giải mã dục vọng: phần 2 - nxb thời đại

CHƯƠNG VI <br /> Bắt buộc phải ngoại tình<br /> Tôi đã quá quen với việc bị người Pháp lảng tránh khi đề cập đến vấn đề<br /> quan hệ ngoài hôn nhân, vì vậy khi đến Moscow tôi cũng ngại trực tiếp hỏi<br /> về đề tài này. Thay vào đó, trong thời gian đầu, lúc phỏng vấn một chuyên<br /> gia tư vấn hôn nhân, tôi chỉ bảo mình đang nghiên cứu về “vấn đề hôn nhân”<br /> và sau đó dần dần chuyển sang đề tài ngoại tình.<br /> Nhưng tôi sớm nhận ra rằng mình rụt rè là thừa, vì khi vừa nghe đến<br /> chuyện ngoại tình là cô chuyên gia này hào hứng hẳn lên.<br /> “Thời này thì ai cũng phải quan hệ lăng nhăng như vậy cả. Đó là điều bắt<br /> buộc,” cô đột ngột phán rất quả quyết.<br /> Cô ấy đang đùa đấy ư? Tôi nghĩ chắc hẳn giữa tôi và cô ấy có sự hiểu<br /> lầm, tôi phải hỏi lại người phiên dịch có phải cô ấy vừa bảo quan hệ ngoài<br /> hôn nhân là hiển nhiên không?<br /> Cô chuyên gia này chẳng hề lưỡng lự : “Tôi nghĩ làm vậy là khôn ngoan<br /> đấy chứ!” Để minh chứng cho lời khẳng định, cô kể cho tôi nghe về những<br /> cuộc tình ngoài luồng của mình trong suốt 15 năm từ khi cô kết hôn, và số<br /> lượng này về sau phải giảm đi vì cô quá bận bịu công việc. Cô ấy còn bảo tôi<br /> ghi đích danh tính - Svetlana Artemova - và còn tự viết vào sổ tay của tôi để<br /> tránh nhầm lẫn.<br /> Tôi từng nghe các nhà trị liệu tâm lý cho rằng chuyện ngoại tình có thể<br /> giúp cho quan hệ vợ chồng trở nên khắng khít hơn, nhưng chưa hề nghe ai<br /> khẳng định rằng quan hệ ngoài hôn nhân là một yếu tố thiết yếu cho hạnh<br /> phúc gia đình cả; rằng chuyện ngoại tình là một chuyện bắt buộc . Đây là<br /> góc nhìn lập dị của một bác sĩ tâm lý người Nga ư? Nhưng Anna, cô thông<br /> dịch viên của tôi, một mực khẳng định Artemova là một chuyên gia tâm lý<br /> có tiếng và rất đắt khách. Ngoài ra, Anna, nay đã ly hôn và sống cùng con<br /> trai đã trưởng thành, cũng đồng tình với tuyên bố của Artemova và chẳng lấy<br /> gì ngạc nhiên về điều đó cả.<br /> ***<br /> <br /> MOSCOW có vẻ là nơi phù hợp cho nhiều thành phần phức tạp. Đầu tiên<br /> là đôi lúc trời đất bỗng tối sụp lại. Vào tháng 11, trời đất tối đến nỗi đèn<br /> flash máy ảnh của tôi phải lóe lên giữa ban ngày. Mọi chuyện vào ban đêm<br /> còn kì quái hơn: chỉ thấy toàn các quầy hàng bày bán đủ thứ rượu bia thắp<br /> sáng đường phố.<br /> Chỉ sau một hai ngày dạo vòng quanh để phỏng vấn, tôi có một cảm giác<br /> rùng mình sởn gáy vì dường như ai cũng có xu hướng gạt gẫm, mặc dù chỉ vì<br /> một ít tiền. Tôi biết mình là người nước ngoài nên dễ trở thành con mồi ngon<br /> nhưng tôi chưa từng thấy ở đâu mà người ta không chừa một cơ hội nhỏ nào<br /> để kiếm tiền như vậy. Những người phụ nữ bán vé tàu điện nhiều khi trả lại<br /> thiếu tiền thối cho tôi, và đến khi tôi nhặng xị lên thì họ chỉ dửng dưng nhún<br /> vai rồi mới chịu đưa cho đủ. Một tài xế taxi hợp pháp ra giá 15 đô-la để đưa<br /> tôi về khách sạn, nhưng sau đó khi phát hiện rằng đích đến cách đó có bốn<br /> dãy nhà thì ông ta không chịu thương lượng lại và cũng không chịu mở cốp<br /> xe cho tôi lấy vali.