầu thiết kế sẽ chọn<br /> kính cọc soilcrete, Rj, được xác định theo công<br /> hệ thống Jet Grouting thích hợp theo cơ chế xói<br /> thức (8 và 9) [22].<br /> và năng lượng yêu cầu; và (4) chọn thông số<br /> <br /> ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017 49<br /> vận hành tương ứng với hệ thống và đường kính grouting có thể tổng hợp về mức độ thỏa mãn<br /> yêu cầu. Vì vậy, việc chọn được công thức xác toàn bộ các yêu cầu hình thành cọc theo Bảng 1.<br /> định đường kính phải phản ảnh được toàn bộ 4 Theo kết quả thống kê trong bảng thì chỉ Công<br /> bước trên thì công việc ứng dụng Jet Grouting thức 11 hợp lý nhất và đáp ứng toàn bộ yêu cầu<br /> sẽ có được kết quả tối ưu. Tổng hợp các công của việc dự báo đường kính soilcrete của Jet<br /> thức xác định đường kính Soilcrete của Jet Grouting.<br /> <br /> Bảng 1. Các công thức xác định đường kính Soilcrete tạo ra bởi Jet Grouting<br /> <br /> <br /> Hệ thống- Thông số vận<br /> Theo loại đất Cơ chế xói<br /> Năng lượng hành<br /> TT (rời: NSPT, dính (rời hoặc Khác<br /> (vữa, nước, (tùy theo hệ<br /> Su) dính)<br /> khí) thống)<br /> 1 Sensor tỏa<br /> nhiệt xi<br /> 2 Vận tốc rút<br /> 3 Trọng lượng<br /> xi, nước, đất,<br /> và khí<br /> 4 Năng lượng Ap lực, lưu<br /> Phun đôi lượng, vận tốc<br /> nâng<br /> 5 Năng lượng Ap lực, lưu<br /> Phun đôi lượng, vận tốc<br /> nâng<br /> 6 Ap lực, lưu Sensor đo đao<br /> lượng, thời gian động<br /> phun<br /> 7 Năng lượng Đầy đủ thông số<br /> vận hành<br /> 8 Khả năng chịu cắt Áp lực phun, Áp lực môi<br /> của đất (không trường<br /> phân loại)<br /> 9 Đầy đủ thông số<br /> vận hành<br /> 10 Xem xét loại đất, Lưu lượng, số vòi<br /> cường độ qu<br /> 11 Rời: NSPT, dính Su Cơ chế khác Năng lượng Thông số vận Độ nhớt vữa<br /> khau, Dref khác khác nhau, xét hành qui thành theo Λ*<br /> nhau tại vòi năng lượng<br /> <br /> <br /> <br /> 50 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017<br />  6. KÊT LUẬN [5]. D.A. Bruce. “Jet Grouting,” Ground<br /> Jet Grouting là công nghệ gia cố xử lý nền Control and Improvement, edited by P.P.<br /> nhiều ưu điểm như cũng tồn tại khó khăn trong Xanthakos, L.W. Abramson, and D.A. Bruce,<br /> dự báo đường kính cọc Jet Grotunig. Đường NY: John Willey & Sons, 1994, pp. 580-683.<br /> kính trung bình Jet Grouting thay đổi theo đặc [6]. J.O. Carroll, R. Flanagan, N.<br /> tính cơ học của đất và thông số vận hành Jet Loganathan, and D. Ratty. “A correlation<br /> Grouting (hệ thống Phun, thành phần chất phun, between Energy input and Quality for Jet<br /> năng lượng cụ thể tại vòi). Việc đưa ra công grouting in marine Clay”, Tunnelling and<br /> thức xác định đường kính phải phản ảnh đầy đủ Underground Space Technology, 2003<br /> toàn bộ quá trình hình tạo thành cọc trong đất [7]. R.F.Y Choi. “Review of the Jet Grouting<br /> nền gồm: (1) phân loại đất (rời, dính tương ứng method”, Bachelor thesis, University of<br /> NSPT và Su; (2) cơ chế cắt xói theo đất nền (sét, Southern Queensland, Australia, 161 pp, 2005.<br /> cát, và sỏi); (3) chọn hệ thống Jet Grouting thích [8]. E.H Chu. Turbulent fluid jet excavation<br /> hợp theo cơ chế xói và năng lượng yêu cầu; và in cohesive soil with particular application to<br /> (4) chọn thông số vận hành tương ứng với hệ Jet Grouting. Ph.D. thesis, Massachusetts<br /> thống. Vì vậy, công thức 11 hợp lý nhất trong Institute of Technology, 2005, 457 p.<br /> việc xác định đường kính soilcrete của Jet [9]. M. Chuaqui, F. Hu, N. Gurpersaud,<br /> Grouting và phản ảnh được toàn bộ các tính chất and D Lees. “A case Study: Two-fluid jet<br /> liên quan trong việc ứng dụng Jet Grouting đến grouting for Tunneling application – Soil<br /> thời điểm hiện tại. Stabilization and permeability reduction,” in<br /> Proceedings of the 4 th international<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO conference on Grouting and Deep Mixing,<br /> 2005, 12 pp.<br /> [1]. A.L. Bell. “Jet grouting,” Ground [10]. C.S. Covil and A.E. Skinner. “Jet<br /> Improvement, M.P. Mosely ed., Glassgow: grouting—a review of some of the operating<br /> Chapman and Hall, pp.149-174, 1993. parameters that form the basis of the jet<br /> [2]. Bộ Khoa học và Công nghệ. Gia cố nền grouting process,” Grouting in the Ground,<br /> đất yếu – Phương pháp trụ đất xi măng. Hà Nội: edited by A. L. Bell, London: Thomas Telford,<br /> TCVN 9403: 2012, 2012, 42 trang. 1994, pp. 605–629.<br /> [3]. C. Brandstatter, R. Lackkner, and H.A. [11]. P. Croce and A. Flora. “Analysis of<br /> Mang. “In situ temperature measurements single-fluid jet grouting,” Géotechnique, Vol.<br /> provide new insight into the performance of jet 50(6), 2000, pp. 739-748.<br /> grouting,” Ground Improvement, Vol. 9, No. 4, [12]. R. Essler and H. Yoshida. Jet Grouting<br /> pp. 163-167, 2015. in Ground improvement. M.P. Moseley and K.<br /> [4]. G.T. Brill, G.K. Burke, and A.R. Ringen. Kirsch Ed., NY: Spon Press, 2004, pp. 160-196.<br /> “A ten year perspective of Jet Grouting: [13]. A. Flora, G. Modoni, S. Lirer, and P.<br /> advancements in applications and technology”, Croce. “The diameter of single, double and<br /> in Proceedings of Third International triple fluid jet grouting columns: prediction<br /> Conference of American Society of Civil method and field trial results,” Geotechnique,<br /> Engineers, New Orleans, 2003, pp 218-235. Vol. 63, No. 11, 2013, pp. 934-945.<br /> <br /> ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017 51<br />  [14]. C.E. Ho. Turbulent Fluid Jet [20]. M. Shibazaki, M. Yokoo, and H.<br /> Excavation in Cohesive Soil with Particular Yoshida. “Development Oversized Jet<br /> Application to Jet Grouting. Ph.D. dissertation, Grouting,” American Society of Civil Engineers,<br /> Massachusetts Institute of Technology, June<br /> 2002, pp. 294-302.<br /> 2005, 457 p.<br /> [21]. T.D. Stark, P. J. Axtell, R.J. Lewis, J.C.<br /> [15]. J.L. Kauschinger, E.B. Perry, and R.<br /> Dillon, W.B. Empson, J.E. Topi, and F.C.<br /> Hankour. “Jet grouting: state of the practice,” In<br /> Grouting, Soil Improvement and Geosynthetics, Walberg. “Soil Inclusion in Jet grout columns,”<br /> Geotechnical Special Publication, 30(1), ASCE, Deep Found. Inst. J., Vol. 3, No. 1, 2009, pp.<br /> 1992, pp. 169-181. 44-55.<br /> [16]. P. Lurnadi. “Ground improvement by [22]. Z.F. Wang, S.L. Shen, & J. Yang.<br /> means of Jet Grouting,” Proceedings of the “Estimation of the Diameter of Jet-Grouted<br /> ICE-Ground improvement, Vol. 1, 1997, pp. Columns Based on Turbulent Kinematic Flow<br /> 65-85.<br /> Theory,” In Grouting and Deep Mixing, 2012,<br /> [17]. G. Modoni, P. Croce, and L.<br /> pp. 2044-2051.<br /> Mongiovi. “Theoretical modelling of Jet<br /> [23]. J. Woodward. An introduction to<br /> Grouting,” Géotechnique, Vol. 56, No 5,<br /> 2006, pp. 335-347. geotechnical processes. London: Spon Press,<br /> [18]. G. Miki and W. Nakanishi. “Technical 2005, 432 pp.<br /> progress of the jet grouting method and its [24]. P.P. Xanthakos, L.W. Abramson, and<br /> newest type,” Proc. Int. Conf. on Insitu Soil and D.A. Bruce. “Jet Grouting,” in Ground Control<br /> Rock Reinforcement, Paris, 1984, pp. 195-200. and Improvement, NJ: John Willey & Sons,<br /> [19]. R.C.D. Oliveira. “Evaluating the 1994, pp. 580-683.<br /> performance of Jet Grouting for [25]. Trần Nguyễn Hoàng Hùng. Công nghệ<br /> th<br /> reinforcement of port structure”, 14 Pan-Am<br /> Xói trộn vữa cao áp (Jet Grouting). TP. HCM:<br /> CGS Geotechnical Conference, Toronto,<br /> Đại học Quốc gia TP. HCM, 2016, 368 trang.<br /> 2011, 8 pp.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Người phản biện: PGS.TS. ĐẶNG HỮU DIỆP<br /> <br /> <br /> 52 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 2-2017<br />