Giải pháp giếng trời trong chung cư cao tầng ở Hà Nội

KHOA H“C & C«NG NGHª<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GiÀi ph¾p giäng trñi<br /> trong chung cõ cao tßng ò H¿ Nîi<br /> ThS. Trßn VÝn Anh<br /> Hình 12. Thư viện Liyuan, Bắc Kinh, Trung Quốc<br /> <br /> <br /> Tóm tắt 1. Đặt vấn đề<br /> <br /> Giếng trời trong chung cư cao tầng đã được sử Nhìn qua một số dự án chung cư ở Hà nội khoảng<br /> 10 năm trở về trước có thể nhận thấy rất ít, nếu không<br /> dụng từ lâu trên thế giới và trong khu vực nhưng<br /> muốn nói là hầu như không thấy nhà chung cư có giếng<br /> chỉ xuất hiện ở Việt Nam trong những năm gần trời. Giếng trời chỉ xuất hiện nhiều trong giai đoạn 2010-<br /> đây, đặc biệt chỉ gặp ở Hà Nội giai đoạn 2010- 2015. Qua nghiên cứu một số dự án chung cư tiêu biểu<br /> 2015,như một giải pháp điều hoà vi khí hậu cho như Royal City, Vinhome Nguyễn Chí Thanh, D’.Palais<br /> các căn hộ chỉ có một mặt thoáng, chiều sâu căn de Louis - số 6 Nguyễn Văn Huyên thường có bố cục<br /> hộ lớn, các lớp phòng phía trong khó tiếp xúc với nhà kiểu hành lang giữa, và căn hộ có một mặt thoáng,<br /> ánh sáng và không đảm bảo thông gió giúp nâng nên giải pháp giếng trời là cần thiết để tăng cường ánh<br /> cao hiệu quả tiết kiệm năng lượng. sáng và thông gió cho căn hộ.<br /> <br /> Tuy nhiên giếng trời trong chung cư cũng còn Giếng trời như một giải pháp điều hoà vi khí hậu cho<br /> nhà chung cư với những đặc điểm như hành lang dài,<br /> khá nhiều vấn đề cần phải khắc phục: Vấn đề thất các căn hộ bám xung quanh với một mặt thoáng,chiều<br /> thoát nhiệt vào mùa lạnh; Vấn đề năng lượng sâu của căn hộ lớn (trên 10m), các lớp phòng phía trong<br /> mặt trời làm tăng nhiệt độ trong nhà vào mùa khó tiếp xúc với ánh sáng và không đảm bảo thông gió<br /> nóng; Vấn đề tiếng ồn ảnh hưởng đến những căn đồng thời có ít nhất một phòng ngủ tiếp giáp với hành<br /> hộ; Tạo thành những giếng hút gió bất lợi trong lang chung. Trong phạm vi bài viết đề cập chủ yếu đến<br /> trường hợp hỏa hoạn giải pháp giếng trời trong nhà chung cư có những đặc<br /> Hình 13. Thư viện giải trí Koh Kood, Thái Lan<br /> điểm trên nhằm giảm thông gió chiếu sáng cưỡng bức<br /> nâng cao hiệu quả tiết kiệm năng lượng.<br /> được làm bằng tre, loại vật liệu xây dựng truyền thống thức cho quần chúng... Bởi vậy, công tác thiết kế kiến Abstract 2. Giải pháp giếng trời - cách sử lý không gian<br /> của người Thái, từ dàn khung, cột kèo, mái vòm, đến trúc thể loại công trình này ngoài việc cần phải thỏa mãn Skywells in high-rise apartment buildings have been căn hộ nhằm nâng cao hiệu quả tiết kiệm năng<br /> khung cửa, cầu thang, kệ sách. Các bậc thang uốn lượn hàng loạt những yêu cầu phức tạp về công năng như: dây used for years in the world and in the region, but only lượng hỗ trợ tăng cường thông gió trong chung cư<br /> điệu nghệ với chất liệu mây, tre... Ngoài ra phần nội thất chuyền phục vụ các hình thức đọc (trực tiếp, gián tiếp, appeared in Vietnam in recent years, particularly in 2.1. Giải pháp thông thoáng cho nhà chung cư<br /> còn có các loại vật liệu khác cũng là những loại thực vật theo chuyên đề, đặc biệt...) cho các loại đối tượng độc kiểu hành lang giữa<br /> bản địa như gỗ cây keo đỏ và mây. Với thiết kế cùng kết giả (nhà nghiên cứu, người dân, học sinh sinh viên, thiếu<br /> Hanoi in the period of 2010-2015, as a microclimate<br /> cấu ấn tượng và độc đáo, công trình được xem là hình nhi, người khiếm thị...); dây