Giáo trình Kỹ thuật nguội (Nghề: Điện công nghiệp - CĐ/TC) - Trường Cao đẳng nghề Đồng Tháp

Chia sẻ: Troinangxanh10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:89

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Kỹ thuật nguội được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp sinh viên sử dụng các dụng cụ đo; thực hiện phương pháp vạch dấu mặt phẳng và vạch dấu khối theo yêu cầu gia công; phân bố lượng dư gia công theo tiêu chuẩn; sử dụng thành thạo các dụng cụ gia công nguội cầm tay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Kỹ thuật nguội (Nghề: Điện công nghiệp - CĐ/TC) - Trường Cao đẳng nghề Đồng Tháp

UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐỒNG THÁP TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐỒNG THÁP GIÁO TRÌNH MÔN HỌC/MÔ ĐUN: KỸ THUẬT NGUỘI NGÀNH, NGHỀ: ĐIỆN CÔNG NGHIỆP TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG, TRUNG CẤP (Ban hành kèm theo Quyết định Số: 257 /QĐ-TCĐN-ĐT ngày 13 tháng 7 năm 2017 của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Đồng Tháp) Đồng Tháp, năm 2017
Môc lôc tt Néi dung Trang 1 Lêi tùa ........................................................................................ 3 2 Môc lôc ........................................................................................ 4 3 Giíi thiÖu m«n häc ...................................................................... 5 4 S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh tù häc nghÒ ......................................... 7 5 C¸c h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m«n häc................................. 8 6 Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hßan thµnh m«n häc................................... 8 7 Bµi 1: Sö dông dông cô ®o ....................................................... . 9 8 Bµi 2: V¹ch dÊu trªn mÆt ph¼ng vµ v¹ch dÊu khèi ..................... 20 9 Bµi 3: §ôc kim lo¹i (®ôc r·nh vµ ®ôc mÆt ph¼ng) ....................... 32 10 Bµi 4: Giòa kim lo¹i ..................................................................... 42 11 Bµi 5: Ca kim lo¹i ...................................................................... 50 12 Bµi 6: Khoan, khoÐt, doa kim lo¹i ............................................... 59 13 Bµi 7: N¾n, uèn kim lo¹i .............................................................. 70 13 Bµi tËp n©ng cao.......................................................................... 83 14 Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµ bµi tËp ...................................................... 84 15 Tµi liÖu tham kh¶o ....................................................................... 89 16 ThuËt ng÷ .................................................................................... 90
