intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Giáo trình hình thành ứng dụng điều tiết hóa chất bảo vệ thực vật gây nên tồn dư kim loại p2

Chia sẻ: Dsadf Fasfas | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

73
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình hình thành ứng dụng điều tiết hóa chất bảo vệ thực vật gây nên tồn dư kim loại p2', khoa học tự nhiên, nông - lâm phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Giáo trình hình thành ứng dụng điều tiết hóa chất bảo vệ thực vật gây nên tồn dư kim loại p2

  1. . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn vµ thêi gian t−íi ®Ó ®¶m b¶o tiªu chuÈn t−íi ®Þnh tr−íc theo yªu cÇu sinh lý cña c©y trång, phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, ®Þa h×nh vµ thêi tiÕt khÝ hËu. Tïy theo c¸ch t−íi n−íc vµo r·nh vµ cho thÊm vµo ®Êt mµ chia ra hai lo¹i r·nh t−íi: r·nh tho¸t vµ r·nh ngËp. R·nh tho¸t lµ lo¹i r·nh, n−íc võa tõ kªnh t−íi ch¶y vµo r·nh, võa thÊm hai bªn r·nh lµm Èm ®Êt. Tïy theo ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ®Êt ®ai mµ l−u l−îng n−íc ch¶y trong r·nh tõ 0,05-2 l/s vµ chiÒu dµi r·nh tõ 50-500m, thêi gian t−íi tõ 1-2 giê ®Õn 2-3 ngµy. Khi t−íi r·nh tho¸t, n−íc võa ch¶y trong r·nh võa ngÊm hai bªn r·nh, lµm Èm ®Êt, nªn th−íng cã l−îng n−íc ch¶y ®i ë cuèi r·nh kho¶ng tõ 20-60% l−îng n−íc t−íi. §Ó gi¶m l−îng n−íc ch¶y ®i ®ã, th× khi n−íc ®· ch¶y ®Õn cuèi r·nh ng−êi ta gi¶m l−u l−îng n−íc vµo r·nh tõ 1,5-3 lÇn. Nh− thÕ, vËn tèc n−íc ch¶y trong r·nh ®· thÊm −ít ®−îc gi¶m xuèng, kh«ng lµm xãi mßn r·nh, ®Êt vÉn ®−îc lµm Èm ®Òu, mµ Ýt cã n−íc thõa ch¶y ®i ë cuèi r·nh. R·nh ngËp lµ lo¹i r·nh t−íi lµm Èm ®Êt hai bªn r·nh chñ yÕu b»ng l−îng n−íc tr÷ trong r·nh sau khi th«i dÉn n−íc vµo r·nh. Lo¹i r·nh ngËp ®−îc øng dông chñ yÕu trªn ruéng ph¼ng hay cã ®é dèc rÊt nhá (nhá h¬n 0,002). R·nh ngËp s©u 20-25cm chiÒu réng trªn mÆt 50-60cm vµ chiÒu dµi r·nh 40-80m. §Ó lµm Èm ®Êt ®Òu, chiÒu dµi r·nh lµm sao ®Ó khi ë ®Çu r·nh n−íc ngËp 1/3 ®é s©u r·nh th× ë cuèi r·nh n−íc kh«ng ngËp qu¸ ¾ r·nh. ¦u ®iÓm cña t−íi r·nh lµ x©y dùng ®ång ruéng dÔ dµng thÝch øng víi tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ ®Êt ®ai, khÝ hËu vµ c©y trång. §¶m b¶o ®Êt ®−îc t¬i xèp, kh«ng ph¸ vì líp kÕt cÊu trªn mÆt ruéng, vÉn gi÷ ®−îc tho¸ng khÝ lµm cho c©y trång ph¸t triÓn thuËn lîi. §¶m b¶o ®óng l−îng n−íc theo nhu cÇu cña c©y trång. TiÕt kiÖm n−íc, Ýt hao phÝ do bèc h¬i vµ ngÊm xuèng s©u. 1.2.3. Ph−¬ng ph¸p t−íi d¶i Tr−êng dhnni – hµ néi 13 45a – khoa c¬ ®iÖn ®iÖn
