Giáo trình lý thuyết kiến trúc part 8

Chia sẻ: Asdhdk Dalkjsdhak | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

156
lượt xem 59
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kết cấu: khung sườn gỗ, mộng và lỗ mộng (không dùng đinh), vĩ kèo gỗ đòn tay, rui mè, đòn vong, cột kê tán (không móng, cừ...) tùy theo điều kiện địa lý mà có thể nhà kết cấu nâng sàn, nửa nhà sàn nửa nền đất, hay trên nền đất, nhưng không có lầu hay nhiều tầng như các nước khác. Mái nhà thường có độ dốc cao do hay dùng lá, tranh, ngói (dốc lớn hơn 45 độ). Trang trí: công trình công cộng thì thường lợp ngói (hoàng cung, đình, miếu...), mái công ở góc mái có trang...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình lý thuyết kiến trúc part 8

Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc CHƯƠNG IV NGUYÊN LÝ T H P KI N TRÚC I. KHÁI NI M CHUNG: Nguyên lý t h p ki n trúc (hay lý thuy t b c c t o hình) là lý thuy t chung c a các ngành ngh thu t. nh m t o nên v p cho m t tác ph m ngh thu t. N u như loài ngư i phân chia các ho t ng nghiên c u khoa h c thành hai lĩnh v c: - Khoa h c t nhiên: Nh m gi i thích nh ng quy lu t v n ng c a t nhiên, khám phá các quy lu t c a t nhiên nh m ph c v s phát tri n xã h i c a loài ngư i. - Khoa h c xã h i: Nh m nghiên c u các quy lu t v n ng và phát tri n c a xã h i loài ngư i cũng không nh m kh i ph c v s phát tri n c a con ngư i. - Thì ngh thu t: Nh m t o nên cái p, cùng v i m c ích là óng góp, thúc y s phát tri n chung c a xã h i, văn minh loài ngư i. Ngh thu t n v i con ngư i b ng s c m th Ngh thu t t o ra các tín hi u, các tín hi u này nh hư ng n con ngư i, ư c con ngư i ch p nh n b ng kinh nghi m, b ng ki n th c riêng c a mình. Cái p: cao cái bi, cái hài: nâng c m xúc n nh cao. Ngh thu t nv i con ngư i b ng s c m th . Karl Marx nói: Loài ngư i sáng t o ra th gi i theo quy lu t c a cái p. Còn i v i Trecnuisepski: Cái 5p là do cu c s ng yêu c u. Cái p t n t i trong t nhiên. Cái p t n t i trong tác ph m ngh thu t t n nh cao c a c m xúc. Cái p là m t ph m trù khách quan nhưng c m nh n nó c n c m nh n ch quan c a con ngư i. - Các y u t nh hư ng n s th c m c a con ngư i là: + Trình c a ngư i c m nh n: + T c là nói ns ào t o + n cái năng khi u b m sinh v ngh thu t - 85 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc + n cái gu, cái th hi u, s thích c a ngư i c m nh n: ý thích cá nhân. + n kinh nghi m,văn hoá, l i s ng, truy n th ng Vì ki n trúc v a là khoa h c – kĩ thu t, v a là ngh thu t nên ki n trúc c n ư c tuân theo các quy lu t c a nguyên lý b c c. - Nguyên lý b c c cung c p phương ti n t o nên v p trong ki n trúc. - Cung c p cách lý gi i v cái p. - Cung c p cách tìm hi u và s c m nh n chung v cái p, c m nh n c thù c a t ng cá tính. * N u như các quy lu t b c c i v i cái p ngôn ng hình thành nên các tác ph m văn h c * N u như quy lu t b c c dùng i v i cái p màu s c hình thành nên h i ho . * N u như quy lu t b c c dùng i v i cái p âm thanh hình thành nên n n âm nh c. * N u như quy lu t b c c dùng i v i hình kh i hình thành nên các tác ph m iêu kh c. * n lư c mình - ki n trúc, quy lu t b c c cơ b n t o nên m t tác ph m ki n trúc ó là quy lu t t h p không gian. Ngoài y u t công năng liên quan n nhu c u s d ng, ngoài y u t kĩ thu t - v t ch t liên quan n ki n th c khoa h c, ngư i ki n trúc sư c n có s rung c m c a tâm h n ngh sĩ t nh ng v t th riêng l , qua nguyên lý b c c có th t o thành nh ng tác ph m ki n trúc có giá tr , có s c truy n c m th m m n con ngư i. Ngư i ta không ch òi h i s ng trong m t căn nhà y ti n nghi không thôi mà còn c n n v p c a ngôi nhà y n a. V y, t h p ki n trúc là nh ng nguyên t c v hình th c ki n trúc có th k t h p thành m t kh i có tính th ng nh t và hài hoà các thành ph n riêng c a nó, bên trong cũng như bên ngoài t ư c nh ng yêu c u v công năng, kinh t k thu t, th m m và k t c u. - 86 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc II. KHÁI NI M