GIÁO TRÌNH SỬA CHỮA MONITOR CRT VÀ NGUỒN XUNG ATX

Chia sẻ: NGO NAM | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

1.180
lượt xem 410
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

- Mạch bảo vệ cú chức năng bảo vệ cho nguồn chính không bị hư hỏng khi phụ tải bị chập hoặc nguồn ra cú dấu hiệu tăng ỏp vượt quỏ ngưỡng cho phộp gõy hỏng Mainboard - Lệnh P.ON thường đi qua mạch bảo vệ trước khi nú được đưa tới IC điều khiển dao động , khi cú hiện tượng quỏ dũng( vớ dụ như chập tải) hoặc quỏ ỏp khi đú mạch bảo vệ sẽ tỏc động và ngắt lệnh P.ON, IC dao động lsẽ ngừng hoạt động....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO TRÌNH SỬA CHỮA MONITOR CRT VÀ NGUỒN XUNG ATX

TRƯỜNG CĐ NGHỀ CƠ ĐIỆN PHÚ THỌ KHOA ĐIỆN TỬ - TIN HỌC GIÁO TRÌNH SỬA CHỮA MONITOR CRT VÀ NGUỒN XUNG ATX NĂM 2010 55
Mục Lục BÀI 1 - PHÂN TÍCH SƠ ĐỒ KHỐI BỘ NGUỒN ...................................................... 57 1, Giới thiệu về bộ nguồn ATX : .................................................................................... 57 2, Sơ đồ khối của bộ nguồn : ........................................................................................... 57 2, Một số hư hỏng thường gặp của mạch chỉnh lưu:....................................................... 63 * C¸ch kiÓm tra : .................................................................................................... 64 BÀI 3 NGUỒN CẤP TRƯỚC - STANBY ................................................................ 65 1, Sơ đồ khối, chức năng và nhiệm vụ của nguồn cấp trước: ......................................... 65 3, Những hư hỏng thường gặp của nguồn cấp trước: ..................................................... 69 Bμi 4 - Nguån chÝnh - power Mainboard ................................................. 71 1, S¬ ®å khèi cña bé nguån chÝnh. ............................................................................... 71 2, Nguyờn lý làm việc cơ bản như sau : .......................................................................... 72 - Khi cắm điện 220AC, mạch chỉnh lưu sẽ tạo ra ỏp 300VDC cung cấp cho nguồn cấp trước và chờ ở mạch cụng suất ở nguồn chớnh. ................................................... 72 3, Nguyờn lý làm việc của mạch điều khiển ngắt mở :................................................... 76 + Thiết kế mạch : Chõn P.ON khụng điều khiển trực tiếp IC dao động mà thiết kế P.ON qua mạch bảo vệ, trong trường hợp nguồn cú sự cố như điện ỏp ra tăng cao hay phụ tải bị chập khi đú mạch bảo vệ sẽ ngắt lệnh P.ON đưa đến IC dao động để bảo vệ cỏc đốn cụng suất trờn nguồn chớnh cũng như bảo vệ Mainboard. ............................... 76 4, Nguyờn lý làm việc của mạch dao động và cụng suất: ............................................... 77 5, Các mạch bảo vệ của bộ nguồn chính: ........................................................................ 79 6, Một số hư hỏng thường gặp của nguồn chớnh :.......................................................... 80 56
