Giáo trình Bảo dưỡng – Sửa chữa hệ thống phanh ABS (Ngành: Công nghệ ô tô - Trình độ Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:72

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Bảo dưỡng – Sửa chữa hệ thống phanh ABS (Ngành: Công nghệ ô tô - Trình độ Cao đẳng) gồm có những nội dung chính sau: Bài 1: Đại cương về ABS; Bài 2: Xác định cực của bộ chấp hành ABS; Bài 3: Tháo lắp và kiểm tra các cảm biến tốc độ bánh xe; Bài 4: Đấu dây mạch điện hệ thống ABS; Bài 5: Sử dụng máy chuyên dùng để kiểm tra hệ thống ABS. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Bảo dưỡng – Sửa chữa hệ thống phanh ABS (Ngành: Công nghệ ô tô - Trình độ Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc

TÒA GIÁM MỤC XUÂN LỘC TRƯỜNG CAO ĐẲNG HÒA BÌNH XUÂN LỘC GIÁO TRÌNH MÔN HỌC: BẢO DƯỠNG – SỬA CHỮA HỆ THỐNG PHANH ABS NGÀNH: CÔNG NGHỆ Ô TÔ TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG (Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐ-CĐHBXL ngày ..… tháng ....... năm…….. của Hiệu Trưởng Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc) Đồng Nai, năm 2021 (Lưu hành nội bộ)
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 1
LỜI GIỚI THIỆU Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống phanh ABS (Anti-lock Braking System) là công việc quan trọng nhằm duy trì hiệu suất và đảm bảo an toàn của phương tiện. Hệ thống phanh ABS ngăn ngừa bánh xe bị khóa cứng khi phanh gấp, giúp duy trì khả năng điều khiển xe và giảm thiểu nguy cơ tai nạn. Quá trình bảo dưỡng bao gồm kiểm tra và làm sạch các cảm biến tốc độ, kiểm tra tình trạng các dây dẫn và kết nối điện, thay dầu phanh định kỳ, và kiểm tra hoạt động của bộ điều khiển ABS. Khi hệ thống gặp sự cố, việc sửa chữa đòi hỏi kỹ thuật viên xác định và thay thế các bộ phận hỏng hóc như cảm biến, bơm thủy lực hoặc bộ điều khiển trung tâm. Thực hiện bảo dưỡng và sửa chữa đúng cách không chỉ kéo dài tuổi thọ của hệ thống phanh ABS mà còn đảm bảo an toàn cho người lái và hành khách, nâng cao hiệu suất phanh và ổn định của xe trong mọi điều kiện đường xá. Nhằm tạo điều kiện cho người học có một bộ tài liệu tham khảo mang tính tổng hợp, thống nhất và mang tính thực tiễn sâu hơn. Nhóm người dạy chúng tôi đề xuất và biên soạn Giáo trình Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống phanh ABS dành riêng cho người học trình độ Cao đẳng. Nội dung của giáo trình bao gồm các Bài sau: Bài 1: Đại cương về ABS Bài 2: Xác định cực của bộ chấp hành ABS Bài 3: Tháo lắp và kiểm tra các cảm biến tốc độ bánh xe Bài 4: Đấu dây mạch điện hệ thống ABS Bài 5: Sử dụng máy chuyên dùng để kiểm tra hệ thống ABS Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã tham khảo và trích dẫn từ nhiều tài liệu được liệt kê tại mục Danh mục tài liệu tham khảo. Chúng tôi chân thành cảm ơn các tác giả của các tài liệu mà chúng tôi đã tham khảo. Bên cạnh đó, giáo trình cũng không thể tránh khỏi những sai sót nhất định. Nhóm tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phản hồi từ quý đồng nghiệp, các bạn người học và bạn đọc. Trân trọng cảm ơn./. Đồng Nai, ngày tháng năm 2021 Tham gia biên soạn 1. Chủ biên ThS. Nguyễn Mạnh Hùng 2. ThS. Trần Thế Liên 3. ThS. Nguyễn Hoàng Luân 4. Ks. Nguyễn Đào Vũ 5. Th.S. Nguyễn Đức Quý 2
