Giáo trình kỹ thuật khai thác thủy sản

Chia sẻ: 123968574 123968574 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST

Báo xấu

130
lượt xem 35
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xơ, sợi chỉ lưới Xơ có cấu tạo từ các cao phân tử dạng mạch dài, ít chi nhánh. Nhờ lực liên kết của các cao phân tử này tương đối lớn, nên xơ có cường độ đứt là khá lớn. Xơ là thành phần cơ bản ban đầu để chế tạo nên sợi và chỉ lưới. Xơ có độ dài và tính chất cơ, lý, hóa phụ thuộc vào nguyên liệu cấu thành nên xơ, khi thay đổi thành phần phần tử trong xơ ta sẽ tạo ra một xơ mới...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình kỹ thuật khai thác thủy sản

Giáo trình k thu t khai thác th y s n B Collection Editor: VOCW
Giáo trình k thu t khai thác th y s n B Collection Editor: VOCW Authors: VOCW vocw Online: < http://cnx.org/content/col10950/1.1/ > CONNEXIONS Rice University, Houston, Texas
This selection and arrangement of content as a collection is copyrighted by VOCW. It is licensed under the Creative Commons Attribution 3.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/). Collection structure revised: August 14, 2009 PDF generated: February 5, 2011 For copyright and attribution information for the modules contained in this collection, see p. 82.
Table of Contents 1 Xơ, s i ch lư i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 Lư i t m và công ngh ch t o lư i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 đ ng b ng sông c u long . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3 Phân lo i ngư c 4 Lư i rê . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 5 Lư i kéo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 6 Ngh câu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 7 Lư i đăng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 8 Lư i vây . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 9 Ngh lư i đáy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 10 Đánh cá k t h p ánh sáng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Attributions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
iv
Chương 1 Xơ, s i ch lư i 1 1. Xơ Xơ có c u t o t các cao phân t d ng m ch dài, ít chi nhánh. Nh l c liên k t c a các cao phân t này tương đ i l n, nên xơ có cư ng đ đ t là khá l n. Xơ là thành ph n cơ b n ban đ u đ ch t o nên s i và ch lư i. Xơ có đ dài và các tính ch t cơ, lý, hóa h c ph thu c vào nguyên li u c u thành nên xơ, khi thay đ i m t thành ph n phân t có trong xơ ta s t o ra m t xơ m i. * Phân lo i xơ Ngư i ta có th phân lo i xơ theo nguyên li u ho c theo chi u dài c a xơ (B 1.1). B ng 1.1 - B ng phân lo i xơ theo nguyên li u và theo chi u dài xơ Theo nguyên li u Theo chi u dài FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- TRY. Xơ th c v t: Bông, đay, gai, chu i,...Xơ đ ng TRY. Xơ ng n: có đ dài kho ng vài cm, ch ng v t: Tơ t m, tơ nh n,...Xơ khoáng v t: Xơ ami- h n: BôngXơ dài trung bình: có đ dài kho ng vài ang,...Xơ t ng h p: Nylon, polyethylene, PVC,... ch c cm, ch ng h