Ép buộc tình dục trong hôn nhân từ quan điểm của nam giới - Vũ Hồng Phong

X· héi häc sè 2 (94), 2006 57<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n<br /> tõ quan ®iÓm cña nam giíi<br /> <br /> vò hång phong<br /> <br /> <br /> Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n ®−îc coi lµ chuyÖn kh¸ phæ biÕn cña c¸c cÆp<br /> vî chång (Population Report, 1999), lµ nguyªn nh©n cña nhiÒu vÊn ®Ò søc kháe cña<br /> phô n÷. Bµi viÕt nµy tËp trung ph©n tÝch vÒ quan niÖm cña ®µn «ng vÒ thÕ nµo lµ Ðp<br /> buéc t×nh dôc, nguyªn nh©n, còng nh− nh÷ng hËu qu¶ cña Ðp buéc t×nh dôc. ¶nh<br /> h−ëng cña nh÷ng chuÈn mùc vÒ vai trß giíi vµ t×nh dôc cã thÓ lµ nguyªn nh©n khiÕn<br /> ®a sè nam giíi ®−îc pháng vÊn kh«ng thõa nhËn sù tån t¹i cña Ðp buéc t×nh dôc<br /> trong h«n nh©n. ViÖc hiÓu ®óng nhËn thøc, quan ®iÓm cña nam giíi vÒ Ðp buéc t×nh<br /> dôc trong h«n nh©n sÏ gãp phÇn hiÓu thùc tr¹ng cña hiÖn t−îng vèn ch−a ®−îc biÕt<br /> ®Õn nhiÒu nµy.<br /> Kh¸i niÖm Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n<br /> Nghiªn cøu vÒ Ðp buéc t×nh dôc ®· xuÊt hiÖn tõ l©u trong c¸c nghiªn cøu vÒ<br /> søc kháe t×nh dôc vµ søc kháe sinh s¶n. Quan ®iÓm ®−îc chÊp nhËn réng r·i gÇn ®©y<br /> nhÊt coi Ðp buéc t×nh dôc nh− lµ “mét chuçi c¸c h×nh thøc g©y ¸p lùc, tõ c−ìng hiÕp<br /> cho tíi c¸c h×nh thøc phi b¹o lùc, nh»m buéc phô n÷ ph¶i chÊp nhËn quan hÖ t×nh<br /> dôc tr¸i víi mong muèn cña hä” (Population Report, 1999). NÕu c¨n cø trªn ®Þnh<br /> nghÜa vÒ søc kháe t×nh dôc cña Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi, th× mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn<br /> ®Ó ®¹t ®−îc t×nh tr¹ng søc kháe t×nh dôc tèt lµ kh«ng cã Ðp buéc t×nh dôc:<br /> Søc kháe t×nh dôc lµ tr¹ng th¸i tho¶i m¸i vÒ thÓ chÊt, c¶m xóc, t©m thÇn vµ<br /> x· héi liªn quan ®Õn t×nh dôc; søc kháe t×nh dôc kh«ng chØ cã nghÜa lµ kh«ng bÞ bÖnh<br /> tËt. Søc kháe t×nh dôc ®ßi hái mét c¸ch tiÕp cËn tÝch cùc vµ nghiªm tóc ®èi víi t×nh<br /> dôc vµ c¸c mèi quan hÖ t×nh dôc, nh÷ng thó vui t×nh dôc vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm t×nh<br /> dôc an toµn, vµ kh«ng cã Ðp buéc t×nh dôc. (WHO, 2002).<br /> XÐt vÒ mèi quan hÖ gi÷a n¹n nh©n vµ ng−êi Ðp buéc, Ðp buéc t×nh dôc trong<br /> h«n nh©n ®−îc cho lµ phæ biÕn h¬n c¶. N¹n nh©n th−êng lµ ng−êi vî, kÎ Ðp buéc<br /> th−êng lµ ng−êi chång (Population Report, 1999). Kh¸i niÖm trªn vÒ Ðp buéc t×nh dôc<br /> cho r»ng ph¶i cã mét h×nh thøc g©y ¸p lùc nµo ®ã tõ phÝa ng−êi chång (trong sè rÊt Ýt<br /> tr−êng hîp, tõ phÝa ng−êi vî), ®Ó nh»m môc ®Ých quan hÖ t×nh dôc th× ®ã míi ®−îc<br /> xem lµ quan hÖ t×nh dôc mang tÝnh Ðp buéc.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br /> 58 Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n tõ quan ®iÓm cña nam giíi<br /> <br /> Bµn luËn vÒ c¸ch hiÓu thÕ nµo lµ Ðp buéc t×nh dôc hiÖn nay, Marston (2005)<br /> cho r»ng rÊt khã cã thÓ ®Þnh nghÜa ®−îc kh¸i niÖm Ðp buéc t×nh dôc mét c¸ch kh¸ch<br /> quan, tõ quan ®iÓm cña "ng−êi ngoµi cuéc". Nãi c¸ch kh¸c, nh÷ng ng−êi trong cuéc cã<br /> thÓ kh«ng coi mét hµnh vi t×nh dôc lµ "Ðp buéc" mÆc dï hµnh vi ®ã tho¶ m·n nh÷ng<br /> yªu cÇu mµ ®Þnh nghÜa trªn ®· nªu:<br /> Thø nhÊt, ®Þnh nghÜa nãi trªn ®· kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng chuÈn mùc x· héi<br /> theo ®ã mét phô n÷ "tèt" nªn lµ ng−êi (bÞ ®éng vµ) bÞ buéc ph¶i quan hÖ t×nh dôc, vµ<br /> ®iÒu nµy ®· kh«ng cho phÐp chóng ta ph©n biÖt ®−îc thÕ nµo lµ chèng cù "thËt sù" vµ<br /> chèng cù "cho ph¶i phÐp"...Thø hai, ®Þnh nghÜa trªn duy chØ nhÊn m¹nh vµo b¶n<br /> th©n hµnh vi t×nh dôc, chø kh«ng ®Ò cËp tíi bèi c¶nh tr−íc vµ sau cña hµnh vi ®ã, do<br /> vËy ®· kh«ng cho thÊy ®−îc nh÷ng ý nghÜa x· héi réng h¬n cña hµnh vi nµy.<br /> (Marston, 2005: 88-89).