MỤC LỤC LỜI GIỚI THIỆU .......................................................................................................... 2 MỤC LỤC....................................................................................................................... 3 GIÁO TRÌNH MÔN HỌC ............................................................................................ 4 BÀI 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ ABS .................................................................................... 12 BÀI 2: XÁC ĐỊNH CỰC CỦA BỘ CHẤP HÀNH ABS ............................................. 21 BÀI 3: THÁO LẮP VÀ KIỂM TRA CÁC CẢM BIẾN TỐC ĐỘ BÁNH XE ............ 36 BÀI 4: ĐẤU DÂY MẠCH ĐIỆN HỆ THỐNG ABS ................................................... 50 BÀI 5: SỬ DỤNG MÁY CHUYÊN DÙNG ĐỂ KIỂM TRA HỆ THỐNG ABS ........ 60 3
GIÁO TRÌNH MÔN HỌC 1. Tên môn học: BẢO DƯỠNG – SỬA CHỮA HỆ THỐNG PHANH ABS 2. Mã môn học: MĐ18 3. Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học: 3.1. Vị trí: Giáo trình dành cho người học trình độ Cao đẳng tại trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc. 3.2. Tính chất: Là mô đun chuyên môn nghề. 3.3. Ý nghĩa và vai trò của môn học: môn học này dành cho đối tượng là người học thuộc chuyên ngành Công nghệ ô tô. Môn học này đã được đưa vào giảng dạy tại trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc từ năm 2021 đến nay. Nội dung chủ yếu của môn học này nhằm cung cấp các kiến thức thuộc lĩnh vực Bảo dưỡng – sửa chữa hệ thống phanh ABS: Trình bày đủ các yêu cầu, nhiệm vụ và phân loại hệ thống phanh trong ô tô; giải thích được cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống phanh ABS; nắm được quy trình bảo dưỡng hệ thống phanh A.B.S và cách tổ chức nơi lam việc hợp ly; nắm vững cach sử dụng, bảo quản đung kỹ thuật các thiết bị, dụng cụ thường dùng để tháo lắp và điều chỉnh hệ thống phanh A.B.S; hiểu về vật liệu bôi trơn cần thiết và dầu phanh; nắm vững cấu tạo và nguyên lý hoạt động, hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng của hệ thống phanh A.B.S; biết tiếng Anh chuyên ngành; biết cách lập phiếu nghiệm thu, bàn giao; nắm vững các quy định về an toàn lao động và vệ sinh công nghiệp. 4. Mục tiêu của môn học: 4.1. Về kiến thức: A1. Trình bày đủ các yêu cầu, nhiệm vụ và phân loại hệ thống phanh trong ô tô A2. Giải thích được cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống phanh ABS A3. Nắm được quy trình bảo dưỡng hệ thống phanh A.B.S và cách tổ chức nơi lam việc hợp ly. A4. Nắm vững cach sử dụng, bảo quản đung kỹ thuật các thiết bị, dụng cụ thường dùng để tháo lắp và điều chỉnh hệ thống phanh A.B.S. A5. Hiểu về vật liệu bôi trơn cần thiết và dầu phanh. A6. Nắm vững cấu tạo và nguyên lý hoạt động, hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng của hệ thống phanh A.B.S. A7. Biết tiếng Anh chuyên ngành. A8. Biết cách lập phiếu nghiệm thu, bàn giao A9. Nắm vững các quy định về an toàn lao động và vệ sinh công nghiệp. 4
4.2. Về kỹ năng: B1. Chuẩn bị đủ các thiết bị, dụng cụ dùng tháo, lắp, bảo dưỡng hệ thống phanh A.B.S: dụng cụ thao, lắp chuyên dung, đồng hồ áp suất, đồng hồ vạn năng... B2. Bố tri nơi làm việc và tổ chức quá trình làm việc hợp lý B3. Sử dụng và bảo quản các thiết bị, dụng cụ đúng kỹ thuật B4. Đánh giá đúng hoạt động của hệ thống phanh A.B.S, điều chỉnh sự hoạt động, bôi trơn...theo đúng yêu cầu kỹ thuật. B5. Bảo đảm an toàn, vệ sinh công nghiệp. 4.3. Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: C1. Bảo đảm an toàn lao động cho người và thiết bị C2. Giữ gìn vệ sinh công nghiệp C3. Cẩn thận trong khi sủ dụng thiết bị và dụng cụ C4. Cách tổ chức lao động và bố trí nơi làm việc hợp lý. 5. Nội dung của môn học 5.1. Chương trình khung Thời gian học tập Thực hành/ STT MÔN HỌC/ MÔ ĐUN Số Lý thực Tổng Kiểm tín tập/ bài cộng thuyết tra chỉ tập/ thảo luận I. Các môn chung 21 435 172 240 23 MH01 Giáo dục chính trị 4 75 41 29 5 MH02 Pháp luật 2 30 18 10 2 MH03 Giáo dục thể chất 2 60 5 51 4 MH04 Giáo dục Quốc phòng và An ninh 4 75 36 35 4 MH05 Tin học 3 75 15 58 2 5