  2. . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn T−íi d¶i dïng ®Ó t−íi cho c¸c lo¹i c©y trång gieo dÇy hoÆc hµng hÑp nh− ®ay, võng, l¹c, ®ç, c¸c thøc ¨n cho ch¨n nu«i. Còng dïng ®Ó t−íi cho ng« vµ c¸c v−ên c©y. ë vïng kh« h¹n, cã thÓ t−íi lµm Èm ®Êt tr−íc khi gieo. Nh÷ng yÕu tè kü thuËt t−íi d¶i lµ chiÒu dµi vµ chiÒu réng d¶i, l−u l−îng riªng cña n−íc ch¶y ë ®Çu d¶i tÝnh b»ng lit/s/m, thêi gian t−íi vµ chiÒu cao giíi h¹n cña bê d¶i. Nh÷ng yÕu tè kü thuËt cña t−íi d¶i còng phô thuéc vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− t−íi r·nh nh−ng chñ yÕu vµo ®é dèc ngang cña mÆt ruéng. T−íi d¶i thÝch hîp nhÊt víi ®é dèc mÆt ruéng tõ 0,002-0,008. NÕu ®é dèc lín h¬n 0,02 th× kh«ng t−íi d¶i ®−îc v× tèc ®é ch¶y trªn mÆt ruéng lín, n−íc kh«ng kÞp ngÊm lµm Èm ®Êt l−îng n−íc ch¶y ®i sÏ nhiÒu, l·ng phÝ n−íc vµ g©y bµo mßn líp ®Êt trªn mÆt ruéng. Cã hai c¸ch t−íi d¶i: t−íi tõ ®Çu d¶i vµ t−íi tõ bªn c¹nh d¶i. NÕu t−íi tõ ®Çu d¶i th× chia ruéng ra tõng d¶i theo h−íng dèc nhÊt. NÕu hÖ thèng kªnh t−íi bè trÝ theo s¬ ®å däc th× ph¶i ®µo c¸c m−¬ng dÉn n−íc theo chiÒu ngang d¶i. NÕu hÖ thèng kªnh t−íi bè trÝ theo s¬ ®å ngang th× lÊy n−íc trùc tiÕp tõ kªnh t−íi t¹m thêi. T−íi tõ bªn c¹nh d¶i ®−îc ¸p dông trong c¸c tr−êng hîp ®Þa h×nh trªn ruéng phøc t¹p gå ghÒ vµ dèc theo h−íng ngang d¶i. Kh¸c víi t−íi ®Çu d¶i lµ ë gi÷a c¸c d¶i kh«ng cã bê gi÷ n−íc, mµ c¸c r·nh t−íi s©u tõ 25-30cm. ChiÒu réng d¶i khi t−íi bªn th−êng lµ 8-12m tïy theo chiÒu réng lµm viÖc cña c¸c lo¹i m¸y gieo vµ m¸y thu ho¹ch. N−íc tõ kªnh t−íi ch¶y vµo r·nh t−íi. ë r·nh t−íi kho¶ng 10-15m cã mét chç lÊy n−íc vµo d¶i. Nªn chän chç lÊy n−íc ë vÞ trÝ cao cña d¶i. n−íc tõ r·nh t−íi chay vµo mét d¶i (t−íi mét bªn) hay t−íi cho c¶ hai d¶i bªn r·nh t−íi (t−íi hai bªn) tuy theo ®Þa h×nh vµ c¸ch bè trÝ r·nh. Nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng t−íi nay lµ lµm Èm ®Êt kh«ng ®Òu vµ tèn n−íc Tr−êng dhnni – hµ néi 14 45a – khoa c¬ ®iÖn ®iÖn
  3. . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn do ngÊm s©u xuèng r·nh t−íi. MÆc dï vËy tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ph−¬ng ph¸p canh t¸c vµ c©y trång ng−êi ta vÊn dïng ph−¬ng ph¸p t−íi nµy. 1.2.4. Ph−¬ng ph¸p t−íi phun m−a Ph−¬ng ph¸p t−íi phun m−a lµ ph−¬ng ph¸p t−íi míi ®−îc ph¸t triÓn réng r·i trong vßng 40 n¨m nay. Nguyªn t¾c chÝnh cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ dïng hÖ thèng m¸y b¬m, èng dÉn n−íc vµ vßi phun ®Ó t¹o thµnh m−a t−íi n−íc cho c¸c lo¹i c©y trång. ¦u ®iÓm næi bËt cña ph−¬ng ph¸p t−íi phun m−a lµ cã thÓ t−íi trong nh÷ng ®iÒu kiÖn sau: - Khi tiªu