<br /> Marston còng tin r»ng c¶ phô n÷ vµ nam giíi cã thÓ võa lµ n¹n nh©n, võa lµ<br /> ng−êi g©y ra Ðp buéc t×nh dôc. Ngay trong b¸o c¸o ®· nªu n¨m 1999 cña Héi ®ång<br /> D©n sè còng ®· kh¼ng ®Þnh cã mét sè nam giíi bÞ vî Ðp buéc t×nh dôc, nh−ng con sè<br /> nµy kh«ng nhiÒu. VÊn ®Ò ®¸ng bµn h¬n ë ®©y lµ liÖu cã thÓ coi nh÷ng ng−êi phô n÷<br /> quan hÖ t×nh dôc víi chång mÆc dï trong lßng kh«ng mong muèn, hay cßn gäi lµ<br /> "chiÒu" chång, lµ nh÷ng n¹n nh©n cña Ðp buéc t×nh dôc kh«ng? Marston ph¸t hiÖn<br /> thÊy r»ng c¸ch mµ nam giíi vµ phô n÷ gi¶i thÝch vÒ Ðp buéc t×nh dôc phô thuéc rÊt<br /> nhiÒu vµo nh÷ng chuÈn mùc vÒ vai trß giíi vµ t×nh dôc ë ®Þa ph−¬ng. Khi chuÈn mùc<br /> nµy cµng cã ¶nh h−ëng m¹nh th× ng−êi ta cµng cã xu h−íng gi¶i thÝch mét c¸ch tÝch<br /> cùc vÒ Ðp buéc t×nh dôc. Quan niÖm cña nam giíi vÒ b¶n chÊt cã Ðp buéc hay kh«ng<br /> cña hµnh vi t×nh dôc phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nh÷ng chuÈn mùc nµy. Nh÷ng ng−êi<br /> theo thuyÕt n÷ quyÒn cßn ®i xa h¬n víi lËp luËn r»ng trong x· héi gia tr−ëng mµ<br /> ng−êi chång lµ ®¹i diªn, phô n÷ c¶m thÊy hä nªn tu©n thñ theo ý muèn quan hÖ t×nh<br /> dôc cña chång ®Ó tr¸nh nh÷ng bÊt lîi vÒ mÆt kinh tÕ vµ x· héi cã thÓ x¶y ra ®èi víi<br /> chÝnh hä vµ con c¸i hä. §iÓm chung trong c¸c lËp luËn cña nh÷ng ng−êi theo thuyÕt<br /> n÷ quyÒn lµ: "b¹o lùc võa lµ s¶n phÈm, võa lµ c¬ chÕ qua ®ã nam giíi duy tr× sù<br /> thèng trÞ phô n÷" (Elliot, 1996: 177).<br /> NhiÒu häc gi¶ cho r»ng, bªn c¹nh viÖc xem xÐt nh÷ng c©u chuyÖn cña phô<br /> n÷ vÒ viÖc hä bÞ Ðp buéc ra sao, cÇn ph¶i t×m hiÓu quan ®iÓm cña nam giíi ®Ó cã<br /> ®−îc mét hiÓu biÕt ®Çy ®ñ h¬n vÒ Ðp buéc t×nh dôc. Hardon ®· nhËn xÐt mang tÝnh<br /> kh¸i qu¸t r»ng, nh×n chung nh÷ng nghiªn cøu vÒ søc kháe sinh s¶n vµ søc kháe<br /> t×nh dôc ®· "tËp trung qu¸ nhiÒu vµo nh÷ng phô n÷ cã gia ®×nh, vµ bá qua nh÷ng<br /> vÊn ®Ò søc kháe còng nh− quan ®iÓm cña nam giíi" (Hardon, 1995: 122). Hardon<br /> ngô ý r»ng cÇn ph¶i cã nh÷ng nghiªn cøu vÒ søc kháe sinh s¶n vµ t×nh dôc tõ gãc<br /> nh×n cña nam giíi. §iÒu nµy còng t−¬ng ®ång víi ý kiÕn Marston r»ng Ðp buéc t×nh<br /> dôc khã cã thÓ ®−îc hiÓu mét c¸ch ®Çy ®ñ nÕu quan ®iÓm cña nam giíi kh«ng ®−îc<br /> tÝnh ®Õn vµ r»ng quan niÖm vÒ Ðp buéc t×nh dôc bÞ chi phèi bëi nh÷ng chuÈn mùc<br /> vÒ giíi vµ t×nh dôc ë ®Þa ph−¬ng.<br /> XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lËp luËn trªn, bµi viÕt cè g¾ng t×m hiÓu quan ®iÓm cña<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />  Vò Hång Phong 59<br /> <br /> nam giíi vÒ Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n nh»m cã ®−îc c¸i nh×n toµn diÖn h¬n vÒ<br /> hiÖn t−îng nµy, tõ ®ã gãp phÇn ng¨n chÆn t×nh tr¹ng Ðp buéc t×nh dôc trong h«n<br /> nh©n. ViÖc x¸c ®Þnh mét ng−êi cã hµnh vi Ðp buéc t×nh dôc víi vî kh«ng dùa trªn<br /> chÝnh c©u tr¶ lêi cña ng−êi ®ã vÒ viÖc anh ta cã nhËn ra m×nh ®ang thùc hiÖn hµnh vi<br /> t×nh dôc mµ vî kh«ng mong muèn hay kh«ng. Nh÷ng tr×nh bµy vµ ph©n tÝch trong<br /> bµi viÕt ®−îc rót ra tõ nh÷ng kÕt qu¶ cña 3 giai ®o¹n cña cuéc nghiªn cøu t¹i ba x·<br /> thuéc ba huyÖn kh¸c nhau cña NghÖ An (Quúnh B¸ ë Quúnh L−u, Xu©n Thµnh ë<br /> Yªn Thµnh, V¨n S¬n ë §« L−¬ng), th¸ng 10/2004 ®Õn th¸ng 6/2005.<br /> Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> Víi môc ®Ých t×m hiÓu quan niÖm cña nam giíi vÒ sù tån t¹i, nguyªn nh©n vµ<br /> hËu qu¶ cña Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n, nghiªn cøu nµy ®· ®−îc thiÕt kÕ theo<br /> ba giai ®o¹n, lÇn l−ît vµo c¸c th¸ng 11 n¨m 2004, th¸ng 3 n¨m 2005 vµ cuèi cïng<br /> vµo th¸ng 5 n¨m 2005. ë giai ®o¹n thø nhÊt chóng t«i ®· tiÕn hµnh 13 pháng vÊn<br /> s©u (5 nam cã gia ®×nh vµ 8 n÷ cã gia ®×nh). Môc ®Ých cña giai ®o¹n nµy x¸c ®Þnh<br /> nh÷ng mèi liªn hÖ nh©n qu¶ cã thÓ cã cña hiÖn t−îng Ðp buéc t×nh dôc trong h«n<br /> nh©n víi c¸c chuÈn mùc vÒ giíi vµ t×nh dôc ë ®Þa ph−¬ng, vµ víi søc kháe phô n÷.<br /> Trong giai ®o¹n nµy chóng t«i t×m hiÓu th¸i ®é chung cña ng−êi ®−îc pháng vÊn ®èi<br /> víi thuËt ng÷ "Ðp buéc t×nh dôc" mµ nhµ nghiªn cøu sö dông. Bµi häc lín nhÊt ë giai<br /> ®o¹n nµy lµ viÖc sö dông côm tõ "Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n" ®· g©y nh÷ng<br /> ph¶n c¶m ë nh÷ng nam giíi ®−îc pháng vÊn, dÉn tíi viÖc hä cã t©m lý kh«ng muèn<br /> tr¶ lêi hoÆc th¶o luËn nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan.<br /> Trong giai ®o¹n thø hai, chóng t«i tiÕp tôc tiÕn hµnh 24 pháng vÊn s©u (10<br /> nam vµ 14 n÷) vµ 3 th¶o luËn nhãm (2 nhãm nam vµ 1 nhãm n÷ cã gia ®×nh), víi côm<br /> tõ "Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n" ®· ®−îc söa thµnh "quan hÖ t×nh dôc kh«ng<br /> mong muèn trong h«n nh©n". Nh÷ng nam giíi tham gia pháng vÊn ®−îc gi¶i thÝch<br /> r»ng quan hÖ t×nh dôc kh«ng mong muèn trong h«n nh©n lµ viÖc mét ng−êi vÉn quan<br /> hÖ t×nh dôc víi vî khi ®· nhËn thÊy vî kh«ng mong muèn viÖc quan hÖ Êy. ViÖc söa<br /> ®æi tªn gäi nh− trªn ®· cho kÕt qu¶ lµ c¸c nam giíi ®· céng t¸c víi nhµ nghiªn cøu<br /> tÝch cùc h¬n nhiÒu.<br /> ë giai ®o¹n ba, sau khi ®· hoµn chØnh b¶ng c©u hái ®· thö nghiÖm trong giai<br /> ®o¹n hai, chóng t«i tiÕn hµnh pháng vÊn 120 nam giíi ®· cã gia ®×nh vµ 120 n÷ giíi,<br /> sinh sèng t¹i ba x· thuéc ba huyÖn kh¸c nhau cña NghÖ An. T¹i mçi x·, cã 40 nam<br /> giíi vµ 40 n÷ giíi ®−îc mêi pháng vÊn, sao cho nh÷ng ng−êi nµy kh«ng ph¶i lµ vî<br /> chång cña nhau. §ång thêi, nh÷ng ng−êi ®−îc chän kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ng−êi ®·<br /> tham gia c¸c pháng vÊn s©u vµ th¶o luËn nhãm. Sù lùa chän nh− vËy nh»m ®¶m b¶o<br /> r»ng ý kiÕn cña nh÷ng ng−êi tham gia pháng vÊn kh«ng bÞ ¶nh h−ëng bëi quan ®iÓm<br /> cña nh÷ng ng−êi kh¸c tr−íc hoÆc gi÷a nh÷ng lÇn pháng vÊn. MÉu nghiªn cøu ®−îc<br /> chän ngÉu nhiªn, víi b−íc nh¶y b»ng 3, theo thø tù ghi trong danh s¸ch c¸c hé gia<br /> ®×nh do c¸c céng t¸c viªn d©n sè cung cÊp. VÝ dô, trong danh s¸ch ®· cho, c¸c hé gia<br /> ®×nh ®−îc chän theo thø tù lµ 1, 4, 7, 10… Trong giai ®o¹n cuèi cïng nµy, cã 15 nam<br /> giíi ®· ®−îc pháng vÊn s©u. Tæng sè nam ®−îc pháng vÊn s©u cña c¶ ba giai ®o¹n lµ<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br /> 60 Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n tõ quan ®iÓm cña nam giíi<br /> <br /> 30 ng−êi (t−¬ng øng víi sè n÷ lµ 30 ng−êi). Ngoµi ra chóng t«i còng ®· tiÕn hµnh 3<br /> pháng vÊn nhãm kh¸c, gåm 1 nhãm nam vµ 2 nhãm n÷ cã gia ®×nh.<br /> MÆc dï rÊt nhiÒu th«ng tin ®· ®−îc bµn ®Õn trong c¸c pháng vÊn s©u, th¶o<br /> luËn nhãm, vµ pháng vÊn cÊu tróc b»ng b¶ng hái, bµi viÕt nµy tËp trung m« t¶ mèi<br /> quan hÖ gi÷a nh÷ng chuÈn mùc vÒ giíi vµ t×nh dôc vµ quan niÖm cña nam giíi vÒ sù<br /> tån t¹i, nguyªn nh©n, còng nh− hËu qu¶ cña "quan hÖ t×nh dôc kh«ng mong muèn".<br /> Nh− ®· tr×nh bµy ë trªn, kh¸i niÖm nµy ®−îc sö dông thay thÕ cho, nh−ng cã néi<br /> hµm gièng víi, kh¸i niÖm "Ðp buéc t×nh dôc" ®· tr×nh bµy ë phÇn më ®Çu.<br /> C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> Mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi cña nam giíi trong mÉu nghiªn cøu<br /> Nh×n chung 120 nam giíi tham gia nghiªn cøu cã ®é tuæi ph©n bè kh¸ ®Òu ë<br /> c¶ ba nhãm tuæi. Nhãm 1 tõ 25 ®Õn 34 cã 33 ng−êi, nhãm 2 tõ 35 ®Õn 44 cã 40 ng−êi<br /> vµ nhãm 3 tõ 45 ®Õn 57 tuæi cã 47 ng−êi. Ng−êi trÎ nhÊt lµ 25 tuæi, vµ ng−êi lín nhÊt<br /> lµ 57 tuæi.<br /> Tr¶ lêi c©u hái “Ai lµ chñ hé gia ®×nh theo sæ hé khÈu”, cã tíi 118 trªn tæng sè<br /> 120 nam giíi lµ chñ hé. §iÒu nµy còng nhÊt qu¸n víi sè liÖu thu ®−îc tõ phÝa phô n÷<br /> vÒ c©u hái t−¬ng tù, chØ cã h¬n 11% chÞ em tr¶ lêi hä lµ chñ gia ®×nh theo sæ hé khÈu,<br /> ph¶n ¸nh viÖc nam lµ chñ hé lµ phæ biÕn ë ®©y.<br /> TÊt c¶ nam giíi trong mÉu nghiªn cøu vµ vî cña hä lµ ng−êi Kinh. TuyÖt ®¹i<br /> ®a sè c¸c cÆp vî chång lµ nh÷ng ng−êi kÕt h«n lÇn ®Çu. Hä kh«ng theo t«n gi¸o nµo<br /> mµ chØ cã tÝn ng−ìng thê cóng tæ tiªn. §a sè nam giíi sèng trong c¸c gia ®×nh nhá:<br /> kho¶ng 75% sè nam giíi ®−îc hái sèng trong c¸c gia ®×nh tõ 4 ®Õn 5 ng−êi, sè gia<br /> ®×nh cã tõ 6 ng−êi trë lªn chØ chiÕm 9,2%. Sè con trung b×nh trong c¸c gia ®×nh nµy<br /> lµ 2,35.<br /> VÒ mÆt kinh tÕ, cã 97/120 nam giíi nãi hä lµ ng−êi t¹o ra thu nhËp nhiÒu nhÊt<br /> cho gia ®×nh. ChØ cã 12 ng−êi tr¶ lêi lµ vî chø kh«ng ph¶i chÝnh hä lµ ng−êi ®ãng gãp<br /> nhiÒu nhÊt vµo thu nhËp cña gia ®×nh. Trong sè nh÷ng phô n÷ ®−îc hái, chØ cã 22<br /> ng−êi nãi hä lµ ng−êi ®ãng gãp nhiÒu nhÊt, trong khi ®ã cã 88 ng−êi cho r»ng chång<br /> lµ ng−êi ®ãng gãp nhiÒu h¬n vµo thu nhËp gia ®×nh. Nam giíi trong mÉu nghiªn cøu<br /> lµm nghÒ n«ng, vµ cã vai trß lín trong viÖc t¹o ra thu nhËp, duy tr× ®êi sèng gia ®×nh.