-0-<br />
<br />
LỜI NÓI ĐẦU<br />
Giáo trình Máy thu hình 1 được xây dựng và biên soạn trên cơ sở chương<br />
trình khung đào tạo nghề “Mô đun 20: Máy thu hình 1 ”, đã được Bộ Lao động –<br />
Thương binh và Xã hội phê duyệt.<br />
Trên cơ sở phân tích nghề và phân tích công việc (theo phương pháp<br />
DACUM) Giáo viên biên soạn đề cương theo nội dung giáo án được soạn.<br />
Trong quá trình biên soạn giáo viên đã nhận được sự tham gia góp ý tích<br />
cực của các đồng chí giáo viên chuyên môn nghề “Điện tử dân dụng”.<br />
Giáo trình “Máy thu hình 1” được biên soạn theo các nguyên tắc: tính định<br />
hướng thị trường lao động; tính hệ thống và khoa học; tính ổn định và linh hoạt;<br />
cập nhật theo cấu tạo các máy thu hình mới, phổ biến trên thị trường Việt Nam.<br />
Song do điều kiện về thời gian, mặt khác đây là lần đầu biên soạn giáo trình<br />
dựa trên năng lực thực hiện, nên không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Rất<br />
mong nhận được những ý kiến đóng góp để giáo trình “Máy thu hình 1” được hoàn<br />
thiện hơn, đáp ứng được yêu cầu của thực tế học sinh học nghề.<br />
Giáo viên rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến góp ý của Hội đồng thẩm<br />
định nhà trường, các thầy giáo cô giáo trong khoa và tổ Điện tử để giáo trình được<br />
bổ sung, hoàn chỉnh hơn nữa.<br />
Xin chân trọng cảm ơn!<br />
<br />
-1-<br />
<br />
CHƯƠNG TRÌNH MÔ ĐUN ĐÀO TẠO MÁY THU HÌNH I<br />
Mã số mô đun : MĐ21<br />
Thời gian của mô đun : 198h; (Lý thuyết : 45h ; Thực hành: 153h)<br />
VỊ TRÍ, TÍNH CHẤT CỦA MÔ ĐUN :<br />
- Vị trí của mô đun : Mô đun được bố trí sau khi học sinh học xong các môđun/ môn học Kỹ thuật mạch điện tử I, II, Hệ thống âm thanh; Máy<br />
CASSETTE; Máy RADIO và Máy CD/VCD.<br />
- Tính chất của mô đun : Là mô đun chuyên môn nghề bắt buộc<br />
II. MỤC TIÊU MÔ ĐUN :<br />
Học xong môn học này học viên có khả năng:<br />
- Phân tích được sơ đồ nguyên lý của các máy thu hình.<br />
- Trình bày được nguyên lý làm việc của máy thu hình.<br />
- Trình bày được nguyên lý làm việc của các mạch nguồn ổn áp xung, mạch vi<br />
xử lý, mạch điện khối quét ngang, khối quét dọc, mạch bảo vệ, khối chọn<br />
kênh, khối trung tần hình và khuếch đại, mạch giao tiếp TV/AV của máy thu<br />
hình<br />
- Chẩn đoán, sửa chữa được các hiện tượng hư hỏng của các mạch điện nêu<br />
trên trong máy thu hình.<br />
III. NỘI DUNG MÔ ĐUN :<br />
1.Nội dung tổng quát và phân phối thời gian:<br />
Thời gian<br />
Số<br />
Tên các bài trong mô đun<br />
Tổng<br />
Lý<br />
Thực Kiểm<br />
TT<br />
số thuyết hành tra*<br />
1. Sơ đồ khối và nguyên lý làm việc của máy thu<br />
5<br />
03<br />
02<br />
00<br />
hình<br />
2. Tiêu chuẩn của các hệ truyền hình & các hệ màu<br />
4<br />
03<br />
01<br />
00<br />
3. Mạch điện nguồn ổn áp xung<br />
25<br />
05<br />
19<br />
01<br />
4. Mạch điện khối vi xử lý<br />
30<br />
05<br />
24<br />
01<br />
5. Mạch điện khối quyét ngang<br />
30<br />
05<br />
24<br />
01<br />
6. Mạch điện khối quyét dọc<br />
30<br />
05<br />
24<br />
01<br />
7. Mạch bảo vệ<br />
20<br />
05<br />
14<br />
01<br />
8. Mạch điện khối chọn kênh<br />
20<br />
05<br />
14<br />
01<br />
9. Mạch điện khối trung tần hình và khuếch đại<br />
10<br />
05<br />
04<br />
01<br />
hình<br />
10. Mạch giao tiếp TV/AV<br />
24<br />
04<br />
20<br />
00<br />
Cộng:<br />
198<br />
45<br />
146<br />
7<br />
*<br />
Ghi chú: Thời gian kiểm tra được tích hợp giữa lý thuyết với thực hành được tính vào<br />
giờ thực hành.<br />
I.<br />
<br />
-2-<br />
<br />
-3-<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
BÀI 1. SƠ ĐỒ KHỐI VÀ NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC .................................................... 6<br />
1. Nguyên lý hoạt động của máy thu hình ........................................................................................... 6<br />
1.1. Nguyên lý hoạt động của máy thu hình đen trắng ........................................................................... 6<br />
1.2. Nguyên lý hoạt động của máy thu hình màu. ................................................................................. 11<br />
2. Cấu tạo sơ đồ khối, chức năng nhiệm vụ và nguyên lý hoạt động của các khối. ....................... 17<br />
2.1. Sơ đồ khối và nguyên lý hoạt động của các khối trong máy thu hình đen trắng. ................... 17<br />
<br />
BÀI 2: TIÊU CHUẨN CỦA CÁC HỆ TRUYỀN HÌNH VÀ CÁC HỆ MÀU............... 23<br />
1. Tiêu chuẩn các hệ truyền hình ....................................................................................................... 23<br />
1.1 Số dòng quét trong mỗi hình ........................................................................................................ 23<br />
1.2. Số hình quét trong một giây: ....................................................................................................... 23<br />
1.3. Các dòng được quét xen kẽ: ........................................................................................................ 23<br />
1.4. Tần số quét ngang (dòng): ........................................................................................................... 24<br />
1.5. Tần số quét dọc (mành): ............................................................................................................... 24<br />
1.6. Phương pháp điều chế tín hiệu hình: ......................................................................................... 24<br />
1.7. Tín hiệu âm thanh:...................................................................................................................... 24<br />
1.8. Độ rộng băng tần chung của kênh truyền hình là: ........................................................................ 24<br />
2. Thông số kỹ thuật của các hệ truyền hình màu cơ bản ............................................................... 25<br />
3. So sánh sự giống và khác nhau giữa các hệ truyền hình màu. .................................................... 25<br />
3.1. So sánh sóng mang màu phụ ......................................................................................................... 25<br />
3.2. Dải thông của tín hiệu màu tổng hợp ............................................................................................ 25<br />
3.3. Phương thức điều chế sóng mang màu. ......................................................................................... 26<br />
4. Xác định tín hiệu truyền hình màu tương thích cho máy thu hình màu trong thực tế. ........... 26<br />
<br />
BÀI 3: MẠCH ĐIỆN NGUỒN ỔN ÁP XUNG ............................................................ 27<br />
1. Ảnh hưởng của việc thay đổi tần số, độ rộng của xung đến điện áp cấp cho tải. ..................... 27<br />
2. Các phương pháp tạo xung ngắt mở căn bản .............................................................................. 28<br />
2.1. Giữ nguyên tần số, thay đổi bộ rộng xung .................................................................................... 28<br />
2.2. Giữ nguyên độ rộng xung, thay đổi tần số ngắt mở ...................................................................... 28<br />
2.3. Các dạng nguồn ổn áp dùng xung ngắt mở cơ bản ....................................................................... 28<br />
2.4. Mạch bảo vệ .................................................................................................................................. 32<br />
3. Các dạng khống chế dùng xung ngắt mở ..................................................................................... 33<br />
3.1. Khống chế ngắt mở bằng Rơle .................................................................................................... 33<br />
3.2. Mạch Standby đóng mở nguồn cấp cho các khối H.osc, H.drive, H.out ........................................ 34<br />
3.3. Mạch standby khống chế xung ngắt mở điều khiển transistor Switching. .................................... 35<br />
4. Các nguyên nhân và hiện tượng thường hư hỏng trong mạch nguồn ổn áp dùng xung ngắt mở ......... 38<br />
5. Phương pháp kiểm tra, sửa chữa mạch nguồn ổn áp dùng xung ngắt mở .......................................... 38<br />
<br />
BÀI 4: MẠCH ĐIỆN KHỐI VI XỬ LÝ ....................................................................... 40<br />
1.Sơ đồ khối và nguyên tắc hoạt động của mạch điện khối vi xử lý................................................ 40<br />
1.1. Sơ đồ khối...................................................................................................................................... 40<br />
1.2. Nhiệm vụ của các khối. ................................................................................................................. 40<br />
2. Các lệnh điều khiển ở đầu vào và đầu ra của mạch vi xử lý ....................................................... 40<br />
3. Nguyên lý hoạt động của mạch vi xử lý có đầu ra điều khiển bằng điện áp ...................................... 41<br />
4. Nguyên lý hoạt động của mạch vi xử lý điều khiển bằng DATA/CLOCK ........................................ 42<br />
5. Hiện tượng, nguyên nhân và những hư hỏng chính của mạch điện vi xử lý .............................. 42<br />
6. Phương pháp kiểm tra và sửa chữa .............................................................................................. 43<br />
6.1. Kiểm tra nguồn cung cấp cho IC VXL ............................................................................................ 43<br />
6.2. Kiểm tra dao động tạo xung nhịp..................................................................................................... 43<br />
6.3. Kiểm tra hệ thống phím lệnh ........................................................................................................... 43<br />
6.4. Kiểm tra tín hiệu điều khiển xa ...................................................................................................... 43<br />
6.5. Kiểm IC nhớ .................................................................................................................................. 43<br />
<br />
-4-<br />
<br />
BÀI 5: MẠCH ĐIỆN KHỐI QUÉT NGANG .............................................................. 45<br />
1. Sơ đồ khối của mạch điện quét ngang trong máy thu hình màu ................................................ 45<br />
2. Chức năng, nhiệm vụ và nguyên lý làm việc của các khối .......................................................... 45<br />
2.1. Khối quét dòng. ............................................................................................................................. 45<br />
3. Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng và phương pháp kiểm tra, sửa chữa trong mạch điện khối<br />
quét ngang ................................................................................................................................................ 55<br />
<br />
BÀI 6: MẠCH ĐIỆN KHỐI QUÉT DỌC .................................................................... 58<br />
1. Sơ đồ khối, chức năng, nhiệm vụ và nguyên lý làm việc của các khối trong mạch điện quét<br />
dọc của máy thu hình màu ...................................................................................................................... 58<br />
1.1. Nhiệm vụ, sơ đồ khối ..................................................................................................................... 58<br />
2. Một số mạch dao động dọc và tạo xung răng cưa ....................................................................... 59<br />
2.1. Mạch dao động dọc dạng RC ........................................................................................................ 59<br />
2.2. Mạch tạo sóng răng cưa ............................................................................................................... 60<br />
2.3. Mạch dao động dọc dùng thạch anh ............................................................................................. 60<br />
3. Mạch khuếch đại công suất dọc .................................................................................................... 61<br />
3.1. Mạch KĐCS mành dùng transistor ............................................................................................... 61<br />
3.2. Phân tích mạch KĐCS dọc dùng IC AN 5515............................................................................... 61<br />
4. Hiện tượng, nguyên nhân và phương pháp kiểm tra sửa chữa những hư hỏng của mạch điện quét dọc ........... 63<br />
<br />
BÀI 7. MẠCH BẢO VỆ ................................................................................................. 66<br />
1. Các loại mạch bảo vệ dùng trong máy thu hình màu: trong máy thu hình màu có các loại mạch bảo vệ sau: .... 66<br />
2. Các nguyên tắc tác động của các mạch điện bảo vệ trong máy thu hình màu.......................... 66<br />
2.1. Mạch bảo vệ quá dòng nguồn sơ cấp ........................................................................................... 66<br />
2.2. Mạch bảo vệ trên phần nguồn thứ cấp .......................................................................................... 66<br />
2.3. Mạch bảo vệ quá dòng tác động vào khối VXL ............................................................................ 67<br />
3. Một số mạch bảo vệ thụng dụng .................................................................................................. 68<br />
3.1. Mạch bảo vệ khoá nguồn trên một số Tivi .................................................................................... 68<br />
3.2. Mạch bảo vệ Tivi SANYO 16AC 41N ............................................................................................ 69<br />
4. Hiện tượng, nguyên nhân và phương pháp sửa chữa những hư hỏng của mạch bảo vệ ......... 69<br />
<br />
BÀI 8. MẠCH ĐIỆN KHỐI CHỌN KÊNH ................................................................. 71<br />
1. Sơ đồ khối của khối chọn kênh ..................................................................................................... 71<br />
1.1. Mạch chọn kênh ............................................................................................................................ 71<br />
1.2. Mạch tự động điều chỉnh hệ số khuyếch đại (AGC) - Mạch xoá đường hồi (BLK) .................... 74<br />
2. Các phương pháp điều hưởng để có tín hiệu trung tần có tần số cố định ....................................... 76<br />
3. Cấu trúc tổng quát của một hộp kênh.......................................................................................... 77<br />
3.1. Hộp kênh được điều khiển bằng mức điện áp (Tuner dạng1) ....................................................... 77<br />
3.2. Hộp kênh được điều khiển bởi dữ liệu, xung nhịp: ........................................................................ 77<br />
4. Các phương pháp tạo ra các mức điện áp BL, BH, BU điều khiển tuner chỉnh trước. . 78<br />
4.1. Phương pháp tạo điện áp BL, BH, BU, BT trên các máy có tuner chỉnh trước dạng rơle. ............ 78<br />
4.2. Phương pháp tạo các mức BL, BH, BU, BT bằng vi xử lý ............................................................. 79<br />
4.3. Phương pháp tạo các mức áp bằng các Tranzito .......................................................................... 79<br />
4.4. Hiện tượng và các nguyên nhân hư hỏng của khối chọn kênh ....................................................... 80<br />
5. Sửa chữa khối chọn kênh............................................................................................................... 82<br />
<br />
BÀI 9. MẠCH ĐIỆN KHỐI TRUNG TẦN HÌNH VÀ KHUẾCH ĐẠI HÌNH ............... 83<br />
1. Nhiệm vụ và sơ đồ khối của mạch khuếch đại trung tần hình và tách sóng hình. ................... 83<br />
1.1. Nhiệm vụ ....................................................................................................................................... 83<br />
1.2. Sơ đồ khối...................................................................................................................................... 83<br />
1.3. Nhiệm vụ của khối ......................................................................................................................... 83<br />
2. Mạch lọc trung tần hình và khuếch đại trung tần hình .............................................................. 84<br />
2.1. Đặc tuyến tần số ............................................................................................................................ 84<br />
2.2. Tạo đặc tuyến tần số trung tần dùng bộ lọc tập trung .................................................................. 84<br />
2.3. Tạo đặc tuyến tần số trung tần hình dùng bộ lọc sau ..................................................................... 84<br />
<br />