Giáo trình Kiểm toán môi trường: Phần 2

Chương 2<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP KIỂM TOÁN MỒI TRƯỜNG<br /> <br /> Kiểm toán môi trường là một hoạt động đặc trưng bởi<br /> hai yếu tô": có hệ thông và được định nghĩa rõ ràng, bao gồm<br /> ha bước chính là các hoạt động trước kiểm toán, hoạt động<br /> kiểm toán tại cơ sỏ (kiểm toán tại chỗ hay kiểm toán tại hiện<br /> trường) và hoạt động sau kiểm toán được chỉ ra trong Hình<br /> iỉ.l (Lheo ICC, 1989).<br /> Phụ thuộc vào từng mục tiêu kiểm toán, mỗi cuộc kiểm<br /> toán có thể xây dựng một qui trình kiểm toán riêng cho phù<br /> hợp trôn cơ sỏ dựa vào qui trình kiểm toán môi trường cơ bản<br /> như hình 2.1. Chẳng hạn, mục tiêu của một cuộc kiểm toán<br /> là kiểm toán HTQLMT thì các hoạt động liên quan đến việc<br /> thực hiện kiểm toán HTQLMT có thể được cụ thể hóa theo<br /> Hình 2.2 (David Hunt, 1995) [9].<br /> Mặc dù không phải tất cả các chương trình kiểm toán<br /> cần thiết phải gồm từng bưỏc chi tiết như trên, song việc tiến<br /> hành mỗi chương trình kiểm toán cần phải dựa vào những<br /> hước cơ bản như dưới dây.<br /> <br /> 59<br /> <br /> Bước 1 Nhận biểt và héé’u dươc<br /> th ò ng d lí u khiển quản lý<br /> <br /> Lựa chọn cé 10 cho cuộc UéVn<br /> t o in<br /> Dưa vAo<br /> * Cềc Iiéu chuển lưa chon<br /> Q u y ế n uo tiền<br /> <br /> Lựa ch ọ n<br /> <br /> Hoat đỏng<br /> sau cuôc kiểm toán<br /> <br /> Hoạt đòng<br /> kiểm toán tại cơ sỏ<br /> <br /> Hoạt động<br /> trước cuộc kiểm toản<br /> <br /> hệ<br /> <br /> x«m xét lai thông tin nén<br /> Mò ra cuộc gộp gđ<br /> - Đinh hướng các chuyến Iham quan *ung<br /> quanh co so<br /> Xem lai ké' hoach kiểm toan<br /> Nám đưọc quy lu * cùa krfm loan nóậ bộ<br /> <br /> Dưa ra b io c*o phAc thao<br /> <br /> •<br /> -<br /> <br /> cò tò cho cuộc k l*m<br /> <br /> Bâo câo cuỗ< cúng đuoc tữ u đò'<br /> Xác đinh danh »ach phán ptiát<br /> Phán bổ ban phâc thèo b*G cao<br /> Đưa ra khoáng thơi g»n đé hiè«<br /> chỉnh<br /> <br /> Đua ra béo c *o cuỏi cung<br /> <br /> lo in<br /> <br /> Xấc nhốn tư t i n sàng của ca sờ<br /> Tổ chúc viéc đi I« VỀ sáp đât nơi<br /> ếnồ<br /> Chỉ rỗ írAch nhiêm công viêc cùa<br /> cấc thánh v * n<br /> <br /> -<br /> <br /> Bước 2. Danh g iế lại hể thong d ttu khèển<br /> quàn lý<br /> <br /> -<br /> <br /> Đinh ra nhũng điểm manh và điềm yéu<br /> cùa kiểm toán nối bộ<br /> Chỉ tủ a kấ hoach ktím loan và sư phèn<br /> bó nguồn tài nguyén<br /> Vach ra những ké hoach kiếm toán V*<br /> thanh tra<br /> <br /> Lựa chọn cổ »ờ và lập k i' hoạch<br /> kMÍm toến<br /> <br /> Chuẩn bị về t h i* hểén k i hoạch<br /> hểnh dộng<br /> Bưòc 3. T Ịp h ọ p bềing chứng kWm toến<br /> <br /> •<br /> <br /> -<br /> <br /> Thảo luản chương tnnh kiểm<br /> toàn<br /> Cò duoc thông Im nén<br /> Tiến hành cấc .phéu câu hói<br /> điéu tra (néo cán thiết)<br /> Dính