chuyền phục vụ cho mượn, solution for flats which have only one elevation, deep Với những căn hộ có phòng ngủ phải bố trí nằm sát<br /> mẫu cho kiểu xây dựng hoàn toàn không gây ô nhiễm thuê sách, tài liệu; dây chuyền nhập, xử lý sách, hệ thống internal space, the deep internal room hardly exposed to với hành lang công cộng thì giải pháp bố trí lô-gia sâu<br /> môi trường. Đó là sự kết hợp giữa kỹ thuật môi trường kho lưu trữ; dây chuyền hoạt động của bộ phận quản lý natural lighting and air ventilation to enhance effective không có hiệu quả lấy sáng chỉ có thể thông gió việc<br /> với những nguyên vật liệu xây dựng không độc hại, đem và phục vụ; v.v... còn đặc biệt cần quan tâm và giải quyết saving energy. đưa ra giải pháp giếng trời lấy sáng khu vực hành lang<br /> lại một trải nghiệm hoàn toàn mới cho du khách [Hình 13] những kỹ năng chuyên môn về hình thức và không gian công cộng khu bếp bên trong (Hình 1 - vị trí đánh dấu<br /> kiến trúc công trình như: sự độc đáo, sáng tạo mới mẻ However skywells in apartment buildings also have mầu vàng) không có cửa sổ, chiếu sáng nhân tạo và<br /> Kết luận: trong quá trình hình thành ý tưởng và tạo lập hình khối many problems to be solved: heat lost in winter; heat không được thông gió tự nhiên. Phòng bếp và ăn lấy<br /> Trong nền kinh tế tri thức, nếu coi thông tin là tiền tệ công trình; sự hòa nhập với cảnh quan môi trường; sự gain in the summer; noise; disadvantage in the case of ánh sáng gián tiếp qua phòng sinh hoạt chung (SHC)<br /> thì thư viện sẽ là ngân hàng, nơi cấp tiền để đầu tư. Hình tinh tế trong xử lý vật liệu; sự phong phú, linh hoạt, sáng fire. nên chủ yếu cũng sử dụng nguồn sáng nhân tạo và<br /> thức kiến trúc và không gian đọc trong công trình thư viện tạo trong tổ chức không gian nội thất phòng đọc; sự thuận thông gió bằng quạt ảnh hưởng đến thoát mùi trong<br /> không đơn giản chỉ phản ánh chức năng hoạt động của tiện cho độc giả tìm kiếm tài liệu và tiện nghi có không Keywords: Skylights, solution, regulate microclimate, improve the bếp, vì vậy cùng với giải pháp xẻ khe, tạo ban công sâu<br /> ngân hàng dữ liệu và nơi giao dịch các thông tin, mà quan gian riêng tư để nghiên cứu; việc nâng cao chất lượng efficiency of energy saving, heat loss, increased temperature. thì giếng trời như một giải pháp điều hoà vi khí hậu cho<br /> trọng hơn, ý nghĩa sâu xa hơn là nó mang lại giá trị tinh chiếu sáng tự nhiên và khai thác cảnh quan thiên nhiên Từ khóa: Giếng trời, giải pháp, điều hòa vi khí hậu, nâng cao điều kiện nhà chung cư với hành lang dài các căn hộ<br /> thần, thể hiện trình độ văn hóa-nghệ thuật, khoa học-kỹ cho các phòng đọc; việc ứng dụng những tiến bộ khoa hiệuq ủa tiết kiệm năng lượng, thất thoát nhiệt, tăng nhiệt độ. bám xung quanh chỉ một mặt thoáng.<br /> thuật, các đặc điểm lịch sử và bản sắc văn hóa của từng học-kỹ thuật và công nghệ mới; việc vận dụng các tiêu chí 2.2. Tạo khoảng thông tầng, tạo giếng trời - giải<br /> vùng miền, dân tộc, quốc gia, là nơi góp phần khơi gợi của kiến trúc xanh v.v... nhằm góp phần tạo ra những thư pháp xử lý không gian cho những căn hộ có chiều<br /> viện mới hướng tới tương lai. ThS.Trần Vân Anh<br /> động lực và cảm hứng học tập nâng cao hiểu biết và tri sâu lớn hơn chiều tiếp xúc ánh sáng trực tiếp<br /> Bộ môn Kiến trúc Nhà ở, Khoa Kiến Trúc<br /> ĐT: 0912286606 Những căn hộ có từ 2 đến 3 phòng ngủ có chiều<br /> Email: vananh.ninhan@gmail.com sâu lớn được bố trí từ 2 đến 3 lớp phòng. Phòng khách,<br /> phòng ngủ lớn được ưu tiên bố trí tiếp xúc với mặt<br /> thoáng, phòng ăn và bếp được thông gió chiếu sáng<br /> xuyên phòng (qua phòng khách). Các phòng ngủ còn<br /> lại sẽ được hưởng lợi từ những giải pháp xử lý không<br /> <br /> <br /> 28 T„P CHŠ KHOA H“C KI¦N TR”C - XŸY D¼NG S¬ 24 - 2016 29<br />  KHOA H“C & C«NG NGHª<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Mặt bằng điển hình chung cư Vinhome - Nguyễn Chí Thanh<br /> - Các phòng ngủ lấy thông gió những ban công sâu, không có hiệu quả lấy sáng (các vị trí đánh dấu màu đỏ)<br /> - Phòng bếp và ăn lấy ánh sáng gián tiếp qua phòng khách nên chủ yếu cũng sử dụng nguồn sáng nhân tạo<br /> và thông gió bằng quạt (các vị trí đánh dấu màu vàng)<br /> Hình 3. Mặt bằng điển hình chung cư R6 dự án Royal city<br /> - Các phòng ngủ và bếp lấy sáng gián tiếp qua hành lang và sảnh tầng (các vị trí đánh dấu mầu đỏ)<br /> - Các phòng ngủ lấy sáng,thông gió trực tiếp qua giếng trời (các vị trí đánh dấu mầu xanh)<br /> <br /> <br /> Với những nhà cao 20 - 30 tầng trở lên thì giếng trời Khi được quay về hướng Bắc, một giếng trời sẽ cung<br /> còn tiềm ẩn nhiều những nguy hiểm bởi tầm nhìn cũng cấp tương đối ổn định nguồn ánh sáng. Khi quay về<br /> như độ sâu của giếng. hướng đông – phải đối mặt sẽ cung cấp tối đa ánh sáng<br /> và sức nóng mặt trời vào buổi sáng. Khi quay về hướng<br /> Giếng trời trong chung cư có khả năng gây ra gió lùa<br /> Tây – phải đối mặt với ánh sáng mặt trời buổi chiều, nó<br /> trên khu vực sảnh tầng (nếu thông gió bằng giếng ở sảnh<br /> có thể sản xuất số lượng lớn nhiệt không mong muốn vào<br /> tầng – hình 1,2) hoặc trong các phòng ngủ (nếu giếng trời<br /> cuối buổi chiều cũng tạo ra nhiệt nóng trong mùa hè, trừ<br /> giải quyết thông gió cho các phòng ngủ - hình 3), dễ tạo<br /> khi chúng che nó bằng cách nào đó và hướng nam là sự<br /> thành ống hút gió nếu trong trường hợp hỏa hoạn. Chúng<br /> lựa chọn tốt nhất.<br /> có thể bị mưa hắt trong thời tiết mưa và tổn thất nhiệt<br /> không mong muốn. Giếng trời có thể dùng các thiết bị che di động, chẳng<br /> hạn như cửa chớp, mái giếng trời di động thì có thể dễ<br /> • Vấn đề thất thoát nhiệt của giếng trời trong nhà<br /> dàng kiểm soát được những bất lợi của giếng trời trong<br /> chung cư<br /> những điều kiện thời tiết xấu.<br /> Một giếng trời trong nhà chung cư sẽ mất nhiệt 35%<br /> 4. Giải pháp<br /> đến 45% trong thời tiết lạnh so với cùng một cửa sổ đặt<br /> trên tường của ngôi nhà. Thiết kế chung cư cao tầng, ngoài những thủ pháp<br /> như xẻ khe, tạo giếng hở, mở những ban công sâu, cửa<br /> Hình 2. Mặt bằng điển hình chung cư Tân Hoàng Minh D’.Palais de Louis - số 6 Nguyễn Văn Huyên<br /> Mất nhiệt qua đối lưu không phải là do thông qua<br /> sổ giúp điều hòa không khí thì giải pháp giếng trời có<br /> các cửa sổ đặt ở mặt bên của một ngôi nhà. Đó là bởi vì<br /> - Các phòng ngủ lấy thông gió từ khoảng thông tầng (các vị trí đánh dấu màu đỏ) hiệu quả giúp sảnh tầng và những căn hộ có thêm nhiều<br /> hướng đó nhiệt đi qua chủ yếu là theo chiều ngang, không<br /> khoảng giao tiếp với không gian bên ngoài.<br /> - Các phòng ngủ lấy thông gió, chiếu sáng từ giếng trời (các vị trí đánh dấu màu xanh) theo chiều dọc.