Giíi thiÖu vÒ m«n häc Vị trí, ý nghĩa, vai trò môn học: Trong quá trình lắp đặt, bảo trì và sửa chữa thiết bị hoặc hệ thống điện, người công nhân điện dân dụng và điện công nghiệp nhiều khi phải làm các công việc cơ khí, như gia công các chi tiết để đảm bảo các công việc lắp đặt, sửa chữa bảo dưỡng được kết quả tốt. Khi gia công cơ khí, người công nhân điện cần được trang bị các kiến thức và biết thao tác đúng kỹ thuật về đo lường không điện, về đục, giũa, cưa, khoan, uốn, nắn kim loại. Môn học này đề cập đến các nội dung trên, nhằm giúp cho người thợ điện dân dụng và điện công nghiệp hoàn thành tốt công việc vận hành, bảo dưỡng, sửa chữa điện của mình. Đây là môn học phụ trợ cho kỹ năng của học viên, nên được học song song với các môn học cơ sở và học trước các môn học chuyên môn. Trong sơ đồ các môn học của Nghề Sửa chữa thiết bị điện công nghiệp, môn học kỹ thuật Nguội được đưa vào cuối Học kỳ I và đầu Học kỳ II của năm học thứ nhất.. Mục tiêu thực hiện của môn học: Học xong môn học này, học viên có năng lực:  Sử dụng các dụng cụ đo: thước cặp, pan-me, thước lá, thước góc đúng kỹ thuật.  Thực hiện phương pháp vạch dấu mặt phẳng và vạch dấu khối theo yêu cầu chi tiết gia công (theo bản vẽ) đạt yêu cầu kỹ thuật.  Phân bố lượng dư gia công theo tiêu chuẩn qui định.  Sử dụng thành thạo các dụng cụ gia công nguội cầm tay: đục, cưa, giũa...đúng kỹ thuật  Lựa chọn các dụng cụ gia công cầm tay phù hợp với công việc và đạt yêu cầu kỹ thuật.  Thực hiện quy trình gia công hoàn thiện một sản phẩm đạt tiêu chuẩn kỹ thuật.  Gia công sản phẩm theo bản vẽ đảm bảo yêu cầu kỹ thuật đã nêu trên bản vẽ. 2
Nội dung chính của môn học: Để thực hiện mục tiêu môn học này, nội dung bao gồm: Bài 1: Dụng cụ đo. Bài 2: Vạch dấu trên mặt phẳng và vạch dấu khối. Bài 3: Đục kim loại. Bài 4: Giũa kim loại. Bài 5: Cưa kim loại. Bài 6: Khoan kim loại. Bài 7: Uốn, nắn kim loại. Các hình thức học tập: 1. Học trên lớp có thảo luận các bài học lý thuyết. 2. Học viên tự học, đọc các tài liệu tham khảo do giáo viên hướng dẫn, đọc các sách liên quan đến bài giảng và trả lời các câu hỏi, làm các bài tập ứng dụng. 3. Thực hành tại xưởng trường, thực hiện các bài thực hành theo yêu cầu của giáo viên. 3
S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh tù häc nghÒ m¸y ®IÖn -17 cung cÊp ®IÖn 1 - 19 vÏ kt c¬ khÝ- 10 q -d©y m¸y ®IÖn -18 trang bÞ ®Ön 2 - 26 kü thuËt nguéi - 12 trang bÞ ®IÖn 1 - 21 §ÇU VµO Plc c¬ b¶n -27 kü thuËt ®IÖn - 08 kü thuËt sè - 25 vËt liÖu ®IÖn -13 k-thuËt c¶m biÕn - 24 Thùc tËp s¶n suÊt C¸c m«n häc chung khÝ cô ®IÖn - 14 ChÝnh trÞ - 01 ®IÖn tö øng dông - 23 ®o lêng ®IÖn 1 - 16 PH¸P LUËT - 02 kt l¾p ®Æt ®IÖn - 20 THÓ CHÊT - 03 vÏ ®IÖn - 11 t-h trang bÞ ®IÖn 1 - 22 Q. phßNG - 04 ®IÖn tö c¬ b¶n - 09 TIN HäC - 05 thiÕt bÞ ®IÖn gd - 15 ANH V¡N - 06 Mét m«-®un bæ trî Ghi chó: M«n häc nµy häc sau khi ®· häc xong c¸c m«n häc An toµn lao ®éng vµ VÏ kü thuËt c¬ khÝ. M«n häc Kû thuËt nguéi lµ m«n häc c¬ b¶n vµ b¾t buéc. Mäi häc viªn ph¶i häc vµ ®¹t kÕt qu¶ chÊp nhËn ®îc ®èi víi c¸c bµi kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ thi kÕt thóc ®· ®Æt ra trong ch¬ng tr×nh ®µo t¹o. Nh÷ng häc viªn qua kiÓm tra vµ thi mµ kh«ng ®¹t ph¶i thu xÕp cho häc l¹i nh÷ng phÇn cha ®¹t ngay vµ ph¶i ®¹t ®iÓm chuÈn míi ®îc phÐp häc tiÕp c¸c m« ®un/ m«n häc tiÕp theo. Häc viªn, khi chuyÓn trêng, chuyÓn ngµnh, nÕu ®· häc ë mét c¬ së ®µo t¹o kh¸c råi th× ph¶i xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn; Trong mét sè trõêng hîp cã thÓ vÉn ph¶i qua s¸t h¹ch l¹i. 4
C¸c h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m«n häc H×nh thøc học trªn lớp:  Dụng cụ đo.  Vạch dấu trên mặt phẳng và vạch dấu khối.  Ðục kim loại.  Giũa kim loại.  Cưa kim loại.  Khoan kim loại.  Uốn, nắn kim loại. Hình thức thực hành tại xưởng điện: Hình thức tham quan thực tế: Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m«n häc Bài kiểm tra 1 (Lý thuyết): 30 phút  Ðánh giá dựa theo bộ ngân hàng trắc nghiệm môn học Kỹ thuật nguội dạng 4 lựa chọn, dạng điền khuyết, dạng đúng sai, dạng tích hợp. Nội dung trọng tâm tập trung ở các ý sau: - Chọn dụng cụ phù hợp với từng bài tập thực hành. - Phương pháp gia công nguội. - Kỹ thuật gia công nguội. Bài kiểm tra 2 (Thực hành): 45 phút Tiến hành thường xuyên trong các buổi thực hành. Nội dung trọng tâm đánh giá là: - Lựa chọn dụng cụ phù hợp với bài tập thực hành. - Phát hiện sai lỗi trên sản phẩm. - Thực hiện đúng tư thế, thao động tác khi thực hành. Bài kiểm tra 3 (Kiểm tra kết thúc môn học): 60 phút - Tiến hành vào cuối thời gian thực hành để đánh giá tổng quát kết quả đạt được của học viên. - Tiến hành bằng cách:  Giáo viên giao bài tập tổng hợp cho học viên.  Học viên hoàn thành sản phẩm theo thời gian quy định. 5
Bµi 1 SỬ DỤNG DỤNG CỤ ĐO M· bµi: 011201 Giới thiệu bài học: Ðo lường là mảng kiến thức và kỹ năng không thể thiếu đối với người thợ thuộc bất kỳ ngành nghề kỷ thuật nào, đặc biệt trong môn học Kỹ thuật nguội, việc đo lường là rất cần thiết và quan trọng vì nó có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm, chất lượng bài tập. Vì vậy đòi hỏi người thợ lành nghề phải sử dụng thành thạo các dụng cụ đo để ứng dụng tốt vào quá trinh sửa chữa, gia công hoàn thiện sản phẩm, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm thiểu những phế phẩm trong quá trình luyện tập các kỹ năng nghề. Mục tiêu thực hiện: Học xong bài học này, học viên có năng lực: Chọn và sử dụng các loại dụng cụ đo phù hợp với công việc đang tiến hành. Nội dung chính: Giới thiệu moot số đụng cụ đo, hướng dẫn sử dụng và luyện tập những thao động tác cơ bản khi sử dụng các dụng cụ đo và kiểm tra thường dùng trong quá trình luyện tập các bài tập của môn học như: 1. Thước lá. 2. Thước cặp. 3. Pan-me. 4. Thước đứng Các hình thức học tập: Hình thức nghe giảng trên lớp có thảo luận Hình thøc tự học và thảo luận nhóm Hình thøc thực hành tại xưởng trường 6
