Ebook Ta bên người - Người tỏa sáng trong ta: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:121

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách "Ta bên người - Người tỏa sáng trong ta" được biên soạn nhằm lưu lại những trang viết về cuộc đời, con người của Bác, đáp ứng yêu cầu trang bị sách cho cơ sở xã, phường, thị trấn. Sách được chia thành 2 phần, mời các bạn cùng tham khảo nội dung phần 2 cuốn sách.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ebook Ta bên người - Người tỏa sáng trong ta: Phần 2

N−íc nãng, n−íc nguéi NguyÔn ViÖt Hång Trong nh÷ng ngμy ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p, cã mét ®ång chÝ c¸n bé trung ®oμn th−êng hay qu¸t m¾ng, ®«i khi cßn bîp tai chiÕn sÜ. §ång chÝ nμy ®· tõng lμ giao th«ng, b¶o vÖ B¸c ®i ra n−íc ngoμi tr−íc C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m. §−îc tin nh©n d©n "d− luËn" vÒ ®ång chÝ nμy, mét h«m, B¸c cho gäi ®ång chÝ ®ã lªn ViÖt B¾c. B¸c dÆn tr¹m ®ãn tiÕp An toμn khu, dï cã ®Õn sím, th× còng gi÷a tr−a míi cho ®ång chÝ Êy vμo gÆp B¸c. Trêi mïa hÌ, n¾ng chang chang, ®i bé ®óng ngä, "®ång chÝ c¸n bé Trung ®oμn" v· c¶ må h«i, ng−êi nh− bèc löa. §óng nh− lêi B¸c dÆn, khi ®ång chÝ c¸n bé Êy ®Õn n¬i, B¸c ®· chê s½n. Trªn bμn ®· ®Æt hai cèc n−íc, mét cèc n−íc s«i cã ý chõng võa nh− míi rãt, bèc h¬i nghi ngót, cßn cèc kia lμ n−íc l¹nh. Sau khi chμo hái xong, B¸c chØ vμo cèc n−íc nãng nãi: 106
- Chó uèng ®i. §ång chÝ c¸n bé kªu lªn: - Trêi! N¾ng thÕ nμy mμ B¸c l¹i cho n−íc nãng lμm sao ch¸u uèng ®−îc. B¸c mØm c−êi: - μ ra thÕ! ThÕ chó cã thÝch uèng n−íc nguéi, m¸t kh«ng? - D¹ cã ¹! Råi B¸c nghiªm nÐt mÆt nãi: - N−íc nãng, c¶ chó vμ t«i ®Òu kh«ng uèng ®−îc. Khi chó nãng, c¶ chiÕn sÜ cña chó vμ c¶ t«i còng kh«ng tiÕp thu ®−îc. Hßa nh·, ®iÒm ®¹m còng nh− cèc n−íc nguéi dÔ uèng, dÔ tiÕp thu h¬n. HiÓu ý B¸c vμ t©m phôc c¸ch gi¸o dôc, uèn n¾n c¸n bé cña Ng−êi, ®ång chÝ c¸n bé nhËn lçi, høa sÏ söa ch÷a... 107