MH06 Tiếng Anh 6 120 57 57 6 II. Các môn/mô đun cơ sở 21 390 192 169 29 MH07 An toàn lao động 1 15 13 2 MH08 Tổ chức sản xuất 1 15 13 2 MH09 Vẽ kỹ thuật 2 45 13 30 2 MH10 Dung sai lắp ghép và Đo lường kỹ thuật 2 30 27 3 MH11 Vật liệu cơ khí 2 30 27 3 MH12 AutoCad 2 45 15 27 3 MH13 Cơ kỹ thuật 2 30 27 3 MH14 Kỹ thuật điện - Điện tử 2 45 15 26 4 MH15 Tiếng anh chuyên ngành 3 45 42 3 MĐ01 Nguội cơ bản 2 45 43 2 MĐ02 Hàn cơ bản 2 45 43 2 III. Các môn học/mô đun chuyên môn nghề 69 1500 480 889 131 MH16 Nguyên lý động cơ đốt trong 2 30 27 3 Kỹ thuật chung về ô tô và công nghệ sửa MĐ03 2 45 15 25 5 chữa Bảo dưỡng - Sửa chữa cơ cấu trục khuỷu MĐ04 4 105 15 80 10 - thanh truyền Bảo dưỡng - Sửa chữa cơ cấu phân phối MĐ05 3 60 15 41 4 khí Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống bôi trơn MĐ06 2 45 15 25 5 và làm mát Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống nhiên liệu MĐ07 3 60 15 39 6 động cơ xăng dùng BCHK 6
Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống nhiên MĐ08 3 75 15 54 6 liệu động cơ diesel MĐ09 Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống lái 2 45 15 25 5 MĐ10 Bảo dưỡng - Sửa chữa trang bị điện ô tô 6 135 45 80 10 MĐ11 Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống phanh 3 60 15 39 6 MĐ12 Kỹ thuật lái xe 3 60 15 39 6 MĐ13 Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống truyền lực 5 105 30 67 8 MĐ14 Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống di chuyển 2 45 15 25 5 MH17 Lý thuyết ô tô 2 30 27 3 Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống phun MĐ15 4 90 30 52 8 xăng điện tử Bảo dưỡng - Sửa chữa bơm cao áp điều MĐ16 3 75 15 54 6 khiển điện tử Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống điều MĐ17 3 75 15 54 6 khiển bằng khí nén Bảo dưỡng - Sửa chữa Hệ thống phanh MĐ18 3 75 15 54 6 ABS MĐ19 Chẩn đoán trạng thái kỹ thuật ô tô 5 120 30 82 8 MĐ20 Bảo dưỡng - Sửa chữa hộp số tự động 3 75 15 54 6 MH18 Nhiệt kỹ thuật 2 30 27 3 MH19 Công nghệ khí nén - thuỷ lực ứng dụng 2 30 27 3 Công nghệ chế tạo phụ tùng và phục hồi MH20 2 30 27 3 chi tiết Thực tập sản xuất/ Thực tập xí nghiệp/ IV. 9 375 95 265 15 Chuyên đề. MĐ21 Thực tập xí nghiệp 7 315 65 245 5 7
MĐ22 Chuyên đề Hệ thống lái điện tử 1 30 15 10 5 Chuyên đề Hệ thống an toàn và tiện nghi MĐ23 1 30 15 10 5 trên ô tô Tổng số giờ chuẩn 120 2700 939 1563 198 5.2. Chương trình chi tiết môn học Thời gian Số Thực Tên các bài trong mô đun Tổng Lý Kiểm TT hành, bài số thuyết tra* tập 1 Bài 1: Đại cương về ABS 16 4 12 2 Bài 2: Xác định cực của bộ chấp hành ABS 8 2 6 3 Bài 3:Tháo lắp và kiểm tra các cảm biến 16 2 13 1 tốc độ bánh xe 4 Bài 4: Đấu dây mạch điện hệ thống ABS 24 5 18 1 5 Bài 5: Sử dụng máy chuyên dùng để kiểm 8 2 5 1 tra hệ thống ABS 6 Kiểm tra kết thúc mô đun 3 3 TỔNG CỘNG 75 15 54 6 6. Điều kiện thực hiện môn học: 6.1. Phòng học Lý thuyết/Thực hành: Phòng máy tính. 6.2. Trang thiết bị dạy học: Phòng máy vi tính, bảng, phấn, tô vít. 6.3. Học liệu, dụng cụ, mô hình, phương tiện: Giáo trình, mô hình học tập,… 6.4. Các điều kiện khác: Người học tìm hiểu thực tế về công tác xây dựng phương án khắc phục và phòng ngừa rủi ro tại doanh nghiệp. 7. Nội dung và phương pháp đánh giá: 7.1. Nội dung: 8