BÀI 1 PHÂN TÍCH SƠ ĐỒ KHỐI BỘ NGUỒN 1, Giới thiệu về bộ nguồn ATX : Nguồn ATX là bộ nguồn được sử dụng cho Case của mỏy tớnh với thụng số cơ bản của bộ nguồn như sau: - Điện ap vào : 90V – 230VAC - Điện áp ra: Với các mức điện áp như sau, sơ đồ bố trớ điện ỏp ra trờn rắc cắm như hỡnh vẽ ( loại rắc cắm 24 chõn) Điện p 3,3V (nguồn chính) đi qua cc sợi dy mu cam. Điện p 5V (nguồn chính) đi qua cc sợi dy mu đỏ. Điện p 12V (nguồn chính) đi qua cc sợi dy mu vng. Điện p -5V (nguồn chính) đi qua cc sợi dy mu trắng. Điện p -12V (nguồn chính) đi qua cc sợi dy mu xanh lơ. Cc dy mu đen l mass. Điện p 5V STB (nguồn chính) đi qua cc sợi dy mu tím. Lệnh mở nguồn PS_ON đi qua đi qua dy mu xanh l cy, khi điện p chn PS_ON bằng 0V thì nguồn chính hoạt động, khi chn ny cĩ điện p khoảng 3 đến 5V thì nguồn chính tắt. Chn bo sự cố PWR_OK đi qua dy mu xm, khi nguồn cĩ sự cố thì chn ny cĩ điện p bằng 0V, khi nguồn bình thường thì chn ny cĩ điện p khoảng 3 đến 5V. 2, Sơ đồ khối của bộ nguồn : a, Sơ đồ khối : b, Phân tích sơ đồ khối: Sơ đồ khối của bộ nguồn được chia ra làm 4 nhúm chinh như sau: + Nhúm 1: Mạch lọc nhiễu và chỉnh lưu : 57
- Mạch lọc nhiễu : Các chức năng lọc nhiễu cao tần trờn đường điện AC 220V khụng để lọt vào bộ nguồn mỏy tớnh gõy hỏng linh kiện và nhiễu trờn màn hỡnh, cỏc nhiễu này cú thể là nhiễu cụng nghiệp hoặc sấm sột ... - Mạch chỉnh lưu : cú chức năng chỉnh lưu điện ỏp xoay chiều tyhành điện ỏp một chiều sau đú được cỏc tụ lọc thành điện ỏp một chiều bằng phẳng + Nhóm 2 : Nguồn cấp trước Stanby: - Nguồn cấp trước cú chức năng tạo ra điện ỏp 5VSBT(điện ỏp cấp trước ) để cung cấp cho mạch khởi động trờn Mainboard và cung cấp 12V cho mạch dao động của nguồn chớnh. - Nguồn cấp trước hoạt động ngay sau khi cấp điện cho bộ nguồn và nú xẽ hoạt động liờn tục nếu khụng rỳt điện khỏi ổ cắm - ở trờn Mainboard điện ỏp 5V SBT được cấp tới cỏc IC- SIO và chipsetnam - Trờn bộ nguồn IC dao động của bộ nguồn chớnh cũng được cấp điện thường xuyờn khi nguồn stanby hoạt động nhưng IC dao đọng chỉ hoạt động khi cú lệnh P.ON mức thấp( 0V) ở phớa case đưa sang + Nhóm 3 : Nguồn chớnh – Main Power. - Nguồn chớnh cú chức năng tạo ra cỏc mức điện ỏp cung cấp cho Mainboard đú là cỏc điện ỏp : 12v; 5v; 3,3v cỏc điện ỏp này cho dũng điờn rất lớn để cú thể đỏp ứng được toàn bộ hoạt động của Mainboard và cỏc thiết bị ngoại vi gắn trờn mỏy tớnh ngoài ra nguồn chớnh cũn cung cấp hai mức nguồn là -12v và -5v hai điện ỏp này thường chỉ cung cấp cho cỏc mạch phụ + Nhúm 4 : Mạch boả vệ - Protector - Mạch bảo vệ cú chức năng bảo vệ cho nguồn chớnh khụng bị hư hỏng khi phụ tải bị chập hoặc nguồn ra cú dấu hiệu tăng ỏp vượt quỏ ngưỡng cho phộp gõy hỏng Mainboard - Lệnh P.ON thường đi qua mạch bảo vệ trước khi nú được đưa tới IC điều khiển dao động , khi cú hiện tượng quỏ dũng( vớ dụ như chập tải) hoặc quỏ ỏp khi đú mạch bảo vệ sẽ tỏc động và ngắt lệnh P.ON, IC dao động lsẽ ngừng hoạt động. 4 nhãm cña bé nguån ®−îc ph©n chia nh− h×nh vÏ 58
c, Nguyên lý làm việc cơ bản -Khi cấp điện cho bộ nguồn ỏp xoay chiều đươc lọc nhiễu cao tần khi qua mạch lọc AC và chỉnh lưu thành điện ỏp một chiều 300VDC bằng phẳng thụng qua cầu chỉnh lưu và tụ lọc. - Điện ỏp 300VDC sẽ cung cấp cho nguồn cấp trước và tạo ra cỏc mỳc điện ỏp 5v cung cấp cho Mainboard và 12v cho IC dao động. Lỳc này nguồn chớnh chưa làm việc. - Khi ta bật cụng tắc Power trờn case mỏy tớnh khi đú lệnh P.ON tử Mainboard cú mức logic thấp điều khiển cho IC dao động nguồn chớnh làm việc. - IC dao động hoạt động tạo ra hai xung dao động được hao đốn đảo pha khuếch đại rồi đưa qua biến ỏp đảo pha sang điều khiển cỏc đốn cụng suất. - Cỏc đốn cụng suất lấy hoạt động sẽ điều khiển dũng điện biến thiờn chạy qua cuộn sơ cấp của biến ỏp chớnh, từ đú cảm ứng sang bờn thứ cấp để lấy ra cỏc điện ỏp đầu ra. - Cỏc điện ỏp đầu ra sau biến ỏp sẽ được chỉnh lưu và lọc hết gợn cao tần thụng qua cỏc đI ốt và bộ lọc LC rồi đI theo dõy cỏp 20 pin hoặc 24 pin xuống cấp nguồn cho Mainboard. - Mạch bảo vệ sẽ theo dừi điện ỏp đầu ra để kiểm soỏt lệnh P.ON, nếu điện ỏp đầu ra bỡnh thường thỡ nú sẽ cho lệnh P.ON duy trỡ ở mức thấp đưa sang điều khiển IC dao động để duy trỡ hoạt động của bộ nguồn, nếu điện ỏp ra cú biểu hiện quỏ cao hay quỏ thấp, mạch bảo vệ sẽ ngắt lện P.ON (bật lệnh P.ON lờn mức logic cao) để ngắt dao động, từ đú bảo vệ được cỏc đốn cụng suất khụng bị hỏng, đồng thời cũng bảo vệ được Mainboard trong cỏc trường hợp nguồn ra tăng cao. 59
Bμi 2 M¹ch läc nhiÔu vμ chØnh l−u 1, S¬ ®å nguyªn lý : S¬ ®å nguyªn lý cña m¹ch läc nhiÔu vμ chØnh l−u * Chỳ thớch sơ đồ trờn: - Tụ CX, cuộn dõy L và cỏc tụ CY cú chức năng lọc nhiễu cao tần bỏm theo đường điện AC 220V. - Cụng tắc tắt mở điện ỏp chớnh trờn bộ nguồn (S1.1 và S1.2). - F1 là cầu chỡ bảo vệ trong trường hợp bị chập tảI 300V DC hoặc chập cỏc đi ốt chỉnh lưu. - TR1 là điện trở hạn dũng, hạn chế bớt dũng điện vào tụ điện khi mới cắm điện. - Tụ C46, cuộn dõy L1 và tụ C27A cú chức năng lọc nhiễu cao tần bỏm theo đường dõy điện AC220V, đõy là mạch lọc thứ hai nhằm lọc triệt để nhiễu khụng cho lọt vào trong bộ nguồn. - Cầu đi ốt chỉnh lưu D1 cú chức năng đổi điện AC thành DC, tuy nhiờn nếu chưa cú tụ lọc thỡ điện DC cú dạng nhấp nhụ. - Tụ C3 và C4 nắc nối tiếp để lọc cho điện ỏp DC bằng phẳng, đồng thời người