Lßng ®é l−îng cña Ng−êi L−u Quang HuyÒn N¨m 1966, B¸c Hå ë vμo tuæi b¶y m−¬i s¸u, nh−ng B¸c vÉn ®Õn trËn ®Þa th¨m c¸c chiÕn sÜ canh trêi. H«m Êy, B¸c ®Õn th¨m mét ®¬n vÞ cña §oμn th«ng tin sãng ®iÖn. V× kh«ng b¸o tr−íc, B¸c ®Õn bÊt ngê, nªn cuéc gÆp nμy cña B¸c ®· ®Ó l¹i rÊt nhiÒu xóc ®éng ®èi víi c¸n bé, chiÕn sÜ th«ng tin. B¸c mÆc ¸o lôa mμu n©u, ®i dÐp cao su, tho¨n tho¾t trÌo lªn ®åi cao, c¸c chiÕn sÜ véi ïa ra ®ãn B¸c. Lªn ®Õn n¬i, B¸c ®Õn ngay nhμ bÕp. C¸c ®ång chÝ nu«i qu©n thÊy B¸c, mõng qu¸, ngõng viÖc, ®øng quanh B¸c. ¤ng cô ra xem chuång lîn, thÊy lîn bÐo, chuång s¹ch, B¸c khen c¸c chó "m¸t tay", khÐo ch¨n nu«i. Tuy ®©y lμ n¬i cã nói ®¸, ®Êt trång trät Ýt, n−íc t−íi hiÕm, nh−ng B¸c khuyªn chiÕn sÜ g¾ng trång rau ë nh÷ng chç cã ®Êt dï lμ mét v¹t nhá, "cã lμm th× cã ¨n", B¸c nãi thÕ. Vμo nhμ ¨n, B¸c më lång bμn xem kü mét m©m c¬m. B¸c hái chiÕn sÜ ®i theo: ¡n cã ®ñ no, 108
®ñ chÊt kh«ng? B¸c ®äc b¶n kinh tÕ c«ng khai cña ®¬n vÞ rÊt tØ mØ, B¸c thÊy h«m Êy, qu¶n lý chi ¨n qu¸ 1 ®ång. B¸c hái t¹i sao? §ång chÝ qu¶n lý th−a: H«m nay anh em ®i lao ®éng ngoμi trêi, c«ng viÖc nÆng nhäc nªn chØ huy ®¹i ®éi ®ång ý chi thªm ®Ó nåi canh ngon h¬n mäi ngμy. B¸c khen lμm thÕ lμ tèt! B¸c vμo nhμ c©u l¹c bé. Lóc Êy, ®«ng ®ñ c¸n bé, chiÕn sÜ ®øng xung quanh B¸c, B¸c nãi: "C«ng t¸c th«ng tin liªn l¹c rÊt quan träng, nã nh− thÇn kinh, m¹ch m¸u cña con ng−êi. C¸c chó ph¶i g¾ng lμm thËt tèt nhiÖm vô cña m×nh. C¸c chó ph¶i võa chiÕn ®Êu võa kh«ng ngõng häc tËp, n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt. Muèn häc tËp kü thuËt tèt, ph¶i häc v¨n hãa". Buæi chiÒu, B¸c xuèng th¨m nhμ bÕp mét lÇn n÷a. B¸c chia thuèc l¸ cho anh nu«i. C¸c anh nu«i ®Òu gi÷ l¹i thuèc l¸, kh«ng ai hót. §iÕu thuèc cña B¸c ch−a cã löa, mét ®ång chÝ anh nu«i véi ®−a cho B¸c bao diªm. B¸c l¾c ®Çu vμ nãi: "C¶ bÕp löa ®ang hång thÕ kia tha hå mμ dïng, sao l¹i l·ng phÝ mét que diªm". C©u chuyÖn que diªm sau nμy trë thμnh mét bμi häc s©u s¾c trong anh em mμ B¸c Hå ®· ®Ó l¹i cho ®¬n vÞ. Anh em nãi víi nhau: Sù vÜ ®¹i th−êng b¾t nguån tõ sù b×nh th−êng nhÊt, gi¶n dÞ nhÊt. B¸c ®i quanh bÕp, nh×n thÊy mét sè h¹t c¬m r¬i v·i. B¸c phª b×nh: "C¸c chó ®Ó c¬m r¬i v·i nh− 109