<br /> Tuy nhiªn møc thu nhËp trung b×nh hµng th¸ng cña c¸c gia ®×nh nµy chØ ë møc<br /> trung b×nh thÊp. Cã kho¶ng mét nöa (59/120) nam giíi nãi gia ®×nh hä chØ kiÕm ®−îc<br /> d−íi 1 triÖu ®ång mét th¸ng. Kho¶ng mét nöa kia (59/120) cã thu nhËp kho¶ng tõ 1<br /> ®Õn 3 triÖu mét th¸ng. ChØ cã 1 hé cã thu nhËp tõ 3 ®Õn 5 triÖu vµ 1 hé kh¸c cã thu<br /> nhËp trªn 5 triÖu. NhiÒu nam giíi ®−îc hái cho biÕt thu nhËp ë møc trung b×nh thÊp<br /> lµ nguyªn nh©n khiÕn hä ph¶i ®i lµm thuª, ngoµi c«ng viÖc n«ng nghiÖp cña gia ®×nh.<br /> Sè liÖu thu ®−îc cho thÊy cã 44/120 nam giíi ®−îc hái ®i lµm thuª chñ yÕu ®i kho¶ng<br /> 1/2 sè ngµy trong mét th¸ng råi vÒ.<br /> VÒ m« h×nh c− tró, mÆc dï rÊt Ýt hé cßn sèng chung víi bè mÑ chång (8/120),<br /> xu h−íng phæ biÕn cña c¸c gia ®×nh nµy lµ vÉn sèng gÇn víi nhµ bè mÑ chång<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />  Vò Hång Phong 61<br /> <br /> (65/120). §iÒu nµy thÓ hiÖn khu«n mÉu c− tró "d©u vÒ nhµ chång" vÉn kh¸ phæ biÕn.<br /> Trong khi ®ã sè gia ®×nh sèng gÇn víi nhµ vî chØ lµ 26/120. Cã 20 gia ®×nh võa kh«ng<br /> sèng gÇn gia ®×nh nhµ chång, võa kh«ng sèng gÇn gia ®×nh nhµ vî.<br /> Nh− vËy cã thÓ thÊy nam giíi gia cuéc nghiªn cøu nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm<br /> chÝnh lµ ®ang ë tuæi lao ®éng, ®¹i ®a sè lµ n«ng d©n. Hä cã vai trß lín trong viÖc t¹o<br /> thu nhËp cho gia ®×nh, tuy nhiªn ®a sè nh÷ng gia ®×nh nµy ®Òu cã møc thu nhËp<br /> trung b×nh thÊp. §a sè hä sèng trong c¸c gia ®×nh nhá, gÇn hoÆc ë chung trªn phÇn<br /> ®Êt cña nhµ chång.<br /> ChuÈn mùc vÒ giíi vµ t×nh dôc vµ quan niÖm cña nam giíi vÒ Ðp buéc<br /> t×nh dôc<br /> Ban ®Çu ®¹i ®a sè nam giíi ®−îc pháng vÊn ®Òu kh«ng thÊy tho¶i m¸i khi<br /> nghe côm tõ “Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n”. Víi hä, “Ðp buéc t×nh dôc” d−êng<br /> nh− lµ chuyÖn x¶y ra ë bªn ngoµi gia ®×nh, ngoµi h«n nh©n, chø kh«ng thÓ x¶y ra<br /> gi÷a vî vµ chång. Sau ®©y lµ mét vÝ dô tiªu biÓu cho lo¹i ph¶n øng nµy:<br /> Hái: Anh hiÓu thÕ nµo lµ Ðp buéc t×nh dôc?<br /> §¸p: T«i ®· lµm viÖc ®Êy bao giê ®©u mµ biÕt! (Nam, sinh n¨m 1965).<br /> LËp luËn chung cña nam giíi khi ®−îc hái vÒ Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n<br /> lµ ®· gäi lµ h«n nh©n th× kh«ng cã chuyÖn Ðp buéc bëi v× theo hä, cã yªu nhau th×<br /> ng−êi ta míi lÊy nhau, vµ ë víi nhau. NhiÒu nam giíi sau khi nghe xong c©u hái ®·<br /> lËp tøc tr¶ lêi r»ng kh«ng bao giê cã chuyÖn hä "hiÕp d©m" vî. Nh×n chung c¸c nam<br /> giíi khi ®−îc hái ®Òu muèn chøng tá r»ng gia ®×nh hä lµ mét gia ®×nh h¹nh phóc,<br /> hoÆc chÝ Ýt còng lµ mét gia ®×nh b×nh th−êng. Tiªu chÝ mµ hä hay sö dông ®Ó cho<br /> r»ng gia ®×nh hä lµ gia ®×nh h¹nh phóc ®ã th−êng lµ viÖc hä kh¼ng ®Þnh r»ng ch−a<br /> bao giê chuyÖn néi bé cña gia ®×nh khiÕn hµng xãm ph¶i "x× xµo lêi qua tiÕng l¹i".<br /> NhiÒu ng−êi rÊt tù hµo kÓ vÒ truyÒn thèng gia ®×nh, hoÆc vÒ kh¶ n¨ng nh©n nh−îng<br /> lÉn nhau cña vî chång hä mçi khi cã xung ®ét. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®Òu nh»m<br /> chøng tá r»ng gia ®×nh hä lµ gia ®×nh nÒ nÕp, vµ kh«ng thÓ cã chuyÖn Ðp buéc t×nh<br /> dôc. NhiÒu nam giíi cßn nªu nh÷ng ý kiÕn cho r»ng cÇn ph¶i quan t©m ®Õn ý kiÕn<br /> cña phô n÷ trong quan hÖ t×nh dôc. Nh− ý kiÕn sau ®©y:<br /> "M×nh lµ nam giíi ®õng ®Ó cho phô n÷ tr¸ch mãc vÒ vÊn ®Ò t×nh dôc. Lµm thÕ<br /> nµo sao cho nã hîp lý th«i". (Nam, sinh n¨m 1966).<br /> Tãm l¹i, Ðp buéc t×nh dôc th−êng ®−îc nam giíi NghÖ An cho lµ hµnh vi ngoµi<br /> h«n nh©n, kh«ng tån t¹i trong gia ®×nh hä. Nh÷ng tõ nh− "hiÕp", "c−ìng Ðp", "hiÕp<br /> d©m" ®−îc cho lµ kh«ng thÝch hîp ®Ó nãi vÒ quan hÖ t×nh dôc gi÷a vî vµ chång, ®−îc<br /> coi lµ "ng−îc ®êi", nh− ý kiÕn sau ®©y:<br /> "V©ng. HiÕp th× dïng cho ng−êi ngoµi, ng−êi kh¸c, trong gia ®×nh th× hiÕp lµ<br /> kh«ng ®óng. HiÕp, tøc lµ ng−êi ®µn bµ kh«ng −ng mµ m×nh b¾t ng−êi ta th× gäi lµ<br /> hiÕp, c−ìng Ðp, hiÕp d©m. Cßn vî chång mµ dïng tõ hiÕp th× nã ng−îc ®êi!". (Nam,<br /> sinh n¨m 1960).