Ho¹t ®éng I: nghe gi¶ng trªn líp cã th¶o luËn SỬ DỤNG DỤNG CỤ ĐO 1.1 Đo bằng thước lá (thước kim loại): - Đặt thước vào chi tiết cần đo: ¸p thước sát vào mặt của chi tiết cần đo, tựa đầu thước vào bậc của chi tiết hoặc vào vật mà chi tiết tỳ vào. Vạch không của thước phải trùng đúng vào chç đầu phần cần đo của chi tiết. Chú ý, khi đo chi tiết có hình dạng đơn giản như tấm, thanh v.v… nên tựa chi tiết đó vào một vật khác. - Đọc kích thước trên thước: Khi xác định kích thước, mắt nên nhìn thẳng vµo mÆt thíc.. 1.2 Đo bằng thước cặp: 5 3 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 0 2 4 6 8 10 6 2 4 H×nh 1.1: Thíc cÆp Thước cặp là loại dụng cụ đo lường để đo những kích thước chính xác 1/10 mm, 1/20 mm,1/50 mm. 1.2.1 Cấu tạo: Trên hình vẽ thước cặp có Thân thước (1) liền với mỏ đo (2) mỏ này gọi là mỏ cố định. Trên mặt thước có khắc từng milimét (mm) và đánh số từ (0) đến (15cm). Di chuyển trên thân thước có khung di động (3), liền với mỏ đo (4), mỏ đo này còn được gọi là mỏ động. Mỏ động di chuyển tự do theo chiều dọc và có thể h·m lại bất cứ ë vị trí nào trên thân thước bằng vít hãm (5). Trên bộ phận trượt của mỏ động cã khắc thành nhiều khoảng gọi là du xích. Trị số của mỗi khoảng và số khoảng phụ thuộc vào độ chính xác của vật đo yêu cầu. 7
Ví dụ: Du xích thước cặp 1/10: Bảng du xích thước cặp 1/10 có chiều dài là 9 mm, chia thành 10 khoảng bằng nhau như vậy trị số của mỗi khoảng là 9:10 = 0,9 mm, nghĩa là khoảng giữa 2 vạch khắc trên thân thước ngắn hơn 1 mm: 1 mm – 0,9 mm = 0,1 mm Với bảng du xích như thế, ta đem đÆt song song với thân thước như hình vẽ dưới đây: 10 milimÐt 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 0’ 1’ 2’ 3’ 4’ 5’ 6’ 7’ 8’ 9’ 10’ 9 milimÐt H×nh 1.2: Du xÝch ®Æt song song víi th©n thíc Khi cho vạch số 0 và 0’ trùng với nhau thì: - Vạch số 1 và 1’ cách nhau: 1 – 0,9 = 0,1 mm - Vạch số 2 và 2’ cách nhau: 2 – (0,9.2) = 2 – 1,8 = 0,2 mm - Vạch số 3 và 3’ cách nhau: 3 – (0,9.3) = 3 – 2,7 = 0,3 mm. Cứ như thế mà xác định, ta thấy vạch 10 và vạch 10’ cách nhau khoảng là: 10 – (0,9.10) = 10 – 9 = 1 mm. Do đó, ta suy ra: nếu để vạch 1 trùng với 1’ thì vạch số 0 cách vạch 0’ là 0,1 mm, vạch số 2 trùng với 2’ thì vạch số 0 cách vạch 0’ là 0,2 mm…và vạch 10 trùng với 10’ thì vạch số 0 cách vạch 0’ là 1 mm (tức là thước cặp lúc này 2 mỏ đã mở ra một đoạn là 1 mm). Do tính chất của bảng du xích như vậy nên đo được những kích thước đạt chính xác đến 1/10. Trong thực tế hiện nay người ta đ· dùng những loại thước cặp 1/20, 1/50. Về căn bản, 2 loại thước này không khác thước cặp 1/10, chỉ khác ở chổ: du xích thưíc cặp 1/20, 1/50 dài hơn. Cụ thể: + Du xích thước cặp 1/20: có chiều dài là 19 mm, chia làm 20 khoảng đều nhau, tức là mỗi khoảng trên du xích có trị số: 19 :20 = 0,95 mm. Như vậy, vạch số 0 và vạch 0’ trùng nhau thì vạch số 1 cách vạch 1’ là: 1 – 0,95 = 0,05 mm = 1/20 mm. 8