thÕ lμ kh«ng nªn. Bμ con n«ng d©n ph¶i mét n¾ng hai s−¬ng míi lμm ra ®−îc mét h¹t g¹o, c¸c chó ph¶i biÕt tiÕt kiÖm...". ChiÒu tèi h«m Êy, B¸c lªn xe trë vÒ. Cïng ®i víi B¸c, cã ®ång chÝ Vò Kú - Th− ký riªng cña B¸c. Sau nμy, ®¬n vÞ míi biÕt, B¸c muèn chän mét n¬i thËt yªn tÜnh ®Ó hoμn thμnh mét v¨n kiÖn lÞch sö: "Lêi kªu gäi chèng Mü, cøu n−íc", kÞp c«ng bè vμo ngμy 17-7-1966. §¬n vÞ cña ®oμn Sãng §iÖn cã biÕt ®©u, h«m B¸c vÒ chç c¸c ®ång chÝ lμ ngμy 13- 7-1966, c¶ hai ®¹i ®éi 6 vμ ®¹i ®éi 12 cña §oμn, mÊy ngμy sau ®−îc nghe lêi kªu gäi nh− lêi hÞch truyÒn thiªng liªng do B¸c ®äc: "ChiÕn tranh cã thÓ kÐo dμi 5 n¨m, 10 n¨m, 20 n¨m hoÆc l©u h¬n n÷a. Hμ Néi, H¶i Phßng vμ mét sè thμnh phè, xÝ nghiÖp cã thÓ bÞ tμn ph¸, song nh©n d©n ViÖt Nam quyÕt kh«ng sî! Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp, tù do!"1. Ngμy th¸ng 7 ®Ñp trêi n¨m Êy, dÉu rÊt bËn viÖc, B¸c vÉn dμnh th× giê th¨m ®¬n vÞ, nãi chuyÖn víi c¸n bé, chiÕn sÜ, xem xÐt chç ngñ, n¬i ¨n, khuyªn b¶o trång rau, nu«i lîn, sèng tiÕt kiÖm, tr¸nh l·ng phÝ, míi hay B¸c lu«n quan t©m ®Õn con ng−êi. Lóc chiÕn tranh, bé ®éi lμ mét trong nh÷ng "giíi" ®−îc B¸c quan t©m ®Æc biÖt. H×nh ¶nh B¸c ®éi mò s¾t ra th¨m trËn ®Þa ®· trë __________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t. 15, tr. 131. 110
nªn quen thuéc víi tÊt c¶ mäi ng−êi. T×nh th−¬ng cña B¸c ®èi víi riªng bé ®éi Phßng kh«ng ®−îc thÓ hiÖn râ nÐt qua "håi ký" cña Th−îng t−íng Phïng ThÕ Tμi. Anh viÕt: "N¨m 1962, m−êi n¨m sau khi chiÕc m¸y bay B52 ®Çu tiªn ra ®êi, t«i ®−îc bæ nhiÖm lμm T− lÖnh bé ®éi Phßng kh«ng. Tr−íc khi nhËn nhiÖm vô míi, t«i ®−îc B¸c gäi lªn. T«i nhí nhÊt mét lêi d¹y cña B¸c h«m ®ã: "Chøc chó b©y giê to h¬n th× chó cμng ph¶i th−¬ng yªu chiÕn sÜ nhiÒu h¬n...". T«i tù tr¸ch m×nh lμ "tiÕn bé chËm" ®Ó B¸c ph¶i nh¾c nhiÒu vÒ c¸i tÝnh nãng n¶y cña m×nh. T«i ®−îc theo b¶o vÖ B¸c tõ tr−íc C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m. Ngay tõ ngμy ®ã, tÝnh xÊu nãng n¶y cña t«i ®· xuÊt hiÖn, B¸c còng ®· cã nh¾c nhë, mμ cho ®Õn nay t«i vÉn ch−a söa ch÷a ®−îc bao nhiªu. B©y giê B¸c nãi "Chøc chó to...", t«i biÕt B¸c ®é l−îng vμ th−¬ng t«i nhiÒu". 111
Ta cïng ®i cho vui Vò Kú Mét lÇn B¸c Hå cïng mét sè c¸n bé ®i c«ng t¸c. V× ®−êng xa, nói cao, mäi ng−êi mêi B¸c ®i ngùa. Nh×n anh em, B¸c nãi: - Chóng ta cã b¶y ng−êi mμ ngùa chØ cã mét, B¸c c−ìi sao tiÖn. Mét chiÕn sÜ nhanh nhÈu th−a: - Th−a B¸c, chóng ch¸u cßn trÎ, B¸c tuæi cao, c«ng viÖc nhiÒu, ®−êng xa nªn mêi B¸c lªn ngùa ¹! B¸c c−êi vui råi nãi: - õ, ®Ó råi xem ®i ®−êng c¸c chó cã theo kÞp B¸c kh«ng? ThÊy mäi ng−êi ®ang ph©n v©n, B¸c liÒn b¶o: - Th«i ®−îc, ta cho ngùa theo ®Ó nã thå hé ba l«, l−¬ng thùc. §i ®−êng ai mÖt th× c−ìi, B¸c mÖt B¸c còng sÏ c−ìi. Ngμy ®Çu ®i chõng ®−îc 30 c©y sè vμ ph¶i v−ît hai con suèi to. Ngμy thø hai ra ®i tõ bèn giê s¸ng ®Õn tèi mÞt míi nghØ ch©n. B÷a c¬m tèi ngoμi mãn 112
"thÞt hép ViÖt Minh" mang theo cßn cã b¸t canh rau tù tóc. §ang ¨n, B¸c nãi ®ïa: - Rau tμu bay cã kh¸c. ¡n vμo thÊy nhÑ c¶ ng−êi, l¹i nh− cã c¶ mïi x¨ng. TÊt c¶ nh− quªn hÕt mÖt nhäc, cïng B¸c c−êi vui. HiÓu lßng chiÕn sÜ, B¸c l¹i ®éng viªn: - B¸c mÖt th× c¸c chó còng mÖt. Th«i, ta cïng ®i cho vui. 113
Nh−êng ¸o sÎ c¬m NguyÔn §øc Thôy T«i ®i c«ng t¸c vÒ b¸o c¸o, c¸c ®ång chÝ Kh¸ng vμ ChiÕn b¶o t«i ngåi ¨n c¬m víi B¸c cho B¸c vui v× håi ®ã B¸c yÕu, suy nghÜ nhiÒu nªn ¨n Ýt l¾m. Ngåi tr−íc m©m c¬m cã mét ®Üa con lßng gμ, mét ®Üa con thÞt gμ (con gμ bÐ qu¸, cã lÏ chia ®«i lμm hai b÷a) vμ mét b¸t canh. B¸c ngåi nhÊm nh¸p víi mét chÐn r−îu h¹t mÝt... ¡n tr«ng nåi, ngåi tr«ng h−íng, t«i nãi chuyÖn vui cho B¸c nghe nhiÒu h¬n lμ ¨n, nªn B¸c giôc t«i ¨n. B¸c g¾p cho t«i bé gan gμ võa b»ng qu¶ t¸o. T«i khã nghÜ qu¸ nªn lÔ phÐp g¾p l¹i b¸t c¬m cña B¸c vμ mêi B¸c ¨n. B¸c l¹i g¾p l¹i cho t«i vμ b¶o: - ¡n ®i ®Ó mai ®i ®−êng cho kháe. ë ®©y t«i kh«ng muèn nãi tíi bé gan to hay nhá, nã bæ ®−îc bao nhiªu, mμ ë ®©y t«i chØ thÊy tÊm lßng cña B¸c th−¬ng yªu c¸n bé trong hoμn c¶nh khã kh¨n. Buæi tèi d−íi ngän ®Ìn dÇu t«i ®ang cïng c¸c ®ång chÝ b¶o vÖ nãi chuyÖn th× nghe B¸c hái: Chó 114
Thôy cã thiÕu quÇn ¸o l¾m kh«ng? T«i nghÜ bông ch¾c B¸c muèn cho, nªn t«i th−a lμ cã thiÕu. B¸c b¶o ®ång chÝ Kh¸ng: Chän cho chó Thôy mét bé quÇn ¸o. S¸ng h«m sau t«i nhËn ®−îc mét bé quÇn ¸o míi toanh, b»ng lôa, mμu gô, may theo kiÓu ta rÊt ®Ñp vμ trªn tói ¸o con ë ngùc cã thªu mÊy ch÷: phóc, léc, thä. §©y ch¾c lμ ¸o cña héi phô n÷ nμo biÕu B¸c. T«i hái ®ång chÝ Kh¸ng t¹i sao l¹i cho ®å míi cña B¸c. §ång chÝ Kh¸ng nãi: §©y lμ quμ cña B¸c, B¸c tÆng l¹i c¸n bé. ThÕ lμ trong lóc B¸c ph¶i lo bao nhiªu viÖc vÊt v¶ nh−ng B¸c vÉn quan t©m ®Õn c¸n bé. T«i võa ®−îc ¨n l¹i võa ®−îc mÆc. T«i thÊy thùc sù xóc ®éng tr−íc tÊm lßng th−¬ng yªu cña B¸c. 115
