Tập tài liệu gồm 4 phần, khái quát những nội dung cơ bản, làm cơ sở để các đồng chí, quý thầy cô tiếp tục phát huy tính tích cực, chủ động, tìm tòi, sưu tầm thêm nguồn tài liệu. Mời các bạn cùng tham khảo "Ebook Tài liệu tìm hiểu Lịch sử Đảng bộ quận Sơn Trà (1930-2015)" phần 1 dưới đây!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Ebook Tài liệu tìm hiểu Lịch sử Đảng bộ quận Sơn Trà (1930-2015): Phần 1
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
1
- CHỈ ĐẠO NỘI DUNG
BAN TUYÊN GIÁO QUẬN ỦY
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
Biên soạn
NGUYỄN VĂN CHUNG
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
LỜI GIỚI THIỆU
Nhằm đáp ứng yêu cầu học tập, nghiên cứu của
các đồng chí, quý thầy cô trong công tác nghiên cứu,
giảng dạy Lịch sử Đảng bộ địa phương, thực hiện chỉ
đạo của Ban Thường vụ Quận ủy Sơn Trà. Ban Tuyên
giáo Quận ủy, Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Sơn Trà
biên soạn tập tài liệu giới thiệu những nội dung cơ bản
về lịch sử Đảng bộ quận Sơn Trà giai đoạn 1930 - 2015.
Tập tài liệu gồm 4 phần, khái quát những nội dung
cơ bản, làm cơ sở để các đồng chí, quý thầy cô tiếp tục
phát huy tính tích cực, chủ động, tìm tòi, sưu tầm thêm
nguồn tài liệu, nhất là từ tập sách “Lịch sử Đảng bộ quận
Sơn Trà (1930 - 2015)”, qua đó giúp các đồng chí tìm hiểu
về Đảng Cộng sản Việt Nam nói chung và lịch sử Đảng
bộ quận nói riêng. Cũng qua tập tài liệu này, quý thầy,
cô có thể tích hợp những nội dung cơ bản về lịch sử
Đảng bộ quận Sơn Trà trong các bài giảng về lịch sử địa
phương ở cấp học trung học cơ sở về lịch sử, địa lí,
những nét văn hoá và quá trình đấu tranh cách mạng
của quân và dân quận Sơn Trà từ khi có Đảng Cộng sản
Việt Nam lãnh đạo. Từ đó, các đồng chí và các em thêm
yêu mến, tự hào, có ý thức giữ gìn, phát huy các giá trị
lịch sử, văn hóa truyền thống của Đảng bộ và nhân dân
1
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
Sơn Trà - mảnh đất giàu truyền thống yêu nước, hiếu
học, đoàn kết, lao động cần cù, sáng tạo, có những đóng
góp to lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội, văn hoá
của thành phố Đà Nẵng. Ban Tuyên giáo Quận ủy, Phòng
Giáo dục và Đào tạo quận Sơn Trà trân trọng cảm ơn
sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Thường vụ Quận ủy Sơn
Trà, sự góp ý của Hội đồng thẩm định, các đồng chí, quý
thầy cô giáo,... Chúng tôi rất mong nhận được sự góp ý
chân thành của các đồng chí và bạn đọc để tập tài liệu
được hoàn thiện hơn!
BAN BIÊN SOẠN
2
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
PHẦN MỘT
TỔNG QUAN VỀ QUẬN SƠN TRÀ,
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
3
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
4
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
I. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên
Vị trí địa lý: Quận Sơn Trà xưa kia thuộc đất Việt
Thường. Qua các thời kỳ lịch sử, địa giới hành chính
quận Sơn Trà ngày nay đã có nhiều thay đổi. Quận Sơn
Trà nằm ở phía đông của thành phố Đà Nẵng, được
thành lập vào đầu năm 1997, là một trong tám đơn vị
hành chính cấp quận, huyện của thành phố Đà Nẵng.
Toàn quận có 7 phường: Thọ Quang, Nại Hiên Đông, Mân
Thái, An Hải Bắc, Phước Mỹ, An Hải Đông, An Hải Tây.
Diện tích tự nhiên của quận Sơn Trà hiện nay là 63,93
km², có 3 tổ hợp đất chính: đất núi vàng nâu, đất đồi
vàng nâu và đất cát ven biển. Dân số toàn quận khoảng
144.753 người (Niên giám TK 2013).
Bản đồ quận Sơn Trà
5
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
Địa hình: Địa hình đồng bằng ven biển tương đối
bằng phẳng, dốc dần từ đường Ngô Quyền và chân núi bán
đảo Sơn Trà (trung bình 6 mét) ra biển (trung bình 3 mét).