- Kiến thức: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức - Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kỹ năng. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp. + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. 7.2. Phương pháp: Người học được đánh giá tích lũy môn học như sau: 7.2.1. Cách đánh giá - Áp dụng quy chế đào tạo Cao đẳng hệ chính quy ban hành kèm theo Thông tư số 09/2017/TT-LĐTBXH, ngày 13/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. - Hướng dẫn thực hiện quy chế đào tạo áp dụng tại Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc như sau: Điểm đánh giá Trọng số + Điểm kiểm tra thường xuyên (Hệ số 1) 40% + Điểm kiểm tra định kỳ (Hệ số 2) + Điểm thi kết thúc môn học 60% 7.2.2. Phương pháp đánh giá Phương pháp Phương pháp Hình thức Chuẩn đầu ra Số Thời điểm đánh giá tổ chức kiểm tra đánh giá cột kiểm tra Tự luận/ A1, A2, A3, Viết/ Thường xuyên Trắc nghiệm/ B1, B2, B3, 1 Sau 12 giờ. Thuyết trình Báo cáo C1, C2 Định kỳ Thực hành Thực hành A4, B4, C3 3 Sau 60 giờ Kết thúc môn A1, A2, A3, A4, A5, Thực hành Thực hành 1 Sau 75 giờ học B1, B2, B3, B4, B5, 9
C1, C2, C3, 7.2.3. Cách tính điểm - Điểm đánh giá thành phần và điểm thi kết thúc môn học được chấm theo thang điểm 10 (từ 0 đến 10), làm tròn đến một chữ số thập phân. - Điểm môn học là tổng điểm của tất cả điểm đánh giá thành phần của môn học nhân với trọng số tương ứng. Điểm môn học theo thang điểm 10 làm tròn đến một chữ số thập phân, sau đó được quy đổi sang điểm chữ và điểm số theo thang điểm 4 theo quy định của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về đào tạo theo niên chế. 8. Hướng dẫn thực hiện môn học 8.1. Phạm vi, đối tượng áp dụng: Đối tượng Cao đẳng công nghệ ô tô 8.2. Phương pháp giảng dạy, học tập môn học 8.2.1. Đối với người dạy * Lý thuyết: Áp dụng phương pháp dạy học tích cực bao gồm: thuyết trình ngắn, nêu vấn đề, hướng dẫn đọc tài liệu, bài tập tình huống, câu hỏi thảo luận…. * Bài tập: Phân chia nhóm nhỏ thực hiện bài tập theo nội dung đề ra. * Thảo luận: Phân chia nhóm nhỏ thảo luận theo nội dung đề ra. * Hướng dẫn tự học theo nhóm: Nhóm trưởng phân công các thành viên trong nhóm tìm hiểu, nghiên cứu theo yêu cầu nội dung trong bài học, cả nhóm thảo luận, trình bày nội dung, ghi chép và viết báo cáo nhóm. 8.2.2. Đối với người học: Người học phải thực hiện các nhiệm vụ như sau: - Nghiên cứu kỹ bài học tại nhà trước khi đến lớp. Các tài liệu tham khảo sẽ được cung cấp nguồn trước khi người học vào học môn học này (trang web, thư viện, tài liệu...) - Tham dự tối thiểu 70% các buổi giảng lý thuyết. Nếu người học vắng >30% số tiết lý thuyết phải học lại môn học mới được tham dự kì thi lần sau. - Tự học và thảo luận nhóm: là một phương pháp học tập kết hợp giữa làm việc theo nhóm và làm việc cá nhân. Một nhóm gồm 8-10 người học sẽ được cung cấp chủ đề thảo luận trước khi học lý thuyết, thực hành. Mỗi người học sẽ chịu trách nhiệm về 1 hoặc một số nội dung trong chủ đề mà nhóm đã phân công để phát triển và hoàn thiện tốt nhất toàn bộ chủ đề thảo luận của nhóm. - Tham dự đủ các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ. - Tham dự thi kết thúc môn học. - Chủ động tổ chức thực hiện giờ tự học. 9. Tài liệu tham khảo: 10
[1] KS Trần Thế Vinh, Kỹ Thuật Sửa Chữa Ô Tô - Phanh ABS, NXB Khoa học và Kỹ thuật, 2020. [2] KS Lê Minh Hòa, Sổ Tay Kỹ Thuật Ô Tô - Bảo Dưỡng Phanh ABS, NXB Bách Khoa, 2021. [3] KS Phạm Ngọc Sơn, Sách Hướng Dẫn Kỹ Thuật Ô Tô - Hệ Thống Phanh ABS và Công Nghệ Điện Tử, NXB Lao động, 2019. 11