n: Đay, chu i, d a,...Xơ dài: có đ dài kho ng vài trăm cm. Ch ng h n: Tơ t m,...Xơ dài tùy ý: là các xơ t ng h p. Table 1.1 1. S i S i là nguyên li u cơ b n đư c dùng trong vi c ch t o ngư c , ngoài ra s i còn có th dùng đ b n, bu c trong các ho t đ ng khác. S i có th tr c ti p dùng đ đan lư i ho c đư c se xo n thêm (m t hay nhi u l n) đ t o nên ch ho c th ng. B i s i có c u t o ch y u t xơ nên các tính ch t lý, hoá h c c a s i thì gi ng như các tính ch t c a xơ, nhưng v m t cơ h c thì có khác đi, ch ng h n đ b n (hay cư ng đ đ t) tương đ i c a s i thì l n hơn xơ. • Phân lo i s i Ngư i ta có th phân lo i s i theo nguyên li u ho c theo c u t o c a s i (B 1.2). 1 This content is available online at . 1
2 CHƯƠNG 1. XƠ, S I CH LƯ I B ng 1.2 - Phân lo i s i theo nguyên li u và theo c u t o s i Theo nguyên li u Theo c u t o FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- TRY. S i th c v tS i đ ng v tS i khoáng v tS i TRY. S i thô: đư c c u t o t các xơ ng n và đư c t ng h p se xo n mà thành. B n thân s i thô chưa th tr c ti p đan lư i đư c, mà ph i đư c se thành ch r i m i có th dùng đan lư i.S i nguyên: b n thân s i nguyên là t các xơ dài ho c do kéo t nh a t ng h p mà thành (s i cư c). S i nguyên có th tr c ti p dùng đ bu c ho c đan lư i đư c. Table 1.2 1. Ch lư i Ch lư i là thành ph n cơ b n đ t o nên lư i. Ngoài ra ch lư i còn đư c dùng đ bu c, liên k t các ph n lư i ho c dây gi ng v i nhau. Do ch lư i đư c c u t o t s i và xơ nên các tính ch t v t lý, hoá h c c a ch cũng gi ng như s i và xơ nhưng cư ng đ đ t tương đ i c a ch thì l n hơn nhi u l n so v i s i và xơ. Tùy theo phương th c se xo n mà ch còn đư c g i ch se đơn, ch se kép, ch se 3 l n hay đư c g i ch se thu n (chi u ph i) ho c ch se ngh ch (chi u trái). * Phân lo i ch Ngư i ta có th phân lo i s i theo nguyên li u ho c theo c u t o c a s i (B 1.3). B ng 1.3 - Phân lo i ch theo nguyên li u và theo c u t o c a ch Theo nguyên li u Theo c u t o FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- TRY. Ch th c v t.Ch t ng h p. TRY. Ch se đơn: trư c h t các xơ ho c s i đơn đư c chãi, ch p n i và x p song song nhau, sau đó đư c se theo chi u ph i ho c trái qua m t l n se mà thành.Ký hi u: Z ho c S FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE ENTRY. Ch se kép: trư c h t các ch se đơn có cùng chi u xo n, đư c s p song song nhau, sau đó qua m t l n se ngư c chi u v i chi u xo n trư c đó mà thành.Ký hi u: Z/S ho c S/ Z FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- TRY. Ch se 3 l n: quá trình tương t ch se 2 l n, trư c h t các ch se kép có cùng chi u xo n, đư c s p song song nhau, sau đó qua m t l n se ngư c chi u v i chi u xo n c a ch se kép mà thành.Ký hi u: S/Z/S ho c Z/S/Z Table 1.3 * Các ký hi u bi u th k t c u c a ch Trong th c t ta thư ng g p các lo i ch có đ thô khác nhau, đôi khi r t khó phân bi t đ thô c a chúng. Do v y ngư i ta dùng ký hi u qui ư c đ bi u th k t c u c a ch đ phân bi t gi a các lo i ch . Ta có 2 h th ng qu c t thư ng đư c d d ng: • H th ng Denier.