Khí hậu: Khí hậu gió mùa vùng duyên hải miền
Trung. Nhiệt độ trung bình hằng năm là 25,5 độ C; trung
bình năm cao nhất là 29,8 độ C và trung bình năm thấp
nhất là 22,5 độ C. Lượng mưa trung bình hằng năm là
2.060mm. Mùa mưa bắt đầu từ tháng 9 đến tháng 12.
Mùa khô thường kéo dài từ tháng 4 đến tháng 8.
Sơn Trà có thế mạnh về tài nguyên biển: Vùng biển
Sơn Trà có trữ lượng hải sản lớn, bao gồm nhiều loại hải
sản. Sơn Trà có nhiều bãi tắm biển với cảnh quan đẹp,
thuận lợi phát triển du lịch, nghỉ dưỡng,... Tài nguyên
biển và ven biển có tác động trực tiếp đến sự phát triển
kinh tế - xã hội.
Quận Sơn Trà có Bãi biển du lịch Mỹ Khê, Công viên
Biển Đông, Bán đảo Sơn Trà (núi Sơn Trà) nổi tiếng. Rừng
Sơn Trà được xếp vào hệ thống rừng đặc dụng quốc gia
với tên gọi Khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà từ đầu năm
1977. Trên núi là nơi cư trú của nhiều loài linh trưởng
trong đó có Voọc chà vá chân nâu cực kỳ quý hiếm được
Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới mệnh danh là “nữ
hoàng linh trưởng” và xếp vào danh sách các loài động
vật cần được bảo vệ vô điều kiện, từng được chọn làm
hình ảnh nhận diện Đà Nẵng vào năm 2017. Núi Sơn
Trà cũng nổi tiếng có Cây đa ngàn năm tuổi được phát
hiện từ năm 1771. Bán đảo Sơn Trà - núi Sơn Trà cũng
6
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
nổi tiếng vì có Mũi Nghê, Hòn Nghê được xem là nơi
đón bình minh sớm nhất của thành phố Đà Nẵng; có Bãi
Đá Đen với nhiều tảng đá to màu đen nằm xen kẽ hoặc
xếp chồng lên nhau rất độc đáo; có Bãi biển Tiên Sa gắn
với huyền thoại những nàng tiên giáng trần riêng có
của Sơn Trà,…
Mũi Nghê Sơn Trà
Bãi biển Mỹ Khê (nguồn báo Đà Nẵng)
7
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
II. Vài nét về di tích lịch sử, văn hóa và truyền
thống yêu nước
Quận Sơn Trà ngày nay có nhiều di tích lịch sử
phản ánh quá trình khai hoang lập làng, ghi dấu đời
sống văn hóa tinh thần của nhân dân, lịch sử đấu tranh
yêu nước và đấu tranh cách mạng - từ thời kỳ tiền khởi
nghĩa cho đến kháng chiến chống Pháp và kháng chiến
chống Mỹ của các thế hệ ông, cha, như: Đình làng Nam
Thọ (phường Thọ Quang), Đình làng An Hải (phường An
Hải Tây), Đình làng Mỹ Khê, Đình làng Phước Trường
(phường Phước Mỹ), Đình làng Tân Thái, Đình làng Cổ
Mân (phường Mân Thái), Đình làng Mân Quan (phường
Thọ Quang) và Đình làng Nại Hiên Đông (phường Nại
Hiên Đông).
Nhà thờ Tiền hiền làng An Hải và Thoại Ngọc Hầu
(phường An Hải Tây)
8
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
Về văn hóa truyền thống vùng biển, ở quận Sơn
Trà có Lễ hội cầu ngư, tục thờ cá Voi, cầu an. Tất cả
nhằm mục đích cầu cho mưa thuận gió hòa, sóng yên,
biển lặng, làm ăn phát đạt của cư dân vùng biển. Quận
Sơn Trà cũng là trung tâm diễn ra các lễ hội văn hóa,
thể dục thể thao truyền thống của thành phố Đà Nẵng.
Trong các thời kỳ lịch sử, Sơn Trà có nhiều danh nhân
nổi bật, tiêu biểu như:
Lê Cảnh (1655 - 1730) người làng An Hải một tấm
gương rèn luyện, nỗ lực học tập không ngừng, được
trao chức Văn chức Hàn lâm viện.
Trần Quang Diệu (1746 - 1802) người làng An Hải,
là một vị tướng tài thời Tây Sơn.
