Giáo án bài 44: Thấu kính phân kỳ - Vật lý 9 - GV.N.L.Dung

Ngày giảng

Lớp

Sĩ số

19/ 2 /2013

9A

19/ 2 /2013

9B

Câu hỏi

Đáp án sơ lược

Biểu điểm

-Nêu đặc điểm của TKHT? Đối với thấu kính hội tụ thì khi nào ta thu được ảnh thật, khi nào ta thu được ảnh ảo của vật? Nêu cách dựng ảnh của một vật sáng AB trước thấu kính hội tụ?

- Phần rìa mỏng hơn phần giữa

-Đặt vật ở xa thấu kính (d > 2f) : ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật.

-Dịch vật vào gần thấu kính hơn ( f <d < 2f) : vẫn thu được ảnh thật, ngược chiều với vật, lớn hơn vật.

 Đặt vật trong khoảng tiêu cự (d < f) thu được ảnh ảo cùng chiều và lớn hơn vật.

Hoạt động của  GV

Hoạt động của  HS

 *HĐ : Tìm hiểủ cách nhận biết

-GV cho HS quan sát một số TKHT và TKPK

-Yêu cầu HS trả lời C1. Thông báo về TKPK.

-Yêu cầu một vài HS nêu nhận xét về hình dạng của TKPK và so sánh với TKHT.

-GV cho HS trả lời câu C2

? Độ dày phần rìa của thấu kính phân kì so với phần giữa như thế nào?

*HĐ : Tìm hiểủ thí nghiệm

-GV tiến hành TN như hình 44.1 SGK để HS trả lời câu C3.

-Thông báo hình dạng mặt cắt và kí hiệu của TKPK

-HS : Trả lời C1

C1: Có thể nhận biết TKHT bằng một trong ba cách sau:

+Dùng tay nhận biết độ dày phần rìa so với độ dày phần giữa của thấu kính : nếu thấu kính có phần rìa mỏng hơn thì đó là TKHT.

+Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên trang sách nhìn thấy hình ảnh dòng chữ to hơn so với dòng chữ đó khi nhìn trực tiếp thì đó là TKHT.

+Dùng thấu kính hứng ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng ngọn đèn đặt ở xa lên màn hứng. Nếu chùm sáng đó hội tụ trên màn thì đó là TKHT.

HS trả lời câu C2

C2: TKPK có phần rìa dày hơn phần giữa.

Thí nghiệm: Hình 44.1.

-Chiếu một chùm sáng tới song song theo phương vuông góc với mặt của một TKPK- Chùm tia ló là chùm phân kì.

-Kí hiệu TKPK:                    

Hoạt động của  GV

Hoạt động của  HS

*GV yêu cầu HS đọc tài liệu và theo dõi GV làm lại TN H 44.1, trả lời câu hỏi C4.

? Thế nào là trục chính

*GV cho HS đọc tài liệu và cho biết quang tâm là điểm nào?

-Quay đèn  sao cho có một tia không vuông góc với      và đi qua quang tâm → nhận xét tia ló.

*GV làm lại thí nghiệm cho HS quan sát và trả lời câu hỏi C5.

-HS nhận biết qua TN và trả lời.

-GV chỉ vào TN thông báo tiêu điểm.

?Thế nào là tiêu điểm

-GV cho HS trả lời tiếp câu C6. Lưu ý

-GV giới thiệu tiêu cự.

1.Trục chính :

Tia chính giữa truyền thẳng không bị đổi hướng.

-HS theo dõi và nhận biết : +Phát biểu và ghi lại khái niệm trục chính của thấu kính phân kì.

Trong các tia sáng tới vuông góc với mặt thấu kính phân kì có một tia cho tia ló truyền thẳng không đổi hướng, trùng với một đường thẳng gọi là trục chính ( \(\Delta \) ) của thấu kính.

2. Quang tâm :

-Trục chính đi qua điểm O trong thấu kính phân kì, điểm O gọi là quang tâm.

-Mọi tia sáng tới đi qua quang tâm đều truyền thẳng không đổi hướng.

3. Tiêu điểm :

HS : Tiêu điểm nằm cùng phía với chùm tia tới.

-Chùm tia tới // \(\Delta \) của TKPK cho chùm tia ló kéo dài hội tụ tại điểm F nằm trên trục chính \(\Delta \).

Điểm F gọi là tiêu điểm.

-Mỗi thấu kính phân kì có hai tiêu điểm đối xứng nhau qua thấu kính (F và F^’).

4. Tiêu cự:

-Là khoảng cách từ tiêu điểm tới quang tâm: OF = OF^’= f.