<br /> Mọi người ở đây đều là những con buôn. Khi tôi đón một chiếc taxi dù thì<br /> chỉ cần vẫy tay là có tài xế tấp vào ngã giá. Nhưng ngồi trên xe lúc nào cũng<br /> phải thắt chặt dây an toàn. Giao thông ở đây cực kì hỗn độn, những người đi<br /> bộ qua những giao lộ lớn phải chạy thục mạng mặc dù họ được quyền băng<br /> qua. Lề đường cũng không an toàn hơn là mấy. Vào ban đêm, nhiều nhóm<br /> thanh niên say xỉn cứ lảng vảng, và buổi sáng sau đó, tôi thường bắt gặp<br /> nhiều người đàn ông đi ngang qua trên mặt còn nguyên những vết thương<br /> mới tinh, có lẽ vừa xuất hiện sau những trận ẩu đả hay vấp ngã vì say rượu<br /> từ đêm qua. Tôi thì trố mắt cả ra, nhưng tất cả những người khác chẳng ai<br /> thèm đoái hoài gì cảnh đó.<br /> Họ có thái độ liều lĩnh như vậy cũng dễ hiểu, khi đó hầu hết người dân<br /> Moscow chỉ kiếm được một khoản tiền chừng vài trăm đô-la một tháng,<br /> trong khi đời sống ở đây lại đắt đỏ, ngay cả tôi cũng chỉ dám lưu lại trong<br /> một nhà nghỉ hạng xoàng. Nhậu nhẹt say sưa ở đây chính là một trong những<br /> yếu tố tổn hại sức khỏe và dễ gây chết người nhất. Một người bạn của tôi<br /> hiện đang làm việc cho một hãng luật sư ở Moscow bảo rằng nhân viên quầy<br /> tiếp tân luôn chuẩn bị túi cứu thương trợ tim trên mặt bàn. Ngoài ra còn phải<br /> kể đến những mối đe dọa từ bên ngoài: một người đàn ông Anh quốc kể cho<br /> <br /> tôi biết rằng ngay sau khi vào nhận nhà, ông chủ nhà liền ghé ngang qua để<br /> “bảo kê” cho anh ta.<br /> Moscow cũng có một tầng lớp trung lưu mới xuất hiện, nhưng chỉ một số<br /> ít dân chúng ở đây được liệt vào hạng này. Ngay cả những bác sĩ và giáo sư<br /> đại học cũng khẳng định mình không phải “tầng lớp trung lưu” vì họ không<br /> đủ tiền để mua xe hơi hay ăn ở nhà hàng và chỉ sống trong căn hộ nhỏ cùng<br /> gia đình, con cái. Mà họ cũng chẳng hi vọng tình hình sẽ tiến triển hơn như ở<br /> Mỹ. Trong thời Liên Xô cũ, hầu hết người dân của “nước Nga mới” đều<br /> sống trong duy nhất một căn hộ cả đời mình.<br /> Nhìn qua bối cảnh ảm đạm này cũng chẳng có gì ngạc nhiên khi người<br /> Nga lấy chuyện quan hệ ngoài hôn nhân để làm niềm vui. Nhưng dù sao đi<br /> nữa, số lượng đồng tình chuyện này quá nhiều khiến tôi bị sốc. Từ trước đến<br /> nay chưa có một nghiên cứu về tình dục quốc gia chính thức nào ở đây cả,<br /> nhưng theo một cuộc khảo sát vào năm 1996 ở St. Petersburg thì có khoảng<br /> một nửa số đàn ông và một phần tư số phụ nữ đã ngoại tình trong thời gian<br /> đang kết hôn. Có nghĩa tỉ lệ thời gian ngoại tình trong cả đời - kể cả trong<br /> những mối hôn nhân cũ - là rất cao. Người dân thành thị ở Nga dường như<br /> có xu hướng ngoại tình cao nhất so với các nước công nghiệp khác.