Giáo án ngữ văn lớp 11: Tiếng mẹ đẻ - nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức

Chia sẻ: Kim Quynh | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

475
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giá trị của bài chính luận: đề cao vai trò của Tiếng Việt như một nguồn vũ khí hữu hiệu và quan trọng góp phần để giải phóng các dân tộc bị áp bức. Một tư tưởng mới mẻ của tác giả trong hoàn cảnh hiện thời.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án ngữ văn lớp 11: Tiếng mẹ đẻ - nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 11 TIẾNG MẸ ĐẺ, NGUỒN GIẢI PHÓNG CÁC DÂN TỘC BỊ ÁP BỨC Nguyễn An Ninh A. Kết quả cần đạt Giúp HS hiểu: - Giá trị của bài chính luận: đề cao vai trò của Tiếng Việt như một nguồn vũ khí hữu hiệu và quan trọng góp phần để giải phóng các dân tộc bị áp bức- Một tư tưởng mới mẻ của tác giả trong hoàn cảnh hiện thời. - Giá trị nghệ thuật: tính luận chiến cao, lập luận sắc sảo. B. Cách thức tiến hành - Đọc sáng tạo kết hợp gợi tìm, tái tạo, nghiên cứu. C. Phương tiện thực hiện - SGK, Sách thiết kế Ngữ văn 11, tập 2 - Ảnh chân dung Nguyễn Anh Ninh D. Tiến trình bài học 1. Ổn định lớp 2. Dẫn vào bài Các em thân mến, tiếng Việt luôn luôn là niềm tự hào của người Việt. Trải qua bao bể dâu, tiếng Việt ngày càng phong phú và giầu có. Đề cao vai trò của tiếng Việt, nhà văn, nhà báo, nhà yêu nước tiến bộ Nguyễn An Ninh 1
đẫ viết một áng văn chính luận đặc sắc: “Tiếng mẹ đẻ, nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức”. Đây là một tư tưởng mới mẻ và tiến bộ của tác giả trong hoàn cảnh hiện thời. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu rõ hơn tác giả Nguyễn An Ninh và áng văn chính luận đặc sắc đó. 3. Bài mới Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả ?: Dựa vào phần Tiểu dẫn, - Nguyễn An Ninh (1899-1943) SGK, tóm tắt những nét chính - Là nhà văn, nhà báo, nhà yêu nước tiến bộ trong cuộc đời, sự nghiệp của nổi tiếng đầu thế kỉ XX. Nguyễn An Ninh? - Ông sinh ra trong gia đình giàu truyền thống yêu nước thương nòi, lớn lên trên đất Gia Định là trung tâm văn hóa của nước ta thời kì Pháp thuộc. - Ông có học vấn rộng, tìm hiểu văn hóa của nhiều nước Châu Âu. - Cuộc đời ông gắn liền với hoạt động diện thuyết, viết báo chống Đế quốc - Phong kiến, là phần tử nguye hiểm trong mắt thục dân Pháp và bị truy nã. - 1939, ông bị bắt, kết án, giam ở Côn Đảo. -1943, ông mất do sự hành hạ của Thực dân 2
Pháp. 2. Tác phẩm * Hoàn cảnh sáng tác - Viết năm 1925, đăng trên báo “Tiếng ?: Tác phẩm được Nguyễn An chuông rè”, bút danh Nguyễn Tịnh. Ninh sáng tác trong hoàn cảnh - Trong những năm đầu thế kỉ XX, phần nào? lớn tầng lớp trí thức Việt Nam xuất thân từ nhà trường Tây học. Họ ít nhiều chịu tư tưởng nô dich, sùng bái phương Tây. Một sô kẻ thiếu tình cảm với dân tộc đã mang một tư tưởng rất đáng phê phán: coi trọng tây phương và coi thường dân tộc mình. Trong hoàn cảnh ấy, nhà báo Nguyễn An Ninh đã viết bài báo này để đánh thức những kẻ có hiểu biết nông cạn về văn hóa, chỉ ra cho họ thấy sai lầm của mình. Từ đó giúp họ ý thức rõ hơn về trách nhiệm với dân tộc, cụ thể là trách nhiệm với việc bảo vệ, giữ gìn, phát triển ngôn ngữ dân tộc. Bở tiếng mẹ đẻ là linh hồn, tinh hoa của dân tộc mình. * Đọc 3
- GV gọi học sinh đọc. Y/c * Bố cục: 3 phần giọng đọc rõ ràng, mạch lạc, khi - Phần 1: phê phán những người do thiếu mỉa mai, châm biếm, khi đau hiểu biết, thích khoe khoang nên đã vô tình đớn, xót xa… từ bỏ “văn hóa cha ông và tiếng mẹ đẻ”. - Phần 2: thuyết minh cho tư tưởng nòng ?: Bài báo có thể được chia làm cốt của bài viết: “tiếng mẹ đẻ, nguồn giải mấy phần? Nội dung chính của phóng các dân tộc bị áp bức”. từng phần? - Phần 3: quan niệm của tác giả về mối quan hệ giữa tiếng mẹ đẻ và tiếng nước ngoài. II. Hướng dẫn đọc thêm Câu 1: Những hành vi học đòi Tây hóa đáng phê phán: - Thích nói tiếng Pháp (dù là bập bẹ mấy tiếng) hơn là nói tiếng Việt cho mạch lạc. - Cóp nhặt những cái tầm thường của phong hóa Châu Âu để lòe đồng bào rằng: Câu 1: Nguyễn An Ninh đã phê mình được đào tạo theo kiểu Tây phương. phán những hành vi nào của - Mù văn hóa Châu Âu. thói học đòi Tây hóa? - Kiến trúc và trang trí nhà cửa lai căng, lại ngỡ là học theo văn minh Pháp. - Từ bỏ tiếng mẹ đẻ, cho là tiếng Việt 4
