Giáo án Ngữ văn 10 tuần 14: Nhàn

HĐ CỦA GV

HĐ CỦA HS

NỘI DUNG GHI BẢNG

Hoạt động 2(15 ph)

? Dựa vào phần tiểu dẫn tóm tắt những nét chính về  NBK?

- Về nguồn gốc ?

- Về quá trình trưởng thành của Nguyễn Bỉnh Khiêm?

GV: Trong khi làm quan, ông dâng sớ vạch tội và xin chém đầu 18 lộng thần. Vua không nghe, ông bèn cáo quan về quê lập quán Trung Tân, dựng am Bạch Vân, lấy hiệu là Bạch Vân Cư sĩ. Ông dạy học, học trò có nhiều người nổi tiếng nên ông được đời suy tôn là Tuyết Giang Phu Tử – ngườ thầy sông Tuyết ).

 + NBK là một nhà thơ lớn,là người có học vấn uyên thâm và có tài đoán định tương lai.

GV: Mặc dù về ở ẩn, nhưng NBK vẫn tham vấn cho việc triều chính nhà Mạc…Trịnh, Nguyễn…. nên ông được phong tước Trình Tuyền hầu, Trình Quốc công còn gọi là Trạng Trình.

GV: Những lời khuyên thâm thúy với họ Trịnh: ở chùa thờ phật thì ăn oản; hoặc khuyên họ Nguyễn: Hoành Sơn nhất đái vạn đại dung thân – Một dải Hoành Sơn có thể sống yên ổn lâu dài.

- Về sự nghiệp văn chương?

- Nội dung của thơ NBK?

GV : Hướng dẫn đọc

  và giải nghĩa từ khó theo chú thích của sgk

? BT này được làm theo thể thơ gì?

? Em có XĐ được bố cục không? Vì sao?

? BT mang chủ đề gì?

Hoạt động 3 (30 ph)

? Em hiểu về chữ Nhàn của NBK ntn?

* Hs trả lời:

- NBK (1491 - 1585 )……

- Quá trình trưởng thành :

 +  Đỗ Trạng Nguyên năm 1535  làm quan dưới triều Mạc.

 + Sống thẳng thắn, cương trực.

+ NBK là một nhà thơ lớn và là người có học vấn uyên thâm.

- Tác phẩm chính:

- Đặc điểm: Mang đậm chất triết lý giáo huấn, ngợi ca chí của kẻ sĩ, thú thanh nhàn, phê phán thói đen bạc trong xã hội..

- YC: nhịp 2 - 2 – 3; 3 – 3. Đọc chậm rãi, ung dung, thanh thản, vẻ hài lòng.

- Theo thể thơ thất ngôn bát cú đường luật chứ Nôm.

- Ngợi ca chữ Nhàn trong cuộc sống ẩn dật nơi rừng núi khi chán cảnh quan trường, triều đình rối ren.

- Chữ Nhàn:

  + Bản chất của chữ Nhàn là sống thuận theo tự nhiên, nhàn đối lập với danh lợi thể hiện tâm trạng lo âu thời thế và cốt cách thanh cao của một nghệ sĩ lớn trước thời cuộc rối ren của ĐN.

I. Tìm hiểu chung.

1. Tiểu dẫn:

- NBK (1491 - 1585 ), quê ở làng Trung An nay thuộc xã Lý Học huyện Vĩnh Bảo - Hải Phòng.

- Quá trình trưởng thành :

 +  Đỗ Trạng Nguyên năm 1535  làm quan dưới triều Mạc.

 + Sống thẳng thắn, cương trực.

- Tác phẩm chính:

+ Ông để lại 700 bài thơ chữ Hán trong “ Bạch Vân Am thi tập”.

+  170 bài chữ Nôm trong “Bạch Vân Quốc ngữ thi”.

- Đặc điểm: Mang đậm chất triết lý giáo huấn, ngợi ca chí của kẻ sĩ, thú thanh nhàn, phê phán thói đen bạc trong xã hội..

2. Văn bản.

 a.  Đọc:

- YC: nhịp 2 - 2 – 3; 3 – 3. Đọc chậm rãi, ung dung, thanh thản, vẻ hài lòng.

- GV và HS đọc nối nhau vài lần và nhận xét cách đọc của HS.

b. Giải nghĩa từ khó.

- Theo 4 chú thích ( SGK/129).

c. Thể loại:

- Theo thể thơ thất ngôn bát cú đường luật chứ Nôm.

d. Bố cục:  

- Thông thường BT làm theo thể bát cú có bố cục là 2/2/2/2 hoặc 4/4.

- Nhưng BT này lại có kết cấu vòng:

 + Bốn câu: 1,2 và 5,6: Vẻ đẹp cuộc sống ở Bạch Vân am của NBK.

 + Bốn câu: 3,4 và 7,8: Vẻ đẹp nhân cách của NBK.

e. Chủ đề:

- Ngợi ca chữ Nhàn trong cuộc sống ẩn dật nơi rừng núi khi chán cảnh quan trường, triều đình rối ren.