BÀI 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ ABS ❖ GIỚI THIỆU BÀI 1 Hệ thống phanh chống bó cứng (ABS - Anti-lock Braking System) là một công nghệ an toàn tiên tiến được thiết kế để ngăn chặn hiện tượng khóa cứng bánh xe trong quá trình phanh gấp, giúp tài xế duy trì khả năng kiểm soát và điều hướng xe. ABS hoạt động bằng cách giám sát tốc độ quay của bánh xe thông qua các cảm biến, và khi phát hiện bánh xe có nguy cơ bị khóa, hệ thống sẽ tự động điều chỉnh áp suất phanh tại mỗi bánh xe một cách nhanh chóng và chính xác. Nhờ đó, ABS cải thiện hiệu quả phanh, giảm thiểu nguy cơ tai nạn và tăng cường độ an toàn cho người lái và hành khách trong các tình huống khẩn cấp hoặc trên các bề mặt đường trơn trượt. ❖ MỤC TIÊU BÀI 1 Sau khi học xong Bài này, người học có khả năng: ➢ Về kiến thức: + Phát biểu đúng yêu cầu, nhiệm vụ và phân lọa hệ thống phanh ABS + Giải thích được cấu tạo và nguyên tắc hoạt của hệ thống phanh ABS Đọc được sơ đồ mạch điện hệ thống phanh ABS ➢ Về kỹ năng: + Phân biệt được thế nào là phanh ABS loại 3 dòng , 4 dòng + Phân tích được sơ đồ mạch điện của ABS ➢ Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: + Bảo đảm an toàn lao động cho người và thiết bị + Giữ gìn vệ sinh công nghiệp + Cẩn thận trong khi sủ dụng thiết bị và dụng cụ + Cách tổ chức lao động và bố trí nơi làm việc hợp lý ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP BÀI 1 - Đối với người dạy: sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học thực hiện câu hỏi thảo luận và bài tập BÀI 1 (cá nhân hoặc nhóm). - Đối với người học: chủ động đọc trước giáo trình (BÀI 1) trước buổi học; hoàn thành đầy đủ câu hỏi thảo luận và bài tập tình huống BÀI 1 theo cá nhân hoặc nhóm và nộp lại cho người dạy đúng thời gian quy định. ❖ ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN BÀI 1 12
- Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: phòng học theo tiêu chuẩn - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác - Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Bài trình môn học, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan. - Các điều kiện khác: Không có ❖ KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ BÀI 1 - Nội dung: ✓ Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức ✓ Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kỹ năng. ✓ Năng lực tực chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. - Phương pháp: ✓ Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng) ✓ Kiểm tra định kỳ: không có 13
❖ NỘI DUNG BÀI 1 2.1. Nhiệm Vụ, Yêu Cầu và Phân Loại Phanh ABS 2.1.1. Nhiệm Vụ Hệ thống phanh chống bó cứng (ABS) đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và hiệu suất phanh của phương tiện. Nhiệm vụ chính của hệ thống ABS bao gồm: - Ngăn ngừa khóa cứng bánh xe: Khi phanh gấp, ABS giúp ngăn ngừa bánh xe bị khóa cứng, duy trì lực kéo và khả năng điều khiển xe, đặc biệt trên các bề mặt đường trơn trượt. - Tăng cường khả năng kiểm soát: Bằng cách duy trì khả năng lái và điều hướng xe trong khi phanh, ABS giúp tài xế tránh được các chướng ngại vật và giảm nguy cơ tai nạn. - Giảm khoảng cách phanh: ABS tối ưu hóa áp suất phanh tại mỗi bánh xe, giúp giảm khoảng cách phanh trên các bề mặt đường khác nhau. - Bảo vệ hệ thống phanh: Bằng cách điều chỉnh áp suất phanh tự động, ABS giúp giảm áp lực và hao mòn trên các bộ phận cơ khí của hệ thống phanh. 