nghèo nàn. => Thái đọ của tác giả: châm biếm, phê phán gay gắt, lo lắng, xót xa (qua câu cuối phần 1) Câu 2: Tiếng nói có tầm quan trọng đặc biệt đối với vận mệnh dân tộc: + Tiếng nói là người bảo vệ quý báu nhất nền độc lập của các dân tộc. + Tiếng nói là yếu tố quan trọng nhất giúp giải phóng các dân tộc bị thống trị. Câu 2: Theo tác giả, tiếng nói - Liên hệ: “Buổi học cuối cùng” của An- có tầm quan trọng như thế nào phông-xơ Đô-đê (Ngữ văn 6, tập 2) “Tiếng đối với vận mệnh của dân tộc? Pháp- là ngôn ngữ hay nhất thế giới, trong sáng nhât, vững vàng nhất: phải giứ lấy nó trong chúng ta và đừng bao gời quên lãng nó, bởi vì khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữu được tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù….” Không biết khi viết bài báo này, Nguyễn An Ninh có chịu ảnh hưởng ít nhiều tư tưởng của An-phông-xơ Đô-đê không? hay hai tư tưởng lớn đã gặp nhau? 5
Câu 3: Căn cứ: + Ngôn từ thông dụng (sinh hoạt, khẩu ngữ…) của tiếng Việt rất phong phú. + Ngôn ngữ giàu có của Nguyễn Du. + Người Việt có thể dịch những tác phẩm lớn của Trung Quốc sang tiếng Việt. - Tác giả không lí luận nhiều, chỉ đưa ra liên tiếp 3 câu hỏi tu từ: + “Ngôn ngữ của Nguyễn Du giàu hay nghèo?” Câu 3: căn cứ vào đâu tác giả + “Vì sao người An Nam… tác phẩm tương nhận định tiếng nước mình tự?” không nghèo nàn? + “Phải quy lỗi… bất tài của con người?” => Dễ dàng nhân thấy quan niệm của Nguyễn An Ninh về việc sủ dụng ngôn ngữ. Ngôn ngữ giàu hay nghèo là do khả năng và trình độ của người sử dụng. Ngôn ngữ nghèo với những người thiếu hiểu biết về ngôn ngữ và không hiểu rõ về điều mình muốn trính bày. Đây là tư tưởng lớn và có ý nghĩa quan trọng không chỉ đối với vấn đề chính trị mà ông đang trình bày mà còn khiến người đọc phải trăn trở, suy nghĩ. Cách lập luận của tác giả không chỉ thuyết phục mà còn khiến người đọc phải trăn trở, 6
suy nghĩ. Câu 4: Mối quan hệ: Tiếng nước ngoài là cần thiết với mỗi người. tuy nhiên, sự cần thiết biết một ngôn ngữ Châu Âu hoàn toàn không kéo theo chuyện từ bỏ tiếng mẹ đẻ. - Tiếng nước ngoài mà mình học được phải làm giàu cho ngôn ngữ nước mình. => Quan điểm đúng đắn: Tiếng Việt cần phải được bảo vệ và giữ gìn. Về điều này chúng ta nên tự hào và học tập cha ông chúng ta, những người đã làm cho ngôn ngữ của chúng ta giàu có như ngày nay. Trải qua hàng ngàn năm Bắc thuộc, Câu 4: Tác giả quan niệm như suốt thời phong kiến cha ông ta sử dụng tế nào về mối quan hệ giữa tiếng Hán trong nhà trường, trong công ngôn ngữ nước ngoài và ngôn việc hành chính… Vậy mà tiếng Việt ngữ nước mình? không bị Hán hóa, ngược lại, quá trình Việt hóa tiếng Hán lại đạt được những thành tựu đáng tự hào mà ngày nay cúng ta đang được hưởng thụ. Câu 5: Quan điểm này hoàn toàn đúng đắn và thuyết phục 7
Một dân tộc tự do không chỉ tự do về mặt chủ quyền, địa lí, về quyền sống mà một dân tộc thực sự tự do, độc lập là một dân tộc có nền văn minh riêng với bản sắc văn hóa riêng của mình. Bởi nô dịch về văn hóa sẽ dẫn đến nô dịch bởi mọi phương diện. Văn hóa, mà trong đó ngôn ngữ là yếu tố quan trọng đã bị lai căng, mất đi bản sắc hoặc bị hủy diệt thì dân tộc đó đã đánh mất mình và trở thành kẻ phụ thuộc, kẻ sống nhờ ở đợ. Chính vì vậy mà những kẻ xâm lược rất quan tâm tới chính sách nô dịch văn hóa. Quan niệm của Nguyễn An Ninh: nếu chúng ta hãn diện và làm giàu vốn văn hóa, làm cho văn hóa phát triển vững mạnh thì Câu 5: Trong hoàn cảnh nước viêc đôc lâp là chờ thời gian. nhà đang bị thực dân thống trị thì câu nói sau đây của tác giả có hoàn toàn đúng không? “Nếu người An Nam hãnh diện…vấn đề thời gian?” 4. Củng cố 5. Bài soạn 8