V NGUYÊN LÝ T H P KI N TRÚC (LÝ THUY T B C C T O HÌNH): Tóm l i, theo m t nh nghĩa khác ta có th nói t h p ki n trúc là phương ti n mô t n i dung tư tư ng ngh thu t c a m t tác ph m, nó góp ph n bi u t sáng t ch c a tác ph m. 1. B c c t o hình: Là vi c s p x p úng n các y u t t o hình, các nhóm, các b ph n t o nên m t t p h p m i hài hoà, th ng nh t gi a các nhóm, các thành ph n và gi a các thành ph n t ng th nh m t o ra cái p. 2. Các quy lu t c a ngh thu t t o hình: Khi gi i quy t m t ơn l hay m t t ng th ki n trúc, t t c m i v trí và m i c ly, tác ph m ph i phù h p v i các quy lu t th m m . ó là nh ng quy lu t: - Th ng nh t và bi n hoá và nh ng phương ti n t ư c s th ng nh t và bi n hoá. - Cân b ng và n nh - T l và t xích. - Nh ng quy lu t v th giác; tương ph n và vi bi n, v n lu t và nh p i u, ch y u, th y u, tr ng i m, liên h và phân cách. Trong chương này chúng ta tìm hi u nh ng quy lu t cơ b n v n d ng hình thành nên t h p ki n trúc. 3. M c ích c a lý thuy t b c c: - M c ích c a lý thuy t b c c là nh m t o ra s hài hòa và th ng nh t. - Mu n th thì ngư i ngh sĩ ph i s d ng nh ng th pháp c a b c c ki n trúc - 87 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc - 88 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc III CÁC QUY LU T C A NGH THU T T O HÌNH 1. Th ng nh t và bi n hóa. Nguyên t c cơ b n nh t, khái quát nh t c a vi c hình thành nên s c bi u hi n ngh thu t c a m t tác ph m ki n trúc là v a th ng nh t, hài hòa v a bi n hóa a d ng. Tác ph m ki n trúc m t i tính toàn v n như m t cơ th s ng có các b ph n không liên quan ch c ch v i nhau. 1.1 Th ng nh t: Các tác ph m ngh thu t hoàn thi n u ư c t o ra t các b ph n thành ph n, gi a các b ph n thành ph n u có m i liên h n I t I và thông qua quy lu t g n bó, k t dính v i nhau t o thành m t b ph n t ng th hoàn ch nh. Ngay trong b ph n thành ph n c a tác ph m nói trên l i ư c bao g m b i nh ng thành ph n nh khác. Và n lư c mình, m t tác ph m ki n trúc hoàn ch nh l i ch là m t b ph n trong thành ph n t ng th ki n trúc. Trong tác ph m ki n trúc, các b ph n thành ph n ó g n bó h u cơ l n nhau, có m i quan h tương h cho nhau không tách r i nhau ư c và khi ã th ng nh t thì không th xê d ch, thêm hay b t b t c thành ph n nào trong cái t ng th y ư c,các b ph n cũng như t ng th có s g n k t, ng g n nhau ho c xâm nh p nhau (hình d ng tương ng cùng phát tri n theo m t hư ng) lúc ó b n thân t ng th ki n trúc là m t tác ph m ngh thu t bi u hi n cá tính riêng, hoàn ch nh và có s c bi u c m cao. Tuy nhiên m t tác ph m ki n trúc a d ng không có nghĩa là m t tác ph m có các chi ti t ng i u, trong khi khái ni m th ng nh t ưa n hi u qu th m m thì s ng i u hoàn toàn ưa n nh ng hi u qu tiêu c c: nó làm m t phương hư ng, làm c n tr s nh n bi t, làm m t tác d ng vi c tuy n ch n và lám khó khăn trong vi c phân c p b c hình th c ki n trúc mà n i d ng c a nó ta v n thư ng th y trong t nhiên như s l p l i c a ngày và êm, s v n ng c a b n mùa trong m t năm… Các y u t t o thành m t tác ph m ki n trúc; Y u t công năng, y u t khoa h c k thu t, y u t hình tư ng ngh thu t c n ph I th ng nh t v i nhau. S th ng nh t c a m t tác ph m ki n trúc có th t ư c do nó cùng làm b ng m t lo i v t li u, cùng m t c u trúc – th ng nh t k t c u và cùng nh t trí c a ch c năng s d ng, là y u t khách quan ư c dung ph c v cho vi c tăng s c bi u hi n. - 89 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc Quy lu t th ng nh t th hi n vi c nh t trí gi a n i dung và hình th c, gi a công trình và thiên nhiên, môi trư ng công trình ki n trúc t ư c m t s hài hòa gi a yêu c u thích d ng (utilitas), b n v ng (firmitas) và m quan (venustas). - 90 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc 1.2 Bi n hóa: S bi n hóa c a tác ph m ki n trúc có th t ư c do vi c s d ng nh ng hình kh i khác nhau,v t li u xây d ng khác ngoài v t li u xây d ng ch y u, s d ng màu s c và ch t li u khác nhau.Nh m m c ích t o ram các