Giáo trình về Di truyền số lượng và chọn giống vật nuôi-chương 7

Chia sẻ: Song Song Cuoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

207
lượt xem 39
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 7: Ước tính giá trị giống - CHỉ số chọn lọc. Nội dung cơ bản của chọn lọc gia súc giống là lựa chọn được những con vật có giá trị di truyền cộng gộp (giá trị giống ) cao. Trong nhiều năm qua các phương pháp thống kê sử dụng các dữ liệu theo dõi năng suất ….

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình về Di truyền số lượng và chọn giống vật nuôi-chương 7

Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 85 Ch−¬ng 7 −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - chØ sè chän läc Néi dung c¬ b¶n cña chän läc gia sóc gièng lµ lùa chän ®−îc nh÷ng con vËt cã gi¸ trÞ di truyÒn céng gép (gi¸ trÞ gièng) cao. Trong nhiÒu n¨m qua c¸c ph−¬ng ph¸p thèng kª sö dông c¸c d÷ liÖu theo dâi n¨ng suÊt ®· ®−îc dïng ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng. Nh÷ng tiÕn bé vÒ c«ng cô tÝnh (m¸y tÝnh ®iÖn tö: kh¶ n¨ng cña bé nhí, kh¶ n¨ng l−u tr÷, tèc ®é tÝnh to¸n), vÒ øng dông c¸c m« h×nh to¸n häc ®· khiÕn cho viÖc −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng ngµy cµng hoµn thiÖn thªm. Trong sè c¸c hÖ thèng −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng, chØ sè chän läc lµ ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n ®· ®−îc øng dông réng r·i vµo s¶n xuÊt trong nh÷ng n¨m 70-80 vµ cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®èi víi c¸c hÖ thèng ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ gièng hiÖn nay. 1. ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièngcña vËt nu«i Chóng ta ®· biÕt m« h×nh di truyÒn ®èi víi tÝnh tr¹ng sè l−îng nh− sau: G=A+D+I trong ®ã, A : Gi¸ trÞ di truyÒn céng gép do t¸c ®éng riªng rÏ cña nhiÒu allen mµ mçi gen chØ cã mét ¶nh h−ëng nhá g©y nªn; D : Sai lÖch tréi do t¸c ®éng phèi hîp cña 2 allen cïng locus g©y nªn; I : Sai lÖch t−¬ng t¸c do t¸c ®éng phèi hîp cña 2 hay nhiÒu allen ë c¸c locus kh¸c nhau g©y nªn. Trong chän läc, ng−êi ta quan t©m nhiÒu h¬n tíi gi¸ trÞ di truyÒn céng gép, bëi v× chØ cã duy nhÊt gi¸ trÞ nµy ®−îc truyÒn tõ thÕ hÖ tr−íc sang thÕ hÖ sau. Tõ thÕ hÖ bè mÑ sang thÕ hÖ con, do sù kÕt hîp gi÷a nhiÔm s¾c thÓ cña giao tö ®ùc vµ giao tö c¸i mµ sai lÖch tréi, sai lÖch t−¬ng t¸c ë thÕ hÖ bè mÑ bÞ thay ®æi, h×nh thµnh nªn c¸c sai lÖch tréi vµ sai lÖch t−¬ng t¸c míi hoµn toµn kh¸c so víi thÕ hÖ bè mÑ. Do vËy, khi tiÕn hµnh lai gièng ng−êi ta quan t©m nhiÒu tíi sai lÖch tréi vµ sai lÖch t−¬ng t¸c. Do gi¸ trÞ di truyÒn céng gép cña thÕ hÖ tr−íc cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi gi¸ trÞ di truyÒn céng gép cña thÕ hÖ sau mµ ng−êi ta cßn gäi nã lµ gi¸ trÞ gièng (Breeding Value), ký hiÖu lµ BV: BV = A ChØ cã 1/2 gi¸ trÞ gièng cña bè hoÆc mÑ ®−îc truyÒn cho ®êi con, do ®ã gi¸ trÞ di truyÒn céng gép mµ thÕ hÖ con nhËn ®−îc tõ bè hoÆc mÑ ®−îc gäi lµ kh¶ n¨ng truyÒn ®¹t (Transmitting