§ªm ®ã, chóng t«i lμm B¸c mÊt ngñ Lª Gi¶n* NÕu t«i nhí kh«ng sai th× ®ã lμ vμo dÞp TÕt ©m lÞch n¨m 1948, c¸ch ®©y ®óng 48 n¨m1. Tr−íc ®ã, n¨m 1947, giÆc Ph¸p ®· huy ®éng thñy, lôc, kh«ng qu©n cμn quÐt, ®¸nh ph¸ d÷ déi c¸c huyÖn S¬n D−¬ng (Tuyªn Quang), §Þnh Hãa (Th¸i Nguyªn), thÞ x· B¾c K¹n nh»m triÖt tiªu c¸c c¬ quan ®Çu n·o cña §¶ng vμ ChÝnh phñ ta ®ang ®ãng trong An toμn khu. Nh−ng chóng ®· bÞ qu©n ta ®¸nh l¹i, bÞ thÊt b¹i th¶m h¹i. Mõng chiÕn th¾ng hμo hïng, B¸c tæ chøc mõng TÕt, ®ãn xu©n cïng ®ång bμo vμ mét sè c¸n bé chñ chèt trong An toμn khu. Cã mÆt chung quanh B¸c trong mÊy ngμy TÕt ®ã lμ c¸c ®ång chÝ: Tr−êng Chinh, NguyÔn L−¬ng B»ng, Hoμng Quèc ViÖt, __________ * Nguyªn Gi¸m ®èc Nha C«ng an Trung −¬ng trong kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. 1. Bμi viÕt n¨m 1996 (BT). 116
Lª V¨n L−¬ng, Lª V¨n HiÕn, TrÇn Duy H−ng, Phan Mü, TrÇn C«ng T−êng vμ t«i (Lª Gi¶n). Suèt mÊy ngμy TÕt, B¸c cïng chóng t«i th−êng buæi s¸ng ®i chóc TÕt ®ång bμo, chiÒu vμ tèi th× ë nhμ ¨n uèng, kÓ chuyÖn, lμm th¬, h¸t hß vui xu©n. Trong nh÷ng buæi nμy anh Lª V¨n HiÕn ®ãng vai trß næi bËt vÒ h¸t tuång víi ®iÖu bé ®éc ®¸o, ch¼ng kÐm g× c¸c nghÖ sÜ chuyªn nghiÖp khiÕn B¸c rÊt mª. Anh C¶ B»ng th× træ tμi bÕp nóc, c¸c mãn ¨n cña anh gi¶n dÞ nh−ng rÊt hÊp dÉn. Mçi ®ªm B¸c chØ ®Þnh hai ®ång chÝ ngñ cïng phßng víi B¸c. B¸c th−êng kÓ chuyÖn rÊt hay nh−ng chóng t«i b¶o nhau ®ªm kh«ng ®−îc nãi chuyÖn ®Ó B¸c ngñ cho yªn. §ªm mïng Ba, anh TrÇn C«ng Tr−êng vμ t«i ®−îc chØ ®Þnh ngñ cïng phßng - hay gäi cho ®óng lμ cïng nhμ víi B¸c - B¸c n»m mét gi−êng mét bªn, hai chóng t«i n»m mét bªn, ë gi÷a cã ®èng löa s−ëi Êm ®á rùc! Tr−íc khi lªn gi−êng, chóng t«i chóc B¸c ngñ ngon. B¸c c−êi hiÒn tõ b¶o chóng t«i: "§ªm nay ngñ víi C«ng an (tøc lμ t«i, Lª Gi¶n, Tæng Gi¸m ®èc Nha c«ng an) vμ Tßa ¸n (tøc lμ anh TrÇn C«ng Tr−êng, Thø tr−ëng Bé T− ph¸p) ë bªn c¹nh, vßng ngoμi l¹i cã anh em an ninh (c¶nh vÖ) vμ nh©n d©n ®Þa ph−¬ng canh phßng, B¸c nhÊt ®Þnh v÷ng t©m, yªn giÊc, cßn c¸c chó còng cø ngñ cho say ®Ó s¸ng mai vÒ c¬ quan lμm viÖc cho tèt, kh«ng ngñ gμ ngñ gËt d«ng c¶ n¨m ®Êy". 117