hình th c m i mang trính bi u hi n cao v ngh thu t. - N u m i y u t theo m t quy l ut th ng nh t thì d gây c m xúc u u, bu n t và khó bi u t ch . - N u m i y u t ch theo m t quy lu t bi n hoá thì d gây c m xúc h n lo n, t bi n và cũng khó di n t ý tư ng. V y, vi c k t h p gi a tính th ng nh t và tính bi n hoá theo m t quy lu t nào ó s d t o nên m t tác ph m có tr ng tâm, có ch nh t nh. 2. Các khái ni m v tương ph n, vi bi n, v n lu t và nh p i u, ch y u và th y u, tr ng i m. 2.1 Tương ph n và vi bi n: * Tương ph n: Là s khác bi t nhau r t rõ rang gi a hai v t th , hai hình th làm n i b t lên nh ng c i m c a chúng. Tương ph n d gây ra s chú ý c a m i ngư i. * Khái ni m: Là s khác bi t, trái ngư c nhau v hình kh I, ư ng nét, l n, màu s c và hình dáng – t o c m giác khác bi t. - Tương ph n t o ra s khác bi t nhưng trong ó có s th ng nh t - Tương ph n th hi n trong kích thư c, ư ng nét, hình dáng, chi u hư ng. - 91 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc Trong các ngành ngh thu t khác, quy lu t tương ph n cũng ư c v n d ng nhi u, như trong văn h c, âm nh c, h I h a…Chính quy lu t này gây c m giác ng c nhiên, thích thú, b t ng nơi ngư i xem, nh th , c m nh n v cái p càng d nh n ra. Ví d : - B o tàng Louvre Pháp, tương ph n v v t li u và hình dáng. - Khu ph c . * Vi bi n: - Là s khác nhau không nhi u c a hai hay nhi u v t th , hình th bi n id nd nt c i m này sang c i m khác. D bi n thư ng gây c m xúc hài hoà. - ây là s chuy n d n d n, s khác bi t nhau r t ít c a các thành ph n ki n trúc. - Vi c v n d ng quy lu t vi bi n cáo tác d ng kéo các b ph n c a công trình ki n trúc g n nhau t o s th ng nh t. Tương ph n và vi bi n là bi n pháp quan tr ng t ư c tính th ng nh t và bi n hoá trong ngh thu t. - 92 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc - 93 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc 2.2 V n lu t và nh p i u, s c t o n nh p i u. - S l p i l p l i trong thiên nhiên m t cách có t ch c ó là v n lu t, nh p i u; ví như: s l p l i c a ngày và êm trong ngày, c a b n mùa trong năm. S l p i l p l i ó g i là v n lu t, nh p i u, gây cho con ngư i c m giác nh t nh. - ây cũng là m t hi n tư ng thư ng th y trong b c c ngh thu t, như trong thơ ca, âm nh c ch ng h n. T nh ng ch , nh ng câu, nh ng âm s c ơn l , ngư i ta s p x p chúng theo m t quy lu t nào ó mà thong quan bài thơ, b n nh c bi u t ư c ch mà tác gi mong mu n. Trong ki n trúc thì quy lu t v n lu t, nh p i u cũng ư c th hi n: - V i t ng th c a m t khu ph , s s p x p c a các ngôi nhà v i kh i hình nhà cao, th p, to, nh , vuông trò, góc c nh ra sao t ư c tính th ng nh t – hài hoà, ó là v n lu t. - V i m t công trình ki n trúc, s s p x p các m ng c, r ng, ư ng nét, v t li u, màu s c cũng theo m t quy lu t thích ng v i chính nó và t ng th nói chung. - V i các chi ti t trang trí bên trong, bên ngoài, các thi t b c… mu n t ư c tính th ng nh t và hài hoà cũng c n n quy lu t v n i u. V n lu t chia ra: - Nh p i u u. - Nh p i u tăng d n u. - Nh p i u gi m d n u. S.Ghi iông nói: “ Trong các khu nhà , chúng ta ch p nh n s s d ng nh p i u l p i l p l i như m t nhân t tích c c trong sáng t o s c bi u hi n th m m” Le Courbusier: “ S th ng nh t các thành ph n xây d ng là m t s b o m cho th m m , tính a d ng do nhà ( xây d ng hàng lo t) ưa vào ki n trúc s d n n nh ng b c c l n, nh ng nh p i u ki n trúc chân chính” Các hình th c v n lu t trong ki n trúc: - V n lu t liên t c. - V n lu t ti m bi n. - 94 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc - V n lu t l i lõm. - V n lu t giao thoa và hi u qu a hư ng. Trong ki n trúc l n, ph i c n n khái ni m s c t o n nh p, hay là s ngh , s nh n m nh tr ng i m. ây là y u t quan tr ng t o cho công trình có tr ng thái ngh ngơi, yêu tĩnh và tránh tình tr ng s d ng m t chu i quá dài t s ng i u. - 95 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc - 96 - Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i