ta suer dụng hai tụ húa mắc nối tiếp để cú thể nhõn đụi điện ỏp DC khi đầu vào sử dụng điện ỏp 110V DC, để nhõn đụi điện ỏp DC người ta chỉ cần đấu chập một đầu điện ỏp AC vào điểm giữa của hai tụ lọc (ở trờn người ta dung cụng tắc 115/230V). - Hai điện trở R3 và R4 đều cú trị số là 330K cú tỏc dụng giữ cho điện ỏp rơi trờn hai tụ húa được cõn bằng, mỗi tụ điện là 150V a, Mạch lọc nhiễu: NhiÖm vô cña m¹ch läc nhiÔu: 60
- Mạch lọc nhiễu là mạch lọc bỏ can nhiễu bám theo đường điện AC, từ đó làm tăng chất lượng của bộ nguồn, nhưng mạch lọc nhiễu không tham gia vào hoạt động của bộ nguồn, trên các bộ nguồn chât lượng thấp thì mạch lọc nhiễu thường bị đấu tắt. - Trên các bộ nguồn chất lượng cao thường có mạch lọc nhiễu, tuy nhiên bạn có thể bỏ đi và đấu tắt mà nguồn vẫn hoạt động được. - Mạch lọc nhiễu còn có tác dụng chống xung điện do sét đánh vào đương điện lưới, không để chúng lọt vào trong làm hỏng linh kiện. - Tác dụng linh kiện trên mạch: Cầu chì F1 bảo vệ nguồn khi xẩy ra ngắn mạch, khi F1 đứt có thể do các nguyên nhân là chập đèn công suất nguồn, chập cầu chỉnh lưu hoặc chập tụ lọc nguồn. CX1, R1, L3, CY1, CY2 là các linh kiện lọc nhiễu cao tần. TR1 là điện trở hạn dòng đây là một điện trở nhiệt có tác dụng hạn chế dòng điện nạp vào tụ lọc tại thời điển mở máy ngoài ra nó còn có tác dụng như một cầu chì thứ hai, ta không nên đấu tắt điện trở trên khi bị đứt nếu đấu tắt điện trở này thì cầu chì sẽ bị đứt liên tục bởi dòng nạp vào tụ bị quá tải , ta có thể thay TR1 bằng một điện trở sứ công suất 2,2Ω/10W Nguyên lý làm việc của TR1 như sau : Tại thời điểm bật công tắc nguồn dòng điện nạp vào tụ lọc rất lớn khi qua TR1 làm cho nhiệt độ của TR1 tăng dẫn tới giá trị điện trở của TR1 tăng do đó dòng điện nạp vào tụ giảm. b, Mạch chỉnh lưu và lọc áp DC : Chức năng của mạch chỉnh lưu là để tạo ra điện áp 300V DC bằng phẳng và cho điện áp ở điểm giữa của hai tụ lọc được cân bằng (=150V) - Phụ tải của mạch chỉnh lưu là đèn công suất của nguồn cấp trước và hai đèn công suất của nguồn chính. - Khi đèn công suất của nguồn cấp trước hoặc hai đèn công suất của nguồn chính bị chập thì sẽ chập phụ tải 300V DC. => Khi chập phụ tảI 300V DC nguồn sẽ bị nổ cầu chì và có thể gây hỏng các đi ốt chỉnh lưu. * Ng−êi ta sö dông hai tô läc m¾c nèi tiÕp ®Ó läc ®iÖn ¸p DC 300V ®Çu ra víi hai môc ®Ých: 61
- Có thể sử dụng mạch làm chỉnh lưu nhân đôi khi ta chập một đầu AC vào điểm giữa của hai tụ lọc, khi đó ta cắm điện áp đầu vào 110V AC nhưng đầu ra sau cầu đi ốt ta vẫn thu được 300V DC. - Tạo ra điện áp cân bằng 150V ở điểm giữa của hai tụ lọc, điện áp này sẽ được đấu vào một đầu của biến áp chính của bộ nguồn. - Nếu bị hỏng một tụ (tụ khô hoặc phông lưng), khi đó điện dung bị giảm và kết quả là sụt áp lên tụ đó sẽ giảm. Giả sử tụ C1 ở sơ đồ trên bị hỏng, khi đó sụt áp trên tụ C1 sẽ giảm