<br /> Hay cũng có thể họ tự cho mình là như vậy. Biện pháp xử lý ngoại tình ở<br /> Nga quá kém, vì vậy tôi có cảm giác những người đàn ông nào không ngoại<br /> tình cũng tự nhận rằng mình từng ngoại tình nhằm làm cho bản thân có<br /> phong độ hơn. Trong một cuộc trưng cầu dân ý vào năm 1994, gần 40%<br /> người Nga cho rằng ngoại tình “chẳng có gì sai” hoặc “đôi lúc cũng không<br /> đúng” - con số này ở Mỹ chỉ khoảng 6%. Trong thực tế, người Nga có tỷ lệ<br /> thừa nhận mình từng ngoại tình cao nhất trong 24 đất nước được khảo sát.<br /> Đây là nơi đầu tiên tôi từng tới mà người dân lại khoe khoang về chuyện<br /> lăng nhăng của mình nhiều đến vậy.<br /> Vậy có phải vấn đề ngoại tình này, có thật hoặc do tưởng tượng ra, là vấn<br /> đề của người Nga? Họ sẽ có thể trở nên khá giả hơn nếu không lang chạ với<br /> vợ ông hàng xóm hay không? Vì vậy tôi đã đến nước Nga, nơi được cả thế<br /> giới công nghiệp luôn xem là cái nôi của quan hệ ngoài hôn nhân này để tìm<br /> hiểu lý do mà người dân ở đây lại thừa nhận mình ngoại tình nhiều như vậy<br /> và hành động ấy giúp ích được gì cho họ.<br /> <br /> ***<br /> KHI TÔI HỎI về tình dục ở thời Liên Xô cũ, người Nga luôn nhắc đến<br /> một câu đùa phổ biến trên toàn quốc là: “Không hề có tình dục ở Liên bang<br /> Xô-Viết”. Vào những năm 30 và 40, chính phủ thời Stalin cấm giáo dục giới<br /> tính và vì vậy ngay cả đến các bác sĩ phụ khoa cũng khó tìm được sách báo<br /> thuộc lĩnh vực này. Chính phủ gần như nghiêm cấm mọi thảo luận công khai<br /> về tình dục và cũng không cho các nhà khoa học nghiên cứu về nó. Ở<br /> trường, học sinh được giáo dục về sự cao quý của tình bạn trong sáng và<br /> hướng dân chúng chuyển nguồn năng lượng dành cho tình dục sang để cống<br /> hiến cho công cuộc xây dựng quốc gia. Chuyên viên tình dục học Igor Kon<br /> cho rằng chính phủ lo sợ vì tình dục là một trong những lĩnh vực khó kiểm<br /> soát. Kon từng viết trong quyển Cuộc cách mạng tình dục ở Nga rằng: “Mối<br /> nguy hiểm tiềm tàng cho chế độ lúc bấy giờ là hầu hết các mối quan hệ tình<br /> dục chỉ để thỏa mãn nhu cầu sinh lý chứ không xuất phát từ tình yêu chân<br /> thật.”<br /> Dĩ nhiên từ những lời nói lý tưởng của chính phủ đến việc người dân<br /> chấp hành như thế nào là chuyện khác nhau một trời một vực. Những người<br /> có thế lực trong xã hội dùng công quỹ quốc gia đi nuôi tình nhân, tịch thu<br /> các sản phẩm khiêu dâm của phương Tây về làm của riêng và còn thỉnh<br /> thoảng tổ chức các cuộc thác loạn. Một Bộ trưởng Bộ Văn hóa dưới quyền<br /> của Nikita Khrushchev từng bị phát hiện giấu giếm rất nhiều tình nhân toàn<br /> các diễn viên trẻ đẹp. Khi ông Leonid Brezhnev, lãnh tụ sau này của Liên<br /> Xô, được giao nhiệm vụ tại Kazakhstan trong giai đoạn đầu của sự nghiệp<br /> thì ông dường như cũng đem theo rất nhiều nhân tình đi cùng mình.<br /> Vào những năm 60, ai nghi ngờ bạn đời của mình ngoại tình thì đã có thể<br /> giao nộp họ cho những người đứng đầu địa phương. Họ sẽ triệu tập một cuộc<br /> họp, khi phát hiện ra ai “thật sự có tội” thì người đó sẽ bị khai trừ ra khỏi<br /> đảng và thậm chí không còn cơ hội kiếm được một công việc nào tốt hơn.