Giá trị của ca 125 trong lao phổi

Chia sẻ: ViChaeyoung ViChaeyoung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày xác định giá trị chẩn đoán của CA 125(dấu ấn khối u) trong lao phổi AFB(+)(acid-fast bacilli). Đối tượng và phương pháp: xác định nồng độ CA 125 huyết tương 64 bệnh nhân bị lao phổi AFB(+) và 46 bệnh nhân AFB(-).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giá trị của ca 125 trong lao phổi

266 GIÁ TRỊ CỦA CA 125 TRONG LAO PHỔI Phan Thanh Dũng, Trần Quốc Kiệt, Bùi Tòng Nguyên TÓM TẮT Mục tiêu: xác định giá trị chẩn đoán của CA 125(dấu ấn khối u) trong lao phổi AFB(+)(acid-fast bacilli). Đối tượng và phương pháp: xác định nồng độ CA 125 huyết tương 64 bệnh nhân bị lao phổi AFB(+) và 46 bệnh nhân AFB(-). Kết quả: Có 64 bệnh nhân lao phổi AFB (+). Tuổi trung bình là 54 ± 11.4, nồng độ CA125 trung bình là 98.38 U/ml], và 46 bệnh nhân AFB(-). Tuổi trung bình là 61± 9.4, nồng độ CA125 trung bình là 42.19 U/ml và 29 bệnh nhân được tái khám sau điều trị kháng lao. Tuổi trung bình là 49± 10.4, nồng độ CA125 trung bình là 41.24Uml. Có sự khác biệt ý nghĩa giữa nhóm trước điều trị với sau điều trị (p< 0.000) và với nhóm AFB (+) so nhóm AFB (-)( p
267 I. ĐẶT VẤN ĐỀ Lao phổi là bệnh phổ biến nhất trong các thể lâm sàng bệnh lao [11]. Việc xác định vi khuẩn lao (AFB) trong đờm thì rất quan trọng trong điều trị lao phổi, tuy nhiên việc chẩn đoán dựa trên xét nghiệm và lâm sàng, theo dõi hoạt tính vi trùng lao và đáp ứng điều trị không phải luôn dễ để đánh giá [3,12]. Mặc dù xét nghiệm vi trùng lao trong đờm là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán và theo dõi bệnh, nhưng đôi khi khó có thể có được. Yếu tố quyết định quan trọng nhất của điều trị thành công là tình trạng AFB/đờm dương tính chuyển đổi âm tính, nhưng phải vài tuần để biết liệu bệnh nhân có điều trị thành công không. Xét nghiệm CA 125 huyết thanh để theo dõi lao hoạt tính và đáp ứng điều trị sẽ rất hữu ích cho bác sĩ lâm sàng[11,12]. Mặc dù CA125 là dấu ấn ung thư [9,11], tuy nhiên có nhiều báo cáo CA 125 tăng trong bệnh nhân có lao phổi, lao ngoài phổi, lao màng bụng, lao khung chậu, lao phúc mạc[3,4]. Chúng tôi giả thiết rằng dấu ấn CA 125 tăng cao trong bệnh lao phổi và giảm dần sau khi điều trị. Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài nhằm xác định giá trị chẩn đoán và giá trị theo dõi của CA 125 trong điều trị lao phổi. II. PHƯƠNG PHÁP Nghiên cứu tiến cứu của chúng tôi được chấp thuận của Hội đồng Khoa Học bệnh viện, chọn 110 bệnh nhân ngoại trú và bệnh nhân nội trú từ tháng 8/ 2017 đến tháng 8/ 2018 có 64 bệnh nhân với AFB(+) và 46 bệnh nhân với AFB(-). Tất cả đang được điều trị và theo dõi ở khoa Lao Bệnh viện đa khoa trung tâm An giang. Chẩn đoán lao phổi với AFB (+) dựa xét nghiệm đàm nhuộm Ziehl – Neelsen tìm vi khuẩn lao (AFB: acid-fast bacilli) dương tính. Chẩn đoán bệnh nhân với AFB (-) dựa hình ảnh XQ không thay đổi tối thiểu là 6 tháng và 03 mẫu xét nghiệm đàm nhuộm Ziehl – Neelsen tìm vi khuẩn lao (AFB: acid-fast bacilli) âm tính. Cách tiến hành lấy mẫu đờm vào buổi sáng, khi bệnh nhân chưa ăn, khoảng 3-5ml, gởi về phòng xét nghiệm Bệnh viện đa khoa trung tâm An giang. Thực hiện quy trình nhuộm Ziehl - Neelsen Ly và trả kết quả. Để đo lường nồng độ CA 125 trong huyết thanh, lấy 10ml/ máu/mỗi bệnh nhân. Lưu trữ ở nhiệt độ 18 độ C. Sử dụng Packard gamma counter RIA instrument and IRMA mat CA II kit để đo lương nồng độ CA 125 huyết thanh. Xử lí số liệu dùng phép kiểm phi tham số Mann-whintey U-test để so sánh CA 125 trung bình giữa 2 nhóm. Dùng đường cong ROC để đánh giá. Dùng chỉ số Youden để
