Cuốn sách Văn kiện Đảng bộ toàn tập, tập 4 (1959 - 1962) tập hợp các Văn kiện do Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Lào Cai ban hành từ năm 1959 đến năm 1962 và được sắp xếp theo thời gian ban hành, phản ánh sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Lào Cai từ tháng 4 năm 1959 tới tháng 12 năm 1962. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung phần 1!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Ebook Văn kiện Đảng bộ toàn tập tỉnh Lào Cai - Tập 4 (1959-1962): Phần 1
- https://tieulun.hopto.org
- https://tieulun.hopto.org
- https://tieulun.hopto.org
- 3KV1(V115)
Mã số:
CTQG - 2015
2
https://tieulun.hopto.org
- https://tieulun.hopto.org
- 4
https://tieulun.hopto.org
- HéI §åNG XUÊT B¶N
NguyÔn V¨n VÞnh BÝ th− TØnh ñy - Chñ tÞch Héi ®ång
Do·n V¨n H−ëng Phã BÝ th− TØnh ñy - Phã Chñ tÞch Héi ®ång
Ph¹m V¨n C−êng ñy viªn Héi ®ång
Cao §øc H¶i ñy viªn Héi ®ång
T¹ §×nh B¶ng ñy viªn Héi ®ång
NguyÔn V¨n Hßa ñy viªn Héi ®ång
NguyÔn Thanh D−¬ng ñy viªn Héi ®ång
§Æng Phi V©n ñy viªn Héi ®ång
Mai §×nh §Þnh ñy viªn Héi ®ång
Lý Seo D×n ñy viªn Héi ®ång
§inh TiÕn Qu©n ñy viªn Héi ®ång
NguyÔn H÷u ThÓ ñy viªn Héi ®ång
HÇu A LÒnh ñy viªn Héi ®ång
Hμ ThÞ Nga ñy viªn Héi ®ång
CHØ §¹O X¢Y DùNG B¶N TH¶O
NGUYÔN V¡N VÞNH BÝ th− TØnh ñy
SïNG CHóNG Phã BÝ th− Th−êng trùc TØnh ñy
DO·N V¡N H¦ëNG Phã BÝ th− TØnh ñy
5
https://tieulun.hopto.org
- BAN X¢Y DùNG B¶N TH¶O
CAO §øC H¶I Tr−ëng ban
§ç TR¦êNG S¥N Phã Tr−ëng ban Th−êng trùc
§ç V¡N L¦îC Phã Tr−ëng ban
NGUYÔN THÞ NGUYÒN Th− ký
Vò HïNG DòNG Thμnh viªn (HiÖu ®Ýnh)
Lý THÞ VINH Thμnh viªn (HiÖu ®Ýnh)
§μO DUY TH¾NG Thμnh viªn (HiÖu ®Ýnh)
§ÆNG PHI V¢N Thμnh viªn
Lý SEO D×N Thμnh viªn
TRÇN V¡N Tá Thμnh viªn
NGUYÔN THÞ KIM NG¢N Thμnh viªn
§ç VIÕT LîI Thμnh viªn
NGUYÔN V¡N NH¢N Thμnh viªn
§OμN NGäC TUYÕN Thμnh viªn
NGUYÔN THÞ LOAN Thμnh viªn
HOμNG THÞ THANH THU Thμnh viªn
NGUYÔN THÞ MINH Thμnh viªn
NGUYÔN THμNH NAM Thμnh viªn
PH¹M THμNH LONG Thμnh viªn
NGUYÔN CAO Sü Thμnh viªn (HiÖu ®Ýnh)
§μO ANH TUÊN Thμnh viªn
6
https://tieulun.hopto.org
- CHÚ DẪN CỦA NHÀ XUẤT BẢN
Bộ sách Văn kiện Đảng bộ toàn tập của Đảng bộ tỉnh Lào Cai được
thực hiện theo Kế hoạch số 71- KH/TU, ngày 22-12-2013 của Tỉnh ủy Lào
Cai về việc xây dựng Văn kiện Đảng bộ tỉnh Lào Cai toàn tập từ khóa I đến
khóa XIV. Ban Xây dựng Bản thảo Văn kiện Đảng bộ tỉnh Lào Cai toàn
tập từ khóa I đến khóa XIV phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia -
Sự thật tiến hành sưu tầm, xây dựng và xuất bản bộ sách Văn kiện Đảng
bộ toàn tập của Đảng bộ tỉnh Lào Cai. Đây là một bộ tài liệu có ý nghĩa
chính trị và giá trị khoa học, thực tiễn đánh dấu sự phát triển của Đảng bộ
tỉnh Lào Cai gắn với quá trình lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng, bảo vệ
và xây dựng quê hương. Bộ sách giúp các nhà nghiên cứu, cán bộ, đảng
viên và nhân dân, đặc biệt là các nhà lãnh đạo tiếp cận nguồn thông tin, tư
liệu mang tính hệ thống, toàn diện về văn kiện của Đảng bộ tỉnh Lào Cai,
phục vụ cho việc nghiên cứu, tổng kết lý luận và thực tiễn, biên soạn lịch
sử Đảng bộ tỉnh Lào Cai, đảng bộ cơ sở, lịch sử địa phương, ban, ngành và
các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh; góp phần giáo dục lịch sử
địa phương trong các trường phổ thông, các trung tâm bồi dưỡng chính trị,
các chi bộ, đảng bộ; thấy rõ sự sáng tạo, nhạy bén, kịp thời và toàn diện
trong lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Lào Cai qua các giai đoạn cách mạng, qua
đó củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.