<br /> Tùy vào tâm trạng, ban chấp hành đảng đôi lúc sẽ khoan nhượng đối với các<br /> thảo luận khoa học về tình dục. Kon nhắc lại chuyện một sinh viên đã tốt<br /> nghiệp của ông trong lúc đang dự định làm một cuộc khảo sát về thói quen<br /> tình dục của giới trẻ thì người đứng đầu đảng địa phương liền cấm cậu ta đưa<br /> vào câu hỏi: “Bạn có bao nhiêu bạn tình?” Ông ta hỏi, “Hỏi như vậy nghĩa là<br /> <br /> gì? Bản thân tôi đang sống với vợ tôi chứ ai,” Nhưng Kon bảo ai cũng biết<br /> tỏng rằng ông ta đồng thời cũng “đang chung chạ cùng với nhiều vũ công<br /> ba-lê thuộc Nhà hát Kirov.”<br /> Có nhiều yếu tố cản trở người ta ngoại tình. Những người phụ nữ lăng<br /> nhăng có thể bị mang bầu và phải cắn răng đi phá thai vì đây là hình thức<br /> thông dụng nhất để hạn chế sinh đẻ. Còn những người lớn tuổi hơn thì nói<br /> với tôi vấn đề lớn nhất là khó tìm được chỗ để hẹn hò. Những người chưa kết<br /> hôn không được phép thuê khách sạn, nhất là trong thành phố họ đang sống;<br /> ngoài ra cảnh sát cũng hay đi rà soát các bãi đậu xe công cộng nên không thể<br /> hành sự trên xe. Còn ở nhà thì lại càng không thể: ngoài chuyện phải tránh<br /> trẻ con và họ hàng thì còn có rất nhiều người sống trong các căn hộ công<br /> cộng và phải chia sẻ bếp và phòng tắm với những gia đình khác. “Chúng ta<br /> được sinh ra ở tiền sảnh, chúng ta làm tình ở tiền sảnh và rồi cũng chết ở tại<br /> tiền sảnh,” một nhà điêu khắc ở Moscow từng bảo như vậy với nhà văn<br /> Mark Popovsky vào những năm 70.<br /> Hơn thế nữa, dân Nga phải đi cả quãng đường dài để tận hưởng được một<br /> chút tự do ngoài tầm kiểm soát gần như hoàn toàn của chính quyền và sau<br /> những công việc thường nhật nhàm chán. Chuyến tàu tốc hành từ Moscow<br /> đến St. Peterburg được gán cái tên “Khách sạn di động” vì các cặp tình nhân<br /> có thể thuê những khoang riêng biệt. Dân Nga còn mượn nhà của bạn bè.<br /> Tiêu biểu như Marina, một bác sĩ nha khoa nay đã 64 tuổi và đang sống ở<br /> Moscow, bà trông không giống người thuộc phe chống đối cho lắm. Bà vẫn<br /> rất yêu công việc vào thời Liên Xô cũ. Nhưng vào những năm 80, bà từng có<br /> mối quan hệ kéo dài nhiều năm với một điệp viên KGB dù nó quá mạo hiểm<br /> cho cả sự nghiệp và gia đình của cả hai. Họ thường hẹn hò vào ban ngày<br /> trong căn hộ của một người bạn thân của Marina vì cô này hay đi vắng.<br /> Vậy vì sao bà lại mạo hiểm như vậy?<br /> “Có lẽ vì túng quá phải liều thôi,” bà đáp. Hơn nữa, rất nhiều bạn bè của<br /> bà cũng làm điều tương tự. Bà thường đụng mặt bọn họ cùng nhân tình trong<br /> những quán rượu thân mật, nơi nghệ sĩ hay tụ họp, và được xem là bãi đáp<br /> an toàn. “Tôi biết rất nhiều chuyện của người khác nhưng không nói ra thôi,”<br /> bà bảo.“Cô thấy đấy, từ “tình dục” nghe có vẻ rất đàng điếm. Nhưng chuyện<br /> tình dục thì lan rộng khắp mọi nơi.”<br /> <br />