rỏ pham vi kiểm toán<br /> Xâc đinh những yéu cáu INch<br /> hợp<br /> Ghi chu những chù đ i chu trong<br /> Sửa đ ố i hay twệu chinh cềc điéu<br /> khoản<br /> Xấc đinh nhũng yêu cáu vé<br /> nguổn lái nguyên<br /> <br /> Báo cAo phac tr lão đuoc sứ* ứổ<<br /> Phấn bổ béo c * 0 CUỖI cúng<br /> Yêu cáu nổi ti H cùa ké hoacK<br /> hènh đông<br /> - Xác đinh thó' gian chuẩn bt ch<br /> ké hoach hánh dộng<br /> •<br /> <br /> Ảp dung cếc ké hclạch kiểm tra và thấm<br /> tra<br /> Thu thập nguổn tổ kệu<br /> - D im bào cấc buớc như trong diéu khoán<br /> đuoc trfn hành đáy đù<br /> 'Xem lai tất cả các kéit quá đả phát Nén<br /> và quan lá i dUDc<br /> - Đám bào các két quà tim tháy tá sưthátí<br /> Tén hềnh cuộc ttiểm tra xa hon néu<br /> đuoc yéu cáu<br /> <br /> Dua trên cJc phât hién kiérti<br /> toan trong 0*0 cao CUỐI curq<br /> <br /> CAc buóc tiếp #*•© cù« kể hoạch<br /> hành dỏng<br /> <br /> Buòc 4. Đánh giA cấc phết Mèn k» m<br /> toán<br /> <br /> -<br /> <br /> Phân tích lổng họp CSC phat h«èn krfm<br /> toân<br /> Tập hợp céc giỊ các tài liệu làm việc (danh mục điểu tra,<br /> sơ đó trinh tự,...)<br /> <br /> Điểu khiển cuộc họp mỏ đáu của các thành viên tổ<br /> chức b| kiểm toán và các kiểm toán viên<br /> Thu tháp các bẳng chứng kiểm toản và đưa ra các<br /> minh chứng bống tài liệu các phát hiện kiểm toán<br /> Rà soát lại các phát hiện kiểm toán và nhận diện<br /> những điểm khỏng phù hợp<br /> Tham quan kiểm toán tại hiện<br /> trường<br /> <br /> Đưa ra những dán chứng bằng tài liệu vé các điểm<br /> khỏng phù hợp và các bằng chứng liên quan đến<br /> các chỉ tiêu<br /> Có đưdc sư thừa nhận cùa người quản lý cơ sỏ/ tổ<br /> chức b| kiểm toán vể các điểm khòng phù hợp<br /> Tiến hành cuộc họp kết thúc giữa các thành viên<br /> cùa cơ sỏ/ tổ chức bị kiểm toản và các kiểm toán<br /> viên; và dưa ra bát cứ yêu cáu hoạt động hiéu Chĩnh<br /> sửa chữa nào<br /> <br /> Chuẩn bị và nôp các bảo cáo kiểm toán<br /> Các hoat đòng sau thâm quan --------------kiểm toán tai hiẻn trường<br /> <br /> Các hoạt động hiệu chỉnh được thực hiện bởi cơ sỏ/<br /> tổ chức b| kiểm toán (không phải là nhiệm vụ chinh<br /> thưc của cuôc kiểm toán này)<br /> Kết thuc cuòc ktểm toán<br /> <br /> Hình 2.2. Các hoạt đóng kiểm toàn HTQLMT môi trường [9]<br /> <br /> 61<br /> <br /> 2.1. Các hoạt động trước kiểm toán hay giai đoạn<br /> hoạt động chuẩn bị<br /> Quá trình kiểm toán môi trường thực sự được bắt đầu<br /> bằng một số các hoạt động trưốc khi thực hiện cuộc kiểm<br /> toán tại cơ sỏ. Các hoạt động chuẩn bị cho mỗi cuộc kiểm<br /> toán rấ t quan trọng bao gồm việc lựa chọn vị trí kiểm toán<br /> và thành viên của đội kiểm toán; xây dựng kế hoạch kiểm<br /> toán để xác định phạm vi thời gian, vị trí địa lý, phương<br /> pháp kiểm toán, lựa chọn các chủ để kiểm toán ưu tiên, điêu<br /> chỉnh các điều khoản kiểm toán và phân