Cuốn sách Văn kiện Đảng bộ toàn tập, tập 4 (1959 - 1962) tập
hợp các Văn kiện do Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Lào Cai ban hành từ
năm 1959 đến năm 1962 và được sắp xếp theo thời gian ban hành.
Do cuốn sách bao gồm các văn kiện được in rônêo, đánh máy hoặc
viết tay, nên trong các trường hợp chữ mờ, chữ không có dấu, chúng tôi
giữ nguyên như bản gốc. Ngoài ra, trong sách còn có một số danh từ, tên
7
https://tieulun.hopto.org
- gọi, địa danh, tên riêng,... chúng tôi chưa có điều kiện thẩm định. Vì vậy,
mặc dù đã hết sức cố gắng trong quá trình biên tập nhưng chắc rằng cuốn
sách khó tránh khỏi thiếu sót và khiếm khuyết. Chúng tôi mong nhận
được ý kiến đóng góp của bạn đọc để hoàn thiện cuốn sách trong lần xuất
bản sau.
Xin giới thiệu cuốn sách đến với các đồng chí và các bạn.
Tháng 7 năm 2015
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA - SỰ THẬT
8
https://tieulun.hopto.org
- Lêi giíi thiÖu
V¨n kiÖn §¶ng bé toμn tËp, tËp 4 (1959 - 1962) ph¶n ¸nh sù
l·nh ®¹o cña §¶ng bé tØnh Lμo Cai tõ th¸ng 4 n¨m 1959 ®Õn
th¸ng 12 n¨m 1962.
Trong n¨m 1959, Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng, Bé ChÝnh trÞ,
Ban BÝ th− ®· tËp trung søc lùc vμ trÝ tuÖ ho¹ch ®Þnh ®−êng lèi
c¸ch m¹ng miÒn Nam; tæ chøc hîp t¸c hãa n«ng nghiÖp vμ c¶i t¹o
c«ng th−¬ng nghiÖp t− b¶n t− doanh ë miÒn B¾c. §Õn n¨m 1960,
c«ng cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi víi n«ng nghiÖp, c«ng
th−¬ng nghiÖp t− b¶n t− doanh, tiÓu, thñ c«ng nghiÖp vμ nh÷ng
ng−êi bu«n b¸n nhá cña miÒn B¾c ®· c¨n b¶n hoμn thμnh; viÖc
thùc hiÖn kÕ ho¹ch ba n¨m ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa còng ®· ®¹t
®−îc nh÷ng thμnh qu¶ to lín. T¹i tØnh Lμo Cai, ®Õn n¨m 1959, bªn
c¹nh nh÷ng thμnh tùu ®¹t ®−îc vÒ kinh tÕ - x· héi, t×nh h×nh
chÝnh trÞ, x· héi cßn nhiÒu khã kh¨n phøc t¹p. Do ch−a tiÕn hμnh
cuéc c¶i c¸ch d©n chñ nªn giai cÊp ®Þa chñ, thæ ty vÉn cßn tån t¹i,
cïng víi thæ phØ, ngôy qu©n chóng ngãc ®Çu dËy chèng ph¸ ë mét
sè n¬i. Mét sè c¸n bé, ®¶ng viªn dao ®éng, m¬ hå vÒ cuéc ®Êu tranh
giai cÊp, m¬ hå vÒ cuéc ®Êu tranh gi÷a hai con ®−êng chñ nghÜa x·
héi vμ chñ nghÜa t− b¶n.