<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br /> 62 Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n tõ quan ®iÓm cña nam giíi<br /> <br /> Tuy vËy, khi ®−îc hái vÒ nh÷ng gia ®×nh kh¸c, cã kh«ng Ýt ng−êi l¹i cho r»ng<br /> hä cã nghe nãi ®Õn chuyÖn chång Ðp buéc vî quan hÖ t×nh dôc.<br /> "Cã nh÷ng tr−êng hîp, nh−ng ®ã lµ tr−êng hîp ngoµi, kh«ng ph¶i trong gia<br /> ®×nh t«i..., vÝ dô nh− c¸i anh ®µn «ng kháe, mµ cã khi mét ®ªm mÊy l−ît, nh−ng ®µn<br /> bµ kh«ng chÊp nhËn... vµ chèng l¹i v× nã mÖt qu¸, víi l¹i c−ìng Ðp nã kh«ng −ng. Cã<br /> tr−êng hîp ®ã". (Nam, sinh n¨m 1960).<br /> Hay nh− trong c©u chuyÖn nµy, nh÷ng cuéc c·i v· trong gia ®×nh ®−îc g¸n<br /> cho lµ cã nguyªn nh©n tõ m©u thuÉn trong quan hÖ t×nh dôc:<br /> "Còng cã! B÷a h«m nä «ng ë lµng ®©y chø ®©u! ¤ng Êy to kháe. ¤ng Êy cã hai<br /> ®øa con, mµ vî chång th× c·i nhau suèt. Bän b¹n nã ®ïa, cã thËt hay kh«ng th× kh«ng<br /> thÓ biÕt, nã nãi «ng Êy cø h¾t hñi bµ Êy... v× nhu cÇu cña «ng Êy ®ßi hái nhiÒu vÒ t×nh dôc<br /> mµ bµ Êy kh«ng ®¸p øng ®−îc th× vî chång nã sinh ra c¸u g¾t!". (Nam, sinh n¨m 1970).<br /> Nh− vËy cã thÓ thÊy lµ ë mét møc ®é nµo ®ã, Ðp buéc t×nh dôc - mµ theo<br /> nh÷ng ng−êi ®µn «ng ë ®Þa ph−¬ng lµ mét hiÖn t−îng xÊu - vÉn x¶y ra. §iÒu ®¸ng<br /> quan t©m ë ®©y lµ nhiÒu nam giíi cho r»ng, nÕu chuyÖn ®ã cã x¶y ra, th× phô n÷<br /> kh«ng nªn lµm to chuyÖn, v× nh− vËy sÏ ¶nh h−ëng ®Õn danh dù cña chång vµ gia<br /> ®×nh. Trong trÝch ®o¹n sau ®©y, phô n÷ n«ng th«n ®−îc cho lµ ph¶i chÊp nhËn bÞ Ðp<br /> buéc, vµ bÞ “c¶nh b¸o” kh«ng nªn cã nh÷ng ph¶n øng “tù do” gièng nh− phô n÷ ë<br /> thµnh phè:<br /> "Nãi chung ë quª thÕ nµy th× cã nh÷ng c¸i khi bÞ Ðp buéc thÕ th× ng−êi vî bao<br /> giê còng ph¶i chÊp nhËn. Kh«ng cã c¸i chuyÖn nh− ë thµnh phè Êy lµ kh«ng ®−îc, v×<br /> ng−êi vî (cã thÓ lµm) thÕ nµy thÕ nä. Ng−êi vî (ë n«ng th«n) kh«ng cã nhu cÇu nh−ng<br /> khi ng−êi chång muèn vÉn ph¶i chÊp nhËn. ChuyÖn Êy kh«ng thÓ nãi ra ngoµi, kh«ng<br /> thÓ to tiÕng lµ anh Ðp buéc t«i, kh«ng thÓ nãi ®−îc c©u Êy!". (Nam, sinh n¨m 1964).<br /> Trong trÝch ®o¹n nµy, cã thÓ thÊy r»ng hµnh vi "im lÆng" khi bÞ Ðp buéc t×nh<br /> dôc lµ mét viÖc mµ phô n÷ n«ng th«n ®−îc kú väng nªn lµm. ViÖc ®µn «ng Ðp buéc<br /> phô n÷ ®−îc cho lµ mét hµnh vi nhÊt thêi, kh«ng hÒ nguy h¹i.<br /> "C¸i Ðp buéc ®ã ch¼ng qua lµ lµm cho hay th«i, gäi lµ mét h×nh thøc th«ng<br /> c¶m, xong viÖc (c−êi) røa lµ th«i!". (Nam, sinh n¨m 1965).<br /> Quan hÖ t×nh dôc diÔn ra khi cã sù im lÆng vµ kh«ng ph¶n kh¸ng cña phô n÷<br /> ®−îc gäi lµ "chiÒu". NhiÒu nam giíi ®−îc hái cho r»ng phô n÷ nªn chiÒu chång bëi v×<br /> ®· lµ vî th× kh«ng ®−îc chèng cù, hoÆc bëi v× ®µn «ng ®· ®i lµm c¶ ngµy råi, vî ph¶i<br /> cho hä quan hÖ nh− lµ mét phÇn th−ëng cho c«ng lao cña hä:<br /> "B©y giê con ng−êi phô n÷, khi m« coi nh− ®µn «ng ®· thÝch, ng−êi phô n÷<br /> ph¶i chiÒu, chø cßn chèng cù qu¸ còng kh«ng ®−îc! (c−êi)". (Nam, sinh n¨m 1961).<br /> "Nãi thËt ®Êy! Nh− kiÓu n«ng th«n chóng t«i ®©y nµy, ®i gÆt, ®i lµm, ®i cµy, ®i<br /> cÊy. Tèi vÒ ®i n»m th× ng−êi vî ph¶i biÕt chiÒu chång c¸i chuyÖn ní!". (Nam, sinh<br /> n¨m 1964).<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />  Vò Hång Phong 63<br /> <br /> Râ rµng lµ cã nh÷ng chuÈn mùc x· héi g¾n liÒn víi hµnh vi ®−îc kú väng cña<br /> nam vµ n÷ trong quan hÖ t×nh dôc. Cïng víi yªu cÇu ph¶i im lÆng, ph¶i chiÒu chång,<br /> ng−êi phô n÷ ®−îc cho lµ nªn gi÷ thÕ bÞ ®éng, nh−êng thÕ chñ ®éng cho nam giíi<br /> trong quan hÖ t×nh dôc. Tõ nh÷ng pháng vÊn cÊu tróc, cã ba phÇn t− (89/120) nam<br /> giíi ®−îc hái cho r»ng phô n÷ nªn tá ra bÞ ®éng trong quan hÖ t×nh dôc, kh«ng nªn<br /> b¾t ®Çu tr−íc. Nãi c¸ch kh¸c, phô n÷ kh«ng ®−îc khuyÕn khÝch lµ ®ãng vai trß tÝch<br /> cùc trong hµnh ®éng vµ ph¸t ng«n vÒ t×nh dôc. B»ng viÖc cho r»ng phô n÷ nªn im<br /> lÆng, chiÒu chång trong quan hÖ t×nh dôc, nam giíi ®· thªm mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh<br /> ®êi sèng t×nh dôc cña hä lµ b×nh th−êng, vµ kh«ng cã chuyÖn Ðp buéc.