3 H th ng Denier dùng chi u dài 9.000 m các s i con có trong ch đ bi u th . N u cân tr ng lư ng c a 9.000 m s i này ta có th bi u th đư c công th c k t c u c a ch . • H th ng Text. Tương t h th ng Text dùng chi u dài 1.000 m s i con có trong ch đ bi u th . N u ta cũng cân tr ng lư ng c a 1.000 m s i này thì ta có th bi u th đư c công th c k t c u c a ch . Thí d : Khi ta nhìn vào nhãn c a m t lo i ch nào đó, ta th y ký hi u: 210 D/9ho c210D/3 x 3 ho c 210D/12 hay 210D/ 4 x 3. T ký hi u: 210D/9 ho c 210D/12, ta th y ký hi u này có nghĩa là n u ta cân 9.000 mét chi u dài c a s i con có trong ch đó ta s có tr ng lư ng 210 gram. Còn s 9 ho c s 12 đây có nghĩa là trong s i ch mà ta đang xét có 9 ho c 12 s i con đư c se xo n l i v i nhau. T ký hi u: 210D/3x3 ho c 210D/3 x 4 thì ký hi u 3 x 3 ho c 3 x 4 tương ng có nghĩa r ng trong ch đó cũng bao g m 9 s i con nhưng đư c di n t c th hơn, nói lên ch này đư c se 2 l n (se kép) l n th nh t g m 3 s i con ho c 4 s i con se l i thành ch se đơn, sau đó 3 ch se đơn cùng chi u xo n đư c x p song song nhau đ se thêm l n n a mà thành ch se kép. Chú ý: B i qua nhi u l n se xo n nên cư ng đ đ t tương đ i c a ch se kép (ho c se 3 l n) s tăng lên, nhưng cư ng đ đ t tuy t đ i (nghĩa là t ng các cư ng đ đ t c a các thành ph n s i có trong ch ) s không b ng t ng các cư ng đ đ t c a t ng s i ch th ng ban đ u, do đã làm thay đ i k t c u c a xơ, s i trong quá trình se xo n. Đ có th hình dung ra quá trình ch t o nên s i, ch và th ng ta có th th y qua sơ đ sau (H 1.1). Xơ Si Ch Th ng Xơ dàiho cxơ ng n(x p Si nguyênho cS i Ch se đơn,Ch se Th ng se đơn,Th ng se //, đ u ch p, se xo n) thô(x p //, se xo n) kép,Ch se 3 l n(Se kép ngư c chi u xo n) H 1.1 - Sơ đ ch t o s i, ch và th ng Table 1.4 1. Th ng Th ng cũng là nguyên v t li u ho c là công c ch y u trong các ho t đ ng ngh cá và trong các ngành khác. Th ng thư ng đư c dùng trong các công vi c c n s c ch u l c l n, ch ng h n dùng làm dây gi ng l c ho c dây cáp kéo trong quá trình ch t o nên các vàng lư i. Ho c dùng đ liên k t gi a tàu v i neo (dây neo) hay dùng đ c đ nh tàu (dây c t tàu),... Trong quá trình gia công ch t o, th ng đư c t o thành b ng cách ch p n i, x p song song nhau v i s lư ng l n các xơ ho c s i r i qua m t ho c hai l n se xo n mà thành. Do v y cũng gi ng như ch , th ng cũng còn đư c phân bi t thành th ng se đơn và th ng se kép hi m khi có th ng se ba l n. Các tính ch t v t lý, hoá h c c a th ng cũng tương t như c a xơ, s i và ch lư i. * Phân lo i th ng Tương t , ngư i ta cũng có th phân lo i th ng theo nguyên li u ho c theo c u t o (B 1.3).