Nếu một điện trở bị đứt thỡ điện ỏp ở điểm giữa hai tụ sẽ bị lệch, điều này sẽ gõy nguy hiểm cho hai đốn cụng suất của nguồn chớnh. * Lưu ý: Cụng tắc 110V/220V khi đúng sẽ nhõn đụi điện ỏp ở đầu ra, vỡ vậy nếu bạn cắm vào 220V AC nhưng lại đúng cụng tắc thỡ điện ỏp ra sau cầu đi ốt sẽ là 600V DC, cụng tắc này chỉ đúng khi đầu vào cắm điện 110V AC. Cỏc phụ tải của mạch chỉnh lưu bao gồm đốn cụng suất nguồn cấp trước và hai đốn cụng suất nguồn chớnh như hỡnh vẽ: 2, Một số hư hỏng thường gặp của mạch chỉnh lưu: + Bệnh 1: Mất nguồn điện ỏp 300VDC: - Nguyờn nhõn : • Do chập một trong cac đốn cụng suất. • Do đứt cầu chỡ. • Do đứt điện trở hạn đũng. • Do đứt cỏc đi ốt chỉnh lưu. 63
Sơ đồ mạch như hình vẽ - Cách kiểm tra : Đo kiểm tra các linh kiện trên + Bệnh 2:Điện áp điểm giữa của hai tụ lọc bị lệch (hay điện áp trên các tụ >150V hoặc < 150V ) - Nguyên nhân : Do đứt một trong các điện trở mác song song với tụ lọc. Do hỏng một trong hai tụ lọc nguồn. * C¸ch kiÓm tra : -Bạn cần kiểm tra kỹ cỏc điện trở đấu song song với cỏc tụ húa lọc nguồn chớnh xem chỳng cú bị đứt khụng? -Bạn cần kiểm tra cỏc tụ húa xem cú bị phồng lưng hoặc bị giảm điện dung khụng (để đo chất lượng của tụ, bạn hẫy đo sự phúng nạp với một tụ tốt cú cựng điện dung, tụ mà phúng nạp mạnh là tụ tốt). Khi điện ỏp trờn điểm giữa hai tụ bị lệch thỡ mạch làm việc sau một thời gian ngắn cỏc đốn cụng suất nguồn chớnh sẽ bị hỏng hoặc làm cho nguồn khụng đỏp ứng đủ dũng điện cho Mainboard kết quả là làm Mainboard khởi động lại liờn tục. + Bệnh 3: Điệp ỏp 300VDC bị giảm - Nguyờn nhõn : do một trong hai tụ lọc nguồn bị hỏng. - Cỏch kiểm tra : Đo kiểm tra phúng nạp tụ lọc nguồn. 64
BÀI 3 NGUỒN CẤP TRƯỚC - STANBY 1, Sơ đồ khối, chức năng và nhiệm vụ của nguồn cấp trước: + Nhiệm vụ của nguồn cấp trước: Tạo ra điện áp 5V cung cấp cho Mainboard để thực hiện khởi động máy tính và 12V cho IC dao động trên nguồn chính. + Sơ đồ khối như hình vẽ: + S¬ ®å tæng thÓ khi thùc hiÖn khëi ®éng m¸y tÝnh: 65
2, Sơ đồ mạch và nguyờn lý làm việc: a, Sơ đồ mạch nguyờn lý : 66
+ T¸c dông cña c¸c linh kiÖn - §Ìn c«ng suÊt (Q3). - BiÕn ¸p xung (T3). - IC khuÕch ®¹i ®iÖn ¸p lÊy mÉu (U2}. - IC so quang (U1). - §Ìn söa sai (Q4). - R, C tham gia dao ®éng (R7, C10). - M¹ch b¶o vÖ qu¸ dßng (R4, R8). b, Nguyªn lý lμm viÖc : + M¹ch dao ®éng: M¹ch dao ®éng gåm c¸c linh kiÖn sau : - §iÖn trë måi R3,R5 - §Ìn c«ng suÊt Q3 - R,C håi tiÕp R7,C10 - Cuén d©y s¬ cÊp vμ cuén håi tiÕp * Nguyờn lý hoạt động của mạch dao động: - Khi cú điện ỏp 300V DC đI vào mạch nguồn, một nhỏnh điện ỏp đi qua cuộn sơ cấp vào chờ ở chõn D của đốn cụng suất. - Mụntj dũng điện nhỏ đI qua R mồi (R3, R5) vào định thiờn cho chõn G của