<br /> Giếng trời là nơi lưu thông, trung chuyển khí cho cả<br /> • Vấn đề của năng lượng mặt trời tăng nhiệt<br /> tòa nhà. Do đó để có một giếng trời hiệu quả, nên tìm<br /> gian thông tầng và tạo giếng trời. Với giải pháp này thì 3 - các vị trí đánh dấu mầu đỏ). Diện tích tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mùa hè cao cách để không khí được lưu thông từ ngoài vào trong và<br /> khả năng thông gió tốt, các phòng ngủ nằm ở lớp phía hơn so với các cửa sổ theo chiều dọc, thiết kế giếng trời đảm bảo lưu thông không bị cản trở.<br /> Giải pháp tạo giếng trời giảm thông gió chiếu sáng trong chung cư nhiệt lượng có thể tăng lên bốn lần so với<br /> trong ít phải sử dụng đến điều hòa không khí cũng như Khí lưu thông trong tòa nhà là luồng khí tuần hoàn và<br /> cưỡng bức cho những lớp phòng phía trong tăng khả lượng nhiệt một cửa sổ. Trừ khi chúng ta có thể quản lý<br /> thông gió cưỡng bức. phải được thay thế liên tục. Có như vậy mới đạt được sự<br /> năng thông gió và ánh sáng trực tiếp xuống phòng ngủ được nhiệt này thì tòa nhà của chúng ta sẽ mát và thoáng<br /> 2.3. Tạo đối lưu gió cho sảnh tầng,tăng bề mặt giảm thiểu việc sử dụng đến nguồn chiếu sáng nhân tạo thông thoáng, giảm thiểu thông gió cưỡng bức tiết kiệm<br /> hơn, điều hòa không khí sẽ không phải làm việc thêm giờ.<br /> chiếu sáng tự nhiên thông gió trực tiếp cho các lớp và điều hòa không khí. (Hình 3 - các vị trí đánh dấu mầu năng lượng trong các căn hộ cũng như toàn tòa nhà.<br /> phòng nằm phía trong tòa nhà xanh). Đồng thời cũng tăng đối lưu gió cho sảnh tầng,đảm • Khắc phục những nh ược điểm của giếng trời trong<br /> Vị trí đặt giếng trời phổ biến là cầu thang, sảnh tầng,<br /> bảo sảnh tầng luôn có thông gió tự nhiên. chung cư cao tầng<br /> Căn hộ một phòng ngủ một mặt thoáng với phòng điều này hợp lý và hiệu quả trong việc sử dụng diện tích<br /> ngủ hưởng toàn bộ ánh sáng thông gió trực tiếp sẽ làm 3. Nhược điểm của giếng trời trong chung cư cao Nhưng giếng trời trong các chung cư cao tầng có thể sàn. Các phòng trong các căn hộ tiếp xúc với giếng trời<br /> những không gian công cộng nằm phía sau như bếp, ăn tầng tận hưởng những lợi ích tối đa từ ánh sáng mặt trời cũng bằng cửa sổ mở trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua hành<br /> và phòng khách hoàn toàn tối không có cửa sổ nhất thiết như giảm thiểu những hạn chế. Để làm như vậy, chúng ta lang của các căn hộ.<br /> Tuy nhiên bên cạnh những ưu điểm thì giếng trời trong cần xem xét vị trí của nó.<br /> phải dùng đến ánh sáng và thông gió cưỡng bức. Giếng trời sẽ tăng hiệu quả hơn nếu đủ lớn để gió từ<br /> chung cư cũng còn khá nhiều vấn đề phải bàn cãi.<br /> Các loại căn hộ có 3 phòng ngủ, những phòng ngủ Bằng cách lựa chọn vị trí của giếng trời trong chung các phòng trong căn hộ lưu thông từ trước hoặc sau ra<br /> Giếng trời trong chung cư cao tầng thông xuống cư cao tầng, chúng ta có thể kiểm soát được lượng nhiệt giếng trời và được hút lên trên. Sự chênh lệch áp suất ở<br /> nằm phía trong không được tiếp xúc với ánh sáng tự<br /> những không gian công cộng nên vấn đề tiếng ồn sẽ ảnh – cũng như ánh sáng – mà nó cung cấp. Ánh sáng bầu miệng giếng trời và phần thân khiến tòa nhà “tự động có<br /> nhiên phải thông gió chiếu sáng thông qua hành lang<br /> hưởng đến những căn hộ có phòng ngủ mở cửa trực tiếp trời có thể là một nguồn quan trọng của hệ thống sưởi, hệ gió”.<br /> hoặc sảnh tầng tuy nhiên do thông gió yếu nên phải dùng<br /> ra giếng trời hay hành lang công cộng,hoặc sảnh tầng. thống nước nóng và pin năng lượng mặt trời.<br /> đến thông gió cưỡng bức (dùng điều hòa,quạt …) (Hình (xem tiếp trang 51)<br /> <br /> <br /> 30 T„P CHŠ KHOA H“C KI¦N TR”C - XŸY D¼NG S¬ 24 - 2016 31<br />