Ability, ký hiÖu lµ TA) b»ng 1/2 gi¸ trÞ gièng : TA = 1/2 BV §èi víi c¸c tÝnh tr¹ng ®−îc nh¾c l¹i nhiÒu lÇn, ng−êi ta cßn ®Ò cËp tíi kh¸i niÖm kh¶ n¨ng s¶n xuÊt (Producing Ability, ký hiÖu PA) hay cßn gäi lµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cã thÓ nhÊt (Most Probable Producing Ability, ký hiÖu MPPA) ®ã lµ tæng cña gÝa trÞ gièng vµ ¶nh h−ëng cña ngo¹i c¶nh chung EG (cßn gäi lµ ngo¹i c¶nh th−êng xuyªn EP) : PA = BV + EG = A + EG Chóng ta kh«ng thÓ ®¸nh gi¸ trùc tiÕp ®−îc gi¸ trÞ gièng còng nh− kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña con vËt, bëi v× cho tíi nay còng nh− trong mét thêi gian dµi n÷a chóng ta vÉn ch−a biÕt ®−îc ¶nh h−ëng cña rÊt nhiÒu c¸c gen ®ãng gãp nªn t¸c ®éng céng gép. Do ®ã chóng ta chØ cã thÓ −íc tÝnh ®−îc gi¸ trÞ gièng. Gi¸ trÞ gièng −íc tÝnh ®−îc ký hiÖu lµ EBV (Estimated Breeding Value) hoÆc ¢. Ph−¬ng ph¸p duy nhÊt ®Ó cã thÓ −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng cña mét vËt nu«i vÒ mét tÝnh tr¹ng nµo ®ã lµ dùa Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 86 vµo gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña tÝnh tr¹ng nµy ë chÝnh b¶n th©n con vËt, hoÆc dùa vµo gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña tÝnh tr¹ng nµy ë con vËt cã hä hµng víi con vËt mµ ta cÇn −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng cña nã, hoÆc phèi hîp c¶ hai lo¹i gi¸ trÞ kiÓu h×nh nµy. C¸ch −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng cña mét vËt nu«i ®èi víi nhiÒu tÝnh tr¹ng còng sÏ t−¬ng tù nh− vËy. Gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña mét con vËt mµ ta sö dông ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng ®−îc gäi lµ nguån th«ng tin gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ gièng. Nguån th«ng tin nµy cã thÓ chØ lµ mét gi¸ trÞ kiÓu h×nh duy nhÊt mµ ta theo dâi quan s¸t ®−îc, nh−ng còng cã thÓ lµ gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña nhiÒu theo dâi quan s¸t. C¸c theo dâi quan s¸t nµy cã thÓ thu ®−îc tõ nh÷ng lÇn nh¾c l¹i trªn mét c¸ thÓ, còng cã thÓ thu ®−îc tõ c¸c c¸ thÓ kh¸c nhau (chóng cã cïng mét mèi quan hÖ hä hµng th©n thuéc v¬Ý con vËt mµ ta cÇn −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng cña nã, ch¼ng h¹n cïng lµ con, cïng lµ anh chÞ em ruét, hoÆc cïng lµ anh chÞ em nöa ruét thÞt). C¸c nguån th«ng tin ®−îc sö dông ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng bao gåm: - Nguån th«ng tin cña b¶n th©n con vËt: c¸c sè liÖu n¨ng suÊt cña chÝnh b¶n th©n con vËt; - Nguån th«ng tin cña tæ tiªn con vËt: c¸c sè liÖu n¨ng suÊt cña bè, mÑ, «ng bµ néi ngo¹i, cña c¸c ®êi tr−íc thÕ hÖ «ng bµ; - Nguån th«ng tin cña anh chÞ em con vËt: c¸c sè liÖu n¨ng suÊt cña anh chÞ em ruét (cïng bè cïng mÑ), anh chÞ em nöa ruét thÞt (cïng bè kh¸c mÑ hoÆc cïng mÑ kh¸c bè); - Nguån th«ng tin tõ ®êi con con vËt: c¸c sè liÖu n¨ng suÊt cña ®êi con cña con vËt. Nh− vËy, chóng ta cã thÓ −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng cña vËt nu«i theo c¸c