2.1.2. Yêu Cầu Để đảm bảo hệ thống phanh ABS hoạt động hiệu quả và an toàn, các yêu cầu kỹ thuật và thiết kế sau đây cần được đáp ứng: - Độ tin cậy cao: Hệ thống ABS phải hoạt động đáng tin cậy trong mọi điều kiện thời tiết và địa hình, đảm bảo khả năng phanh tối ưu trong mọi tình huống. - Phản ứng nhanh: ABS cần có khả năng phản ứng nhanh chóng với các tình huống phanh khẩn cấp, điều chỉnh áp suất phanh tức thì để ngăn ngừa khóa cứng bánh xe. - Khả năng tương thích: Hệ thống ABS phải tương thích với các loại phương tiện khác nhau và các hệ thống phanh hiện có, bao gồm cả phanh đĩa và phanh tang trống. - Dễ bảo dưỡng và sửa chữa: Hệ thống cần thiết kế để dễ dàng kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa, với các bộ phận dễ tiếp cận và thay thế. - An toàn và hiệu quả: ABS phải đảm bảo an toàn cho người lái và hành khách, đồng thời tăng cường hiệu quả phanh, giảm thiểu rủi ro tai nạn. - Tiết kiệm năng lượng: Hệ thống cần sử dụng năng lượng hiệu quả, không gây hao phí đáng kể cho phương tiện. 2.1.3. Phân Loại Hệ thống phanh ABS có thể được phân loại dựa trên cấu trúc và nguyên lý hoạt động. Dưới đây là các loại hệ thống ABS phổ biến: 14
- ABS bốn kênh, bốn cảm biến: + Cấu trúc: Hệ thống này sử dụng bốn cảm biến tốc độ riêng biệt cho mỗi bánh xe và bốn kênh điều khiển, một cho mỗi bánh. + Đặc điểm: Loại này cung cấp khả năng kiểm soát chính xác nhất, điều chỉnh áp suất phanh độc lập cho từng bánh xe, tối ưu hóa hiệu quả phanh và kiểm soát. - ABS ba kênh, ba cảm biến: + Cấu trúc: Hệ thống này có ba cảm biến tốc độ: hai ở các bánh trước và một ở trục sau, cùng với ba kênh điều khiển. + Đặc điểm: Thường được sử dụng trên các xe tải nhẹ và xe bán tải, hệ thống này điều chỉnh áp suất phanh độc lập cho các bánh trước và chung cho cả trục sau. - ABS một kênh, một cảm biến: + Cấu trúc: Hệ thống này có một cảm biến tốc độ và một kênh điều khiển duy nhất cho trục sau. + Đặc điểm: Thường được sử dụng trên các xe bán tải cũ và xe tải nhẹ, hệ thống này đơn giản hơn và chi phí thấp, nhưng khả năng kiểm soát kém hơn so với các hệ thống nhiều kênh. - ABS hai kênh, bốn cảm biến: + Cấu trúc: Hệ thống này có bốn cảm biến tốc độ, một cho mỗi bánh xe, nhưng chỉ có hai kênh điều khiển, một cho trục trước và một cho trục sau. + Đặc điểm: Hệ thống này cung cấp khả năng kiểm soát tốt hơn so với ABS một kênh, nhưng không chính xác bằng ABS bốn kênh. - ABS tích hợp (Integrated ABS): + Cấu trúc: Hệ thống này tích hợp các chức năng của ABS với các hệ thống kiểm soát ổn định điện tử (ESC) và kiểm soát lực kéo (TCS). + Đặc điểm: Cung cấp khả năng kiểm soát toàn diện hơn, không chỉ ngăn ngừa khóa cứng bánh xe mà còn giúp duy trì ổn định và lực kéo tối ưu cho xe. - ABS phân phối điện tử (EBD - Electronic Brakeforce Distribution): + Cấu trúc: EBD hoạt động cùng với ABS để điều chỉnh lực phanh phân phối giữa các bánh trước và sau, đảm bảo hiệu quả phanh tối ưu. + Đặc điểm: Cải thiện độ ổn định và hiệu quả phanh, đặc biệt khi tải trọng trên xe không đồng đều. 2.2. Cấu Tạo và Nguyên Lý Hoạt Động Của Phanh ABS 2.2.1. Cấu Tạo 15