<br /> Tr¸i víi nh÷ng chuÈn mùc mµ phô n÷ ph¶i tu©n theo, ®µn «ng cã nhiÒu −u<br /> thÕ h¬n. Ngoµi viÖc ®−îc quyÒn chñ ®éng trong quan hÖ t×nh dôc, quan ®iÓm cho<br /> r»ng viÖc ®µn «ng quan hÖ t×nh dôc víi ng−êi phô n÷ kh¸c kh«ng ph¶i vî lµ 'chÊp<br /> nhËn ®−îc', ®−îc mét phÇn ba sè nam giíi ®−îc hái ®ång t×nh.<br /> Ngoµi viÖc cho thÊy nh÷ng chuÈn mùc x· héi liªn quan ®Õn vai trß cña nam<br /> vµ n÷ trong quan hÖ t×nh dôc, nh÷ng ®iÒu mµ nam giíi vµ phô n÷ nªn lµm, th«ng tin<br /> tõ c¸c pháng vÊn cÊu tróc cßn cho thÊy nh÷ng ®iÒu thó vÞ, ®«i khi tr¸i ng−îc víi<br /> th«ng tin tõ c¸c pháng vÊn s©u, liªn quan ®Õn Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n.<br /> ë phÇn tr−íc chóng ta thÊy r»ng ®a sè nam giíi kh«ng cho r»ng Ðp buéc t×nh<br /> dôc trong h«n nh©n tån t¹i. Tuy nhiªn khi ®−îc hái phô n÷ nªn lµm g× khi chång ®Ò<br /> nghÞ quan hÖ t×nh dôc nh−ng m×nh kh«ng mong muèn, ®· cã nh÷ng ý kiÕn cho thÊy<br /> r»ng Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n cã tån t¹i, vµ phô n÷ kh«ng nªn lµm "to<br /> chuyÖn". Trong nghiªn cøu ®Þnh l−îng, cã tíi h¬n hai phÇn ba sè nam giíi cho r»ng<br /> phô n÷ nªn chiÒu theo ®ßi hái cña chång (63,4%). Khi ®−îc hái "vî anh cã hay chiÒu<br /> chång nh− thÕ kh«ng", cã 8,3% nãi th−êng xuyªn, 51,7% cho r»ng thØnh tho¶ng vµ<br /> 15% cho r»ng hiÕm khi ®iÒu nµy x¶y ra. Nh− vËy cã thÓ thÊy r»ng, ®a sè nam giíi<br /> ®Òu biÕt ®Õn chuyÖn "vî chiÒu chång nh−ng kh«ng muèn", cã ®iÒu hä kh«ng gäi ®ã lµ<br /> "Ðp buéc t×nh dôc".<br /> Khi ®−îc hái vÒ ph¶n øng cña ng−êi vî khi chång yªu cÇu quan hÖ t×nh dôc<br /> nh−ng kh«ng mong muèn, cã 35% nam giíi nãi vî hä th−êng chÊp nhËn mét c¸ch thô<br /> ®éng, 65,8% nãi r»ng vî t×m c¸ch thuyÕt phôc chång ®Ó lÇn kh¸c quan hÖ, vµ chØ cã<br /> 2,5% nãi vî hä cã ph¶n øng gay g¾t tr−íc ®ßi hái t×nh dôc cña chång.<br /> Nh− vËy, mÆc dï nam giíi cho r»ng quan hÖ t×nh dôc gi÷a hä vµ vî lµ ®ång<br /> thuËn, h¹nh phóc, th«ng tin thu ®−îc tõ pháng vÊn cÊu tróc d−êng nh− l¹i cho<br /> chóng ta biÕt mét sù thËt kh¸c, theo ®ã, viÖc ng−êi phô n÷ quan hÖ t×nh dôc khi<br /> kh«ng muèn lµ phæ biÕn. §Ó x¸c ®Þnh râ h¬n tÝnh chÊt “Ðp buéc” cña hµnh vi t×nh dôc<br /> ë nam giíi, mét c©u hái ®−îc ®Æt ra cho tÊt c¶ nam giíi lµ “trung b×nh trong 10 lÇn<br /> quan hÖ t×nh dôc, cã bao nhiªu lÇn anh biÕt r»ng vî anh chØ chiÒu theo chång chø<br /> kh«ng mong muèn". KÕt qu¶ cho thÊy cã 51/120 ng−êi nãi r»ng hä c¶m nhËn ®iÒu<br /> nµy tõ kho¶ng 1 ®Õn 3 lÇn (trong trung b×nh 10 lÇn), 18/120 ng−êi nãi cã tõ 4 ®Õn 7<br /> lÇn trong trung b×nh 10 lÇn vî hä kh«ng mong muèn quan hÖ t×nh dôc mµ chØ chiÒu<br /> chång. Sè ng−êi hÇu nh− c¶m nhËn thÊy hÇu hÕt nh÷ng lÇn quan hÖ t×nh dôc vî chØ<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br /> 64 Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n tõ quan ®iÓm cña nam giíi<br /> <br /> chiÒu m×nh lµ 7 ng−êi, chiÕm 5,8% sè nam giíi ®−îc hái. Nh− vËy cã thÓ thÊy r»ng,<br /> ®a sè ®µn «ng c¶m nhËn ®−îc sù “kh«ng mong muèn” cu¶ phô n÷ khi quan hÖ t×nh<br /> dôc, nh−ng vÉn quan hÖ vµ d−êng nh− ®ã lµ viÖc b×nh th−êng, mét hµnh vi cã thÓ<br /> chÊp nhËn ®−îc ®èi víi hä. Nh− vËy nÕu dùa trªn ®Þnh nghÜa vÒ Ðp buéc t×nh dôc nh−<br /> lµ sù c¶m nhËn ®−îc viÖc b¹n t×nh kh«ng mong muèn nh−ng vÉn quan hÖ, th× cã ®Õn<br /> 75/120 nam giíi tham gia pháng vÊn ®· cã hµnh vi Ðp buéc t×nh dôc víi vî Ýt nhÊt 1<br /> lÇn trong trung b×nh 10 lÇn quan hÖ.<br /> §Æc biÖt h¬n, kÕt qu¶ tõ pháng vÊn cÊu tróc cßn cho thÊy r»ng, cø trong<br /> kho¶ng 6 nam giíi th× cã 1 ng−êi kh«ng hÒ quan t©m ®Õn th¸i ®é cña vî (cã ®ång ý<br /> kh«ng) khi b¾t ®Çu quan hÖ t×nh dôc (chÝnh x¸c lµ 22/120 nam giíi, chiÕm 18,3%).<br /> §©y râ rµng lµ mét biÓu hiÖn n÷a cña Ðp buéc t×nh dôc. C¸ biÖt cã 5,8% sè nam giíi<br /> khi ph¸t hiÖn ra vî ph¶n ®èi nh−ng vÉn tiÕp tôc bÊt chÊp sù ph¶n ®èi cña vî, 16,7%<br /> dõng quan hÖ khi ph¸t hiÖn vî kh«ng muèn, nh−ng tá râ sù kh«ng hµi lßng (qua ®ã<br /> g©y ¸p lùc lªn ng−êi vî), còng cã 5,8% nãi hä dõng l¹i, nh−ng bá ra chç kh¸c n»m<br /> nh− mét h×nh thøc thÓ hiÖn sù kh«ng hµi lßng ®èi víi hµnh vi tõ chèi cña vî.