ph−¬ng thøc sau ®©y: - §¸nh gi¸ gi¸ trÞ di truyÒn céng gép cña con vËt vÒ 1 tÝnh tr¹ng dùa vµo nguån th«ng tin vÒ tÝnh tr¹ng nµy cña chÝnh b¶n th©n con vËt ®ã (sè liÖu cña 1 quan s¸t duy nhÊt hoÆc sè liÖu trung b×nh cña nhiÒu quan s¸t nh¾c l¹i) - §¸nh gi¸ gi¸ trÞ di truyÒn céng gép cña con vËt vÒ nhiÒu tÝnh tr¹ng dùa vµo nguån th«ng tin vÒ c¸c tÝnh tr¹ng nµy cña chÝnh b¶n th©n con vËt ®ã (sè liÖu cña 1 quan s¸t duy nhÊt hoÆc sè liÖu trung b×nh cña nhiÒu quan s¸t nh¾c l¹i ®èi víi c¸c tÝnh tr¹ng) - §¸nh gi¸ gi¸ trÞ di truyÒn céng gép cña con vËt vÒ 1 tÝnh tr¹ng dùa vµo nguån th«ng tin vÒ tÝnh tr¹ng nµy cña chÝnh b¶n th©n con vËt vµ nguån th«ng tin cña c¸c con vËt hä hµng víi nã (sè liÖu cña 1 quan s¸t duy nhÊt hoÆc sè liÖu trung b×nh cña nhiÒu quan s¸t nh¾c l¹i) - §¸nh gi¸ gi¸ trÞ di truyÒn céng gép cña con vËt vÒ nhiÒu tÝnh tr¹ng dùa vµo nguån th«ng tin vÒ c¸c tÝnh tr¹ng nµy cña chÝnh b¶n th©n con vËt vµ nguån th«ng tin vÒ c¸c tÝnh tr¹ng nµy cña c¸c con vËt hä hµng víi nã (sè liÖu cña 1 quan s¸t duy nhÊt hoÆc sè liÖu trung b×nh cña nhiÒu quan s¸t nh¾c l¹i) 2. §é chÝnh x¸c cña c¸c −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng Nh− trªn ®· nªu, cã nhiÒu ph−¬ng thøc vµ nhiÒu nguån th«ng tin kh¸c nhau dïng ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng cña vËt nu«i. §Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c cña c¸c −íc tÝnh nµy, ng−êi ta sö dông kh¸i niÖm ®é chÝnh x¸c (Accuracy) cña c¸c −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng. VÒ b¶n chÊt, ®é chÝnh x¸c cña mét ph−¬ng thøc ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ gièng hay cña mét nguån th«ng tin dïng ®Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ gièng lµ hÖ sè t−¬ng quan gi÷a ph−¬ng thøc ®¸nh gi¸ hoÆc nguån th«ng tin víi gi¸ trÞ gièng cña con vËt: Cov(A,P) rAP = [7.1] √ V(A)V(P) trong ®ã, rAP : §é chÝnh x¸c cña viÖc −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng Cov(A,P) : HiÖp ph−¬ng sai gi÷a ph−¬ng thøc hoÆc nguån th«ng tin sö dông ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng vµ gi¸ trÞ gièng Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 87 V(A), V(P): Ph−¬ng sai gi¸ trÞ gièng vµ ph−¬ng sai cña ph−¬ng thøc hoÆc nguån th«ng tin sö dông ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng §é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng cã gi¸ trÞ tõ 0 tíi 1 hoÆc ®−îc biÓu thÞ b»ng sè phÇn tr¨m, tõ 0 tíi 100%. Gi¸ trÞ cña ®é chÝnh x¸c cµng lín chøng tá ph−¬ng thøc −íc tÝnh hoÆc nguån th«ng tin sö dông ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng cµng chÝnh x¸c. 3. C¸c ph−¬ng ph¸p chän läc nhiÒu tÝnh tr¹ng §Ó ®¸p øng yªu cÇu chän läc vËt nu«i cã gi¸ trÞ gièng cao kh«ng chØ ®èi víi 1 tÝnh tr¹ng mµ ®èi víi nhiÒu tÝnh tr¹ng kh¸c nhau, ch¼ng h¹n lîn ®ùc gièng võa cã søc t¨ng träng nhanh, tiªu tèn Ýt thøc ¨n cho mçi kg t¨ng träng l¹i võa cã ®é dµy mì l−ng thÊp, ng−êi ta ®· ®Ò xuÊt 3 ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau: chän läc lÇn