chuÈn t−íi nhá, cã thÓ ®iÒu chØnh trong ph¹m vi lín (30- 900m3/ha). - T−íi trªn ®Êt xèp nh− ®Êt c¸t vµ c¸t pha, cã ®é thÊm n−íc lín. - T−íi trªn mäi ®Þa h×nh phøc t¹p: nh− dèc kh«ng, kh«ng b»ng ph¼ng… vµ tiÕt kiÖm n−íc t−íi (®èi víi vïng nguån n−íc t−íi h¹n chÕ). T−íi phun m−a lµ n©ng cao hÖ sè sö dông h÷u Ých cña hÖ thèng t−íi vµ sö dông n−íc trªn ®ång ruéng. ë Mü hÖ sè sö dông h÷u Ých khi t−íi phun m−a lµ 0,67, cßn ph−¬ng ph¸p t−íi kh¸c lµ 0,56; ë NhËt lµ 0,75-0,80 cßn c¸c ph−¬ng ph¸p t−íi kh¸c lµ 0,65-0,7. T−íi phun m−a thuËn tiÖn cho viÖc phßng trõ s©u bÖnh vµ chèng cá d¹i. Cã thÓ hßa lÉn c¸c lo¹i thuèc cïng víi n−íc t−íi cho c©y trång. T−íi phun m−a cßn lµm t¨ng n¨ng suÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm c¸c lo¹i c©y trång. ë Italia khi t−íi phun m−a cho nho, ng−êi ta ®· nhËn thÊy chÊt l−îng nho tèt h¬n, hµm l−îng ®−êng trong nho t¨ng 2%. ë ViÖt Nam, qua thÝ nghiÖm t−íi phun m−a t¹i ®åi chÌ 66- Hîp t¸c x· Tiªn Phó- Phï Ninh- VÜnh Phóc cho thÊy n¨ng suÊt chÌ t¨ng ®−îc 50% so víi ®èi chøng kh«ng t−íi. Tuy nhiªn, t−íi phun m−a kh«ng thÝch hîp ë vïng cã giã m¹nh. ViÖc Tr−êng dhnni – hµ néi 15 45a – khoa c¬ ®iÖn ®iÖn
  4. . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn phôc vô kü thuËt vµ tæ chøc phôc vô c¸c hÖ thèng m¸y phun m−a phøc t¹p, c©n cã ®éi ngò c«ng nh©n cã tr×nh ®é kü thuËt. C¸c thiÕt bÞ phun m−a do c«ng nghiÖp chÕ t¹o hiÖn nay cã n¨ng suÊt ch−a cao, ch−a ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu trong s¶n xuÊt, ch−a phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh lý trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c©y trång vµ thÝch øng víi c¸c lo¹i ®Êt ®ai ®Þa h×nh kh¸c nhau. Nh×n chung gi¸ thµnh t−íi trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cßn cao. Tuy cã nh÷ng nh−îc ®iÓm trªn, nh− do nh÷ng −u ®iÓm cña t−íi phun m−a nªn ph−¬ng ph¸p t−íi nµy ®ang ®−îc ¸p dông réng r·i ë nhiÒu n−íc vµ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao. Theo tµi liÖu cña Tritrexèp n¨m 1970 ë TiÖp Kh¾c 97% t−íi b»ng ph−¬ng ph¸p phun m−a; ë §øc 79%; ë itsaren 90%; Anh 80%; Hungari 72%... ë ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ®−îc ¸p dông rÊt phæ biÕn ph−¬ng ph¸p t−íi phun m−a cho c¸c vïng chuyªn canh rau ë Hµ Néi, H¶i Phßng, §µ l¹t… c¸c vïng trång c©y c«ng nghiÖp nh− Cµ phª, chÌ, cao su… ë T©y Nguyªn, L©m §ång… ®· mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¸ng khÝch lÖ. 1.2.5. T−íi nhá giät T−íi nhá giät lµ mét ph−¬ng ph¸p míi ®ang ®−îc øng dông nhiÒu ë Itsaren, Mü, óc vµ mét sè n−íc kh¸c cã khÝ hËu kh« c»n, nguån