ViÖc x©y dùng hîp t¸c x·, c¶i t¹o c«ng - th−¬ng ë tØnh Lμo Cai
còng m¾c ph¶i nh÷ng sai lÇm, h¹n chÕ. V× vËy, tõ n¨m 1959 ®Õn
n¨m 1962, tØnh Lμo Cai vÉn tiÕp tôc thùc hiÖn nhiÖm vô c¶i t¹o x·
héi chñ nghÜa, ®ång thêi thùc hiÖn kÕ ho¹ch nhμ n−íc 5 n¨m lÇn
9
https://tieulun.hopto.org
- thø nhÊt. Trªn c¬ së c¸c NghÞ quyÕt Héi nghÞ toμn §¶ng bé tØnh
Lμo Cai, §¶ng bé tËp trung l·nh ®¹o, chØ ®¹o viÖc tiÕn hμnh hîp
t¸c hãa kÕt hîp hoμn thμnh c¶i c¸ch d©n chñ, c¶i tiÕn chÕ ®é
qu¶n lý xÝ nghiÖp quèc doanh ®Èy m¹nh s¶n xuÊt; thanh to¸n
n¹n mï ch÷ vμ bæ tóc v¨n hãa cho c¸n bé, c«ng nh©n vμ n«ng
d©n trong tØnh, ®Êu tranh chèng l¹i hμnh ®éng chèng ph¸ cña
thæ phØ; tiÕp tôc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n
hãa, x· héi.
V¨n kiÖn §¶ng toμn tËp tËp 4 gåm 36 tμi liÖu gåm c¸c b¸o c¸o,
nghÞ quyÕt, chØ thÞ, th«ng tri, th«ng b¸o... cña Ban ChÊp hμnh
§¶ng bé tØnh.
MÆc dï Ban x©y dùng b¶n th¶o vμ Héi ®ång xuÊt b¶n ®· hÕt
søc cè g¾ng nh−ng khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong nhËn
®−îc sù gãp ý cña b¹n ®äc. Xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch
cïng b¹n ®äc.
Th¸ng 6 n¨m 2015
HéI §åNG XUÊT B¶N
10
https://tieulun.hopto.org
- B¸O C¸O
cña Ban ChÊp hμnh ®¶ng bé
Sè 13-BC/TU, ngμy 17-4-1959
VÒ t×nh h×nh ®iÒu tra n«ng th«n Lμo Cai
PhÇn thø nhÊt
§ÆC §IÓM T×NH H×NH LμO CAI
1. Lμo Cai lμ mét tØnh miÒn nói biªn giíi, nhiÒu d©n téc,
®a sè lμ d©n téc vïng cao Ýt ng−êi, sèng xen kÏ
DiÖn tÝch toμn tØnh 4.217 km2. D©n sè 92.272 ng−êi, so víi n¨m
1956 cã 78.084 ng−êi, t¨ng 14.224 ng−êi. Sè ng−êi t¨ng ®a sè lμ
c¸n bé, c«ng nh©n viªn ë xu«i lªn tham gia kiÕn thiÕt, mét sè lμ
ng−êi Kinh chuyÓn c− lªn, cßn lμ nh©n d©n c¸c d©n téc ®Þa ph−¬ng
sinh s¶n thªm.
Lμo Cai cã 5 huyÖn, 1 thÞ x·, chia thμnh 125 x·, trong ®ã gÇn
100 x· thuéc rÎo cao vμ rÎo gi÷a.
Lμo Cai cã 20 d©n téc, trong ®ã 14 d©n téc rÎo cao vμ gi÷a,
chiÕm gÇn 2/3 d©n sè. §«ng nhÊt lμ d©n téc MÌo (30.825) råi tíi
M¸n (14.614), Nh¾ng (7.423), Nïng (5.804), Tμy (5.022), Kinh
(4.622), (Ch−a kÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn. C¸c d©n téc Ýt ng−êi nhÊt
nh− La ChÝ (72), L« L« (29), Th¸i (7), v.v.).
C¸c d©n téc Lμo Cai sèng rÊt xen kÏ. C¸c huyÖn cã tõ 7 tíi 9
d©n téc, cã mét sè th«n cã 2, 3 d©n téc.
11
https://tieulun.hopto.org
- Tr×nh ®é d©n téc chªnh lÖch, phong tôc tËp qu¸n rÊt kh¸c
nhau. NhiÒu d©n téc cßn gi÷ nh÷ng hñ tôc tÖ h¹i.
TiÕng Kinh Ýt ng−êi biÕt. NhiÒu vïng dïng tiÕng X¹ Phang ®Ó
giao tiÕp. Nh©n d©n ®a sè cßn mï ch÷. Toμn tØnh cã 791 häc sinh
cÊp I vμ 151 häc sinh cÊp II, th× häc sinh d©n téc cÊp I cã 272
ng−êi, cÊp II cã 9 ng−êi.