§óng nh− B¸c ®· b¶o, ®ªm Êy chóng t«i ®¸nh mét giÊc ngon lμnh. Khi më m¾t ra thÊy trêi ®· s¸ng râ vμ thÊy... B¸c ®ang ngåi s−ëi bªn ®èng cñi löa rùc hång. Chóng t«i véi ch¹y ra chμo vμ hái sao B¸c dËy sím thÕ. B¸c c−êi vμ nãi vui: "C¶ ®ªm, c¸c chó ng−êi th× "xay lóa", ng−êi th× "gi· g¹o" Çm Çm. B¸c ph¶i thøc chôm löa s−ëi". Nghe B¸c nãi, lßng d¹ chóng t«i bïi ngïi ¸y n¸y nh− thÕ nμo ch¾c ai còng dÔ nhËn thÊy. Sau nμy c¸c ®ång chÝ c¶nh vÖ cho biÕt: "Chóng em ®i tuÇn qua nhμ, nghe tiÕng c¸c anh ng¸y vμ nghiÕn r¨ng to qu¸, nh×n vμo thÊy B¸c ®ang lói hói chôm löa, g¹t than s−ëi Êm. BiÕt B¸c kh«ng ngñ ®−îc, chóng em vμo khÏ nãi: "B¸c ®Ó chóng ch¸u mêi c¸c anh sang nhμ bªn ®Ó B¸c nghØ cho yªn ¾ng, tÜnh mÞch" nh−ng B¸c kh«ng ®ång ý. B¸c nãi se sÏ: "C¸c chó Êy tuæi cßn ®ang trÎ, bËn rén c¶ n¨m, Ýt khi ®−îc ¨n no ngñ kü, chuyÓn chç cã thÓ mÊt giÊc ngñ ngon. Cßn B¸c tuæi giμ thøc ®ªm quen råi, mai ngñ bï kh«ng sao ®©u, c¸c chó cø yªn t©m"". ... §Êy, B¸c cña chóng ta, Hå Chñ tÞch cña chóng ta lμ ng−êi nh− thÕ ®Êy! 118
Ph¶i ch¨m chØ häc tËp Lª HiÒn §øc* T«i cã vinh dù ®−îc sang lμm viÖc bªn B¸c. H»ng ngμy B¸c lμm viÖc ë nhμ riªng. Th−êng B¸c tù ®¸nh m¸y lÊy. HÕt giê lμm viÖc, B¸c cïng sinh ho¹t chung víi anh em. Vui nhÊt lμ sau giê lμm viÖc buæi chiÒu, B¸c th−êng cïng anh em trong c¬ quan ®¸nh bãng chuyÒn. B¸c giμ, tay cøng nªn bóng bãng yÕu, "®èi ph−¬ng" muèn gì ®iÓm, th−êng ph¸t bãng vμo chç B¸c, B¸c biÕt liÒn nãi to: - A, "truy tñ" h¶? - B¸c võa nãi võa nh¶y lªn ®ì bãng. Cã lÇn ®èi ph−¬ng ph¸t bãng "¸c" qu¸, B¸c biÕt kh«ng ®ì ®−îc, liÒn kªu: - Tr−êng, Kú, Kh¸ng, ChiÕn ®©u? Cøu bãng! Ng−êi ®¸nh lÉn ng−êi xem c−êi vui vÎ. BÊy giê theo chÝnh s¸ch ®μo t¹o vμ båi d−ìng c¸n bé, c¬ quan chän cö mét sè c¸n bé trÎ ra n−íc ngoμi häc. T«i còng ë trong sè ®ã. Nh−ng t«i kh«ng muèn ®i. __________ * Nguyªn c¸n bé c¬ yÕu V¨n phßng Côc T×nh b¸o. 119
BiÕt ®−îc ®iÒu ®ã, B¸c liÒn gäi ®Õn. B¸c hái, t«i tr¶ lêi B¸c: - D¹, th−a B¸c, ch¸u muèn ®−îc c«ng t¸c ¹. - ThÕ ch¸u cã muèn c«ng t¸c thËt tèt kh«ng? - Cã ¹. - Cã muèn phôc vô nh©n d©n ®−îc kh«ng? - Cã ¹. - ThÕ th× ph¶i ®i häc. B©y giê cã ®iÒu kiÖn th× ph¶i häc tËp. Häc tËp ®Ó hiÓu nhiÒu, biÕt nhiÒu. Cã hiÓu nhiÒu, biÕt nhiÒu, míi phôc vô nh©n d©n tèt ®−îc. Sau khi gi¶ng gi¶i vμ khuyªn t«i ®i häc lμ cÇn thiÕt, B¸c dÆn: - §i häc th× ph¶i chÞu khã, ch¨m chØ häc tËp. Ch−a hiÓu th× hái, kh«ng ®−îc giÊu dèt, ®· hiÓu råi th× b¶o l¹i cho b¹n cïng hiÓu. Råi B¸c lÊy c¸i hép thuèc l¸ cña B¸c ®−a cho t«i. B¸c nãi: - B¸c cho ch¸u c¸i hép nμy ®Ó ®ùng kim chØ, ngoμi giê häc thªu, thïa, v¸, may. Con g¸i ph¶i biÕt lμm nh÷ng viÖc ®ã. T«i sang n−íc b¹n ë khu häc x¸, råi vμo tr−êng s− ph¹m. Tèt nghiÖp xong, t«i vÒ n−íc, d¹y häc ë ViÖt B¾c cho ®Õn ngμy kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p th¾ng lîi, t«i trë vÒ tiÕp qu¶n Thñ ®«. TrÝch tõ s¸ch B¸c Hå ë ViÖt B¾c, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt, Hμ Néi, 2011, tr. 500-501. 120
ChiÕc ¸o trÊn thñ B¸c cho TriÖu Hång Th¾ng* Mçi ngμy sèng bªn B¸c lμ mçi ngμy t«i ®−îc thªm nh÷ng bμi häc v« cïng quý b¸u. B¸c chØ b¶o tõng li tõng tÝ. Mét kû niÖm mμ mçi khi nh¾c l¹i t«i th−êng båi håi xóc ®éng, ®ã lμ chuyÖn B¸c cho t«i chiÕc ¸o trÊn thñ. Mïa ®«ng n¨m Êy, ViÖt B¾c rÐt h¬n mäi n¨m. Chóng t«i sèng trong hang ®¸, l¹i cμng rÐt. S¸ng ra s−¬ng muèi xuèng dμy ®Æc, lμm cãng buèt ch©n tay. Khi míi vÒ c«ng t¸c víi B¸c, t«i chØ cã mét bé quÇn ¸o v¶i méc. MÊy h«m liÒn, t«i ®i c«ng t¸c, ngùc bÞ l¹nh, lμm t«i ho lu«n. H«m Êy vμo ®−a th− cho B¸c. T«i ®· cè nhÞn ho nh−ng kh«ng sao chÞu ®−îc. ThÊy t«i ho, B¸c hái: - Chó èm μ, chó Th¾ng? __________ * Nguyªn Phã Chñ tÞch ñy ban hμnh chÝnh Khu tù trÞ ViÖt B¾c. 121
- Th−a B¸c, kh«ng ¹! B¸c nh×n t«i: - Sao tr«ng ng−êi chó kh¸c thÕ? - Kh«ng ¹. Ch−a nãi xong t«i ®· ho rò ra... B¸c liÒn ®øng dËy: - Chó kh«ng cã ¸o rÐt μ? BÊy giê c¸n bé cßn nghÌo. T«i ngÇn ngõ ®Þnh kh«ng nãi thËt, nh−ng råi kh«ng d¸m dèi B¸c. Tr¶ lêi xong, t«i quay ra th× B¸c gäi l¹i vμ ®Õn ®Çu gi−êng lËt tÊm ch¨n máng, lÊy ra chiÕc ¸o trÊn thñ mμu ng¶ vμng, B¸c vÉn th−êng mÆc, ®−a cho t«i, B¸c nãi: - Chó mÆc t¹m c¸i nμy cho ®ì l¹nh. Mïa ®«ng cèt nhÊt ph¶i gi÷ ngùc cho Êm. T«i kh«ng d¸m cÇm. Mïa rÐt, B¸c còng chØ cã mét chiÕc ¸o trÊn thñ vμ mét chiÕc ¸o kho¸c ngoμi. Mμ B¸c ®· giμ råi, Ýt chÞu ®−îc rÐt. ThÊy t«i chÇn chõ, B¸c b¶o: - Chó mÆc ®i, cho ®ì rÐt. - Th−a B¸c... - Chó cø mÆc vμo. Nh×n ®«i m¾t tr×u mÕn cña B¸c, t«i kh«ng d¸m tõ chèi n÷a. B¸c gióp t«i cμi cÈn thËn tõng cóc ¸o mét. Cã chiÕc ¸o cña B¸c, ngùc t«i Êm dÇn. Êm b»ng h¬i Êm cña b«ng vμ c¶ b»ng t×nh th−¬ng cña B¸c. Nhê cã chiÕc ¸o trÊn thñ, t«i dÇn dÇn khái ho. T«i gi÷ g×n chiÕc ¸o B¸c cho rÊt cÈn thËn. ChØ nh÷ng lóc thËt rÐt míi mÆc. 122