4 CHƯƠNG 1. XƠ, S I CH LƯ I .B ng 1.3 - Phân lo i th ng theo nguyên li u và theo c u t o Theo nguyên li u Theo c u t o FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- TRY. Th ng th c v t FIXME: A LIST CAN NOT TRY. Th ng se đơn: các xơ đư c t p h p v i s BE A TABLE ENTRY. Th ng t ng h p lư ng l n ho c các ch có cùng chi u xo n đư c x p song song nhau và qua m t l n se xo n mà thành.Ký hi u: Z ho c S FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE ENTRY. Th ng se kép: g m các th ng se đơn cùng chi u xo n đư c x p song song nhau và qua se xo n thêm m t l n v i chi u ngư c chi u se đơn mà thành.Ký hi u: Z/S ho c S/Z Table 1.5 1. Cáp Cáp có ch c năng như th ng, cũng đư c dùng vào các m c đích c n l c ch u t i l n và làm vi c đư c trong các môi trư ng kh c nghi t. Nhưng khác bi t cơ b n gi a cáp và th ng ch là cáp đư c t o thành b i các s i kim lo i có đư ng kính [U+F064]=(0,2-5) mm, các s i kim lo i nh này đư c x p song song v i s lư ng l n và đư c se qua m t ho c hai l n mà ta có cáp se 1 l n ho c cáp se 2 l n. S c ch u l c c a cáp l n hơn th ng n u xét cùng đư ng kính. Tuy v y cáp cũng có các ưu, như c đi m sau: Ưu đi m: + Cáp có đ b n cơ h c l n. + Ch u đư c t i tr ng n ng. + Làm vi c t t trong môi trư ng m ư t. Như c đi m: + D b g sét. + Khó b o qu n trong môi trư ng m. + Khi b đ t thì khó n i, ph i s d ng phương pháp n i đ c bi t. + D gây ra tai n n lao đ ng. * Các chú ý khi làm vi c v i cáp + Khi cáp b g , các s i thép con có th b bong ra, r t d đâm vào tay, do v y khi làm vi c v i cáp nên có găng tay b o h lao đ ng. + Không đ ng dư i cáp và d c theo đư ng sinh l c c a cáp khi cáp đang ho t đ ng, ph i có mũ b o h lao đ ng. * Phân lo i cáp Ngư i ta cũng có th phân lo i cáp theo nguyên li u ho c theo c u t o. B ng 1.4 - Phân lo i cáp theo nguyên li u và theo c u t o Theo nguyên li u Theo c u t o FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE EN- TRY. Cáp thép. FIXME: A LIST CAN NOT BE TRY. Cáp se 1 l n FIXME: A LIST CAN NOT BE A TABLE ENTRY. Cáp h n h p+ Cáp thép có lõi A TABLE ENTRY. Cáp se 2 l n th c v t (t m d u)+ Cáp thép có v cao su b c ngoài. Table 1.6 1. V n đ b o qu n ngư c
5 Ngư c trong ho t đ ng s n xu t ngh cá là các v t tư, nguyên v t li u t các xơ, s i th c v t, t ng h p ho c kim lo i nên chúng thư ng b hư h ng, m t ph m ch t ho c d b g sét. Chúng thư ng làm vi c v i l c căng l n và trong đi u ki n b nhi u tác đ ng x u c a môi trư ng xung quanh, ch ng h n có lúc chúng làm vi c nh ng nơi có đ m cao; đôi lúc chúng b phơi tr c ti p ra dư i ánh n ng c a m t tr i, cũng có lúc b b xó trong góc, k t đ cho côn trùng, chu t b d c n phá,... do đó ngư c r t d b hao mòn, bi n ch t, hư h ng, rách nát không ph c h i l i đư c. Đ có th s d ng lâu dài các ngư c , vi c hi u rõ các tính