n−íc Ýt, dïng ®Ó t−íi cho c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶, rau…. Nguyªn t¾c cña t−íi nhá giät lµ dïng mét hÖ thèng èng dÉn b»ng cao su hoÆc chÊt dÎo cã ®−êng kÝnh tõ 1,5 – 2cm, ®Ó dÉn n−íc tõ ®−êng èng cã ¸p, do tr¹m b¬m cung cÊp ch¹y däc theo c¸c hµng c©y. ë c¸c gèc c©y cã l¾p c¸c vßi cã thÓ ®iÒu chØnh ®−îc l−îng n−íc ch¶y ra. N−íc do cÊu t¹o cña vßi sÏ nhá giät xuèng gèc c©y lµm Èm ®Êt. −u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ tiÕt kiÓm ®−îc nhiÒu n−íc t−íi so víi t−íi r·nh vµ t−íi phun m−a v× Ýt tiªu hao l−îng n−íc do bèc h¬i vµ thÊm xuèng s©u. HiÖu suÊt sö dông n−íc t−íi ®−îc t¨ng lªn vµ ®¶m b¶o ®óng chÕ ®é Tr−êng dhnni – hµ néi 16 45a – khoa c¬ ®iÖn ®iÖn
  5. . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn n−íc cña ®Êt theo nhu cÇu cña tõng c©y trång. Ph¹m vi t−íi n−íc trªn mÆt ®Êt nhá nªn trªn mÆt ®Êt phÇn lín vÉn gi÷ ®−îc kh«, c¸c lo¹i cá d¹i kh«ng ®ñ ®é Èm ®Ó ph¸t triÓn vµ vÉn gi÷ ®−îc tho¸ng khÝ. 1.2.6. T−íi ngÇm Ph−¬ng ph¸p t−íi nµy ®−îc nghiªn cøu øng dông ë Liªn X« cò tõ n¨m 1935. Nguyªn t¾c lµ dïng hÖ thèng ®−êng èng ®Én n−íc trong ®Êt vµ n−íc sÏ thÊm lµm Èm ®Êt. −u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ ®¶m b¶o ®é Èm cÇn thiÕt trong suèt thêi gian sinh tr−ëng cña c©y trång, lµm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång so víi c¸c ph−¬ng ph¸p t−íi kh¸c. Líp ®Êt trªn mÆt vÉn gi÷ ®−îc kh« hoÆc Èm Ýt do ®ã gi÷ ®−îc tho¸ng lµm cho vi sinh vËt ho¹t ®éng tèt, lµm t¨ng ®é ph× cña ®Êt. Cho phÐp dông ph©n hãa häc hßa lÉn víi n−íc t−íi, trùc tiÕp bãn vµo hÖ thèng rÔ c©y trång, lµm t¨ng thªm hiÖu qu¶ cña ph©n bãn. HÖ thèng t−íi kh«ng lµm trë ng¹i c¸c kh©u s¶n xuÊt b¨ng c¬ khÝ trªn ®ång ruéng, thuËn tiÖn cho viÖc tù ®éng hãa viÖc t−íi n−íc vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng t−íi. Tuy nhiªn, viÖc më réng t−íi ngÇm trong s¶n xuÊt cßn h¹n chÕ, ch−a ph¸t triÓn réng r·i v× x©y dùng hÖ thèng t−íi phøc t¹p, gi¸ thµnh ®Çu t− trang thiÕt bÞ vµ x©y dùng c¬ b¶n cao. 1.3. øng dông tù ®éng ho¸ vµo thiÕt kÕ hÖ thèng t−íi nhá giät 1.3.1. Kh¸i qu¸t vÒ lÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh tù ®éng ho¸ Kh«ng chØ ngµy nay con ng−êi míi ph¸t minh ra c¸c lo¹i m¸y mãc tù ®éng s¶n xuÊt lµm viÖc thay thÕ con ng−êi mµ ngay tõ khi x· héi cßn ch−a ph¸t triÓn, c«ng cô lao ®éng cßn th« s¬ con ng−êi ®· mong muèn ®iÒu ®ã nªn ngay tõ tr−íc c«ng nguyªn c¸c m¸y tù ®éng c¬ häc vµ ®ång hå n−íc cã phao Tr−êng dhnni – hµ néi 17 45a – khoa c¬ ®iÖn ®iÖn