đốn cụng suất, dốn cụng suất ban đầu dẫn yếu, dũng điện đI qua cuộn sơ cấp tăng dần (biến thiờn) sẽ cảm ứng lờn cuộn hồi tiếp. - Chiều dương của điện ỏp hồi tiếp được nạp qua tụ C10, hạn chếdongf qua R7 đua về làm điện ỏp cho chõn G đốn cụng suất tăng lờn => đốn cụng suất dẫn mạnh => điện ỏp hồi tiếp mạnh hơn => cứ như vậy và đốn cụng suất đạt đến điểm bóo hũa (dong qua cuộn sơ cấp khụng đổi) => điện cảm ứng trờn cuộn hồi tiếp bị mất đột ngột => tụ C10 xả điện làm cho chõn G giảm nhanh => đốn cụng suất chuyển sang trạng thỏi ngắt. - Quỏ trỡnh lặp đi lặp lại và tạo thành dao động. - Đốn cụng suỏt vừa là thành phần tham gia dao động đồng thời cũng là thành phần khuếch đại dao động đú để tạo ra dũng điện chạy qua cuộn sơ cấp => cảm ứng sang cỏc cuộn thứ cấp cho ta điện ỏp. * Lưu ý: - Cú dao động thỡ cú điện ỏp thứ cấp đầu ra, khụng cú dao động thỡ điện ỏp thứ cấp đầu ra sẽ bằng 0V. - Nếu chỉ cú mạch dao động thụi thỡ điện ỏp ra sẽ biến đổi theo điện ỏp đầu vào, tức là điện ỏp vào tăng thỡ điện ỏp ra cung tăng, điện ỏp vào giảm thỡ điện ỏp ra cũng giảm. 67
- Để giữ cho điện ỏp ra cố định, người ta thiết kộ thờm mạch hồi tiếp, nguyờn lý mạch hồi tiếp như sau: + Mạch hồi tiếp ổn định điện ỏp ra Mạch hồi tiếp bao gồm cỏc linh kiện: - Mạch lấy mẫu (gồm cỏc điện trở R27, R19). IC khuếch đại điện ỏp lấy mẫu (U2) sử dung KA431. IC so quang (U1). Đốn sửa sai (Q4). * Nguyờn lý làm việc của mạch: - Mạch hồi tiếp trờn cú tỏc dụng giỳp cho điện ỏp ra được cố định, mặc dự điện ỏp vào thay đổi hoặc dũng tiờu thụ thay đổi, nguyờn lý hoạt động như sau: Giả sử khi điện ỏp vào tăng lờn, điện ỏp đầu ra cú xu hướng tăng theo => điện ỏp 5VSB tăng nhẹ => thụng qua cầu phõn ỏp R27, R19 thỡ điện ỏp lấy mẫu cũng tăng nhẹ => IC KA431 (U2) sẽ khuếch đại điện ỏp này lờn thành dũng đi qua đi ốt trong IC so quang (U1) tăng => đốn thu quang trong IC so quang dẫn tăng => điện ỏp đưa về chõn B đốn Q4 tăng => Q4 dẫn mạnh => làm cho điện ỏp chan G đốn Q3 giảm xuống, đốn Q3 hoạt động yếu đi => làm cho điện ỏp ra giảm xuống. Khi điện ỏp vào giảm xuống thỡ quỏ trỡnh điều chỉnh tương tự nhưng diễn ra theo chiều hướng ngược lại. + Mạch bảo vệ quỏ dũng: Mạch bảo vệ quỏ dũng cú tỏc dụng bảo vệ đốn cụng suất khi nú làm việc quỏ tải, mạch được thiết kế đơn giản bao gồm: - Người ta lắp thờm điện trở R4 (RS) đấu từ chõn S của đốn cụng suất xuốn Mass để tạo ra điện ỏp bảo vệ, sau đú điện ỏp này được đưa qua một điện trở (R8) sang chõn B của đốn sửa sai Q4. 68