năng, tính ch t c a nguyên li u c u thành nên ngư c , các đi u ki n c n thi t đ ngư c có th ho t đ ng lâu b n là công vi c mà ngư i s d ng và qu n lý ngư c ph i làm. C th đ i v i công tác b o qu n là c n chú ý như sau. • B o qu n ngư c và các v t tư, nguyên li u c u thành ngư c 1. Xơ, s i, ch lư i, phao nh a,... ph i đ nơi râm mát, thoáng gió. Tránh đ nơi có ánh sáng m t tr i tr c ti p chi u vào, không nên đ trên n n đ t m ư t ho c g n nơi nóng m ho c ng n l a, b i vì ánh sáng m t tr i, đ nóng và m có th làm cho các cho các nguyên li u, v t tư này mau b lão hóa, bi n ch t ho c b c cháy. 2. N u là kim lo i ph i đư c tháo r i, tách đ riêng kh i vàng lư i, nên t m d u ch ng sét và treo m c lên cao. 3. Ngư c sau khi s d ng xong ph i r a s ch, lo i b rác b n dính vào, đem hong khô và treo m c lên cao. Lư i làm vi c lâu ngày nên nhu m l i đ tăng tính b n, d o v n có c a lư i và nh m di t khu n ký sinh trong ngư c . 4. N u ngư c không làm vi c thư ng xuyên, thì sau khi m i l n làm xong nên tháo r i các trang thi t b , ph tùng ra kh i lư i, g b các t p ch t dính vào ngư c (rác, cá th i,...). Ti p đ n r a s ch ngư c b ng nư c mu i đ di t khu n (n u có th đư c), sau đó r a l i b ng nư c s ch. Lư i ph i đư c treo lên giá, hong khô đ tránh chu t b làm nơi trú n và c n phá lư i. 5. Nhà xư ng đ b o qu n ngư c Nhà xư ng dùng đ b o qu n ngư c là nơi c n thi t cho các ho t đ ng gi gìn và b o qu n ngư c . Nhà xư ng b o qu n có đ t yêu c u thì ngư c m i có th b o qu n t t. Tùy theo s lư ng và t m quan tr ng c a ngư c c n b o qu n mà ta có th thi t k nhà b o qu n sao cho phù h p, nhưng nhìn chung nhà xư ng c n đ t các yêu c u sau: 1. N n nhà ph i cao ráo, trán xi măng có đ d c thoát nư c t t đ tránh m ư t n n nhà. 2. Ph i xây tư ng cao, ch ng chu t b đ t nh p vào c n phá ngư c và ph i có ván cách nhi t. 3. Mái nhà nên l p ngói, không nên l p tôn, đ tránh nhi t đ tăng lên đ t ng t. 4. Ph i có c a ch p (c a lá sách) đ thoáng gió và ánh sáng có th đi vào, n u có th đư c nên trang b máy đi u hòa nhi t đ . 5. Nên ki m tra thư ng xuyên và đ nh kỳ nhà xư ng và trang thi t b đ k p th i phát hi n hư h ng và x lý. 6. C n có b ng thông báo, hư ng d n cách s d ng và b o qu n cho t ng lo i trang thi t b , cách phòng ch ng khi có s c xãy ra đ i v i v t tư, thi t b b o qu n. Trên đây là m t s yêu c u c n thi t đ b o qu n ngư c , tuy nhiên tùy hoàn c nh và m c đ yêu c u trong công tác b o qu n mà ta có th trang b cho phù h p.
6 CHƯƠNG 1. XƠ, S I CH LƯ I