T«i cã ý ®Þnh gi÷ chiÕc ¸o ®ã lμm kû niÖm, nh−ng t«i kh«ng thùc hiÖn ®−îc ý ®Þnh. Mét n¨m, t«i vÒ nhμ ¨n TÕt, d©n téc Dao chóng t«i sèng du canh du c−, lμm ¨n thÊt th−êng, nªn ®êi sèng ®ãi khæ. Trêi rÊt rÐt, bè t«i vÉn chØ cã mét manh ¸o máng. Th−¬ng bè qu¸, t«i ®· biÕu bè chiÕc ¸o trÊn thñ. ChiÕc ¸o trÊn thñ ®· sên, nh−ng lμ chiÕc ¸o Êm ®Çu tiªn trong ®êi bè t«i ®−îc mÆc. Bè t«i vui l¾m! NÕu biÕt lμ chiÕc ¸o cña B¸c Hå cho, ch¾c bè t«i sÏ vui s−íng biÕt chõng nμo! Nh−ng v× nguyªn t¾c bÝ mËt, t«i kh«ng d¸m nãi. Bè t«i mÆc ®−îc mÊy n¨m chiÕc ¸o vÉn cßn tèt. Theo phong tôc ng−êi Dao, khi chÕt, ng−êi ta ch«n theo tÊt c¶ nh÷ng ®å quý gi¸ cña ng−êi ®ã lóc sèng ®· dïng. Bè t«i chÕt, gia ®×nh còng ®· bá chiÕc ¸o trÊn thñ ch«n theo. ChiÕc ¸o trÊn thñ B¸c cho ®· lμm Êm ngùc t«i, s−ëi Êm ngùc bè t«i, nay bè t«i ®· mÊt, chiÕc ¸o l¹i theo xuèng suèi vμng m·i m·i s−ëi Êm cho linh hån bè t«i. Ph¶i ch¨ng ®ã còng lμ mét niÒm vinh h¹nh cho gia ®×nh chóng t«i. 123
Chó ra xem bé ®éi cã bÞ −ít kh«ng? Vò Hång ChiÒu ngμy 27-2-1951, khi §¹i ®oμn 304 tËp kÕt vÒ vÞ trÝ ®ãng qu©n ®Çy ®ñ th× B¸c Hå vμ mét c¸n bé ®i ngùa ®Õn. Trêi m−a r¶ rÝch, ®−êng s¸ lÇy léi. Bé ®éi chØ ®o¸n chõng lμ kh¸ch cÊp trªn cña §¹i ®oμn ®Õn th¨m ®¬n vÞ tr−íc khi ®i chiÕn dÞch Th−îng Lμo. Tèi, B¸c xuèng nhμ bÕp cña §¹i ®oμn bé. ThÊy c¸c ®ång chÝ nu«i qu©n, tuy trêi ®ang tiÕt l¹nh mμ må h«i ®Çm ®×a bªn bÕp löa, Ng−êi lÊy ra trong tói mét qu¶ cam råi nãi: - Anh nu«i vÊt v¶ nhiÒu, B¸c th−ëng c¸c chó... C¸c chiÕn sÜ nhËn ra B¸c, cÇm qu¶ cam ch−a nãi ®−îc g×, B¸c ®· b−íc xa. §ªm Êy, B¸c vÉn lμm viÖc. Khuya l¾m B¸c míi ng¶ l−ng nghØ trªn sμn nøa, trong mét c¸i l¸n dùng t¹m, lîp l¸ cä. S¸ng sím, trêi vÉn m−a. Chît tØnh giÊc nghe thÊy tiÕng m−a, B¸c gäi ®ång chÝ ChÝnh ñy §¹i ®oμn: 124
- Chó Quang1 ®©u! Ra xem bé ®éi cã −ít kh«ng ®i? TrÝch tõ s¸ch B¸c Hå víi chiÕn sÜ, Nxb. Qu©n ®éi nh©n d©n, Hμ Néi, 2001, tr. II. __________ 1. TrÇn Quang - BÝ th− §¶ng ñy §¹i ®oμn 304 lóc bÊy giê. 125