M©u thuÉn d©n téc ë Lμo Cai tr−íc c¸ch m¹ng rÊt gay g¾t, cã
nh÷ng vô xung ®ét chÐm giÕt nhau hμng ngh×n ng−êi nh− vô MÌo -
X¹ Phang ë B¾c Hμ (1945). Trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn ®Þch
m−u lËp "Xø Th¸i, Xø Nïng tù trÞ" ®Ó chia rÏ c¸c d©n téc, dïng
d©n téc nμy ®μn ¸p, c−íp ph¸, chÐm giÕt d©n téc kh¸c. Th©m ®éc
nhÊt lμ chóng t×m mäi c¸ch khoÐt s©u m©u thuÉn gi÷a ng−êi Kinh
vμ c¸c d©n téc ®Þa ph−¬ng.
Tr¶i qua c¸c cuéc vËn ®éng x©y dùng khu c¨n cø du kÝch, tiÔu
phØ, ®Æc biÖt sau hßa b×nh, qua c¸c cuéc vËn ®éng chuÈn bÞ, lËp
khu tù trÞ vμ thùc hiÖn kÕ ho¹ch nhμ n−íc, tinh thÇn ®oμn kÕt gi÷a
ng−êi Kinh vμ c¸c d©n téc ®Þa ph−¬ng, gi÷a c¸c d©n téc ®Þa ph−¬ng
víi nhau cã nhiÒu tiÕn bé. Nh−ng cho tíi nay vÉn th−êng x¶y ra
nh÷ng va ch¹m vÒ quyÒn lîi gi÷a mét sè ng−êi d©n téc nμy vμ d©n
téc kh¸c: nh− viÖc mét sè ng−êi Kinh, MÌo chÊp tranh nhau nguån
n−íc ®Ó phØ lîi dông ph¶n tuyªn truyÒn, viÖc ®Ó tr©u bß ph¸ ho¹i
mïa mμng, tranh nhau ruéng ®Êt gi÷a Tμy - M¸n, Nh¾ng - M¸n,
M¸n - MÌo, v.v..
Lμo Cai gi¸p Trung Quèc trªn 250 km, gi÷a nh©n d©n hai bªn
biªn giíi vèn s½n cã quan hÖ d©n téc, hä hμng tõ l©u ®êi. Lμo Cai
l¹i cã ®−êng xe löa liªn vËn Hμ Néi - V©n Nam ch¹y qua. V× vËy
Lμo Cai lμ mét vÞ trÝ chiÕn l−îc hÕt søc quan träng vÒ c¸c mÆt
qu©n sù, kinh tÕ vμ chÝnh trÞ. Bän ®Õ quèc Ph¸p, NhËt ®· tõng dùa
vμo Lμo Cai ®Ó m−u th«n tÝnh V©n Nam (Trung Quèc), ng−îc l¹i
bän T−ëng - Mü còng ®· m−u biÕn Lμo Cai thμnh ®Çu cÇu ph¸ ho¹i
c¸ch m¹ng ViÖt Nam vμ g©y c¬ së vμo T©y - Nam Trung Quèc. Do
12
https://tieulun.hopto.org
- ®ã cho tíi nay bÌ lò ®Õ quèc vÉn ra søc duy tr× ho¹t ®éng gi¸n ®iÖp
vμ thæ phØ ë Lμo Cai.
MÆt kh¸c, tõ ngμy tØnh V©n Nam (Trung Quèc) gi¶i phãng
khái ¸ch Quèc d©n §¶ng T−ëng Giíi Th¹ch, c¸c ®ång chÝ b¹n ®·
tiÕn hμnh nhiÒu phong trμo réng lín nh− tiÔu phØ, trõ gian, c¶i
c¸ch ruéng ®Êt, hîp t¸c hãa, v.v.. Nh÷ng phong trμo ®ã ®Òu cã ¶nh
h−ëng tèt tíi Lμo Cai. MÆt kh¸c, còng cã mét sè trïm phØ, ®Æc vô,
®Þa chñ ph¶n ®éng, kÐo theo mét sè d©n l¹c hËu trèn sang ta, lÈn
vμo c¸c th«n, b¶n. GÇn ®©y sè nμy cã nhiÒu hμnh ®éng ph¸ ho¹i
chÝnh s¸ch cña ta.
2. ChÕ ®é x· héi trong c¸c d©n téc kh«ng gièng nhau, tõ
sau C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m, n«ng th«n Lμo Cai cã nhiÒu
biÕn ®æi, nh−ng Lμo Cai lμ tØnh ch−a qua c¶i c¸ch ruéng
®Êt, quan hÖ s¶n xuÊt n«ng th«n hiÖn cßn phøc t¹p, ý thøc
gi¸c ngé cña n«ng d©n ch−a ®−îc ®Ò cao, c¬ së n«ng th«n
vÒ mäi mÆt cßn non yÕu
Ruéng ®Êt ë Lμo Cai cã n¬i hÇu hÕt lμ cña c«ng, cã n¬i nöa lμ
cña c«ng, nöa lμ cña t−, cã n¬i hÇu hÕt lμ cña t− còng cã n¬i lμ
n−¬ng, ai cã kh¶ n¨ng khai ph¸ tíi ®©u lμm tíi ®ã.