Hệ thống phanh chống bó cứng (ABS) bao gồm nhiều thành phần chính, mỗi thành phần đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa khóa cứng bánh xe và duy trì khả năng kiểm soát xe khi phanh gấp. Các thành phần chính của hệ thống ABS bao gồm: - Cảm biến tốc độ (Wheel Speed Sensors): o Vị trí: Được gắn trên từng bánh xe hoặc trên trục bánh xe. o Chức năng: Cảm biến tốc độ đo tốc độ quay của từng bánh xe và gửi tín hiệu về bộ điều khiển ABS. Các loại cảm biến phổ biến bao gồm cảm biến từ tính và cảm biến Hall. - Bộ điều khiển ABS (Electronic Control Unit - ECU): o Chức năng: Đây là bộ não của hệ thống ABS. Bộ điều khiển nhận tín hiệu từ các cảm biến tốc độ, phân tích dữ liệu để xác định khi nào bánh xe có nguy cơ bị khóa và điều khiển các van thủy lực để điều chỉnh áp suất phanh. - Van thủy lực (Hydraulic Valves): o Vị trí: Được đặt trong hệ thống phanh thủy lực. o Chức năng: Các van này kiểm soát áp suất phanh đến các bánh xe. Hệ thống ABS thường có ba chế độ hoạt động của van: mở để tăng áp suất, đóng để duy trì áp suất và mở để giảm áp suất. - Bơm thủy lực (Hydraulic Pump): o Chức năng: Bơm thủy lực giúp khôi phục áp suất trong hệ thống phanh khi van giảm áp suất để ngăn ngừa khóa cứng bánh xe. Bơm này tái tạo áp suất nhanh chóng để đảm bảo hiệu suất phanh liên tục. - Má phanh và đĩa phanh (Brake Pads and Rotors): o Chức năng: Đây là các bộ phận trực tiếp tạo ra ma sát để giảm tốc độ bánh xe. Mặc dù không phải là một phần đặc trưng của ABS, nhưng chúng phối hợp với hệ thống ABS để tối ưu hóa hiệu quả phanh. - Công tắc phanh (Brake Pedal Switch): o Chức năng: Công tắc này phát hiện khi tài xế nhấn bàn đạp phanh và gửi tín hiệu đến bộ điều khiển ABS để kích hoạt hệ thống. 2.2.2. Nguyên Lý Hoạt Động Nguyên lý hoạt động của hệ thống ABS dựa trên việc giám sát liên tục tốc độ quay của các bánh xe và điều chỉnh áp suất phanh để ngăn chặn hiện tượng khóa cứng bánh xe. Quá trình hoạt động của hệ thống ABS có thể được chia thành các bước sau: - Giám Sát Tốc Độ Bánh Xe: 16
o Cảm biến tốc độ: Khi xe đang di chuyển, các cảm biến tốc độ liên tục đo tốc độ quay của từng bánh xe và gửi dữ liệu về bộ điều khiển ABS (ECU). - Phân Tích Dữ Liệu: o Bộ điều khiển ABS: Bộ điều khiển nhận dữ liệu từ các cảm biến và phân tích để phát hiện sự chênh lệch tốc độ giữa các bánh xe. Nếu một bánh xe có dấu hiệu quay chậm lại đột ngột so với các bánh xe khác, điều này cho thấy bánh xe đó có nguy cơ bị khóa cứng. - Điều Chỉnh Áp Suất Phanh: o Điều khiển van thủy lực: Khi phát hiện nguy cơ khóa cứng, bộ điều khiển ABS sẽ gửi tín hiệu để điều chỉnh các van thủy lực. Các van này sẽ thay đổi áp suất phanh tại bánh xe có nguy cơ bị khóa. o Tăng áp suất: Nếu tốc độ bánh xe trở lại bình thường, van thủy lực sẽ mở để tăng áp suất phanh. o Duy trì áp suất: Nếu tốc độ bánh xe vẫn ổn định nhưng không đạt yêu cầu, van sẽ giữ nguyên áp suất phanh. o Giảm áp suất: Nếu tốc độ bánh xe giảm quá nhanh, van thủy lực sẽ mở để giảm áp suất phanh, ngăn chặn bánh xe bị khóa. - Bơm Thủy Lực: o Khôi phục áp suất: Khi van thủy lực giảm áp suất phanh, bơm thủy lực sẽ hoạt động để tái tạo áp suất trong hệ thống phanh, đảm bảo phanh hoạt động liên tục và hiệu quả. - Chu Kỳ Lặp Lại: o Chu kỳ lặp lại nhanh chóng: Quá trình giám sát, phân tích và điều chỉnh áp suất phanh diễn ra liên tục với tần suất cao (thường từ 15 đến 20 lần mỗi giây). Điều này đảm bảo bánh xe không bị khóa cứng trong suốt quá trình phanh, đồng thời duy trì khả năng kiểm soát lái cho tài xế. - Tương Tác Với Tài Xế: o Phản hồi qua bàn đạp phanh: Khi ABS hoạt động, tài xế có thể cảm nhận được rung động hoặc xung lực tại bàn đạp phanh. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thống ABS đang điều chỉnh áp suất phanh để ngăn chặn khóa cứng bánh xe. 2.3. Mạch Điện Của Hệ Thống Phanh ABS 2.3.1. Sơ Đồ Mạch Điện Sơ đồ mạch điện của hệ thống phanh ABS thể hiện cách các thành phần điện tử được kết nối và hoạt động cùng nhau để điều khiển hệ thống phanh. Mạch điện ABS bao gồm các thành phần chính sau: 17