Thoại Ngọc hầu Nguyễn Văn Thoại (1761 - 1829),
“Thống chế Án thủ Châu Đốc đồn, lãnh Bảo hộ Cao Miên
quốc ấn, Quản Hà Tiên trấn biên vụ” người làng An Hải,
có công đắp đồn Châu Đốc nhằm ngăn giặc xâm lược
từ bên ngoài, đào kênh Vĩnh Tế dọc suốt biên giới Việt
Nam - Campuchia từ Châu Đốc đến Hà Tiên dài 98 km.
Nhân dân suy tôn ông là vị thần có công đắp đồn chặn
giặc, có công khai phá mở đất phương Nam.
Lê Văn Thứ (1821 - 1882), người làng Tân An, có
công dẹp hải tặc ven biển miền Trung, được phong Quân
cơ , Phó Lãnh binh phụ trách cấm ninh trấn thành Hà
Nội, chiến đấu chống quân Pháp tấn công thành Hà Nội.
Trong buổi đầu đánh Pháp năm (1858 - 1860),
Nhân dân Sơn Trà cùng quân, quan Triều đình nhà
9
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
Nguyễn chống quân xâm lược.
Trong thời kỳ nhượng địa, nhân dân Sơn Trà đã
tích cực tham gia, ủng hộ, hưởng ứng các phong trào
yêu nước. Từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam thành lập
(năm 1930) nhân dân Sơn Trà đã cùng cả nước chống
Pháp, chống Mỹ góp phần giải phóng đất nước. Có thể
kể ra đây một số gương tiêu biểu như: Ông Phạm Văn
Quýt, ông là ngọn đuốc sống đốt kho máy bay địch,
khơi dậy lòng yêu nước, mở đầu cho cuộc chiến đấu
anh dũng của nhân dân Sơn Trà; những tấm gương anh
dũng như: Lý Văn Tố, Lê Độ, Nguyễn Hữu Nì, Hồ Mật,
Nguyễn Văn Sinh, Dương Tuấn, Huỳnh Lắm, Đặng Lữ,
Hồng Minh, Trần Đắc Chanh… sẽ còn sống mãi trong
niềm thương yêu và kính trọng của nhân dân Sơn Trà.
10
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
PHẦN HAI
SƠN TRÀ TRONG TỔNG KHỞI NGHĨA
THÁNG TÁM NĂM 1945 VÀ TRONG KHÁNG
CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1946 - 1954)
11
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
12
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
I. Sơn Trà trong Tổng khởi nghĩa tháng Tám
năm 1945
Từ ngày Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời và lãnh
đạo cách mạng Việt Nam, ở Sơn Trà dưới sự chỉ đạo của
Đảng, trực tiếp là các đồng chí Lê Văn Quý, Đinh Văn
Khánh, Nguyễn Chương (Hồng Minh), Nguyễn Ngọc
Châu... là những người có công gieo hạt đầu tiên, phong
trào đấu tranh của các tầng lớp nhân dân từ âm ỉ dẫn
đến cao trào chuẩn bị khởi nghĩa rầm rộ ở các xã.
Đường Lê Văn Quý tại Sơn Trà
Trước tình hình thế giới và trong nước có những
diễn biến mau lẹ, ngày 14/8/1945, Tỉnh ủy Quảng Nam
mở Hội nghị Tỉnh ủy tại Tam Xuân (Tam Kỳ) bàn kế hoạch
chuẩn bị khởi nghĩa và quyết định khởi nghĩa không
phải chờ ý kiến Trung ương. Tại Đà Nẵng, có 5.000 quân
Nhật đang còn đầy đủ vũ khí trong tay nên Thành ủy
có sách lược phân hoá để đối phó cho phù hợp với tình
hình, nơi nào có điều kiện thì khởi nghĩa trước.
13
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
Ở các xã Đông Giang (tên gọi cũ của các phường
thuộc quận Sơn Trà ngày nay), đồng chí Lê Văn Quý
đứng ra thành lập Ban Khởi nghĩa gồm có các đồng chí:
Lê Văn Quý - Tổng chỉ huy; Trần Văn Mẹo - Tổ chức
chính quyền; Đỗ Trọng Trà - Phụ trách khởi nghĩa;
Nguyễn Vĩnh - Phụ trách tự vệ; Trần Thị Anh Kim - Phụ
trách phụ nữ; Nguyễn Văn Lộc - Thông tin liên lạc. Đồng
chí Nguyễn Văn Đoài được phân công tổ chức lực lượng
ở Mỹ Khê để có thể khởi nghĩa trước vì ở đó có đủ điều
kiện hơn.