Nh×n chung, giai cÊp trong c¸c d©n téc ë Lμo Cai ®· ph©n
hãa kh¸ râ rÖt. Tr−íc C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m cã vïng cã thæ ty
lín nh− B¶n LÇu, B¾c Hμ, M−êng Hum, TrÞnh T−êng, M−êng
Kh−¬ng, cã vïng kh«ng cã thæ ty nh−ng l¹i cã ®Þa chñ, phó n«ng
nh− B¶o Th¾ng, cã vïng khã thÊy ®Þa chñ, nh−ng bãc lét phó
n«ng l¹i rÊt râ (mét sè vïng MÌo), còng cã vïng qua s¬ bé ®iÒu
tra th× ranh giíi giai cÊp ch−a ph©n biÖt râ l¾m (mét vμi vïng
M¸n tuyÓn).
Thæ ty Lμo Cai th−êng kÕt hîp h×nh thøc bãc lét phong kiÕn
®Þa chñ (ph¸t canh thu t«) vμ h×nh thøc b¾t d©n lμm c«ng kh«ng
(phong kiÕn s¬ kú) víi h×nh thøc bãc lét, bu«n b¸n, m¹i d©m. MÆt
13
https://tieulun.hopto.org
- kh¸c chóng cßn lîi dông quyÒn hμnh chÝnh trÞ vμ n¾m lùc l−îng
qu©n sù ®Ó thèng trÞ, ®μn ¸p nh©n d©n. Sau ngμy Lμo Cai gi¶i
phãng n¨m 1950, hÇu hÕt c¸c thæ ty lín ®· ch¹y theo Ph¸p. Ta ®·
chia ruéng ®Êt cña chóng cho n«ng d©n nh−ng v× thiÕu ph¸t ®éng
t− t−ëng nªn ¶nh h−ëng cña chóng ch−a hÕt h¼n. Sè ®Þa chñ cßn
l¹i tíi nay còng ®· ph©n t¸n mét phÇn lín ruéng ®Êt, cã tªn diÖn
tÝch ruéng ®Êt chØ xÊp xØ n«ng d©n, nh−ng còng cã tªn cßn chiÕm
gÊp ®«i hoÆc ba diÖn tÝch b×nh qu©n mét x·. Mét sè ®Þa chñ ch−a
chÞu lao ®éng hoÆc cã mét sè chuyÓn tõ h×nh thøc bãc lét ®Þa chñ
sang bãc lét phó n«ng, chñ yÕu lîi dông tæ ®æi c«ng ®Ó bãc lét nh©n
c«ng. ¦u thÕ kinh tÕ vμ chÝnh trÞ cña chóng tuy cã suy yÕu nh−ng
vÉn cßn k×m h·m søc s¶n xuÊt n«ng th«n. Ngoμi ra, t− t−ëng hßa
b×nh lËp l¹i, chiÒu h−íng ph¸t triÓn theo lèi t− b¶n tù ph¸t ë n«ng
th«n còng kh¸ phæ biÕn.
N«ng d©n lao ®éng, tuy so víi håi tr−íc ngμy Lμo Cai gi¶i
phãng ®· cã nhiÒu ruéng ®Êt h¬n, tõ hßa b×nh tíi nay ®êi sèng cña
hä ®−îc c¶i thiÖn, nh−ng còng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Uy thÕ
chÝnh trÞ cña n«ng d©n lao ®éng ch−a ®−îc v÷ng ch¾c. Tr−íc söa
sai ®a sè n«ng d©n chê ®îi c¶i c¸ch d©n chñ, sau söa sai tinh thÇn
cña hä cã bÞ gi¶m xuèng.
GÇn ®©y, qua s¬ bé gi¸o dôc n©ng cao ý thøc giai cÊp ë mét vμi
n¬i th× hä l¹i muèn c¶i c¸ch d©n chñ.
Lμo Cai lμ mét tØnh kh«ng cã c¬ së bÝ mËt tr−íc C¸ch m¹ng
Th¸ng T¸m. Sau C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m, trong mét thêi gian
kh¸ dμi Lμo Cai bÞ Quèc d©n §¶ng chiÕm cø. Th¸ng 11-1950 ta
gi¶i phãng Lμo Cai lÇn thø nhÊt nh−ng tíi th¸ng 11-1951 Ph¸p
l¹i t¸i chiÕm.
