Ebook Truyền thống đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân thị trấn D'Ran (1930-2010)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:196

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ebook Truyền thống đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân thị trấn D'Ran (1930-2010) cung cấp cho người đọc những kiến thức như: đặc điểm cơ bản về tự nhiên và quá trình phát triển của thị trấn D'Ran; quân dân D'Ran đấu tranh chống áp bức, tham gia nổi dậy giành chính quyền cách mạng và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược; Quân nhân Lạc Nghiệp trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước;... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ebook Truyền thống đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân thị trấn D'Ran (1930-2010)

. NAM . sAN VIET DANG CDNG TRUYENTHONGDAuTRANH CACH MANG • eVA DANG BO• vA NHAN DAN THI• TRAN D'RAN (1930 - 2010) BAN CHAp HANH DANG BQ Till TRAN D'RAN THANG 4 NAM 2016
BAN DO RANH GIro HANH cHiNH Till TRA.ND'RAN HUVEN' L~C ~UONG HUy e: N :r: z z r z f-. can GIAI ~ :J:' ~ UBNDhuy.n
LOINOIBAu Tit mot vung. aat haang sa a Nam Tdy Nguyen, nho co vi tri chiin luac v~ kinh ti, chinh tri, quoc phong nen tit ddu thdp nien thi kj; XX thuc dan Phap dii chon D'ran (Dran) lam noi adu tu va khai thac tai nguyen giau co cua vung aab nay. Han 70 ndm hinh thanh. va phat trien, mot thai gian ngdn sa voi Ghi~udai lich su cua dan toe, XGLac Nghiep (thi trdn D'ran) aG ghi dau nhiJu su kien lich a su quan trong, la mot trong nhiing dia ban rna ddy giai cap cong nhdn sam duoc hinh thanh. vaa nhiing ndm cua thdp nien 20, 30 thi kj; XX' nai co nhiing cuoc ddu tranh doi dan sinh, dan chu thoi ky 1936 - 1939, noi nhi~u can bo, dang vien va qudn chung nhan dan hi bdt ba, giam cdm, khung b6 va hi thu tieu,' la m9t trang nhung aia phuang sam khai nghza gianh chinh quy~n thdng l(li trang Cach mq_ngthang Tam nam 1945. Trai qua hai cu9c khang chiin ch6ng thl!c dan Phap va ai qu6c My xam IU(lc,' nhimg cd So' haq_t a9ng cach mqng a ap Phil Thu(j.n, Lam Tuy~n, Hoa Binh, Can Rang, Lq_cXuan, Lq_cBinh aG tdp ti, che ddu can b9 va aG a9ng vien can em thaat ly, len auirng nhgp ngii tham gia ch6ng thl!c dan, ai qu6e. Lq_cNghi¢p (thi trdn D'ran) aG co nhi~u aong gop sue nguai, suc cua eha Sl! nghi¢p cach mq_ngdan t9c dan 5
chu nhdn dan, giai phong hoan toan rni~n Narn, thong nhat T6 quoc. Tit sau ngay giai phong d~n nay, xii Lac Nghiep dii co nhi~u chuyen bien trong phat trien kinh t~ - xd hoi, xay dung k~t cau ha tdng kinh t~ - xd hoi, thuc hien xOa doi giam ngheo, cai thien doi s6ng vdt chat, tinh thdn cho nhdn dan, an ninh chinh tri va trdt tl! an toan xd h(Ji duac gift viing, quyen lam chu cua nhdn dan duoc phat huy, h¢ thong chinh tri duac cung c6, xay dung Dang ngay cang trong sach, vftng manh. Thang 11 ndm 1989, H(Ji d6ng B9 truong (nay la Chinh phu) co quyet di!Jh d6i ten xii Lac Nghiep thann thi trim D 'ran dd tumi~"~zmg voi vi tri, ti~rn