Chương 2 Lư i t m và công ngh ch t o lư i 1 2.1 C u t o lư i T ng quát ta th y r ng lư i t m là do các hàng ch lư i x p song song v i nhau và đư c các gút liên k t (gút d t ho c gút chân ch đơn,...) gút l i v i nhau mà thành. Di n tích t m lư i (l n hay nh ) tùy thu c vào kích thư c m t lư i và s lư ng m t lư i có trong t m lư i. Kích thư c m t lư i nói lên kh năng có th đánh b t cá l n hay cá bé; m t lư i càng nh (lư i d y) càng có kh năng b t đư c nhi u lo i cá có kích thư c bé, nhưng lư i càng d y l i càng tiêu t n nhi u v t tư ch lư i đ làm lư i, m t khác còn làm tăng s c c n cho t m lư i và tăng giá thành s n ph m. Tuy nhiên ch t lư ng t m lư i không ph i ph thu c vào kích thư c m t lư i mà ch y u ph thu c vào ch t lư ng ch lư i (lo i ch ) và đ thô c a ch c u thành nên t m lư i. Đ có th phân bi t gi a các lo i t m lư i thư ng ngư i ta d a vào các ch tiêu sau. 2.1.1 Kích thư c m t lư i (a ho c 2a) Kích thư c m t lư i nói lên tính ch n l c cá và l c c n c a ngư c . Đ l n c a m t lư i đư c bi u th thông qua 1 c nh c a m t lư i, a, hay 2 c nh liên ti p c a m t lư i, 2a (H 2.1). Đơn v tính c nh m t lư i thư ng là mm, nhưng có khi còn dùng đơn v cm hay dm. Đôi khi ngư i ta còn g i: Lư i ba: có a = 30 mm hay a = 3 cm Lư i năm: có a = 50 mm hay a = 5 cm Lư i b y: có a = 70 mm hay a = 7 cm 1 This content is available online at . 7
8 CHƯƠNG 2. LƯ I T M VÀ CÔNG NGH CH T O LƯ I 2.1.2 Chi u dài (L) và chi u r ng (H) c a t m lư i Chi u dài (L) và chi u r ng (H) c a t m lư i nói lên đ l n c a t m lư i. Thông thư ng trong công nghi p s n xu t lư i, chi u dài t m lư i thư ng đư c bi u th b ng chi u dài kéo căng các c nh m t lư i (L0), đơn v tính thư ng là mét và chi u r ng bi u th b ng s lư ng m t lư i (n) có trong chi u r ng c a t m lư i đó. Thông thư ng đ đan m t t m lư i, khi b t đ u đan các máy d t thư ng có kh đan v i s lư ng m t g y ban đ u là 500 m t lư i ho c 1000 m t. 2.1.3 H s rút g n c a t m lư i (U) H s rút g n (U) c a t m lư i nói lên t m lư i đư c rút ng n l i theo m t t l nào đó so v i chi u dài ho c chi u r ng kéo căng c a t m lư i. H s rút g n càng nh đ i v i m t chi u nào đó s cho ta bi t chi u đó càng b ng n l i, nhưng chi u kia thì s dài ra tương ng. Ta có hai lo i h s rút g n: H s rút g n ngang (U1); h s rút g n đ ng (U2.) 2.1.3.1 H s rút g n ngang (U1) H s rút g n ngang (U1) là h s nói lên t l rút g n gi a chi u ngang th c t và chi u ngang kéo căng c a t m lư i. H s rút g n ngang (U1) đư c xác đ nh b i bi u th c sau: L U1 = L0 (2.1) đây:L0 = 2a.n[U+25CA] - là chi u dài kéo căng c a c a t m lư i.; L - là chi u dài th c t c a t m lư i đó. 2.1.3.2 H s rút g n đ ng (U2) Tương t , h s rút g n đ ng (U2) là h s bi u th m c rút ng n đi gi a chi u cao th c t và chi u cao kéo căng c a t m lư i. H s rút g n đ ng (U2) đư c xác đ nh b i bi u th c sau: H U2 = H0 đây:H0 = 2a.m[U+25CA] -là chi u cao kéo căng c a c a t m lư i; H - là chi u cao th c t c a t m lư i đó. T h s rút g n ngang U1, ta có th suy ra h s rút g n đ ng U2 và ngư c l i. Ta có bi u th c liên h gi a U1 và U2 như sau: 2 2 U1 + U2 = 1 2 2 suy