Tõ ngμy gi¶i phãng (1950) tíi nay, qua 8 n¨m Lμo Cai ®· 6 lÇn
phØ næi dËy ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng trong tØnh. Trong c¸c cuéc næi phØ,
hÇu hÕt bän cÇm ®Çu ngoan cè ®Òu lμ ®Þa chñ hoÆc tay sai cña
®Þch. HiÖn nay Lμo Cai vÉn cßn phØ. T×nh h×nh trªn ®· t¹o nªn t©m
14
https://tieulun.hopto.org
- lý hoμi nghi trong nh©n d©n, khiÕn cho t×nh h×nh chÝnh trÞ trong
n«ng th«n ë Lμo Cai cã nh÷ng phøc t¹p ®Æc biÖt. C¬ së c¸ch m¹ng
thùc sù b¾t rÔ trong quÇn chóng d©n téc tõ trong qu¸ tr×nh x©y
dùng khu du kÝch trong hËu ®Þch 1948-1949. Nh−ng cho tíi nay
phong trμo toμn tØnh vÉn kh«ng ®Òu. Nh×n chung c¬ së mäi mÆt
§¶ng - ChÝnh - Qu©n - D©n ë xa ®Òu yÕu, nhÊt lμ ë c¸c vïng hÎo
l¸nh gi¸p Hμ Giang vμ Phong Thæ.
3. Lμo Cai lμ mét tØnh cã nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t triÓn
c«ng, n«ng, th−¬ng nghiÖp, nh−ng ph¸t triÓn kh«ng ®Òu.
Giao th«ng vËn t¶i gi÷a tØnh vμ miÒn xu«i, gi÷a Lμo Cai vμ
n−íc b¹n t−¬ng ®èi thuËn lîi. Tõ hßa b×nh tíi nay, Lμo Cai
lμ mét tØnh ®−îc Trung −¬ng chó ý x©y dùng nhiÒu c¬ së
c«ng nghiÖp lín
Theo sè liÖu thèng kª, diÖn tÝch ruéng toμn tØnh lμ 6.102 ha,
n−¬ng 2.331 ha, gÇn 2/3 diÖn tÝch trång lóa, cßn trång ng« vμ c¸c
hoa mμu kh¸c. Lμo Cai cã nhiÒu kh¶ n¨ng t¨ng diÖn* nhÊt ë c¸c
miÒn ven s«ng Hång, ven suèi, ngßi lín, nh−ng còng cã vïng ®Êt
rÊt khan hiÕm mμ ng−êi l¹i t−¬ng ®èi ®«ng nh− Pha Long. C¸c x·
rÎo thÊp ®· trång lóa chiªm, nh−ng kh¶ n¨ng t¨ng vô ë rÎo thÊp
vμ rÎo cao ®Òu cßn. Kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng suÊt cã nhiÒu, v× tr×nh ®é
canh t¸c nh×n chung cßn thÊp.
§Æc s¶n th−êng tËp trung tõng vïng nh− chÌ B¾c Hμ, th¶o qu¶
M−êng Hum, ®ç t−¬ng M−êng Kh−¬ng, v.v. thuËn lîi cho viÖc c¶i
tiÕn kü thuËt vμ thu mua. Ngoμi ra thuèc phiÖn trång kh¸ phæ
biÕn trªn rÎo cao Lμo Cai...
L©m s¶n ë Lμo Cai rÊt giμu. Ngoμi gç, nøa, n©u, v.v. cßn cã
nhiÒu vÞ thuèc Nam nh− hoμng liªn, s©m nam, v.v..
_____________
*
B¶n gèc kh«ng râ nghÜa. Sau ®©y nh÷ng tõ trong b¶n gèc bÞ mê,
kh«ng ®äc ®−îc sÏ ®−îc l−îc bá vμ thay b»ng ký hiÖu (...) - BT.
15
https://tieulun.hopto.org
- Ch¨n nu«i còng kh¸ ph¸t triÓn. §Æc biÖt, tõ tr−íc hßa b×nh,
Lμo Cai ®· lμ mét tØnh cã nhiÒu ngùa, do ®ã còng gióp mét phÇn
gi¶i quyÕt viÖc vËn t¶i vμ canh t¸c cña d©n.
Nh×n chung vÒ mÆt n«ng nghiÖp Lμo Cai chia ba vïng: thÊp,
gi÷a, cao. Vïng thÊp nhiÒu ruéng, khÝ hËu nãng, thuËn lîi ph¸t
triÓn n«ng nghiÖp vμ còng lμ vïng thuËn lîi cho khai th¸c l©m thæ
s¶n. Vïng gi÷a khÝ hËu t−¬ng ®èi nãng, nh−ng th−êng chñ yÕu lμm
n−¬ng, canh t¸c l¹i l¹c hËu, th−êng cã m−a ®¸, canh t¸c gÆp nhiÒu
khã kh¨n h¬n, nhÊt lμ nhiÒu n¬i rÊt thiÕu n−íc vμ ®Êt khai ph¸.