* Nguyên lý hoạt động: - Khi nguồn hoạt động bình thường thì dòng điện đi qua đèn công suất khoảng 0,1A khi đó sụt áp trên điện trở R4 khoảng 0,2V điện áp này không làm chô đèn Q4 dẫn. - Khi nguồn có sự cố (ví dụ chập phụ tải đầu ra), khi đó đèn công suất hoạt động mạnh, dòng điện qua đèn tăng cao làm cho sụt áp trên R4 tăng theo => điện áp này tăng > 0,6V đưa qua R8 sang làm cho đèn Q4 dẫn bão hòa => kết quả là chân G của đèn công suất (Q3) bị đấu tắt xuông mass => đèn công suất tạm ngắt và nó được bảo vệ an toàn, sau khi đèn ngắt => mạch dao động trở lại và cho điện áp ra => mạch bảo vệ lại hoạt động => lại ngắt đèn công suất. Quá trình cứ lặp đi lặp lại như thế trở thành tự kích (điện áp ra có lại mất theo một nhịp khoảng 1 giây/lần). 3, Những hư hỏng thường gặp của nguồn cấp trước: Nguồn Stanby nói riêng và các nguồn xung có nguyên lý tương tự nói chung thường có ba bệnh sau đây: - Mất điện áp ra (tức điện áp ra bằng 0V). - Điện áp ra sai (tăng lên hay giảm xuông thấp hơn giá trị ban đầu). - Điện áp ra giảm thấp và tự kích (nếu đo thì thấy kim đồng hồ dao động). * Nguyên nhân của hiện tượng mất điện áp ra (áp ra bằng 0V) là: -Do nguồn bị mất dao động - Do mất điện áp 300V đầu vào. - Do đứt điện trở mồi. - Do đứt hoặc bong chân R hoặc C hồi tiếp. - Do hỏng đèn công suất. - Do đứt điện trở bảo vệ từ chân S xuông mass. - Do chập đèn sửa sai. 69
Dựa vào hiện tượng hỏng để xác định nguyên nhân gây hỏng bằng cách dùng đồng hồ vạn năng để đo kiểm tra. Để sửa nhanh nguồn Stanby ta thực hiện theo lưu đồ sau đây: 70
Bμi 4 - Nguån chÝnh - power Mainboard 1, S¬ ®å khèi cña bé nguån chÝnh. S¬ ®å khèi cña bé nguån * Nguồn chính có các mạch cơ bản như: - Mạch tạo dao động (sử dụng IC tạo dao động). - Biến áp đảo pha đưa các tín hiệu dao động đến điều khiển các đèn công suất. - Các đèn khuếch đại công suất. - Biến áp chính (lấy ra điện áp thứ cấp). - Các đi ốt chỉnh lưu đầu ra. - Mạch lọc điện áp ra. -Mạch bảo vệ . Các điện áp ra của bộ nguồn chính ứng với các màu dây như sau : - Điện áp 3,3V (nguồn chính) đi qua các sợi dây màu cam - Điện áp 5V (nguồn chính) đi qua các sợi dây màu đỏ - Điện áp 12V (nguồn chính) đi qua các sợi dây màu vàng - Điện áp -5V (nguồn chính) đi qua các sợi dây màu trắng - Điện áp -12V (nguồn chính) đi qua các sợi dây màu xanh lơ - Các dây màu đen là mass - Điện áp 5V STB (nguồn cấp trước) đi qua các sợi dây màu tím - Lệnh mở nguồn PS_ON đI qua dõy màu xanh lỏ cõy, khi điện ỏp chõn PS_ON bằng 0V thỡ nguồn chớnh hoạt động, khi chõn này cú điện ỏp khoảng 3 đến 5V thỡ nguồn chớnh tắt. 71
- Chõn bỏo sự cố PWR_OK đi qua dõy màu xỏm, khi nguồn cú sự cố thỡ chõn này cú điện ỏp bằng 0V, khi nguồn bỡnh tường thỡ chõn này co điện ỏp khoảng 3 đến 5V. bé S¬ ®å nguyªn lý c¬ b¶n cña nguån chÝnh nh− h×nh vÏ 2, Nguyờn lý làm việc cơ bản như sau : Khi cắm điện 220AC, mạch chỉnh lưu sẽ tạo ra ỏp 300VDC cung cấp cho nguồn cấp trước và chờ ở mạch cụng suất ở nguồn chớnh. - Khi nguồn cấp trước làm việc tạo ra ỏp 12V cấp cho IC dao động, đồng thời tạo ra ỏp 5V cấp cho mạch khởi động