- Cảm biến tốc độ (Wheel Speed Sensors): Được gắn tại mỗi bánh xe để đo tốc độ quay của bánh xe và gửi tín hiệu về bộ điều khiển ABS. - Bộ điều khiển ABS (Electronic Control Unit - ECU): Bộ phận trung tâm nhận tín hiệu từ các cảm biến tốc độ, phân tích và điều khiển hoạt động của các van và bơm thủy lực. - Van thủy lực (Hydraulic Valves): Điều chỉnh áp suất phanh theo lệnh từ ECU. - Bơm thủy lực (Hydraulic Pump): Tạo lại áp suất phanh khi van giảm áp suất để ngăn ngừa khóa cứng bánh xe. - Công tắc phanh (Brake Pedal Switch): Phát hiện khi tài xế nhấn bàn đạp phanh và gửi tín hiệu đến ECU. - Nguồn điện và dây dẫn: Cung cấp điện năng cho hệ thống ABS và kết nối các thành phần. Sơ đồ mạch điện của hệ thống phanh ABS: plaintext Sao chép mã [Cảm biến tốc độ bánh trước trái] ----\ [Cảm biến tốc độ bánh trước phải] -----> [Bộ điều khiển ABS (ECU)] [Cảm biến tốc độ bánh sau trái] ----/ [Cảm biến tốc độ bánh sau phải] ----\ | [Nguồn điện 12V] -----> [Công tắc phanh] -----> [Van thủy lực] | +--> [Bơm thủy lực] | +--> [Đèn cảnh báo ABS trên bảng điều khiển] 2.3.2. Nguyên Lý Hoạt Động Nguyên lý hoạt động của mạch điện trong hệ thống phanh ABS bao gồm việc giám sát, phân tích và điều khiển các thành phần cơ bản như cảm biến tốc độ, van thủy lực, và bơm thủy lực để ngăn chặn khóa cứng bánh xe khi phanh. Dưới đây là chi tiết các bước hoạt động của hệ thống: - Giám Sát Tốc Độ Bánh Xe: 18
o Cảm biến tốc độ: Mỗi bánh xe được trang bị một cảm biến tốc độ, thường là cảm biến Hall hoặc cảm biến từ tính, để đo tốc độ quay của bánh xe. Cảm biến gửi tín hiệu tốc độ (dưới dạng xung điện) về ECU. - Phân Tích Tín Hiệu: o Bộ điều khiển ABS (ECU): ECU nhận tín hiệu từ các cảm biến tốc độ bánh xe. ECU liên tục so sánh tốc độ của từng bánh xe để phát hiện sự chênh lệch tốc độ quay, đặc biệt là khi một bánh xe có dấu hiệu giảm tốc đột ngột hơn các bánh xe khác, báo hiệu nguy cơ bị khóa cứng. - Phản Hồi và Điều Khiển: o Kích hoạt van thủy lực: Khi ECU phát hiện nguy cơ khóa cứng bánh xe, nó sẽ gửi tín hiệu để điều khiển các van thủy lực. Các van này sẽ điều chỉnh áp suất phanh bằng cách mở hoặc đóng để tăng, giữ hoặc giảm áp suất phanh tại bánh xe cụ thể. o Bơm thủy lực: Khi van giảm áp suất phanh, bơm thủy lực sẽ được kích hoạt để tạo lại áp suất trong hệ thống phanh. Bơm này đảm bảo rằng phanh luôn sẵn sàng hoạt động, ngay cả khi áp suất đã được điều chỉnh nhiều lần trong quá trình phanh. - Chu Kỳ Phản Hồi Nhanh: o Tần suất cao: Quá trình giám sát, phân tích và điều chỉnh áp suất phanh diễn ra liên tục với tần suất cao (từ 15 đến 20 lần mỗi giây). Điều này đảm bảo rằng bánh xe không bị khóa cứng trong suốt quá trình phanh, đồng thời duy trì khả năng kiểm soát lái cho tài xế. - Tương Tác Với Tài Xế: o Công tắc phanh: Khi tài xế nhấn bàn đạp phanh, công tắc phanh sẽ gửi tín hiệu đến ECU để kích hoạt hệ thống ABS. o Đèn cảnh báo ABS: Nếu ECU phát hiện sự cố trong hệ thống ABS, nó sẽ kích hoạt đèn cảnh báo ABS trên bảng điều khiển để thông báo cho tài xế rằng cần kiểm tra hệ thống. - Bảo Vệ và An Toàn: o Nguồn điện ổn định: Hệ thống ABS được kết nối với nguồn điện 12V của xe để đảm bảo cung cấp năng lượng liên tục và ổn định cho hoạt động của các cảm biến, ECU và các bộ phận khác. o An toàn khi lỗi: Nếu hệ thống ABS gặp lỗi, hệ thống phanh thông thường vẫn hoạt động, nhưng khả năng chống khóa cứng sẽ bị vô hiệu hóa. Đèn cảnh báo ABS sẽ sáng để cảnh báo tài xế về tình trạng này. 19