+ Du xích thước cặp 1/50: có chiều dài là 49 mm, chia làm 50 khoảng đều nhau. Tức là mỗi khoảng trên du xích có trị số: 49 : 50 = 0,98 mm. Như vậy, vạch số 0 và vạch 0’ trùng nhau thì vạch số 1 cách vạch 1’ là: 1 – 0,98 = 0,02 mm = 1/50 mm. 1.2.2 Phương pháp đo và đọc kích thước: 6 5 H×nh 1.3: Thao t¸c ®o b»ng thíc cÆp a. Thao t¸c kÑp vËt cÇn ®o. b. VÆn vÝt h¶m ®Ó cè ®Þnh vÞ trÝ cña má ®éng. Muốn đo kích thước một vật nào đó, ta dùng tay trái cầm vật đo, tay phải cầm thước. Ngón tay cái tỳ vào chốt (6) để đưa mỏ động mở ra hoặc cặp sát vật đó. Chú ý, phải để vật đo vào giữa thân và mỏ thước. Khi cặp thì lực cặp vừa phải, không ấn mạnh vì sẽ mất chính xác. Trước khi đọc kích thước của vật ®o, ta phải vặn vít hãm (5) để cố định vị trí của mỏ động. Đọc số đo của thước cặp: - Đếm các số nguyên milimét trên thang đo của thước cặp tương ứng với vạch “0” của du xích. - Xác định vạch chia nào của du xích trùng với một vạch chia trên thân thước cặp... Nhân số khoảng chia giữa vạch không và vạch trùng với trị số độ chính xác đo của thước cặp, xác định số phần mười hoặc phần trăm của milimét. 9
H×nh 1.4: §äc sè chØ cña thíc cÆp 1.3 Panme: 1 2 3 4 5 6 7 8 H×nh 1.5: C¸c bé phËn cña Panme 1. Hµm; 5. MÆt sè vßng; 2. §Çu cè ®Þnh; 6. Tang; 3. VÝt di ®éng; 7. Nóm vÆn; 4. VÝt h¶m; 8. Cö ®o ®Þnh vÞ. 10
- Đo chi tiết máy: Kiểm tra độ chính xác: Đặt panme ở vạch “0”, cầm chç thân cong của panme bằng tay trái, quay mặt số vòng ngược chiều kim đồng hồ, di chuyển mặt phẳng đo của panme theo kích thước đo lớn nhất của chi tiết. Đặt chi tiết vào giữa đầu cố định và mặt đầu vít di động của panme, xoay nhẹ đuôi của panme mang bánh cóc nhỏ theo chiều kim đồng hồ, di chuyển vít di động cho đến khi mặt đầu của vít di động và đầu cố định tiếp xúc vào chi tiết cần đo và nghe thãy tiếng kêu” tách, tách” của cơ cấu con cóc. Cố định vị trí của vít di động bằng vít hãm. Chi tiÕt Nóm vÆn §Çu ®o cè ®Þnh §©u di Hµm ®éng H×nh 1.6: §o b»ng Panme - Đọc trị số của panme: Số nguyên milimét và 1/2 milimét đọc trên thang số thẳng ở thân panme. Số phần trăm của milimét xác định theo vạch chia trên phần côn của mặt số vòng trùng với đường vạch dọc trên thân panme. Hình 1.7: ĐỌC SỐ CHỈ CỦA PANME 11
1.4 Thước đứng. H×nh 1.8: Thíc ®øng Thước đứng cũng là một loại thước thẳng, có bản dày gắn đứng trên một cái đế bằng gang. Mặt dưới của đế làm phẳng và nhẵn để dễ dàng trượt trên bàn vạch dấu. Thước đứng dùng cho mũi vạch của đài vạch lấy các kích thước chiều cao khi vạch các đường song song với bàn vạch dấu ở những độ cao khác nhau. C©u hái vµ bµi tËp  C©u hái tr¾c nghiÖm: C©u hái nhiÒu lùa chän: + §äc kü c¸c c©u hái, chän vµ t« ®en ý tr¶ lêi ®óng nhÊt vµo « ë c¸c cét t¬ng øng. TT Néi dung c©u hái a b c d 1.1. Để đo kích thước của lỗ sau khi đã gia công xong người     ta dùng dụng cụ đo là: a. Thước lá, Panme và thước đứng. b. Thước lá, Panme và thước cặp. c. Thước lá, Panme và thước cặp, compa. d. Thước cặp. 12