  6. . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn ®iÒu chØnh ®· xuÊt hiÖn ë Ai cËp cæ ®¹i vµ Hy l¹p. B−íc sang thêi kú trung cæ albert ®· chÕ t¹o ra m¸y tù ®éng c¬ khÝ thùc hiÖn chøc n¨ng cña ng−êi g¸c cæng. Tuy nhiªn c¸c lo¹i m¸y mãc thêi kú nµy kh«ng cã ¶nh h−ëng g× ®Õn c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thêi ®ã. Tù ®éng ho¸ chØ thùc sù ®−îc øng dông vµo s¶n xuÊt khi mét thî c¬ khÝ martop ng−êi Nga ®· chÕ t¹o thµnh c«ng m¸y tiÖn chÐp h×nh ®Ó tiÖn c¸c chi tiÕt ®Þnh h×nh vµo n¨m 1712 vµ ®Õn n¨m 1765, p«nzul«p ng−êi Nga ®· chÕ t¹o ®−îc hÖ diÒu chØnh møc ®Çu tiªn, nã ®−îc øng dông ®Ó gi÷ cè ®Þnh møc n−íc trong nåi h¬i kh«ng phô thuéc vµo l−îng tiªu hao h¬i n−íc. N¨m 1784, james watt ng−êi Anh ®· sö dông bé ®iÒu tèc ly t©m trong m¸y h¬i n−íc, dïng ®Ó ®iÒu chØnh tèc ®é cña m¸y h¬i n−íc. Tõ ®ã, tù ®éng ho¸ ®· trë thµnh mét lÜnh vùc quan träng trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n xuÊt. B−íc sang ®Çu thÕ kû XIX nhiÒu c«ng tr×nh cã môc ®Ých hoµn thiÖn c¸c c¬ cÊu ®iÒu chØnh tù ®éng cña m¸y h¬i n−íc ®· ®−îc thùc hiÖn. Cho ®Õn cuèi thÕ kû nµy ®· xuÊt hiÖn thªm c¸c c¬ cÊu ®iÒu chØnh tù ®éng cho tuabin h¬i n−íc. N¨m 1873, Spender ®· chÕ t¹o ®−îc m¸y tiÖn tù ®éng cã æ cÊp ph«i mang c¸c cam. N¨m 1880 nhiÒu h·ng trªn thÕ giíi nh− Pittler Luding Lower cña §øc, h·ng RSK cña Anh… ®· chÕ t¹o ®−îc m¸y tiÖn dïng ph«i thÐp thanh. N¨m 1887, §.G St«le«p ®· chÕ t¹o ®−îc phÇn tö c¶m quang ®Çu tiªn, mét trong nh÷ng phÇn tö hiÖn ®¹i quan trong nhÊt trong kü thuËt tù ®éng ho¸. Còng trong thêi gian nµy c¸c c¬ së lý thuyÕt ®iÒu khiÓn vµ ®iÒu chØnh tù ®éng b¾t ®Çu ®−îc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ. N¨m 1876 - 1877, I.A V−snhegratxki ®· cho ®¨ng t¶i c¸c c«ng tr×nh " lý thuyÕt c¬ së cña c¸c c¬ cÊu ®iÒu chØnh" vµ "C¸c c¬ cÊu ®iÒu chØnh t¸c ®éng trùc tiÕp". C¸c ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ æn ®Þnh vµ chÊt l−îng cña qu¸ tr×nh qu¸ ®é do «ng ®Ò xuÊt vÉn ®−îc dïng cho ®Õn ngµy nay. Tr−êng dhnni – hµ néi 18 45a – khoa c¬ ®iÖn ®iÖn
  7. . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn C¸c thµnh tùu ®¹t ®−îc trong lÜnh vùc tù ®éng ho¸ ®· cho phÐp trong nh÷ng thËp kû ®Çu cña thÕ kû XX xuÊt hiÖn nhiÒu lo¹i m¸y tù ®éng hiÖn ®¹i. còng trong thêi gian nµy sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c hÖ thèng truyÒn tin ®· gãp phÇn ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn vµ øng dông cña tù ®éng ho¸ vµo c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Vµo kho¶ng gi÷a thÕ kû XX, tù ®éng ho¸ kh«ng chØ ¸p dông trong s¶n xuÊt mµ cßn ®−îc ®−a vµo c¸c cuéc chiÕn tranh v× môc ®Ých c¸ nh©n, nhiÒu n−íc ®· ¸p dông thµnh tùu cña tù ®éng ho¸ vµo chiÕn tranh ®Ó m−u lîi riªng do vËy mµ tù ®éng ho¸ cµng ®−îc hä thóc ®Èy ph¸t triÓn, tõ yªu cÇu n©ng cao tØ lÖ b¾n tróng cña ph¸o phßng kh«ng, nguyªn lý ®iÒu khiÓn ph¶n håi ®· ®−îc ®Ò xuÊt ®−a kü thuËt tù ®éng ho¸ b−íc sang mét trang ph¸t triÓn míi. Cuèi thÕ kû XX, do nhu cÇu vÒ l−¬ng thùc cña thÕ giíi mµ c¸c n−íc ph¸t triÓn ®· cho ra ®êi c¸c m¸y tù ®éng s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp. §Çu nh÷ng n¨m 80 ë Nga ®· xuÊt hiÖn c¸c m¸y sÊy ®Ó b¶o qu¶n n«ng s¶n, ë NhËt cho ra ®êi c¸c m¸y tù ®éng nu«i c¸…. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c n−íc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn tiÕn hµnh r«ng r·i tù ®éng ho¸ trong s¶n xuÊt lo¹i nhá. §iÒu nµy ph¶n ¸nh xu thÕ chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi tõ s¶n xuÊt lo¹i lín vµ hµng khèi sang s¶n xuÊt lo¹i nhá vµ hµng khèi thay ®æi. Nhê c¸c thµnh tùu to lín cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ c¸c lÜnh vùc khoa häc kh¸c, ngµnh c«ng nghiÖp gia c«ng c¬ cña thÕ giíi trong nh÷ng n¨m cuèi cua thÕ kû XX ®· cã sù thay ®æi s©u s¾c. Sù xuÊt hiÖn cña mét lo¹t c¸c c«ng nghÖ mòi nhän nh− kü thuËt linh ho¹t( Agile Engineening) hÖ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt qua mµn h×nh( Visual Manufacturing System) kü thuËt t¹o mÉu nhanh ( Rapid Prototyping) c«ng nghÖ Nan« ®· cho phÐp tù ®éng ho¸ toµn phÇn kh«ng chØ trong s¶n xuÊt hµng khèi mµ cßn trong san xuÊt lo¹i nhá vµ ®¬n chiÕc. ChÝnh sù thay ®æi nhanh cña s¶n xuÊt ®· liªn kÕt chÆt chÏ c«ng nghÖ th«ng tin víi c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y, lµm xuÊt hiÖn mét lo¹t c¸c thiÕt bÞ vµ hÖ thèng tù ®éng ho¸ hoµn toµn míi nh− c¸c lo¹i m¸y Tr−êng dhnni – hµ néi 19 45a – khoa c¬ ®iÖn ®iÖn
  8. . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn mãc ®iÒu khiÓn sè, c¸c trung t©m gia c«ng, c¸c hÖ tèng ®iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh l«gic PLC ( Programmable Logic Control), c¸c hÖ thèng s¶n xuÊt linh ho¹t FMS( Flexble Manufacturing Systems), c¸c hÖ thèng s¶n xuÊt tÝch hîp CIM( Computer Integadted Manufacturing) cho phÐp chuyÓn ®æi nhanh s¶n phÈm gia c«ng víi thêi gian chuÈn bÞ s¶n xuÊt Ýt, rót ng¾n chu kú s¶n phÈm, ®¸p øng tèt tÝnh thay ®æi nhanh cua s¶n phÈm hiÖn ®¹i. VÒ mÆt kü thuËt, lý thuyÕt ®iÒu khiÓn tù ®éng ho¸ ph¸t triÓn qua 3 giai ®o¹n: Giai ®o¹n 1: Cho ®Õn nh÷ng n¨m 1940. Trong giai ®o¹n nµy c¬ së lý thuyÕt ®iÒu khiÓn tù ®«ng ®−îc h×nh thµnh. Khi ®ã c¸c ph−¬ng ph¸p kh¶o s¸t hÖ “mét ®Çu vµo, mét ®Çu ra – Siso” nh−: Hµm truyÒn vµ biÓu ®å Bode ®Ó kh¶o s¸t ®¸p øng tÇn sè vµ æn ®Þnh; biÓu ®å Nyquist vµ dù tr÷ ®é lîi/pha ®Ó ph©n tÝch tÝnh æn ®Þnh cña hÖ kÝn. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 1940 vµ ®Çu nh÷ng n¨m 1950 ph−¬ng ph¸p ®å thÞ thùc nghiÖm cña Evans ®· ®−îc hoµn thiÖn. Giai ®o¹n nµy ®−îc coi lµ “®iÒu khiÓn cæ ®iÓn”. Giai ®o¹n 2: Xung quanh nh÷ng n¨m 1960, lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cña kü thuËt ®iÒu khiÓn ®−îc gäi lµ “®iÒu khiÓn hiÖn ®¹i” (Modern control). HÖ kü thuËt ngµy cµng trë lªn phøc t¹p, cã “nhiÒu ®Çu vµo,nhiÒu ®Çu ra-MIMO”. §Ó m« h×nh ho¸ thuéc d¹ng nµy ph¶i cÇn ®Õn mét tËp c¸c ph−¬ng tr×nh m« t¶ mèi liªn quan gi÷a c¸c tr¹ng th¸i cña hÖ. Vµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn b»ng biÕn tr¹ng th¸i ®−îc h×nh thµnh. Còng trong thêi gian nµy, lý thuyÕt ®iÒu khiÓn tèi −u cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn lín dùa trªn nÒn t¶ng nguyªn lý cùc ®¹i cña POLTRYAGIN vµ lËp tr×nh ®éng lùc häc cña Bellman. §ång thêi, häc thuyÕt Kalman ®−îc hoµn thiÖn vµ nhanh chãng trë thµnh c«ng cô chuÈn, ®−îc sö dông trong nhiÒu lÜnh vùc ®Ó −íc l−îng trang th¸i bªn trong cña hÖ tõ tËp nhá tÝn hiÖu ®ã ®−îc. Giai ®o¹n 3: Giai ®o¹n “®iÒu khiÓn bÒn v÷ng” ®−îc b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 1980. øng dông nh÷ng thµnh tùu cña toµn häc, c¸c nghiªn cøu vÒ ®iÒu khiÓn ®· ®−a ra ®−îc c¸c ph−¬ng ph¸p thiÕt kÕ bé ®iÒu khiÓn ®Ó mét hÖ kü thuËt vÉn ®¶m b¶o ®−îc kü n¨ng sö dông khi cã t¸c ®éng cña nhiÔu vµ sai sè. Tr−êng dhnni – hµ néi 20 45a – khoa c¬ ®iÖn ®iÖn
  9. . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn Trong hai thËp kû cuèi, nhiÒu nh¸nh míi vÒ ®iÒu khiÓn còng ®· h×nh thµnh, ®ã lµ: ThÝch nghi, phi tuyÕn, h«n hîp, mê, neural. 1.3.2. Vai trß cña C«ng nghÖ th«ng tin trong tù ®éng ho¸ mÆc dï c¸c nguyªn lý vµ m¸y mãc ®iÒu khiÓn tù ®éng xuÊt hiÖn tr−íc m¸y tÝnh ®iÖn tö rÊt l©u nh−ng sù ra ®êi cña m¸y tÝnh ®iÖn tö nhÊt lµ sù ph¸t triÓn cña kü thuËt vi xö lý ®· ®−a tù ®éng ho¸ c«ng nghiÖp ®Õn viÖc ¸p dông tù ®éng ho¸ trong mäi mÆt cña x· héi loµi ng−êi. C«ng nghÖ th«ng tin hiÓu n«m na lµ c«ng nghÖ phÇn cøng vµ c«ng nghÖ phÇn mÒm cña m¸y tÝnh vµ m¹ng m¸y tÝnh ®iÖn tö. C¸c hÖ thèng tù ®éng ho¸ ®· ®−îc chÕ t¹o trªn nhiÒu c«ng nghÖ kh¸c nhau. Ta cã thÓ thÊy c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc tù ®éng b»ng c¸c cam chèt c¬ khÝ, c¸c hÖ thèng tù ®éng ho¹t ®éng b»ng nguyªn lý khÝ nÐn, thuû lùc, r¬le c¬ ®iÖn, m¹ch ®iÖn tö t−¬ng tù, m¹ch ®iÖn tö sè….. C¸c thiÕt bÞ hÖ thèng nµy cã chøc n¨ng xö lý vµ møc tù ®éng thÊp so