trờn Mainboard - Khi cú lệnh P.ON ở mức thấp đưa tới điều khiển IC dao động , IC dao động làm việc tạo ra hai tớn hiệu dao động ngược pha được khuyếch đại qua đốn Q3, Q4 và đưa vào biến ỏp đảo pha, tớn hiệu dao động cảm ứng qua thứ cấp biến ỏp đảo pha kớch mở cho hai đốn cụng suất làm việc, hai đốn Q3, Q4 thay nhau dẫn và được cung cấp một điện ỏp nguồn là 150V. Khi cỏc đốn cụng suất làm việc sẽ tạo ra điện ỏp xung đi qua biến ỏp chớnh rồi thoỏt qua tụ gốm 72
trở về điểm giữa hai tụ lọc nguồn .Khi dũng điện qua biến ỏp chớnh tạo ra sức điện động cảm ứng sang thứ cấp , cỏc điện ỏp thứ cấp được chỉnh lưu và lọc thành ỏp DC cấp cho Mainboard - Hai đốn cụng suất ngắt mở theo nguyờn tắc đẩy kộo, tạo ra điện ỏp xung tại điểm giữa, sau đú người ta sử dụng điện ỏp này đưa qua biến ỏp chớnh, đầu kia của biến ỏp được thoỏt qua tụ gốm về điểm giữa của tụ húa lọc nguồn chớnh. * Lệnh điều khiển nguồn chớnh: (Chõn P.ON đưa dõy màu xanh lỏ cõy từ Mainboard lờn) - Lệnh P.ON từ Mainboard đưa lờn theo màu xanh lỏ cõy là lệnh điều khiển nguồn chớnh hoạt động. -Khi chõn lệnh P.ON = 0V là nguồn chớnh chạy, khi chõn P.ON =3 -> 5V thỡ nguồn chớnh tắt. *Tớn hiệu bảo vệ Mainboard (Chõn P.G đi qua dõy màu xỏm xuống Mainboard) -Từ nguồn chớnh luụn luụn bỏo cú một chõn xuongs Mainboard để cho biết tỡnh trạng nguồn cú hoạt đọng bỡnh thường khụng, đú là chõn P.G (Power Good), khi chõn này cú điện ỏp từ 3 đến 5V là nguồn chớnh bỡnh thường, nếu chõn P.G cú điện ỏp = 0V là nguồn chớnh đang co sự cố. * Điện ỏp cung cấp cho nguồn chớnh hoạt động: - Điện ỏp cung cấp cho mạch cụng suất là điện ỏp 300V DC từ bờn sơ cấp. - Điện ỏp cấp cho mạch dao động và mạch bảo vệ là điện ỏp 12V DC lấy từ thứ cấp của nguồn Stanby. * Nhận biết cỏc linh kiện trờn vỉ nguồn: - Đi ốt chỉnh lưu điờn ỏp đầu ra là đi ốt kộp cú 3 chõn trống giống đốn cụng suất. - Cỏc cuộn dõy hỡnh xuyến gồm cỏc dõy đụng cuốn trờn lừi ferit cú tỏc dunhj lọc nhiễu cao tần. - Cỏc tụ lọc đầu ra thương đứng cạnh bối dõy nguồn. - IC tạo dao động- Thường cú số là: AZ750 hoặc TL494. - IC bảo vệ nguồn-Thương ding IC co số là: LM339. - Biến ỏp chớnh luụn luụn là biến ỏp to nhất mạch nguồn. - Biến ỏp đảo pha là biến ỏp nhỏ và luụn luụn đứng giữa ba biến ỏp. 73
Nguån Stanby S¬ ®å m¹ch dao ®éng vμ tÇn ®¶o pha cña xung ®iÒu khiÓn Khi chập chõn số 4 của IC dao động (494) xuống mass, IC sẽ hoạt động và cho ra hai xung điện tại cỏc chõn 8 và 11, sau đú được hai đốn đảo pha khuếch đại rồi chuyển qua biến ỏp đảo pha sang điều khiển cỏc đốn cụng suất, cỏc đốn cụng suất hoạt động ngắt mở luõn phiờn để tạo ra điện ỏp xung ở điểm giữa. + Một số IC dao động thường gặp trờn cỏc bộ nguồn ATX là TL 494 và UTC51494 họ IC này tương đương với IC họ 7500 ( IC 16 chõn) Sơ đồ bố trớ chõn như hỡnh vẽ 74