ra: U1 = 1 − U2 hay U2 = 1 − U1 Giá tr U1 và U2 luôn nh hơn 1: U1 < 1 và U2 < 1. Đ thu n ti n, ta có th d a U1 ho c U2 đ tra giá tr U2 ho c U1 còn l i trong B ng 2.1. Thí d 1 Gi s ta có m t t m lư i hình ch nh t có chi u dài kéo căng là L0 = 10 m, chi u cao kéo căng là H0 = 3 m. N u ta đem chi u dài L0 này rút g n l i kích thư c L = 6 m. H i chi u cao lư i rút g n H s là bao nhiêu? Gi i: L 6 Trư c h t ta c n xác đ nh h s rút g n U1 theo (2.1) là: U1 = L0 = 10 = 0, 6
9 T U1 tra B ng 2.1, ta đư c: U2 = 0,8 V y, chi u cao lư i đư c rút g n là:H = U2.H0 = 0,8 x 3 = 2,4 m Bàng 2.1 - B ng tra giá tr U2 t U1 U1 U1+ [U+F044]U1 0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09 0.00 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 0.10 0.99 0.99 0.99 0.99 0.99 0.99 0.99 0.98 0.98 0.98 0.20 0.98 0.98 0.98 0.97 0.97 0.97 0.97 0.96 0.96 0.96 0.30 0.95 0.95 0.95 0.94 0.94 0.94 0.93 0.93 0.92 0.92 0.40 0.92 0.91 0.91 0.91 0.90 0.89 0.89 0.88 0.88 0.87 0.50 0.87 0.86 0.85 0.85 0.84 0.84 0.83 0.82 0.89 0.80 0.60 0.80 0.79 0.78 0.78 0.77 0.76 0.75 0.74 0.73 0.72 0.70 0.71 0.70 0.69 0.68 0.67 0.66 0.65 0.64 0.63 0.61 0.80 0.60 0.59 0.57 0.56 0.54 0.53 0.51 0.49 0.47 0.46 0.90 0.44 0.42 0.39 0.37 0.34 0.31 0.28 0.24 0.20 0.14 1.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 Table 2.1 2.1.4 Di n tích th t và di n tích gi c a t m lư i • Di n tích gi (S0) Di n tích gi (S0) c a t m lư i là di n tích mang tính lý thuy t, đư c dùng đ ư c lư ng, so sánh gi a các t m lư i v i nhau. Di n tích này tính toán trên cơ s là dùng chi u dài kéo căng và chi u r ng kéo căng đ tính ra di n tích. Di n tích này không bao gi có đư c trong th c t , b i vì khi t m lư i đư c kéo căng theo m t chi u nào đó thì chi u kia s b rút ng n l i. Trong th c t , ngư i ta thư ng áp d ng di n tích gi trong vi c ư c lư ng tr ng lư ng lư i khi bi t tr ng lư ng c a m t đơn v di n tích gi . • Di n tích th t (S) Di n tích th t (S) c a t m lư i là di n tích th c t , b i vì khi m t chi u nào đó c a t m lư i đư c kéo ra v i m t đ dài nào đó thì kích thư c chi u kia cũng thay đ i theo v i m t t l tương ng. Di n tích th t thì luôn nh hơn di n tích gi . Chú ý: B i vì di n tích t m lư i s b bi n đ i tùy thu c vào h s rút g n, do v y n u ta mu n có di n tích t m lư i đ t giá tr l n nh t ta nên cho t m lư i rút g n v i h s U1=U2= 0.707, khi này t m lư i s có d ng hình vuông. 2.1.5 Cư ng đ t m lư i Cư ng đ t m lư i nói lên đ b n c a t m lư i. Cư ng đ t m lư i ph thu c vào nguyên v t li u làm lư i và ki u hình th c gút liên k t t o thành m t lư i. Ngư i ta nh n th y r ng sau khi ch đã đư c đan thành lư i, cư ng đ đ t c a ch b gi m đi 30-40% so v i ban đ u. S gi m này là do b i s hình thành các gút lư i, lư i đư c đan v i gút càng ph c t p thì cư ng đ ch càng gi m.