víi c¸c hÖ thèng tù ®éng hiÖn ®¹i ®−îc x©y d−ng trªn nÒn t¶ng cña c«ng nghÖ th«ng tin. Trong khi c¸c hÖ thèng tin häc sö dông m¸y tÝnh ®Ó hç trî vµ tù ®éng ho¸ qu¸ tr×nh qu¶n lý, th× c¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng dïng m¸y tÝnh ®Ó ®iÒu khiÓn vµ tù ®éng ho¸ qu¸ tr×nh c«ng nghÖ. ChÝnh v× vËy c¸c thµnh tùu cña c«ng nghÖ phÇn cøng vµ c«ng nghÖ phÇn mÒm cña m¸y tÝnh ®iÖn tö ®−îc ¸p dông vµ ph¸t triÓn cã chän läc vµ hiÖu qu¶ cho c¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng. Vµ sù ph¸t triÓn nh− vò b·o cña c«ng nghÖ th«ng tin kÐo theo sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lÜnh vùc tù ®éng ho¸. Ta cã thÓ thÊy qu¸ tr×nh c«ng nghÖ th«ng tin th©m nhËp vµo tõng phÇn tö, thiÕt bÞ thuéc lÜnh vùc tù ®éng ho¸ nh− ®Çu ®o, c¬ cÊu chÊp hµnh, thiÕt bÞ giao diÖn víi ng−êi vËn hµnh thËm chÝ vµo c¶ c¸c r¬le, contacto, nót bÊm mµ tr−íc kia hoµn toµn lµm b»ng c¬ khÝ. Tr−íc kia ®Çu ®o gåm phÇn tö biÕn ®æi tõ th©m sè ®o sang tÝn hiÖu ®iÖn, m¹ch khuyÕch ®¹i, m¹ch läc vµ m¹ch biÕn ®æi sang chuÈn 4-20mA ®Ó truyÒn Tr−êng dhnni – hµ néi 21 45a – khoa c¬ ®iÖn ®iÖn
  10. . ®å ¸n tèt nghiÖp sv. L−¬ng v¨n kiªn tÝn hiÖu ®o vÒ trung t©m xö lý. HiÖn nay ®Çu ®o ®· tÝch hîp c¶ chip vi xö lý, biÕn ®æi adc, bé truyÒn d÷ liÖu sè víi phÇn mÒn ®o ®¹c, läc sè, tÝnh to¸n va truyÒn kÕt qu¶ trªn m¹ng sè vÒ th¼ng m¸y tÝnh trung t©m. Nh− vËy ®Çu ®o ®· ®−îc sè ho¸ vµ ngµy cµng th«ng minh do c¸c chøc n¨ng xö lý tõ m¸y tÝnh trung t©m tr−íc kia nay ®· chuyÓn xuèng xö lý t¹i chç b»ng ch−¬ng tr×nh nhóng trong ®Çu ®o. T−¬ng tù nh− vËy víi c¬ cÊu chÊp hµnh nh− m«-t¬ ®· ®−îc chÕ t¹o g¾n kÕt h÷u c¬ víi c¶ bé servo víi c¸c thuËt to¸n ®iÒu chØnh pid t¹i chç vµ kh¶ n¨ng nèi m¹ng sè tíi m¸y tÝnh chñ. C¸c tñ r¬le ®iÒu khiÓn chiÕm diÖn tÝch lín trong c¸c phßng ®iÒu khiÓn nay ®−îc co gän trong c¸c PLC (programable logic Controller). C¸c bµn ®iÒu khiÓn víi hµng lo¹i c¸c ®ång hå chØ b¸o, c¸c phÝm, c¸c nóm ®iÒu khiÓn, c¸c bé tù ghi trªn giÊy cång kÒnh nay ®−îc thay thÕ b»ng mét vµi PC ( Personal Computer ). HÖ thèng c¸p truyÒn tÝn hiÖu analog 4-20mA, 10V tõ c¸c ®Çu ®o, c¬ cÊu chÊp hµnh vÒ trung t©m ®iÒu khiÓn nh»ng nhÞt tr−íc ®©y ®· ®−îc thay thÕ b»ng vµi c¸p ®ång trôc hoÆc c¸p quang truyÒn d÷ liÖu sè. Cã thÓ nãi c«ng nghÖ th«ng tin ®· "chiÕm phÇn ngµy cµng nhiÒu'' vµo c¸c phÇn tö, hÖ thèng tù ®éng ho¸ . ®å thÞ d−íi ®©y cho ta thÊy chøc n¨ng xö lý ë c¸c hÖ thèng tù ®éng ho¸ trong 70 n¨m qua ph¸t triÓn nh− nµo. Tr−êng dhnni – hµ néi 22 45a – khoa c¬ ®iÖn ®iÖn
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
5=>2