<br /> Mét ®iÒu ®¸ng l−u ý n÷a lµ, trong nh÷ng lÇn quan hÖ t×nh dôc, nam giíi nhËn<br /> thÊy vî kh«ng mong muèn, chÝnh hä còng kh«ng thÊy hµi lßng. Trong sè nh÷ng<br /> ng−êi cã Ýt nhÊt mét lÇn quan hÖ khi vî kh«ng muèn, 41,7% nãi hä kh«ng thÊy tho¶<br /> m·n, 25% cho r»ng khi quan hÖ kh«ng thÊy cã c¶m gi¸c. §Æc biÖt mét sè ng−êi cßn<br /> thÊy thÊt väng v× vî ®· kh«ng ®¸p øng tÝch cùc ®ßi hái t×nh dôc cña m×nh (9,2%).<br /> Ngoµi nh÷ng biÓu hiÖu t©m lý ®ã, mét sè nam giíi khi quan hÖ t×nh dôc mµ vî kh«ng<br /> mong muèn cßn cã nh÷ng biÓu hiÖn kh¸c liªn quan ®Õn thÓ chÊt nh− xuÊt tinh sím<br /> h¬n th−êng lÖ (10,8%) vµ c¶m thÊy ®au r¸t khi quan hÖ (5,8%). Mét sè nam giíi l¹i cã<br /> nh÷ng biÓu hiÖn t©m lý kh¸c nh− c¶m thÊy cã lçi víi vî v× ®· thùc hiÖn hµnh vi t×nh<br /> dôc khi vî kh«ng muèn (16,7%), vµ mét sè Ýt lo vÒ kh¶ n¨ng vî sÏ cã thai ngoµi ý<br /> muèn (2 ng−êi).<br /> Khi ®−îc yªu cÇu ph©n tÝch lý do t¹i sao ng−êi vî l¹i kh«ng muèn quan hÖ<br /> t×nh dôc, nh÷ng lý do mµ nam giíi ®−a ra chñ yÕu nh−: ng−êi vî kh«ng thÝch do<br /> ng−êi chång uèng r−îu say råi ®ßi hái quan hÖ t×nh dôc (43,3%), do nhu cÇu t×nh dôc<br /> cña ng−êi chång cao h¬n (31,7%), do ng−êi vî ph¶i lµm nhiÒu viÖc nªn kh«ng cã høng<br /> thó (68,3%), do bÊt ®ång vÒ chuyÖn sinh thªm con (12,5%). Nh− vËy cã thÓ thÊy r»ng<br /> lý do chÝnh, theo c¸ch gi¶i thÝch cña nam giíi, dÉn ®Õn viÖc ng−êi vî kh«ng chÊp<br /> nhËn ®ßi hái t×nh dôc cña chång cã liªn quan ®Õn kinh tÕ vµ c«ng viÖc mµ phô n÷<br /> ph¶i lµm. Lo¹i lý do thø hai liªn quan ®Õn viÖc ®µn «ng uèng r−îu say. Nh− vËy cã<br /> thÓ thÊy r»ng nh÷ng lý do ®−îc cho lµ g©y ra sù kh«ng mong muèn quan hÖ t×nh dôc<br /> ë phô n÷ (vµ c¶ Ðp buéc t×nh dôc sau ®ã) kh«ng kh¸c nhiÒu so víi nh÷ng nghiªn cøu<br /> ®· cã vÒ Ðp buéc t×nh dôc (Phan, 2005; Vò, 2005). G¸nh nÆng c«ng viÖc, theo c¸ch<br /> gi¶i thÝch cña nam giíi, lµ lý do chÝnh dÉn ®Õn viÖc ng−êi vî kh«ng muèn quan hÖ<br /> t×nh dôc. Tuy nhiªn, nh− ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn, viÖc mét ng−êi chång nhËn ra vî<br /> kh«ng mong muèn quan hÖ t×nh dôc kh«ng nhÊt thiÕt dÉn ®Õn viÖc anh ta chÊm døt<br /> ®ßi hái quan hÖ t×nh dôc.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />  Vò Hång Phong 65<br /> <br /> Hµnh vi quan hÖ t×nh dôc nh− trªn ®· ®em l¹i nh÷ng hËu qu¶ nhÊt ®Þnh ®èi<br /> víi phô n÷. MÆc dï sè nam giíi thõa nhËn r»ng hµnh vi cña hä ®· g©y hËu qu¶ lµ<br /> kh¸ thÊp, nh−ng ®ã hoµn toµn lµ nh÷ng con sè ®¸ng suy nghÜ. Trong sè nam giíi cã Ýt<br /> nhÊt mét lÇn quan hÖ t×nh dôc khi vî kh«ng mong muèn trong trung b×nh 10 lÇn, cã<br /> 16,7% nãi hµnh vi cña hä ®· khiÕn vî mang thai kh«ng mong muèn, 11,7% cho biÕt<br /> vî hä ®· ph¶i nghØ lµm viÖc hoÆc häc tËp Ýt nhÊt mét ngµy sau khi quan hÖ t×nh dôc<br /> trong tr¹ng th¸i kh«ng mong muèn víi chång, cã 13,3% nãi vî hä ®· ph¶i ®i kh¸m ®Ó<br /> ®iÒu trÞ vÕt th−¬ng g©y ra do quan hÖ t×nh dôc kh«ng mong muèn, cã 5% nãi vî hä<br /> ph¶i ®i n»m viÖn ®iÒu trÞ Ýt nhÊt mét ngµy. Nh÷ng con sè thèng kª kÓ trªn tù nã ®·<br /> cho thÊy Ðp buéc t×nh dôc ®· ®em l¹i nh÷ng hËu qu¶ thÕ nµo.<br /> Nh÷ng con sè nªu trªn ®©y, tuy nhiªn, cã thÓ ch−a ph¶n ¸nh ®óng t×nh tr¹ng<br /> thùc cña Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n do mét sè nam giíi v× sî bÞ phª ph¸n nªn<br /> ®· kh«ng nãi thËt. Hä cã thÓ chØ ®−a ra sè lÇn quan hÖ t×nh dôc khi vî kh«ng mong<br /> muèn thÊp h¬n, hoÆc kh«ng thõa nhËn hËu qu¶ cña nh÷ng lÇn hä quan hÖ t×nh dôc<br /> khi vî kh«ng muèn.<br /> KÕt luËn vµ bµn luËn<br /> Bµi viÕt nµy lµ mét ph¸c th¶o ban ®Çu vÒ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu tõ cuéc<br /> kh¶o s¸t vÒ nhËn thøc vµ hµnh vi cña nam giíi vµ phô n÷ ®· cã gia ®×nh liªn quan<br /> ®Õn Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n. Nh÷ng ý kiÕn cña nam giíi nªu ra trong bµi<br /> viÕt nµy, tuy nhiªn, kh«ng ®¹i diÖn cho toµn bé nam giíi ë c¸c huyÖn nãi trªn.