10 CHƯƠNG 2. LƯ I T M VÀ CÔNG NGH CH T O LƯ I 2.2 Công ngh ch t o lư i Công ngh ch t o lư i là m t k thu t gia công ch lư i thành t m lư i ph c v cho đánh b t cá. Hi n nay công ngh ch t o lư i đã hoàn toàn t đ ng hóa khâu ch t o ra t m lư i thành ph m. Đ t o ra t m lư i, trư c h t lư i s đư c g y v i s lư ng m t lư i nh t đ nh, 500 m t ho c 1000 m t. Ti p đó máy d t lư i s t đ ng d t theo m t ki u gút nào đó (gút d t, gút chân ch,...) dài xu ng theo chi u dài tùy ý c a ngư i s n xu t. Tuy nhiên trong th c t ngh đan lư i th công cũng v n còn phát tri n ph bi n trong dân gian, do b i nó đáp ng đư c nhu c u s n xu t qui mô nh và giúp ki m thêm thu nh p gia đình. Đ i v i ngh đan lư i th công, đ có đư c t m lư i c n ph i công c đan và bi t cách đan. Sau đây chúng tôi s gi i thi u m t vài d ng c đan và m t s cách đan ph bi n sau. 2.3 D ng c đan Mu n đan m t t m lư i ta ph i có hai d ng c c n thi t là ghim đan và c đan. • Ghim đan Ghim đan là d ng c dùng đ đan lư i (H 2.3). Ghim đan có th làm b ng tre, nh a ho c s t,... Đ l n c a ghim đan ph i nh hơn 1/2 kích thư c m t lư i (2a) mà ta mu n đan. Tuy nhiên n u ghim đan quá nh s không m c đư c nhi u ch vào thân ghim, nhưng n u kim đan quá l n s gây khó khăn khi thao tác đan. • C đan C đan hay còn g i là c đan ho c c đan (H 2.4), là d ng c nh t thi t ph i có đ n đ nh kích thư c các c nh m t lư i mà ta mu n đan. Mu n đan lư i có m t lư i c nào thì làm chi u r ng thân lư i có kích thư c c đó. C đan có th làm b ng tre, nh a, ho c s t. Figure 2.1
11 2.4 Cách đan Mu n đan t m lư i trư c h t ta ph i g y m t s m t lư i ban đ u đ đan. S m t lư i đư c g y ban đ u s quy t đ nh chi u r ng ho c chi u cao t m lư i (n u g y theo chi u d c). Trong th c t có r t nhi u cách g y, ta cũng có th g y m t lư i theo chi u ngang ho c theo chi u d c. Ta có m t s cách g y ph bi n sau: g y n a m t lư i có đ u g y; g y n a m t lư i không đ u g y; g y c m t lư i theo chi u d c (H 2.5). Figure 2.2 Sau khi đã g y m t lư i xong, ta ti n hành đan lư i, trư c h t đan l n lư t t trái qua ph i (ho c t ph i qua trái) và đang cho đ s m t lư i đã g y. Khi đan h t m t hàng c đan ta ti p t c đan xu ng hàng c đan k ti p phía dư i. N u trong m i hàng c đan ta đan theo đúng s m t lư i đã g y ban đ u, khi đó t m lư i s có d ng hình ch nh t. Tuy nhiên trong qua trình đan ta cũng có th đan tăng m t (tăng treo), khi này hàng c đan phía dư i s có s lư ng m t lư i s l n hơn hàng c trên, t m lư i s có d ng hình thang có c nh đáy dư i l n hơn đáy trên. Ngư c l i ta cũng có th đan gi m m t, b ng cách nh t m t vài m t lư i trong m i hàng c đan, khi này t m lư i cũng có d ng hính thang nhưng đáy trên s có s m t lư i nhi u hơn đáy dư i. Ta có th th y các d ng đan tăng, gi m m t như sau (H 2.6).
12 CHƯƠNG 2. LƯ I T M VÀ CÔNG NGH CH T O LƯ I Figure 2.3 2.5 Các lo i nút lư i thư ng dùng trong ngành khai thác th y s n 1. Nút d t13. Nút gh dây đôi 2. Nút m 14. Nút c u sinh. 3. Nút s ng15. Nút treo ván 4. Nút chân ch đơn16. Nút ca b n (nút tai th ) 5. Nút chân ch kép17. Nút thòng l ng thư ng 6 Nút chân ch bi n d ng18. Nút thòng l ng gh 7. Nút khóa ngư c đ u19. Nút t ch đ u 8. Nút khóa ch m đ u20. Nút t ch ph i 9. Nút n i dây câu ngư c đ u21. Nút t ch trái 10. Nút n i dây câu ch m đ u22. Nút thang 11. Nút gh đơn23. Nút ho t 12. Nút gh kép24. Nút ch u dây
13 Các lo i nút này s đư c gi i thi u trong bài th c t p v th t các lo i nút dây.
14 CHƯƠNG 2. LƯ I T M VÀ CÔNG NGH CH T O LƯ I