1.2. Khi vạch các đường thẳng song song và cách bàn vạch     dấu một khoảng định trước ta dùng dụng cụ đo là: a. Thước cặp. b. Thước đứng.. c. Thước lá, Thước cặp. d. Thước lá. 1.3 Du xích thước cặp 1/20: có chiều dài và số khoảng chia     đều nhau là: a. Có chiều dài là 9 mm, chia thành 10 khoảng bằng nhau. b. Có chiều dài là 19 mm, chia làm 20 khoảng đều nhau. c. Có chiều dài là 20 mm, chia làm 20 khoảng đều nhau. d. Có chiều dài là 9 mm, chia thành 10 khoảng bằng nhau. 1.4 Khi dùng thước cặp 1/20 đo một chi tiết ta thấy số ‘’0’’     trên du xích của thước lớn hơn số 20 trên thân thước và vạch số ‘’8’’ trên du xích trùng với một vạch trên thân thước thì kết quả đo sẽ là: a. 20,8 mm. b. 20,4 mm. c. 20,2 mm. d. Cả a, b và c đều sai. 1.5 Khi dùng panme đo chi tiết máy ta đọc trị số như sau:     a. Số nguyên milimét và nửa milimét đọc trên thang số thẳng ở thân panme. b. Số phần trăm của milimét xác định theo vạch chia trên phần côn của mặt số vòng trùng với đường vạch dọc trên thân panme. c. Tất cả đều đọc trên thang số thẳng ở thân panme. d. Câu a và b đúng. 13
1.6 Để đo chính xác và nhanh kích thước của một chi tiết     máy ta sử dụng dụng cụ đo là: a. Thước lá và thước cặp. b. Thước lá và panme. c. Panme và thước cặp. d. Panme  Bµi tËp: 1.7. Dùng thước kim loại đo kích thước: chiều dài, chiều rộng và chiều cao của phôi búa và ghi lại kết quả. 1.8. Dùng thước cặp đo lại kích thước: chiều dài, chiều rộng và chiều cao của phôi búa và ghi lại kết quả và so sánh với bài 1.7. 1.9. Dùng thước đứng đo kích thước chiều cao và đường tâm phôi búa và ghi lại kết quả. 1.10. Dùng thước cặp và panme đo kích thước của một chi tiết máy, ghi nhận kết quả và so sánh kết quả khi dùng hai dụng cụ đo khác nhau 14
Ho¹t ®éng II: tù häc vµ th¶o luËn nhãm - §äc c¸c tµi liÖu tham kh¶o: 1. Thùc hµnh nghÒ nguéi. T¸c gi¶: N.I.Makienko. Nhµ xuÊt b¶n Mir-Maxc¬va. 2. Híng dÉn d¹y nghÒ nguéi. T¸c gi¶: V.A.XCACUN. Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp Hµ Néi-1977 3. Lý thuyÕt nghÒ nguéi. Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp Hµ Néi -1988 4. Thùc hµnh c¬ khÝ gia c«ng nguéi T¸c gi¶: NguyÔn V¨n VËn - NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi – 2000 5. Gi¸o tr×nh ®¹i c¬ng vÒ nghÒ nguéi T¸c gi¶: V.I.C«mixa R«v; M.V.C«mixar«v. NXB-Trêng cao ®¼ng- Matxc¬va-1971. 6. Nguéi dông cô T¸c gi¶: Quèc ViÖt, NXB C«ng nh©n kü thuËt, Hµ Néi -1983 7. Kü thuËt nguéi T¸c gi¶:§ç B¸ Long, NXB C«ng nh©n kü thuËt, Hµ Néi -1998 8. Tµi liÖu híng dÉn gi¸o viªn thùc hµnh nguéi T¸c gi¶:, V.S.Xtaritsc«v, NXB - Trêng cao ®¼ng - Matxc¬va 1969. - Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµ lµm c¸c bµi tËp: theo giáo trình. 15
Ho¹t ®éng iII: Thùc hµnh t¹i xëng trêng SỬ DỤNG DỤNG CỤ ĐO Bµi 1: §o b»ng thíc kim lo¹i (Thíc l¸). Bµi 2: §o b»ng thíc cÆp. Bµi 3: §o b»ng Panme. Quy tr×nh thùc hiÖn bµi thùc hµnh: 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ ph«i liÖu: 2. Qui tr×nh luyÖn tËp: Bµi 1: §o b»ng thíc kim lo¹i (Thíc l¸). 1. §Æt thíc vµo chi tiÕt cÇn ®o. 2. §äc kÝch thíc trªn thíc. Bµi 2: §o b»ng thíc cÆp 1. §o ngoµi 2. §o trong 3. §äc kÝch thíc trªn thíc Bµi 3: §o b»ng Panme 1. Đo chi tiÕt m¸y. 2. §äc sè ®o cña Panme. 16
Bµi 2 VẠCH DẤU TRÊN MẶT PHẲNG VÀ VẠCH DẤU KHỐI M· bµi: 011202 Giíi thiÖu bµi häc: V¹ch dÊu cã mét tÇm quan träng trong qu¸ tr×nh gia c«ng chÕ t¹o, söa chöa, còng nh trong qu¸ tr×nh l¾p r¸p c¸c chi tiÕt m¸y. DÊu v¹ch dïng ®Ó lµm giíi h¹n gia c«ng, còng cã thÓ ®îc dïng ®Ó kiÓm tra c¸c kÝch thíc liªn quan kh¸c vµ ®îc dïng ®Ó lµm dÊu gióp cho qu¸ tr×nh l¾p r¸p ®îc thuËn tiÖn, nhanh chãng vµ chinh x¸c. V¹ch dÊu kh«ng chØ quan träng ®èi víi ngêi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt mµ trong ®êi sèng hµng ngµy chóng ta còng cÇn ®Õn nh÷ng kiÕn thøc vÒ v¹ch dÊu. Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi häc nµy, häc viªn cã n¨ng lùc:  Chän c¸c lo¹i dông cô dïng ®Ó v¹ch dÊu phï hîp víi c«ng viÖc ®ang tiÕn hµnh.  Thao t¸c ®óng vµ v¹ch dÊu h×nh d¸ng s¶n phÈm cÇn gia c«ng theo yªu cÇu b¶n vÏ. Néi dung chÝnh: 1. Kh¸i niÖm. 2. Dông cô ®o kiÓm vµ v¹ch dÊu. 2.1. Mòi v¹ch. 2.2. Com-pa. 2.3. §µi v¹ch. 3. Dông cô kª ®ì. 3.1 Khèi D. 3.2 Khèi V. 3.3 Bµn m¸p (bµn v¹ch dÊu). 4. Ph¬ng ph¸p v¹ch dÊu mÆt ph¼ng vµ v¹ch dÊu khèi. 4.1 Ph¬ng ph¸p v¹ch dÊu mÆt ph¼ng. 4.2 Ph¬ng ph¸p v¹ch dÊu khèi. 5. Dông cô ®o kiÓm tra. 5.1. Thíc l¸. 5.2. Thíc ®øng. 5.3. £ke. 17
C¸c h×nh thøc häc tËp: Ho¹t ®éng I: nghe gi¶ng trªn líp cã th¶o luËn Ho¹t ®éng II: tù häc vµ th¶o luËn nhãm - Tµi liÖu tham kh¶o - Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµ lµm c¸c bµi tËp. Ho¹t ®éng III: Thùc hµnh t¹i xëng trêng 18
Ho¹t ®éng I: nghe gi¶ng trªn líp cã th¶o luËn VẠCH DẤU TRªN MẶT PHẲNG Vµ VẠCH DẤU KHỐI 2.1 Khái niệm: Vạch dấu là vẽ những đường nét hoặc những dấu chấm trên bề mặt phôi liệu làm giới hạn giữa phần hình dạng và kích thước thật của chi tiết với lượng dư gia công. Có ba loại dấu: Dấu gia công: dùng làm giới hạn gia công để được những chi tiết đúng với bản vẽ hay vật thật. Dấu kiểm tra: dùng để kiểm tra hoặc đề phòng khi mất dấu gia công có thể vẽ lại. Dấu phụ: dùng để tính kích thước khi vạch dấu hoặc dùng khi gá lắp phôi lên máy để gia công. 2.2 Dụng cụ đo kiểm và vạch dấu: 2.2.1 Dụng cụ vạch dấu: a. Mũi vạch: H×nh 2.1: Mòi v¹ch dÊu Làm bằng thép các bon dụng cụ (CD100, CD120) có dạng tròn, đường kính 3 -5 mm dài 150  300 mm, đầu mũi vạch dài 20  30 mm được tôi cứng và mài nhọn như mũi kim, thân có khía nhám tránh trơn tuột khi sử dụng. b. Compa vanh: Compa dùng để vạch các dấu tròn, cung tròn và chia đều các khoảng cách. Hai càng compa làm bằng thép CT3, một đầu nối với nhau bằng đinh tán đầu còn lại được hàn một đoạn thép 45 dài 45  50 mm tôi cứng và mài nhọn như mũi vạch. 19