nang cua mot d6 thi dang phdt trUn. Thl!c hi¢n Chi thi s6 15-CTITW ngay 281812002 cua Ban Bi thu Trung uong Dang "V~ day mqnh c6ng tac nghien Clm lich su Dang C9ng scm Vi¢t Nam ", Chi thi s6 27-CTITU ngay 031612003cua Ban Thuimg v~ Tinh uy Lam D6ng "V~ tang cuimg c6ng tac nghien Clm, bien soqn Itch su Dang, Itch su truy~n th6ng cach mqng" va K~ hoqch s6 82-KHIHU ngay 1315/2013 cua Ban Thuimg v~ Huy¢n uy Don Duong "V~ t6 chuc tridn khai thl!C hi¢n c6ng tac nghien Clm, bien soqn truy~n th6ng ctau tranh cach mqng cua Dang b9 va nhan dan cac xii, thi tran thu9C huy¢n Don Duong, giai doqn 1930 - 2010", Ban Chap hanh Dang b9 thi tran t6 chuc nghien Clm, bien soqn cu6n 6
sacb truyen thong ilau tranh each. mang: cua Dang b{j va nhdn dan thi tran D'ran giai doan 1930 - 2010. Trong cUbn sacli nay ilii ph an anh, khac hoa mot sb net chinh hoat dong cua Dang b{j va nhdn dan thi tran trong khang chiin chong thuc dan Phap va iii quoc My xdm IU(Jc (1930 - 1975), giai phong que huang D'ran, Don Duong,' ciing nhu qua trinh xay dung va phat trdn tit ndm 1975 ilin 2010. '. ' Sau gdn 2 ndm tien hanh suu tam, khai thac tu lieu va bien soan, duoc su' giup iliJ cua Ban Tuyen giao Huyen uy, Van phong Huyen uy Don Duong, cac il6ng chi tanh dao, cac dong chi ldo thanh. cacb m(lng, cac can bo ilii tung tham gia hoat dong qua cac thai kj; tai thi trdn, Ban Chap hann Dang bo thi tran hoan thanh cubn "Truy~n thbng ilau tranh cach m(lng cua Dang b{j va nhan dan thi tran D'ran (1930 - 2010)". Mi;i.cdit Ban bien sO(ln ilii co nhi~u cb gang nhung ciing kh6ng tranh khoi thiiu sot, m{jt phdn do thOi gian trai dai hon nua thi kj, tu li¢u hi hu hong, that I(lC,nhan chUng Itch su kh6ng con nhi~u. Ban chi a(lObien SO(lnkinh mong nh(ln ilu(Jc Sl,f tham gia gop y, sua chua, b6 sung cua cac il6ng chi va ba con nhan dan trong va ngoai thi tran ad cubn sach ilu(Jc hoan thi¢n hon khi co ili~u ki¢n tai ban sau nay. Nhan dip xuat ban cubn sach, Ban Chap hanh Dang b{j thi tran D 'ran xin chan thanh cam on Huy¢n 7
uy, Hoi a6ng nhdn dan, Uy ban nhdn dan, Uy ban M(jt trdn T6 quoc Viet Nam huyen, Ban Tuyen giao Huyen uy, Ban Chi dao, Ban Bien t9P, cac ban nganh, doan thd cua huyen, cac dong chi lao thanh. each mqng, can be} huu tri, nhiing nhdn chung Itch stc va cac dong chi ldnn dao cua thi trdn qua cac thai kj; aa giup aa ad chung tdi hoan thanh. cuon sach. nay. T.M BAN CHAp HANH DANG BO THI THAN D'RAN . BI TOO LEHUuCHUC 8
PHANMODAu DAe DIEM eo BAN VE TIT NHIEN 'vA QuA TRINH PHAT TRIEN eVA THI TRAN D'RAN I. Vi tri dia Iy va di~u ki~n t\f nhien Thi tdm D'ran la thi tr~n cira ng6 cua huyen Dan Duong ciing nhir cua tinh Lam Dbng giap voi cac tinh duyen hai Nam Trung B(>.Ranh gioi hanh chinh diroc xac dinh: Phia Bilc giap huyen Lac Duong; phia Nam giap xa Lac Xuan; phia Dong giap huyen Ninh San (tinh Ninh Thuan); phia Tay giap thanh ph6 Da Lat. Dien tich W nhien la 13.544,37 ha; m?t d(>dan s6 107 nguoi/km". Thi tran D'ran nam tren tuyen quoc 1(> 27 va quoc 1(>20 di cac huyen, thanh ph6 Da Lat va cac tinh mien Trung; diem d~u cua dirong huyen 412 nam duoi chan chua Giac Nguyen (Chua Ba Xam) di van cac xa phi a N am song Da Nhim. Thi tran D'ran a thuong nguon song Da Nhim, co 2 nhanh song Da Nhim va song Krong Klet chay van h6 Dan Duong. Day 1a h6 chua nu6c cua cong trinh thuy di~n Da Nhim Cnhamay thuy di~n n&mtren uia ban huy~n Ninh San). Dia hinh a D'ran chu yeu 1a ubi nlii ca~, d6c, 9