268 tìm điểm cắt có độ nhạy và độ đặc hiệu cao nhất. Tính độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương, giá trị tiên đoán âm . Sử dụng phần mềm SPSS 22.0. Sự khác biệt có ý nghĩa khi p
269 Biều đồ 1. Diện tích dưới đường cong ROC của CA 125 3. Độ nhạy và độ đặc hiệu CA125 trong lao phổi. Xác định điểm cắt của CA125 bằng chỉ số Youden là 43.5U/ml. Bảng 2 : Độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương, giá trị tiên đoán âm Se (%) Sp (%) GTTĐ (+) GTTĐ (-) CA125 74.2% 72.0% 80,0 81,2 Nhận xét: : Với điểm cắt 43.5U/ml thì độ nhạy, độ đặc hiệu lần lượt là 74.2% và 72%. III. BÀN LUẬN Trong số phụ nữ có ung thư tế bào biểu mô buồng trứng thì có 80% có tăng CA 125 [2]. Năm 1996, kỹ thuật xét nghiệm CA 125 được giới thiệu và thường chỉ đo lường nồng độ CA trong máu, tuy nhiên cũng có thể đo nồng độ CA trong dịch màng phổi và dịch màng bụng [4,5]. Những báo cáo trước đây, nồng độ CA máu < 35 U/ml được xem là bình thường [2]. Sự tăng CA chẳng những không đặc hiệu trong ung thư buồng trừng mà còn thấy tăng trong một số bệnh lành tính và ác tính [11]. Theo tác giả Sulaiman S và cs [3], lao màng bụng là một trong thể lao có CA tăng cao nhiều trong máu, và sau đó giảm 30% sau điều trị 3 tuần với thuốc kháng lao và có thể trở lại bình thường sau hết phác đồ trị liệu. Một nghiên cứu, nồng độ CA tăng cao trong phụ nữ lớn
270 tuổi có bụng báng và lao kê, và nồng độ nầy trở lại bình thường sau điều trị 8 tuần [5]. Trong những báo cáo khác: một báo cáo ca từ Iran, một bệnh nhân bị bụng báng, khối u ở bụng và nồng độ CA125 cao, nội soi ổ bụng chẩn đoán sơ bộ là ung thư buồng trứng, tuy nhiên mô học chẩn đoán là lao màng bụng; một báo cáo ca từ Ấn độ, một bệnh nhân bị u xơ buồng trứng phải và CA125 cao, mô học liên quan lao màng bụng. Những ca trên cho thấy là một số trong những bệnh, đặc biệt trong lao màng bụng, có thể ung thư buồng trứng tiến triển giả và vì thế sẽ có thể không được chẩn đoán lao, và do đó nồng độ CA125 cao cũng không chuyên biệt ung thư buồng trứng. Vi trùng lao thường thường khó có thể phát hiện trong dịch màng phổi hoặc dịch màng bụng. Vì thế, có những trường hợp lao màng phổi hoặc lao màng bụng không thể chẩn đoán được , thậm chí khi được làm sinh thiết. Những khó khăn trong chẩn đoán như vậy thì cần thiết phải sử dụng những xét nghiệm miễn dịch khác nhau và những dấu ấn khối u [9,10]. Một nghiên cứu khảo sát giá trị nồng độ CA125 tăng trong máu và trong dịch màng phổi và trở lại bình thường khi điều trị, gợi ý nên sử dụng CA 125 như là thông số hữu ích để đánh giá đáp ứng điều trị [8]. Một nghiên cứu thực hiện ở Nhật, nồng độ CA 125 cao 45% trong 40 bệnh nhân lao phổi có AFB (+) và trong 24 bệnh nhân có tràn dịch do lao (lao màng phổi, lao màng tim, lao màng bụng). Nồng độ CA 125 trong nhóm lao màng tim-phổi-bụng cao nhiều hơn trong nhóm lao phổi và giảm rõ ở cả 2 nhóm sau khi điều trị thuốc kháng lao [9]. Một nghiên cứu ở Nhật, một số dấu ấn ung thư (CA, CEA, SL) được thực hiện trên 123 bệnh nhân lao phổi có AFB (+): Phần lớn nồng độ CA tăng nhiều hơn trong số các dấu ấn ung thư, lớn hơn 44% và trở lai bình thường sau điều trị kháng lao [10]. Trong một nghiên cứu khác 35 bệnh lao phổi và 45 bệnh nhiễm trùng hô hấp khác, nồng độ CA125 cao hơn trong nhóm lao phổi. Mười bệnh nhân trong nhóm lao phổi được đo lại sau 2- 4 tháng sau điều trị có CA giảm. Điểm cắt đối với các ca lao phổi được xác định là 32, 5 U/ml, so sánh với nghiên cứu chúng tôi là 43.5U/ml. V. KẾT LUẬN: Nồng độ CA125 tăng trong bệnh nhân lao phổi có AFB (+) và giảm sau khi được điều trị kháng lao. CA 125 có thể hữu ích cho việc phát hiện lao phổi AFB (+) trong những trường hợp chưa chắc chắn. Ngoài ra, giảm nồng độ CA trong thời gian điều trị là dấu chứng đáp ứng điều trị, đặc biệt là kết hợp cả lâm sàng, hình ảnh XQ và các xét nghiệm khác.
271 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Jacobs I.J., Skates SJ, MacDonald N, Menon U, Rosenthal AN,Davies AP, Woolas R, Jeyarajah AR, Sibley K, Lowe DG, OramDH. Screening for ovarian cancer: a pilot randomised controlledtrial. Lancet 1999 Apr 10;353(9160):1207-10. 2. Diez M., Torres A., Pollan M., Gomez A., Ortega D., MaestroM.L., Granell J., Balibrea J.L.. Prognostic signicance of serumCA-125 antigen assay in patients with non-small cell lung cancer. Cancer,1994;73(5):1368-76. 3. Sulaiman S., Tan K.H. Markedly-elevated serum Ca-125 in awoman with pulmonary tuberculosis. Singapore Med. J.2009;50(1):39-40. 4. Jimenez Perez C.,Torres Leon JM.,Martinez Alonso M,González Arias R, Benito Sánchez F, de la Torre Gutiérrez S,Torres Salcines J, Montero Vázquez JM. Peritoneal Tuberculosis:Evaluation of the Responseto Treatment Analysing the CA- 125 Levels. Rev.Esp.Enferm.Dig.,1998;90(8):592-3. 5. Ronay G.,Jager W.,Tulusan AH. Immunohistochemical andSerologicDetection of CA-125 in Patients with Peritoneal Tuberculosisand Ascites. Geburtshilfe Frauenheilkd. 1989;49(1):61. 6. Hasanzadeh M.,Malekoti H. Miliary Tuberculosis Peritonitis Mimicking Advanced Ovarian Cancer. Cancer erapy,2005;3:29-30. 7. Akur V, Mukherjee U, Kumar K. Elevated serum cancer antigen 125 levels in advanced abdominal tuberculosis.Med.Oncol. 2001;18(4):289-91. 8. Wongtim S.,Silachamroon U.,Ruxrungtham K.,Udompanich V,Limthongkul S, Charoenlap P, Nuchprayoon C. Interferon Gamma for Diagnosing Tuberculous Pleural Eusions. orax,1999;54(10):921-924. 9. Huang WC, Tseng CW, Chang KM, Hsu JY, Chen JH, Shen GH. Usefulness of Tumor Marker CA-125 Serum Levels for the Follow-Up of erapeutic Responses in Tuberculosis Patients with and without Serositis.Jpn J InfectDis. 2011;64(5):367-72. 10. Ichiki H.,Shishido M.,Nishitani K., Takatsugi K, Nishiyama S,Yano M, Watanabe K. Evaluation of CEA,SLX and CA-125 in Active Pulmonary Tuberculosis. Nihon Kyobu Shikkan Gakkai Zasshi.1993;31(12):1522-7. 11. AmericanThoracic Society. Diagnostic standard and classi¢cation of tuberculosis.Am Rev Respir Dis 1990; 142: 725^735. 12. SaltiniC,Colizzi V. Soluble immunologicalmarkers of disease activity in tuberculosis.Eur Respir J 1999; 14: 485-486.