Tuy nhiªn, tr×nh ®é canh t¸c ë ®©y còng cã nh÷ng tiÕn bé vμ kh¶
n¨ng vÒ n«ng nghiÖp vÉn cßn nhiÒu.
Theo ph¸t hiÖn cña d©n vμ qua s¬ bé th¨m dß ®Þa chÊt, c¸c
huyÖn trong tØnh còng cã nh÷ng má quý nh− apatÝt, s¾t, mica,
®ång, ch×, antimoine, v.v..
Trong 3 n¨m qua, Lμo Cai ®· phôc håi ®−êng s¾t, phôc håi vμ
më réng má Cam §−êng, x©y dùng thªm nhμ m¸y ®iÖn Phè Míi,
cÇu Lμng Giμng, ®Þa vËt lý ®Þa cÇu Cha Pa*. ViÖc phôc håi vμ x©y
dùng c¸c c«ng tr−êng, xÝ nghiÖp trªn ®· ¶nh h−ëng lín tíi n«ng
nghiÖp, v× lý do sè l−îng c«ng nh©n vμ nhu cÇu kiÕn thiÕt t¨ng nªn
yªu cÇu vÒ l−¬ng thùc, vËt liÖu, nh©n c«ng ®Òu t¨ng.
Lμo Cai còng lμ n¬i cã nhiÒu nghÒ thñ c«ng, nh−ng quan träng
nhÊt vÉn lμ nghÒ rÌn, dÖt, lμm ®−êng. Ngoμi ra cßn cã c¸c nghÒ
nh− lμm thïng gç, h¶i sao, dï giÊy, v.v. nh−ng nh÷ng nghÒ nμy
th−êng ch−a t¸ch khái n«ng nghiÖp, mÊy n¨m qua cã ph¸t triÓn
nh−ng chËm.
Riªng vÒ mÆt th−¬ng nghiÖp th× Lμo Cai lμ mét tØnh cã nhiÒu
chî (11 chî) vμ cã nhiÒu thÞ trÊn, tËp trung t−¬ng ®èi ®«ng th−¬ng
nh©n. Quan hÖ thÞ tr−êng gi÷a Lμo Cai vμ miÒn xu«i còng rÊt mËt
thiÕt vμ nhanh chãng v× nhê ®−êng s¾t. Quan hÖ bu«n b¸n gi÷a
Lμo Cai vμ Hμ KhÈu (Trung Quèc) tõ tr−íc tíi nay vèn s½n cã,
còng thuËn lîi cho viÖc tiªu thô l©m, ®Æc s¶n cña nh©n d©n.
_____________
*
Sa Pa - BT.
16
https://tieulun.hopto.org
- Nh−ng mÆt kh¸c, do tÝnh chÊt biªn giíi, do gi¸ c«ng vμ hiÖu suÊt
lao ®éng gi÷a Lμo Cai vμ xu«i chªnh lÖch, do sù ®i l¹i gi÷a tØnh vμ
c¸c huyÖn cã phÇn khã kh¨n h¬n gi÷a tØnh víi miÒn xu«i, nªn gi¸
trÞ hμng hãa ë Lμo Cai th−êng dÔ ®ét biÕn vμ cã khi kh«ng hîp lý.
Bu«n lËu còng kh¸ phæ biÕn ë Lμo Cai. HiÖn t−îng th−¬ng nh©n
lòng ®o¹n thÞ tr−êng trong nh÷ng n¨m qua cã lóc kh¸ trÇm träng.
Trªn ®©y lμ nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh trong t×nh h×nh Lμo Cai.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã, mét mÆt nãi lªn vÞ trÝ quan träng cã tÝnh chÊt
chiÕn l−îc vÒ mäi mÆt qu©n sù, chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa cña Lμo
Cai, mét mÆt nãi lªn nh÷ng thuËn lîi vμ khã kh¨n trªn mäi mÆt
c«ng t¸c cña Lμo Cai.
PhÇn thø hai
T×NH H×NH RUéNG §ÊT Vμ PH¢N HãA GIAI CÊP
T×nh h×nh ruéng ®Êt cña Lμo Cai kh¸ phøc t¹p gåm c¸c lo¹i
ruéng c«ng, ruéng t−.
- Ruéng ®Êt ®ån ®iÒn: cã 10 mÉu tr−íc lμ ®ån ®iÒn Ph¸p ë T©n
Êp (thÞ x·) vμ 14 mÉu ë V¹n Hßa cña ThÞ C¨n ng−êi Kinh, chång lμ
Hoa kiÒu bu«n b¸n ë thÞ x·.
- Ruéng nhμ chung: 100 c©n gièng ë x· T¶ Ph×n vμ x· Lao Ch¶i
huyÖn Cha Pa.