phối các nguồn tài<br /> nguyên của đội kiểm toán. Chúng cùng có thể bao gồm các<br /> hoạt động như đến thăm trước vị trí kiểm toán để thu thập<br /> các thông tin cơ bản của cơ sở bị kiểm toán và các chỉ tiêu<br /> được sử dụng trong các chương trình đánh giá hay phân<br /> phát các phiếu điểu tra. Mục đích của các hoạt động này<br /> nhằm giảm đến mức tối đa thòi gian kiểm toán tại hiện<br /> trường (on - site auditing) và để chuẩn bị cho độikiểm toán<br /> hoạt động với hiệu suất cao nhất trong giai đoạn tiến hành<br /> kiểm toán tại cơ sở.<br /> Trong giai đoạn hoạt động chuẩn bị. việc xây dựng một<br /> kê hoạch kiểm toán tương đối hoàn hảo là rất quan trọng. Đe<br /> đạt được điều này qui trình lập kê hoạch kiểm toán bao gồm<br /> những nội dung sau:<br /> - Xác định phạm vi và mục tiêu kiểm toán<br /> <br /> 62<br /> <br /> -<br /> <br /> Thu thập thông tin nền<br /> <br /> •<br /> <br /> Lựa chọn nhóm kiểm toán viên<br /> <br /> -<br /> <br /> Xây dựng kế hoạch kiểm toán<br /> <br /> -<br /> <br /> Xây dựng các văn bản kiểm toán<br /> <br /> 2.1.1. Xác định phạm vi và các mục tiêu kiểm toán<br /> Xác định phạm vi và mục tiêu kiểm toán là việc làm rất<br /> cần thiết đối với sự thành công của cuộc kiểm toán. Thông<br /> thường, toàn bộ các mục tiêu nhằm mục đích đánh giá sự vận<br /> hành hiệu quả, thích hợp và các kết quả của HTQLMT (hay<br /> một phần của HTQLMT). Ngoài ra còn có thể có một số lý do<br /> khác để thực hiện những đánh giá này và chúng có thể ảnh<br /> hiíởng đến phạm vi và cách thức tiến hành kiểm toán.<br /> Chẩng hạn, đối với những công ty đã xây dựng hệ thống<br /> quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 thì cần thiết<br /> phải tiến hành kiểm toán HTQLMT theo một chu kỳ đánh<br /> giá nhất định ba nãm một lần để đánh giá tính hiệu quả,<br /> thích hợp và kết quả của HTQLMT.<br /> Trong thực tế, có thể có những cuộc kiểm toán bất<br /> thường được thực hiện do có các bằng chứng (từ các cuộc<br /> kiểm toán trưốc) về "sự không phù hợp" xảy ra thường xuyên<br /> ti ong một khu vực đặc biệt, hay có một yêu cầu cụ thể (chẳng<br /> hạn như cần đánh giá sự tuân thủ pháp luật và các qui<br /> định). Trong trường hợp này, phạm vi của cuộc kiểm toán có<br /> thể được giới hạn ở khu vực đó, hoặc việc tiến hành kiểm<br /> toán sẽ tập trung vào những yêu cầu cụ thể đó. Tuy nhiên,<br /> các cuộc kiểm toán định kỳ sẽ tìm ra những biện pháp tập<br /> trung vào tất cả các hoạt động quản lý môi trường tương ứng.<br /> Các kết quả của những cuộc kiểm toán trước đó nên được sử<br /> dụng (với những yếu tố khác) trong việc xác định tần suất<br /> của chúng.<br /> Trong việc xác định phạm vi và mục tiêu kiểm toán, cho<br /> dù đó là một cuộc kiểm toán tổng thể hay kiểm toán từng<br /> phần, người quản lý chương trình kiểm toán cần tìm cách trả<br /> lòi những câu hỏi sau:<br /> 63<br /> <br />