mire d
mroc bien, Do anh huang cua dia hinh nen nguon g6c th6 nhuong chu y~u duoc hinh thanh tir cac san pham d6c tu, dfrt phu sa ven song, suoi rfrt thich hop ch? viec trong rau, hoa, cay an trai, cay cong nghiep ngan ngay. Nhiet dQ trung binh nam la 21,1 °C; cao nhat la 30,2°C; thfrp nhat la 14,1°C thich nghi nhieu loai cay trong nr on doi, a nhiet doi va nhiet dai nhung y~u t6 han che 100 nhfrt v€ khi han la hrong rmra hang nam khong cao, vao khoang 1.600mm va cuong dQ t~p trung chu y~u trong 6 thang mua mira. Cac nguAn tai nguyen Dfrt dai a thi trfrn duoc hinh thanh nr nhieu nguon g6c khac nhau nen phan loai dfrt da dang, lai phan b6 tren nhi€u dia hinh khac nhau nen kha nang khai thac cung h~t suc da d~ng va phong phil. Nhfrng vling thu~n lQ'idS phat triSn nong nghi~p g~n nhu da khai thac h~t. Vai h~ thfmg song su6i kha nhi€u va phan b6 d€U. Vung d~u d~p song co ngu6n nuac d6i dao quanh nam; ngoai nhi~m V\l cung cfrPnuac cho h6 thuy di~n Da Nhim con la ngu6n cung cfrp nuac chu y~u dS ph\1c V\l tuai tieu, cung cfrp nuac sinh ho~t. RUng khu V\IC thi trfrn D'ran vai di~n tich 10.254,92 ha co h~ th\1c v~t va dQng v~t rfrt da d~ng va phong phu, vai dQ che phu 74,23%; trong do rUng phong hQ chi~m 97,64% (kiSm ke nam 2010). Cong 11
tac quan ly va bao v~ nrng nhimg nam qua duoc quan tam nen tinh trang d6t rung lam r~y, khai thac lam san trai phep va chay nrng giam han. Thi tr~n D'ran co nhieu canh quan dep nhir h6 Don Duong (Da Nhim) , thac Boa Binh, thac Thien Thai, deo N goan Muc..; r~t thuan Ioi cho phat trien du lich sinh thai. Thi tran D'ran co vitri quan trong ve phat trien kinh tS - xii hoi, bao v~ moi tnrong va an ninh quoc phong kh6ng chi cho huyen Don Duong tinh Lam D6ng rna cho mot sf> tinh vung Duyen hai N am Trung BQ. Dtjp thuy dien Da Nhim 12
Thac Thien thai II. Thuc trang v~ phat tri~n kinh t~ - xi hQi (thoi di~m 2010) 1. Dan sA - lao dQng Thi td.n D'ran co 16 thon va t6 dan phd, duoc chia thanh hai vung: Dong Bic song Da Nhim: G6m cac thon Hamasing, thon Kankil va cac T6 dan ph6 Phu Thuan 1, Phu Thu~n 2, Phli Thuan 3, Lam Tuyen 1, Lam Tuyen 2, Duong M6i, Hoa Binh. Tay Nam song Da Nhim: G6m cac T6 dan ph6 1, T6 dan ph6 2, T6 dan pho 3, T6 dan ph6 Lac Thien 1, T6 dan ph6 Lac Thien 2, T6 dan ph6 Quang Lac va T6 dan ph6 Lac Quang. 13