<br /> C¸c d÷ liÖu ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l−îng ®Òu cho thÊy viÖc nam giíi tiÕp tôc quan<br /> hÖ sau khi nhËn ra vî kh«ng muèn lµ kh¸ phæ biÕn ë trong mÉu nghiªn cøu, bÊt kÓ<br /> nh÷ng nam giíi nµy cã sö dông b¹o lùc hay c¸c h×nh thøc g©y ¸p lùc kh¸c hay kh«ng,<br /> nhiÒu hay Ýt. C¸c d÷ liÖu còng cho thÊy nh÷ng chuÈn mùc t×nh dôc mµ phô n÷ cã gia<br /> ®×nh ph¶i tu©n theo: ®ã lµ sù im lÆng, chÊp nhËn ®ßi hái t×nh dôc cña chång ngay c¶<br /> khi kh«ng muèn vµ nÕu cã hËu qu¶ th× kh«ng nªn lµm to chuyÖn ®Ó b¶o vÖ h¹nh<br /> phóc gia ®×nh vµ danh dù cho chång. XuÊt ph¸t tõ quan niÖm trªn, nhiÒu nam giíi<br /> kh«ng thõa nhËn cã Ðp buéc t×nh dôc trong cuéc h«n nh©n cña hä, hoÆc phñ nhËn<br /> nh÷ng hËu qu¶ do Ðp buéc t×nh dôc g©y ra.<br /> Nghiªn cøu nµy ®· chØ ra mét chuÈn mùc Ýt ®−îc biÕt ®Õn liªn quan ®Õn hµnh<br /> vi t×nh dôc cña phô n÷. Nh÷ng nghiªn cøu chóng ta ®· biÕt hÇu nh− chØ ®Ò cËp ®Õn<br /> viÖc phô n÷ ph¶i gi÷ trinh tiÕt cho ®Õn khi lÊy chång, hay ph¶i chung thuû víi chång<br /> sau khi kÕt h«n, chø ch−a nãi ®Õn viÖc hä ph¶i chÊp nhËn quan hÖ t×nh dôc víi chång<br /> ngay c¶ khi kh«ng muèn nh− mét phÇn cña viÖc lµm vî. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®·<br /> cho thÊy víi nhiÒu nam giíi, h«n nh©n ®−îc xem nh− mét thø giÊy phÐp, cho phÐp hä<br /> quan hÖ t×nh dôc víi vî bÊt cø lóc nµo, kÓ c¶ khi ng−êi vî tá ra kh«ng muèn.<br /> C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu, do vËy, ®· kh¼ng ®Þnh luËn ®iÓm cña Marston (2005)<br /> r»ng nh÷ng khu«n mÉu vÒ giíi vµ t×nh dôc cã ¶nh h−ëng ®Õn c¸ch nam giíi gi¶i<br /> thÝch vÒ Ðp buéc t×nh dôc, lµm cho Ðp buéc t×nh dôc trë nªn Ýt nghiªm träng h¬n. C¸c<br /> kÕt qu¶ nghiªn cøu còng cho thÊy nhËn xÐt cña Marston (2005) r»ng chØ cã thÓ<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br /> 66 Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n tõ quan ®iÓm cña nam giíi<br /> <br /> nghiªn cøu Ðp buéc t×nh dôc mét c¸ch ®Çy ®ñ khi quan ®iÓm cña ®èi t−îng nghiªn<br /> cøu ®−îc tÝnh ®Õn lµ hoµn toµn ®óng. ChØ khi chóng ta xem xÐt nhËn thøc vµ hµnh vi<br /> cña nam giíi tõ chÝnh quan ®iÓm vµ niÒm tin cña hä, chóng ta míi cã thÓ hiÓu râ h¬n<br /> vÒ thùc tr¹ng Ðp buéc t×nh dôc trong h«n nh©n vµ tõ ®ã ®−a ra ®−îc nh÷ng gi¶i ph¸p<br /> can thiÖp hiÖu qu¶ h¬n.<br /> <br /> Tµi liÖu trÝch dÉn vµ tham kh¶o<br /> <br /> 1. Elliot, F.R,1996: Gender, Family and Society. London: MacMillan Press Ltd.,<br /> 2. Gelles, R.J.,1977: Power, Sex and Violence: The case of Marital Rape. The Family Coordinator.<br /> Vol.6. No.4: 339-347<br /> 3. Hardon, A.,1995: A critical review of sexual and reproducitve health. In: Advancing women’s<br /> status: women and men together? Royal Tropical Institute: Amsterdam.<br /> 4. Marston, C.,2005: What is heterosexual coercion? Interpreting narratives from young people in<br /> Mexico City. Sociology of Health& Illness. Vol. 27. No.2005, pp 68-91.<br /> 5. Phan Thị Thu Hiền: Cưỡng bức tình dục trong hôn nhân tại một vùng nông thôn Quảng Trị. Chuyên<br /> san Giới, Tình dục & Sức khỏe tình dục, số 9. Nxb Thế giới. Hà Nội - 2005.<br /> 6. Population Report, 1999: Sexual Coersion. In Population Report. Volume XXVII. Number 4. Series L.<br /> Number 11. Issues in World Health. Published by the Population Information Program, Center for<br /> Communication Programs, The Johns Hopkins School of Public Health, Maryland.<br /> 7. Vũ Song Hà: Sự im lặng của phụ nữ và sự hoà thuận trong gia đình: Thái độ và hành vi tình dục của phụ nữ<br /> nông thôn có gia đình. Chuyên san Giới, Tình dục & Sức khỏe tình dục, số 8. Nxb Thế giới. Hà Nội - 2005.<br /> 8. Vũ Hồng Phong: Những lo ngại tình dục của nam giới ở một thị trấn nông thôn Việt Nam: Một cách giải<br /> thích nhân học. Chuyên san Giới, Tình dục & Sức khỏe tình dục, số 7. Nxb Thế giới. Hà Nội - 2005.<br /> 9. WHO, 2002: Technical consultation on sexual health. 28-31 January 2002. Retrieved 6 September<br /> 2004 from http://www.who.int/reproductivehealth/gender/sexual_health.htm<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />