Giáo trình nội bộ Rèn nghề 4 – Tìm hiểu hệ thống sản xuất trồng trọt, lâm nghiệp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

(LHNB) Cuốn giáo trình "Rèn nghề 4 – Tìm hiểu hệ thống sản xuất trồng trọt, lâm nghiệp" giúp cho sinh viên nắm được các kiến thức về thiết kế các mô hình trồng trọt, nông lâm nghiệp, nắm được một số kỹ thuật trồng trọt, đánh giá được hiệu quả kinh tế, tìm hiểu thị trường các sản phẩm. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình nội bộ Rèn nghề 4 – Tìm hiểu hệ thống sản xuất trồng trọt, lâm nghiệp

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM NGUYỄN THỊ GIANG LƯU THỊ THÙY LINH – TRẦN VIỆT DŨNG GIÁO TRÌNH NỘI BỘ RÈN NGHỀ 4 – TÌM HIỂU HỆ THỐNG SẢN XUẤT TRỒNG TRỌT, LÂM NGHIỆP Dành cho sinh viên ngành: Phát triển nông thôn (Tài liệu lưu hành nội bộ)
LỜI NÓI ĐẦU Cuốn giáo trình này giúp cho sinh viên nắm được các kiến thức về thiết kế các mô hình trồng trọt, nông lâm nghiệp, nắm được một số kỹ thuật trồng trọt, đánh giá được hiệu quả kinh tế, tìm hiểu thị trường các sản phẩm. Trong quá trình biên soạn, tuy đã cố gắng nhưng không tránh khỏi sai sót, rất mong sự đóng góp từ đồng nghiệp. Xin trân thành cảm ơn. TẬP THỂ TÁC GIẢ 2
MỤC LỤC 3
Bài 1 KỸ THUẬT THIẾT KẾ MÔ HÌNH TRỒNG TRỌT 1. Tìm hiểu về thiết kế vườn cây ăn quả 1.1. Các mẫu thiết kế vườn 1.1.1. Mẫu thiết kế vườn trên đất dốc – Nên thiết lập vườn tại vùng có đất phù sa ven sông, đất phù sa cổ, đất đồi Feralit đỏ hoặc Feralit vàng đỏ, đất thung lũng ở các vùng núi. Các loại đất trên thường có kết cấu đất xốp và nhẹ với tầng bề mặt dầy trên 80 cm; thoát nước; mực nước ngầm dưới 1m; độ pH từ 5,5 – 6,5; độ dốc không quá 20 – 250. – Lập vườn trên đất dốc cần chống xói mòn bằng cách tạo các luống bậc thang rộng 35 m theo đường đồng mức. Các hàng cây bố trí theo hướng BắcNam. Bố trí vườn cạnh hoặc gần nguồn nước để chủ động nướ tưới trong điều kiện khô hạn, có rãnh thoát nước trong mùa mưa lũ. 4
Ngoài các chú ý trên còn nên chọn vị trí thuận lợi giao thông để dễ vận chuyển quả đến nơi tiêu thụ. Tránh các vùng hay xảy ra rét đậm, rét hại và sương giá. Toàn bộ vườn trồng kín cỏ trừ tán cây xung quanh gốc. Cỏ Axonopus được trồng trong các rãnh thoát nước. – Keo tai tượng là loại cây thích hợp và đã được trồng làm hàng rào chắn gió. Chúng được trồng 23 hàng tạo thành vành đai bao quanh phía đỉnh đồi (Bắc), phía Nam và đường bao phía Đông của vườn. – Thiết kế hệ thống tưới: Nước được bơm từ trạm bơm nằm cuối vườn về phía Nam theo đường ống phi 4” đặt ngầm dưới đất lên bể chứa trên đỉnh đồi (Hình 3). Nước tưới sau đó theo 5 đường ống dẫn chính (phi 2”) chia nước xuống các lô. Tại mỗi lô chính sẽ có 10 van khóa (phi 0,5”) để lấy nước trực tiếp tưới cho cây theo hệ thống tưới nhỏ giọt. 1.1.2. Lập vườn trên đất thấp trũng Cần lên líp tôn cao đất để trồng cây. Đặc biệt chú trọng các biện pháp chống úng ngập cho cây. a) Chuẩn bị vườn trồng:Toàn bộ cây hoang chặt bỏ và đào gốc rồi vùi xuống rạch nằm trong vườn. b) Thoát nước bề mặt: Vườn bao gồm 5 hàng trồng cây chính, mỗi hàng rộng 5 5,6m . Rãnh thoát nước chính A chạy dọc hướng Bắc và rộng 180x sâu 30 60cm. Toàn bộ nước bề mặt sẽ được dồn về một hố ga chính trước khi thoát ra rạch quanh vườn. Giữa các hàng trồng cây là rãnh B rộng 150x sâu 30cm cùng đổ dồn vào rãnh A, bao quanh vườn là rãnh C rộng 30cm x sâu 30cm. Rãnh D bao quanh nhà vườn rộng 20cm x sâu 20cm. Cả hai rãnh C và D cùng chảy thẳng ra rạch. c)Thoát nước ngầm: Các hệ thống rãnh thoát nước ngầm rộng 30cm và ở độ sâu 90100cm nối liền với nhau. Cành cây nhãn chặt bỏ được đặt nằm dưới đáy rồi phủ bằng thân lạc hoặc sỏi đá và cuối cùng lấp đất lên. Nước ngầm trong hệ thống thoát ngầm được đổ dồn vào một hố ga sâu 140cm (Hình 6) trước khi được bơm đổ ra ngoài rạch. 5
1.2. Trồng cây trong vườn 1.2.1. Đào hố, bón phân lót và lấp hố Hố trồng CAQ có múi cần đào to, kích thước hố nên là 0,8 x 0,8 x 0,8m hoăc 1 x 1 x 1m tùy thuộc vào tính chất đất và địa hình. Nếu tầng đất dưới rắn chắc (đất sét, đá ong…) hoặc mạch nước ngầm cao nên đào hố rộng hơn thay vì đào sâu, ở vùng đất xấu nghèo dinh dưỡng cần đào hố to và sâu hơn. Khi đào đất trồng cây cần lưu ý đổ riêng lớp đất màu phía trên về một bên, lớp đất phía dưới về một bên. Khi đào hố xong, phần đất màu của mỗi hố được trộn đều với phân chuồng, phân hóa học và vôi bột. Khi lấp hố cần cho một lớp đất đáy xuống trước, sau đó cho hỗn hợp phân xuống sau. Trộn đều phân với đất, vun thành vồng đất cao 15 20 cm so với mặt đất vườn (Hình 8) để khi đất lún cây không bị trũng, không bị úng nước, tránh,được nấm bệnh Phytophthora gây thối gốc. 1.2.2. Trồng cây, chống cây và tưới nước Dùng dao hay kéo cắt đáy và phía bên túi bầu ra. Lúc trồng chỉ cần đào một hố lớn hơn bầu cây một ít ở giữa vồng đất, tháo bỏ túi bầu và mặt thẳng cây xuống rồi lấy ngay phần đất vừa đào lên lấp lại cho kín và nén nhẹ, không nên lấp đất cao phủ lên mắt ghép. Sau khi trồng cây xong dùng một hoặc hai đoạn cọc tre hoặc gỗ chống giữ cho cây luôn đứng thẳng. Cọc chống cần cắm nghiêng và cách một khoảng cách nhất định với thân cây để tránh làm bộ rễ cây bị tổn thương. Dùng dây vải hoặc dây cao su (cắt từ săm xe cũ) buộc nhẹ vào cọc. Sau khi trồng phải tưới nước ngay cho cây (kể cả trong mùa mưa). Phải tưới cây sao cho giữ được độ ẩm đất đạt 70% trở lên trong 2 tuần để cây không chết. Lượng nước tưới lần đầu khoảng 10 lít/cây, sau đó tùy thời tiết có thể cách 23 ngày tưới một lần. Trước khi tưới nên chọc hai lỗ bên gốc cây để nước ngấm dễ. Không tưới vào thân cây để tránh bị bệnh. 1.2.3. Mật độ trồng Tùy thuộc vào giống và khả năng thâm canh của từng hộ gia đình, cam nên trồng với mật độ 400 hoặc 500 cây/ha tương đương 4 x 5m hoặc 5 x 5m. Quít có 6
thể trổng dày hơn 600 – 700 cây/ha, nhưng bưởi lại trồng thưa hơn 300 – 350 cây/ha. 1.2.4. Làm cỏ Thời kỳ kiến thiết cơ bản có thể trồng xen các loại cây họ đậu để cải tạo đất và chống xói mòn. Thân lá cây họ đậu có thể dùng tủ gốc cho cây. Chú ý xới nhẹ làm sạch cỏ xung quanh tán cây koặn tủ gốc để chống cỏ mọc. Phần ngoài tán cây cũng như giữa các hàng cây phải giữ thảm cỏ để vừa giữ ẩm đất, vừa chống xói mòn đất và tạo nơi cư trú của những côn trùng có ích. Khi cây đang ở thời kỳ kinh doanh vẫn phải duy trì thảm cỏ trong vườn. Không nên cày xới giữa các hàng cây quanh tán cây. 1.3. Phân bón và kỹ thuật bón Cây ăn quả cần được bón phân đầy đủ để cho năng suất cao và chất lượng quả tốt. 1.3.1. Bón lót: Cần 3 loại chính: phân chuồng, vôi bột và phân hóa học, liều lượng tùy loại cây. Các loại phân bón kể trên trộn đều với đất và cho vào hố đào trước khi trồng. 1.3.2. Bón định kỳ hàng năm ở thời kỳ kiến thiết cơ bản – Phân chuồng: Hàng năm bón bổ sung 4050kg phân hữu cơ cho một cây, đào rãnh xung quanh tán cây hoặc rãnh đứt đoạn theo tán cây sâu 2530cm, bón phân chuồng kết hợp với phân hóa học vào rãnh rồi lấp đất lại. – Phân hóa học: lượng phân bón nên bón từ 34 lần/năm. 1.3.3. Bón định kỳ hàng năm ở thời kỳ kinh doanh Thời kỳ này lượng phân hữu cơ cũng bón tương tự như thời kỳ kiến thiết cơ bản. Thông thường người ta bón phân hữu cơ sau khi thu hoạch quả một tháng. Lượng phân hóa học bón cho cây 45 tuổi tăng dần theo nhu cầu của cây. Từ năm thứ 6 trở đi phân hóa học được bón theo năng suất quả/cây của vụ trước. Ví dụ bón cho cam: Loại phân Cây thời kỳ kinh doanh căn cứ vào năng suất quả/câycủa vụ trước 7
20kg 40kg 60kg 90kg 120kg 150kg quả/cây quả/cây quả/cây quả/cây quả/cây quả/cây Ure 650 1100 1300 1750 2200 2600 Lân Super 850 1400 1700 2250 2800 3400 KCL 350 650 750 1000 1250 1500 Thời kỳ bón phân và số lượng từng lần bón hiệu quả với cây ăn quả có múi được tổng kết như sau: Sau thu hoạch một tháng, tiến hành bón 40% đạm + 100% lân + 30% kali + toàn bộ phân hữu cơ (tháng 1112). Thời kỳ ra lộc xuân, ra hoa và sau đậu quả (tháng 24) Thời kỳ quả lớn: 30% đạm + 40% Kali (tháng 78). Ngoài phân đa lượng cần chú ý bón bổ sung các loại phân bón có chứa mangan. kẽm, magiê. Trên đất thiếu lưu hùynh có thể bón ½ đạm Ure + ½ đạm Sulfate. Vôi cũng rất cần cho CAQ vì vừa cung cấp canxi cho cây vừa chống chua cho đất. Nếu đất bị chua với độ pH dưới 5,0 rễ cây sẽ bị ngộ độc bởi nhôm (aluminium) hay mangan (manganese) và có thể gây ra hiện tượng thiếu những nguyên tố dinh dưỡng dễ liên kết với đất như canxi (Ca), manhê (Mg), Lân (P) và molypden (Mo). 1.4. Tưới nước và phương pháp tưới nước 1.4.1. Nhu cầu nước của các giai đoạn sinh trưởng cây Nước rất cần cho sinh trưởng và phát triển của cây. Do vậy nên chọn điểm lập vườn bên cạnh hoặc gần nguồn nước hoặc có thể đào giếng để có nước tưới. Thiết kế vườn trồng phải luôn gắn liền với hệ thống tưới hoặc tiêu nước. Ngay sau khi trồng, cây con cần được tưới nước ngay để cho cây sớm hồi xanh và bén rễ. Trong thời kỳ cây non chưa ra quả, mỗi tháng phải tưới ít nhất 12 lần cho cây nếu trời không mưa. Khi cây đã trưởng thành ra quả, nhu cầu tưới nước thay đổi tuỳ theo giai đoạn sinh trưởng của cây. – Giai đoạn ra hoa, đậu quả và phát triển lộc mới: Giai đoạn này nếu trời không mưa rất cần tưới để có một độ ẩm đất tối ưu cho cây. Cây chỉ hơi bị thiếu nước ở giai đoạn này sẽ dẫn tới lá bị nhỏ và cành lộc bị ngắn. Thiếu nước nghiêm 8
trọng sẽ làm lá kém phát triển, hoa nở không đầy đủ, đậu quả kém và quả bị rụng nhiều. – Giai đoạn quả phát triển: Đó là khi kết thúc rụng quả sinh lý và những quả còn trên cây bắt đầu phát triển, lá của các lộc mới cũng mọc đạt kích thước đầy đủ. Đây là lúc cây cần một lượng nước lớn nhất. Nhất thiết phải tưới cho cây nếu trời không mưa hoặc mưa không đủ nước cho cây. – Giai đoạn quả chín: Ở giai đoạn này nếu độ ẩm đất cao sẽ làm cành lá phát triển tạo ra một tác động tiêu cực đến chất lượng quả và phân hoá mầm hoa. Do vậy không nên tưới nước vào giai đoạn này. Nếu trời mưa cần thoát nước nhanh khỏi vườn. – Sau thu hoạch: Nếu trời không mưa, khô hạn nên tưới một lượng nước nhỏ đủ giúp cho cây phục hồi sau khi cho quả và tăng cường phân hoá học. 1.4.2. Các phương pháp tưới: – Tưới rãnh: Phương pháp này được sử dụng nếu vườn có địa hình bằng phẳng và nguồn nước dồi dào. Đào những rãnh dọc theo luống cây rồi tháo nước vào đầy rãnh để cho nước ngấm vào đất quanh tán cây. Khi bảo đảm toàn bộ rễ cây đã nhận đủ nước thì tháo nước khỏi rãnh. Phương pháp này tiết kiệm đầu tư nhưng lãng phi nước. – Tưới bằng ống dẫn cho từng cây: Xem phần thiết kế vườn. 1.5. Tạo tán và đốn tỉa cây ăn quả Cây ăn quả là cây lâu năm, khỏe mạnh chúng có thể sống đến 2030 năm và ra hoa kết quả hàng năm. Tuy nhiên, nếu không duy trì cây đúng kích thước và chiều cao, tán cây trong vườn sản xuất sẽ không đồng đều và phát triển rậm rạp. Trong những vườn cây rậm rạp như vậy sâu bệnh dễ phát sinh gây hại, chất lượng quả trở nên kém và không ra quả đều hàng năm. Do vậy, một chương trình tạo tán và đốn tỉa đúng đắn sẽ rất quan trọng để duy trì một vườn CAQ khỏe mạnh, năng suất và chất lượng. 1.5.1. Mục đích của tạo tán và đốn tỉa Tạo tán và đốn tỉa nhằm 3 mục đích: 9
Một là: Giúp cho ánh sáng và không khí tới lá để nâng cao tổng số diện tích lá hữu hiệu và tăng cường quang hợp. Nếu các cành cây được phân bổ và định hướng tốt chúng sẽ có một không gian đầy ánh sáng. Điều đó cải thiện tính hữu hiệu của việc sử dụng nước cũng như chuyển đổi các chất dinh dưỡng của cây. Kết quả là năng suất và chất lượng quả được nâng cao. Hai là: Tạo tán và đốn tiả đúng cách sẽ giúp cho cây có một kích thước đúng đắn. Nhờ vậy, người trồng có thể dễ dàng kiểm soát và quản lý các cây trong vườn, nâng cao sức sống (thể chất) của cây, tăng cường sức chống chịu với các điều kiện bất thuận cũng như duy trì một cân bằng hữu hiệu nhất giữa sinh trưởng thân lá và ra quả. Ba là: Một vườn CAQ được đốn tỉa cẩn thận ngăn nắp sẽ tạo một ấn tượng tốt đẹp về cảnh quan sinh thái cũng như tay nghề quản lý của chủ vườn. Điều rất cần cho trang trại du lịch sinh thái thời công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. 1.5.2. Các tập tính nảy chồi (lộc) và sinh quả của cây có múi – Sự bật chồi: Tại các vùng nhiệt đới và á nhiệt đới, các chồi mới thường mọc vào mùa xuân, hè, thu và đôi khi cả trong mùa đông. Các chồi mùa xuân và mùa hè là quan trọng nhất chúng phải được phát triển đúng cách không quá mạnh mẽ. – Tập tính sinh quả: Ở CAQ trưởng thành, cành sinh quả phát triền chủ yếu từ các chồi xuân và hè. Các chồi xuân mọc từ các cành sinh quả cho năng suât cao nhất. Các hoa đơn hoặc chùm hoa có thể phát triển từ đỉnh chồi hoặc các chồi nách (mắt nách). 1.5.3. Dáng cây và hệ thống tạo tán Các cây ăn quả có thể mọc rất cao. Chúng nên được tạo tán để có dáng thích hợp với một trung tâm mở hay còn gọi là tán hình phễu, hình cốc. Người trồng cây sẽ có lợi nếu làm theo hệ thống này dễ dàng chăm sóc cây kể cả phun thuốc và thu hái quả, các cây trẻ cho tán mọc nhanh và ra quả sớm. Việc đốn tỉa cây được dễ dàng và tán sunh quả chiếm một diên tích lớn. 1.5.4. Các phương pháp đốn tỉa 10
Các nhà trồng cây nên chọn thời gian thích hợp để đốn tỉa. Tại các vùng cây ăn quả ôn đới và Á nhiệt đới có mùa đông lạnh, việc trao đổi chất giảm trước lúc phát lộc xuân (ra chồi xuân) vì nhiệt độ thấp và mùa khô. Thời kỳ cây bị giảm trao đổi chất chính là thời điểm đốn tỉa cây. Tỉa nhẹ (tỉa phớt) cũng có thể tiến hành vào thời vụ khác để loại bỏ các chồi không mong muốn hoặc mọc dầy. 1.5.5. Các nguyên tắc và thủ tục đốn tỉa Tỉa quả: Tỉa bỏ các quả ra sớm trong năm thứ hai, thứ 3 để cây lớn nhanh. Tỉa quả khi cây trưởng thành (56 tuổi trở đi) sẽ làm tăng chất lượng quả. Nói chung, người trồng cây không nên tỉa bỏ trên 15% tổng số chồi. Họ nên nghiên cứu cấu trúc của mỗi cây trước khi đốn tỉa chúng. Đốn tỉa nên bắt đầu từ ngọn cành khung thứ 3, tiếp đến là cành khung thứ 2 và sau cùng là cành khung thứ nhất. Tại mỗi cành khung, đốn tỉa nên bắt đầu từ cành cấp hai sau đến các chồi bên, các cành và chồi không mong muốn. 1.2. Kỹ thuật trồng và thiết kế vườn cà chua Cây cà chua có thể phát triển được ở bất cứ nơi nào, chỉ cần ấm áp và một chút ẩm ướt. Giống với hầu hết các loại rau xanh cho quả, cà chua rất cần sự chăm sóc nhẹ nhàng, đủ ánh sáng và nước. Hướng dẫn 2 cách trồng cà chua sai trĩu quả Bước 1: Chuẩn bị 11
Nếu trồng lần đầu tiên, bạn nên mua cây cà chua giống ngoài chợ hoặc các cửa hàng cây giống. Nếu muốn trồng từ hạt, bạn cần gieo hạt trước thời điểm muốn trồng 1 tháng. Có thể gieo hạt vào bất kỳ vật dụng nào từ cốc, bát, hộp nhựa..., để chúng trong nhà ở gần bậu cửa sổ để đón nắng. Trong trường hợp không đủ ánh sáng, có thể treo một bóng đèn huỳnh quang hoặc đèn ánh sáng vàng phía trên chậu ươm, khoảng cách từ 12 15 cm để kích thích hạt nảy mầm nhanh hơn. Khi cây non cao được 15 25 cm thì có thể đánh ra trồng ngoài vườn hoặc trong chậu. Quy tắc trồng quen thuộc là 2 cây cà chua cho mỗi thành viên trong gia đình, áp dụng với những người ăn nhiều cà chua. Nếu bạn muốn làm thêm các sản phẩm khác từ cà chua như đồ hộp, nước sốt... thì có thể tăng lên 4 cây cho mỗi người. Bước 2: Chuẩn bị chỗ trồng Vị trí trồng lý tưởng nhất cho cây cà chua là nơi có đầy đủ ánh nắng mặt trời, ít nhất là 6 7 tiếng/ngày. Cà chua cần rất nhiều ánh nắng ấm áp để có hương vị thơm ngon. Ở vùng thời tiết nóng, khi nhiệt độ vào ban đêm xuống thấp nhất là 24oC thì hầu hết cây cà chua sẽ ngừng ra quả mới. Trong khi đó, những quả đã ra thì sẽ lớn rất nhanh. 12
Đối với đất trồng, cần thêm nhiều phân xanh hữu cơ đã ủ cho mục nát, lớp phân này dày khoảng 6 8 cm. Bởi vì, cà chua đòi hỏi đất trồng phải thật giàu chất dinh dưỡng hữu cơ. Nếu bạn không thể tự ủ phân xanh hữu cơ tại nhà thì có thể mua sẵn ở các cửa hàng. Bước 3: Trồng cây non Cây non phải được trồng sâu xuống đất từ 50 75% chiều cao thân, đặc biệt là những cây thân cao, mảnh dẻ. Nếu có lấp đi một vài lá bên dưới cũng không sao. Rễ mới sẽ mọc dọc theo phần thân được trồng trong đất, cung cấp một bộ rễ khỏe mạnh cho cây. Các cây non mới trồng sẽ tập trung phát triển bộ rễ trước tiên. Trong vòng 10 phút đầu sau khi trồng, tưới cho cây khoảng 4 lít nước ấm tầm 25 30oC để giúp cây không bị sốc với môi trường mới. Lượng nước tưới có thể tùy chỉnh theo diện tích trồng lớn hay nhỏ. 13
Khoảng cách lý tưởng giữa mỗi cây cà chua là từ 45 90 cm. Nếu ở vùng khí hậu ấm áp hơn, đặc biệt là trồng cây trong lồng thì có thể rút ngắn khoảng cách lại còn một nửa, từ 25 45 cm. Khoảng cách được khuyến khích ban đầu thích hợp với những giống cà chua bụi, cần không gian lớn để phát triển tràn trên mặt đất. Trong khi đó, cà chua được trồng gần nhau thì lá cây sẽ tạo thành bóng râm che chắn cho quả không bị rám nắng. Ngoài ra, nó còn đảm bảo bạn có đủ không gian để tưới nước, làm cỏ và thu hoạch quả. Bước 4: Tưới nước Trong 7 10 ngày đầu tiên sau khi trồng, tưới đều đặn 500ml nước ấm 25 30oC cho cây mỗi ngày. Sau 1 2 tuần, phủ một lớp rơm khô (hoặc cỏ khô, lá thông khô) xung quanh cây để kiểm soát cỏ dại và giữ ẩm cho đất trong thời tiết khô. Độ dày của lớp phủ khoảng 2 3 cm, đường kính khoảng 30 cm. Lá thông đặc biệt trong việc giúp tăng độ axit của đất. Chú ý : Giữ ẩm cho đất không phải là tưới nước liên tục. Nếu đất bị sũng nước sẽ giết chết bộ rễ và tạo điều kiện để nấm phát triển, nhất là khi trời thực sự ấm áp hoặc nóng. 14
Tưới nước tập trung từ phần thân trở xuống, tưới đều quanh cây sẽ tốt hơn là tưới trực tiếp lên phần lá. Vì cách tưới này sẽ khuyến khích một số bệnh dễ gặp ở cây cà chua phát triển. Tăng dần lượng nước tưới sau 10 ngày và đảm bảo rằng cây nhận được 3 8 cm nước mưa mỗi tuần. Nếu không, cung cấp đủ khoảng 7.5 lít nước cho cây mỗi tuần, bắt đầu từ cuối tuần thứ 2 sau khi trồng. Tưới nước sâu cho cây từ 2 3 lần mỗi tuần, mỗi lần tưới từ 3 4 lít nước. Có thể tăng lượng nước nếu cây lớn hơn và thời tiết nóng hơn. Trong trường hợp thời tiết quá khô và nóng, bạn có thể tưới nước thường xuyên hơn so với mức tiêu chuẩn. Bước 5: Thêm giàn, cọc hoặc lồng... Xem xét làm thêm giàn leo, cọc hoặc lồng để hỗ trợ cây cà chua leo lên cao khoảng 14 ngày sau khi trồng. Mỗi cọc phải có đường kính ít nhất từ 3 5 cm, cao 1.8 2.4 mét, chôn sâu xuống đất từ 30 60 cm, cách cây tối thiểu 5 cm. Cần đảm bảo những chiếc cọc hỗ trỡ này không cản trở sự phát triển của cây. Có thể dùng cọc tre, gỗ phế liệu, ống nước hoặc sắt... Ít phổ biến hơn là sử dụng lưới mắt cáo để giúp cây cà chua leo lên cao. Bước 6: Bón phân Ở bước này cần sử dụng phân bón hóa học, không tiếp tục sử dụng phân xanh như lúc đầu. Bởi vì tỷ lệ khoảng chất trong phân xanh sẽ thúc đẩy sự phát 15
triển của cành và lá. Hãy tìm kiếm loại phân hữu cơ tốt để kích thích cây ra quả. Đất càng giàu hữu cơ thì chất lượng quả cà chua sẽ càng tốt hơn. Quá trình tạo quả có thể làm cây phát triển quá nhanh, khiến cây dễ bị nhiễm bệnh và bị côn trùng tấn công. Hãy nhớ mục tiêu của bạn trồng cà chua để lấy trái chứ không phải là lá. Vì thế, phải sử dụng phân bón chính xác và hiệu quả bởi nếu dùng sai loại thì cây cà chua có khả năng phát triển nhiều lá hơn là quả. Lắc nhẹ giàn hoặc lồng bao quanh cây trong khoảng 5 giây từ 1 2 lần mỗi tuần khi cây ra hoa để thúc đẩy sự thụ phấn. Thao tác này tuy đơn giản nhưng lại giúp tăng sản lượng quả so với cây tự thụ phấn. Bước 7: Chăm sóc cây khi ra quả Trung bình từ 45 90 ngày, phổ biến nhất là 60 ngày sau khi trồng sẽ xuất hiện quả. Quả ban đầu thường nhỏ và có màu xanh lá cây. Khi đã đạt kích thước hoàn chỉnh thì quả sẽ chuyển dần sang màu đỏ đậm hơn. Điều này có nghĩa quả đã bắt đầu chín và sẵn sàng để thu hoạch. Quả cà chua khi chín thường có màu đậm, chà nhẹ ngón tay bên ngoài lớp vỏ cảm nhận được sự mềm mại, hoàn toàn không cần phải cấu vào phần thịt quả. Có thể thu hoạch cà chua sớm hơn nếu muốn, bất kỳ lúc nào sau khi quả bắt đầu thay đổi màu sắc. Việc thu hoạch sớm cũng giảm khả năng quả bị chín quá và thối trên cây hoặc bị chim ăn mất. 16
Bước 8: Bảo vệ quả chín cây Chuẩn bị một số túi nhỏ với phần miệng có đường zip (túi vuốt miệng). Khi quả gần chín, nhẹ nhàng lồng túi từ phía dưới lên trên phần cành cây để bảo vệ quả khỏi bị côn trùng hoặc chim ăn. Dùng tay vuốt chặt phần miệng túi lại đều từ hai bên, chừa lại khoảng 5 6 cm mỗi bên để lưu thông không khí. Có thể cắt các góc túi để thoát hơi ẩm và lưu thông khí tốt hơn, đặc biệt là khi thời tiết nóng ẩm. 17
Cà chua cần thời gian sinh trưởng tương đối dài, do đó, kiên nhẫn là tất cả những gì bạn cần để có thể nhận lại phần thưởng xứng đáng là những cây cà chua cao lớn, khỏe mạnh và sai quả. 1.3. Kỹ thuật trồng dưa lưới Dưa lưới là một trong những giống dưa có thời gian sinh trưởng nhanh, cho năng suất cao. thời gian thu hoach từ 80 – 90 ngày. Hiện nay dưa lưới được trồng các các nhà màng, nhà lưới và có thể kết hợp với trồng dưa lưới trong công nghệ bán thủy canh sẽ cho năng suất cao. Tuy nhiên nếu bạn không có đủ điều kiện để thực hiện trồng dưa lưới với các kỹ thuật trên thì có thể tham khảo cách trồng dưa lưới tại nhà, tận dụng khu sân thượng của mình nhé. 1. Chuẩn bị Với dưa lưới, thời vụ gieo trồng thích hợp là từ tháng 2 – 3, thu hoạch vào tháng 4 – 5. Nếu trồng tháng 8 – 9 thì có thể thu hoạch vào tháng 11 – 12. Tuy nhiên từ tháng 2 – 9 vẫn có thể trồng được. Hạt giống dưa lưới mua tại các cửa hàng bán hạt giống uy tín. Khi chọn hạt giống lựa chọn hạt giống chất lượng, tỉ lệ nảy mầm cao, không sâu bệnh. 18
Đất trồng: Lựa chọn đất trồng nhiều dinh dưỡng như đất tribat. Bạn có thể mua đất tại các cửa hàng. Bạn có thể dùng đất thịt trộn trấu hay đất cát đều được. Thành phần giá thể có thể trộn 40% than bùn + 30% mùn hữu cơ và 30 trấu hun. Sau khi trộn giá thể được bón lót bằng phân Dynamic 343 với lượng bón lót là 50g/chậu Thùng xốp: Với những thùng xốp có dung tích 40 lít thì trồng khoảng 1 2 cây dưa. Dưa ưa nước nên chỉ nên đục ít lỗ trên thùng xốp để giữ nước cho cây phát triển mà không trôi hết phân bón. 2. Gieo hạt Bỏ đất vào chậu sau đó tiến hành ươm hạt. Gieo hạt giống dưa lưới trực tiếp vào bầu và tưới nhẹ nước tạo độ ẩm cho cây. Khoảng 1 – 2 ngày hạt sẽ nảy mầm. Trong giai đoạn này không nên tưới nhiều sẽ làm hạt dễ ngập úng và khó nảy mầm. Sau vài ngày thấy cây ra lá thật thì mới đem trồng vào thùng lớn. Có thể trồng dưa lưới ngay trên sân thượng bằng thùng xốp vẫn cho trái rất to và đẹp 3. Chăm sóc dưa lưới Thời kỳ cây con phát triển, khi cây có 3 – 4 lá pha dung dịch thủy canh tưới cho cây. 19
Làm giàn: Tiến hành làm giàn khi cây ra 4 – 5 lá. Bạn có thể đóng cọc hoặc có thể lấy nilong buộc nhẹ vào giàn lưới. Cắt tỉa lá và bấm ngọn: Khi cây có 2 lá thật, cây sẽ ra nách lá đều đặn. Cần ngắt hết đến khi nào ra đến lá thứ 8 hoặc 10 thì để nhánh đó lại. Khi đó, nách lá đầu tiên của nhánh đó sẽ ra hoa cái. Khi nhánh mọc dài ra, bấm ngọn của nhánh đó chỉ để lại 1 hoa cái và 1 lá cạnh bông cái. Phòng trừ sâu bệnh: Dưa lưới không có nhiều sâu bệnh nếu như bạn có phương pháp phòng tránh thích hợp. Tốt nhất nên vệ sinh sạch sẽ đất trồng và chậu trồng ngay từ đầu, như vậy sẽ phòng trừ được sâu bệnh gây hại dưa lưới. Trồng dưa lưới bằng thùng xốp không tốn diện tích bề mặt xung quanh vẫn có thể trồng rau. Thu hoạch: Khi có quả đến khi chín sẽ mất khoảng 1 tháng. Quả dưa lưới chín sẽ có màu vàng, gân lưới rõ nên dễ nhận biết và có mùi thơm. Nếu như quả đang màu xanh tức là quả đang non, không nên hái quả lúc này vì khi ăn sẽ nhạt và có vị đắng. Hái dưa xong để nơi thoáng mát trong nhà thêm một hai ngày nữa khi ăn dưa sẽ ngọt và ngon hơn. 1.3. Thu thập thông tin hiệu quả sản xuất của mô hình trồng trọt 1.3.1. Cách tính hiệu quả kinh tế 20