Cuộc khởi nghĩa ở Mỹ Khê tiến hành vào sáng
22/8/1945 tại đình làng Mỹ Khê. Quần chúng tập trung
rất đông đủ, lực lượng tự vệ và các đoàn thể quần chúng
thể hiện khí thế hăng hái giành chính quyền. Trước khi
cuộc mit tinh ra mắt Ủy ban Cách mạng Lâm thời, Ban
khởi nghĩa gặp Lý trưởng và các Lý hương, yêu cầu chấp
hành đầy đủ các điều kiện và giao nộp hồ sơ và con dấu.
Ủy ban Cách mạng Lâm thời xã Mỹ Khê ra mắt quần
chúng. Các chính sách của Mặt trận Việt Minh được
công bố. Lá cờ đỏ sao vàng long trọng kéo lên trước sân
đình làng Mỹ Khê, nơi làm việc của Ủy ban Cách mạng
Lâm thời. Cuộc khởi nghĩa ở Mỹ Khê là cuộc khởi nghĩa
đầu tiên của các xã Đông Giang, mở đầu kế hoạch khởi
nghĩa toàn thành phố trong các ngày tiếp theo.
14
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
Đình làng Mỹ Khê (phường Phước Mỹ)
Di tích lịch sử cách mạng cấp thành phố
Đêm 25/8/1945, Ủy ban khởi nghĩa Thành phố
họp, quyết định ngày 26/8/1945 toàn thành phố khởi
nghĩa. Để thống nhất thời gian, lấy giờ còi tầm bưu điện
vào lúc 8 giờ sáng làm hiệu lệnh chung. Do yêu cầu
đồng loạt khởi nghĩa nhưng lực lượng ở cơ sở không
đều nhau nên các xã Đông Giang lấy An Hải (là xã lớn
nhất, nay là phường An Hải Tây, An Hải Đông, An Hải
Bắc) có lực lượng cơ sở được chuẩn bị chu đáo làm nòng
cốt. Lực lượng khởi nghĩa của xã lấy đình An Thị làm
trung tâm chỉ đạo, quần chúng được huy động, nhanh
chóng tập trung tại nhà hát cũ (gần chùa An Hải hiện
nay). Ủy ban khởi nghĩa đọc lời hiệu triệu, phân tích rõ
tình hình chiến tranh thế giới lần thứ hai kết thúc dẫn
đến việc giặc Nhật đầu hàng quân Đồng minh, thời cơ
cách mạng ở trong nước đã chín muồi. Giờ đây, dưới sự
lãnh đạo của Mặt trận Việt Minh, đồng bào hãy đứng
15
- TÀ I L I Ệ U T Ì M H I Ể U L Ị C H S Ử Đ Ả N G B Ộ Q U Ậ N S Ơ N T R À ( 1 9 3 0 - 2 0 1 5 )
lên giành độc lập, mưu cầu hạnh phúc cho toàn dân.
Ông Nguyễn Văn Nga được cử làm Chủ tịch Ủy ban Cách
mạng Lâm thời làng An Hải.
Với lực lượng tự vệ dẫn đầu, quần chúng kết thành
đoàn biểu tình rất đông kéo đến nhà ông Đỗ Trọng Viễn
(lý trưởng lúc bấy giờ) để tịch thu con triện, các sổ bộ,
tài liệu và lần lượt kéo đến bãi bỏ và hạ uy thế các hào
lý trong 11 ấp còn lại. Tiến hành xong cuộc khởi nghĩa
ở làng An Hải, lực lượng khởi nghĩa tiến đến các làng
Phước Trường, Tân Thái, Nam Thọ, Nại Hiên Đông, Cổ
Mân, Mân Quang. Tại Mân Quang, cuộc khởi nghĩa tổ
chức vào buổi chiều cùng ngày.
Chỉ trong một ngày, cán bộ và Nhân dân các xã
Đông Giang lần lượt thực hiện thành công cuộc giành
chính quyền ở các xã. Trên một không gian không rộng,
bóng cờ đỏ sao vàng, biểu ngữ đều có ở khắp các trục giao
thông. Những tiếng hô “Việt Nam độc lập muôn năm”
vang lên từ các nẻo đường. Cuộc giành chính quyền về
tay nhân dân diễn ra không một tiếng súng, không có
lực lượng đối kháng, các lý trưởng và hào lý đều tuân
thủ. Lực lượng quân Nhật án binh bất động nhờ ta có
sách lược phân hoá, tranh thủ để cô lập chúng.
II. Sơn Trà trong những ngày toàn quốc kháng
chiến chống thực dân Pháp
Ngày 5/12/1946, Lữ đoàn lính Lê dương số 13,
Trung đoàn Bộ binh số 3 cùng nhiều xe tăng của quân
Pháp đổ bộ thêm vào Đà Nẵng, cùng với 10 tàu chiến
16
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