Thi tr~n D'ran co dan s6 la 3.570 hi) voi 15.721 nguoi, chiem 15,58% so voi dan s6 toan huyen, d6ng bao dan ti)c thieu s6 g6m cac dan ti)c K'Ho, Cill, Hoa va cac dan ti)c khac voi 1.774 nguoi, chiem 11% dan s6 toan thi tr~n. Dan s6 phan b6 khong d6u, chu y~u a t~p trung trung tam thi tr~n va cac true duong chinh, Thu nhap binh quan d~u nguoi nam 2010 dat 19 trieu dong. Cac hi) c6 thu nhap kha t~p trung van nhirng hi) thuang nghiep, dich vu va mot s6 ho c6 nganh nghe phat triSn. Doi song nhan dan vung d6ng bao dan toe thieu s6 con g~p nhieu kh6 khan. V6 ton giao, c6 04 ton giao chinh Phat giao, Cao Dai, Cong giao, Tin Lanh. T6ng s6 tin d6 cac ton giao khoang 12.425 ngiroi, trong do, Phat giao: 8.686 nguoi, Cao Dai: 1.251 nguai, Cong giao: 1.000 nguai, Tin Lanh: 1.488 ngum. Co sa tha tv g6m 08 chua, 03 Thanh th~t Cao Dai, 02 Hi)i thanh Tin Lanh va mi)t nha tha. 2. v~phat tri~n cae nganh kinh t~ Thi tr~n da thgc hi~n tUng bu6c chuySn d6i co c~u gi6ng cay tr6ng v~t nuoi, co ban da chuySn d6i nhi6u di~n tich lua sang tr6ng mi)t s6 lo~i cay c6 gia tri kinh t~ cao nhu cay rau thuong ph~m, hoa va ti~p tl,lc phat huy th~ m~nh cua cay h6ng, cay dira, thgc hi~n da d~ng h6a cay tr6ng. M9t s6 hi) nong dan d~u tu xay d\Illg nha kinh, nha lu6i, img d\lng cac ti~n bi) 14
"",,,, khoa hoc ky thuat van san xufrt nham tang nang suat, chfrt hrong san pham cay trong. Chan nuoi chu y~u la gia sue, gia cam, mot s6 h
xay dung til nhimg nam 30 th~ ky XX, la duong s~t rang cua duy nhat tai Vi~t Nam, sau giai phong dll bi do boo Duong ray xe fica rang cua EJa Lat - Thap Cham Tren dia ban thi tran co 3 cong trinh thuy lei cung c
4. Linh vue van boa - xii bqi H~ thong giao due dao tao khong ngirng ·phcit trien v€ quy rna, s6 IUQ'ng,chfit IUQ'ngdap irng nhu cfru hoc t~p cua con em nhan dan. Tren dia ban thi trfin co 02 tnrong trung hoc ph6 thong, 01 tnrong trung hoc co sa, 03 tnrong tiSu hoc, 02 twang mam non. N ganh tiSp tuc duy tri ph6 cap giao due tiSu hoc va pho c~p trung hQCco sa, huy dong 100% tre 5 tu6i dSn twang mam non. Co sa v~t chat twang lap diroc dfru ill xay dung khang trang han. Cong tac xay dung twang dat chuan quoc gia duoc quan tam, hien nay toan thi tran da co 4/6 twang dat chuan quoc gia mire dO I; dOi ngii giao vien va can bO quan ly dat chuan, chat hrong duoc nang len. Thi trfin phat trien giao due a ~a vung d6ng bao dan tOc thiSu s6, vi~c huy dOng hQc sinh dSri lap va duy tri sy s6 d~t kSt qua t6t. V€ y tS: Tren dia ban co phong kham da khoa khu Vl,fCva tr~m y ts thi trfin dUQ'ctrang bi cac trang thiSt bi y tS thiSt ySu, b6 trf dfry dli cac chuc danh chuyen man, 90i ngli y, bac SI t~n tinh phl,lC Vl). Vi v~y, cong tac cham soc suc khoe nhan dan, phong ch6ng dich b~nh co ban duQ'c triSn khai, thvc hi~n t6t cac chuang trinh y tS qu6c gia thea kS ho~ch d€ ra, khong dS cac lo~i dich b~nh xay ra tren dia bfm. 17