- Ruéng nhμ chïa: 60 c©n gièng ë V¹n Hßa (hiÕn n¨m 1955).
- Ngoμi ra cßn ruéng chøc dÞch trong nhiÒu x·, ruéng thÇn ë
mét sè th«n xãm, nhÊt lμ trong ®ång bμo Nh¾ng, ruéng the ë mét
sè n¬i, vμ ruéng xem n−íc ë x· Quang Kim cã 196 c©n gièng, ai
lμm ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tr«ng nom m−¬ng n−íc cho d©n. Nh÷ng
ruéng nμy ®Òu lμ ruéng c«ng c¶.
Sè ruéng ®Êt ®ån ®iÒn nhμ chung, nhμ chïa, ruéng chøc cïng
víi sè ruéng ®Êt tÞch thu cña nh÷ng tªn thæ ty ph¶n ®éng nh− bän
N«ng VÜnh An, Hoμng A T−ëng, SÒ Cå TØn, Ly TriÒu D−¬ng, ruéng
v¾ng chñ ta ®· ®em t¹m cÊp, t¹m giao cho d©n tõ 1952-1953.
17
https://tieulun.hopto.org
- Ruéng c«ng th× tÊt c¶ c¸c x· rÎo thÊp vμ trong c¸c d©n téc Thæ,
Nh¾ng, Nïng ®Òu cã nhiÒu; ë nh÷ng n¬i nμy tû lÖ ruéng c«ng
th−êng cao h¬n ruéng t−: B¸t X¸t vμ B¶n LÇu chiÕm tõ 70 ®Õn 85%,
B¶o Th¾ng vμ B¾c Hμ tõ 50 ®Õn 65%. RÎo cao hÇu hÕt lμ ruéng
riªng, mét sè n¬i thuéc B¾c Hμ, M−êng Kh−¬ng cã Ýt ruéng c«ng
nh−ng thùc tÕ thêi Ph¸p thuéc nã ®· biÕn thμnh ruéng chøc cña bän
chøc dÞch.
A. T×NH H×NH VïNG THÊP
1. S¬ l−îc vÒ lÞch sö ruéng ®Êt c«ng vμ t−
Ruéng c«ng: Lμ ruéng do t×nh h×nh biÕn cè lÞch sö giÆc gi·
tranh chÊp nhau gi÷a c¸c d©n téc, do mª tÝn dÞ ®oan mμ bá ®i,
nh÷ng ng−êi kh¸c kÐo ®Õn ë khai ph¸ l¹i víi tôc lÖ ng−êi khai ph¸
®−îc lμm 5,3 n¨m sau trë thμnh ruéng c«ng, hoÆc do bän thæ ty, lý
tr−ëng biÕn ruéng t− cña nh©n d©n lμm ruéng c«ng, ruéng t− cña
ng−êi chÕt kh«ng cã kÕ tö vμ ruéng t− cña ng−êi chuyÓn c− ®i n¬i
kh¸c bá l¹i còng thμnh ruéng c«ng.
QuyÒn ph©n phèi ruéng c«ng lμ do bän thæ ty, chøc dÞch; ng−êi
d©n nhËn ruéng c«ng lμm cã nhiÖm vô g¸nh v¸c mäi viÖc nh− ®i
phu, ®i lÝnh, lμm phu phen, t¹p dÞch. Håi Ph¸p thuéc, thØnh
tho¶ng cã n¨m cã ng−êi tr¶ ruéng c«ng ra th× l¹i chuyÓn sang
ng−êi kh¸c; ruéng c«ng kh«ng cã quyÒn b¸n ®øt; nh−ng cã n¬i
cÇm b¸n 3, 5, 7, 10 n¨m nh− Quang Kim, Hîp Thμnh, Cam §−êng.
GÇn ®©y cã ng−êi b¸n ®øt ruéng c«ng (d−íi chÕ ®é ta).
Ruéng t−: ruéng do nh©n d©n khai ph¸ vμ sau khi ®· cã chÕ ®é
ruéng c«ng vμ chÕ ®é thuÕ khãa ph©n biÖt ruéng c«ng, t−. Ruéng
t− cã quyÒn mua b¸n ®øt.
Cã nh÷ng tr−êng hîp ruéng t− biÕn thμnh ruéng c«ng: tr−êng
hîp ruéng cña nh÷ng ng−êi tuyÖt tù hoÆc rêi c− ®i n¬i kh¸c.
Nh−ng cã khi nh÷ng ruéng c«ng biÕn thμnh ruéng t− th−êng vμo
tay bän thæ ty (nh− ë TrÞnh T−êng) hoÆc bän chøc dÞch.
18
https://tieulun.hopto.org
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