Ty l~ tang dan s6 tv nhien 1,02%/nam; tY l~ tre diroi 5 tu6i suy dinh dirong giam con 12% (nam 2010). V S cac cong trinh van hoa - the thao tren dia ban co Bia nrong niem (487m2); tram truyen thanh tlnrong xuyen phat song kip thai ph6 bien nhirng chu tnrong, chinh sach cua Dang, Nha mroc d~n nguoi dan; btru dien thi tran, btru dien van hoa Phu Thuan (24m2) dap ling duoc nhu d.u thong tin lien lac cho ngiroi dan. Phong trao van hoa, the due the thao phat trien kha manh dap ling dtroc tri hrc va the hrc trong cac tftng lap nhan dan, chu y~u la thanh, thieu nien trong cac tnrong hoc, nhat la vao dip ky niem, chao mung cac ngay Ie IOn cua dftt mroc, dan toe. Phong trao toan dan doan k~t xay dung doi song van hoa, xay dung gia dinh van a hoa thon, t6 dan ph6 co chuyen bi~n t6t. Hang nam co tren 85% gia dinh d~t gia dinh van hoa, tren 75% thon, t6 dan ph6 dugc cong nh~n thon, t6 dan ph6 van hoa. III. Thj trAn D'ran trong qua trinh hinh thanh va phat tri~n Ngay 21 thang 6 nam 1893, Bac SI Alexandre y ersin 1 d~t chan len cao nguyen Lang Biang k~t thlic I Alexandre Yersin sinh ngay 22/9/1863 t
chuyen tham hiem thanh cong, rna dfiu cho y d6 khai thac tai nguyen giau co cua vung dfrt nay, bien vung cao nguyen mat me thanh noi nghi dirong va h~u cir a an toan cua thuc dan Phap Dong Duong sau nay. Sau thai gian nghi lai Da Lat, tren dirong v€ di thea nga Phan Rang, ong men thea thung lung song Da Nhim, di ngang qua Diom A (thuoc Lac Xuan). Thang 3 nam 1899, ong lai thap rung Toan quyen Paul Doumer ciroi ngua nr Phan Rang len Da Lat, Dang Kia. Doan di rfrt som va den Can Rang (D'ran) van ngay 26 thang 3 nam 1899. Lang Can Rang nam a hiru ngan song Da Nhim, tren d
Nam 1899, Bac S1 Etienne Tardi.f thap rung Guynet nghien ciru xay dung con dirong ill Nai (than Du Khanh, huyen Khanh Hili, tinh Ninh Thu~n) len cao nguyen Lang Biang. Trong tac pham "La Mission du Lang - Bian (1899 - 1900)" xuat ban nam 1902, a ong da viSt vS cac tram doc dirong til Phan Rang len Dang Kia nhu sau: "Tram Dran ndm trong thung lung song D6ng Nai tren d6 cao 1000m. Tram Dran ndm giiia mot canli d6ng co va dat vita moi khai hoang. Xa xa la lang cua nguoi Thuong voi nhiing canh. d6ng lua rong lim . ...Ngay 15 thong 2 ndm 1900, mot con duong thuc su; di luu thong, rat tien dung, nc5iXom Gan (Somgonr voi Dran. VU9't song D6ng Nai kha di dang nho mot day cap bang silt co rang roc va mot chiic pha do hai thuyen doc moe kit lai vai nhioig tam van g6 .... Dran can la din cu cung cap nhu cdu yiu phdm cho cac tram: Tram Hanh (Arbre Broye), cdu Dat (Entrerays) ". 2 X6m Gon lei dia danh cli nay thu9c xii Lam San - huy~n Ninh San - tinh Ninh Thu~n. 20
Thuy€n a(Jc moe vuot song Da Nhim Trong th~p ky d§.utien thS ky XX, nhieu nguoi Phap, Chau Au da tham hiem, lam vice va nghi mat tren cao nguyen Lang Biang. Nam 1904, ba Gabrielle M. Vassal len cao nguyen Lang Biang de thay d6i khong khi. Ba da viet tac pham "On and off duty in Annam" xuat ban tai London nam 1910, sau day la doan viSt v€ D'ran: ... "Sau khi vuot qua song Da Nhim, phu luu chinh cua song Dong Nai, chung tdi ildn Dran a lung chimg d6i. Hai nguoi Au 6' Sa cong chanh s6ng a day... CU9C sbng a day thdt khac xa voi CU9C song truce day. M9i nguoi phai mang banh mi ddn va u« each. nuong tren noi ddt. Thuc an chit yeu fa thit , rung ... 21