l−ît, lo¹i th¶i ®éc lËp vµ chØ sè chän läc. - Chän läc lÇn l−ît (Tandem Selection): Lµ ph−¬ng ph¸p trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh, ng−êi ta tËp trung vµo viÖc chän läc nh»m c¶i tiÕn di truyÒn cho tÝnh tr¹ng thø nhÊt, khi ®· ®¹t yªu cÇu ng−êi ta chuyÓn sang tÝnh tr¹ng thø hai vµ cø nh− vËy cho tÝnh tr¹ng thø ba hoÆc quay trë l¹i cho tÝnh tr¹ng thø nhÊt. Ph−¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, nh−ng ph¶i tiÕn hµnh trong mét kho¶ng thêi gian dµi míi chän läc ®−îc nhiÒu tÝnh tr¹ng. MÆt kh¸c, mét sè tÝnh tr¹ng l¹i cã quan hÖ nghÞch víi nhau nªn viÖc chän läc c¶i tiÕn tÝnh tr¹ng nµy còng cã nghÜa lµ lµm suy gi¶m tÝnh tr¹ng kia. Ch¼ng h¹n, chØ chó träng n©ng cao s¶n l−îng s÷a bß hoÆc t¨ng s¶n l−îng trøng gµ sÏ dÉn tíi viÖc h¹ thÊp tû lÖ mì s÷a bß hoÆc gi¶m khèi l−îng trøng gµ vµ ng−îc l¹i. - Lo¹i th¶i ®éc lËp (Independent Culling Levels): Lµ ph−¬ng ph¸p cïng mét lóc ng−êi ta ®Ò ra møc tèi thiÓu cho tõng tÝnh tr¹ng cÇn chän läc. C¸c vËt nu«i ®−îc chän läc lµ c¸c con vËt ®¹t ®−îc tõ møc tèi thiÓu trë lªn ®èi víi tÊt c¶ c¸c tÝnh tr¹ng nµy. Nh÷ng con vËt kh«ng ®¹t ®−îc mét trong bÊt cø møc tèi thiÓu cña c¸c tÝnh tr¹ng ®Òu bÞ lo¹i th¶i. Ch¼ng h¹n, ®Ó chän läc lîn ®ùc gièng, ng−êi ta ®Ò ra 2 tiªu chuÈn tèi thiÓu lµ: tèc ®é sinh tr−ëng ph¶i trªn møc 780 g/ngµy vµ ®é dµy mì l−ng ®o b»ng m¸y siªu ©m ph¶i d−íi møc 21 mm. Ph−¬ng ph¸p nµy cã −u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, cïng mét lóc cã thÓ chän läc n©ng cao ®−îc nhiÒu tÝnh tr¹ng. Tuy nhiªn, do tÝnh ®éc lËp cña c¸c tÝnh tr¹ng cÇn chän läc, ph−¬ng ph¸p nµy sÏ dÉn tíi viÖc lo¹i bá nh÷ng con vËt cã n¨ng suÊt cao ë nh÷ng tÝnh tr¹ng cã kh¶ n¨ng di truyÒn lín chØ v× chóng kh«ng ®¹t yªu cÇu ë nh÷ng tÝnh tr¹ng cã kh¶ n¨ng di truyÒn thÊp. - ChØ sè chän läc (Selection Index): Lµ ph−¬ng ph¸p phèi hîp gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña c¸c tÝnh tr¹ng x¸c ®Þnh ®−îc trªn b¶n th©n con vËt hoÆc trªn c¸c hä hµng th©n thuéc cña nã thµnh mét ®iÓm tæng hîp vµ c¨n cø vµo ®iÓm nµy ®Ó chän läc hoÆc lo¹i th¶i con vËt. VÝ dô, trong tr−êng hîp chän läc lîn ®ùc gièng ®· nªu trªn, chØ sè chän läc cã c«ng thøc lµ: I = G - 12B trong ®ã, I : ChØ sè cña lîn ®ùc G : Tèc ®é sinh tr−ëng cña lîn ®ùc (g/ngµy) B : §é dµy mì l−ng ®o b»ng m¸y siªu ©m cña lîn ®ùc (mm) Nh− vËy, chØ sè ®−îc tÝnh to¸n cho tõng con vËt, c¨n cø vµo chØ sè ®Ó xÕp thø tù c¸c con vËt. Nh÷ng con vËt cã chØ sè cao nhÊt lµ nh÷ng con vËt cã gi¸ trÞ gièng cao nhÊt vµ ng−îc l¹i. ViÖc chän läc hay lo¹i th¶i c¨n cø vµo chØ sè nghÜa lµ c¨n cø vµo gi¸ trÞ gièng cña con vËt. Chóng ta h·y quan s¸t sè liÖu theo dâi tèc ®é t¨ng träng vµ ®é dÇy mì l−ng cña 100 lîn ®ùc gièng vµ kÕt qu¶ chän läc 20 lîn ®ùc gièng tèt nhÊt cña 2 ph−¬ng ph¸p lo¹i th¶i ®éc lËp vµ chØ sè chän läc trong ®å thÞ sau: Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 88 650 750 G=780 g/ngµy 850 g/ngµy B=21mm mm H×nh 7.1. Møc tèi thiÓu cña chän läc lÇn l−ît ®−îc thÓ hiÖn b»ng 2 ®−êng kÎ G vµ B (G=780 g/ngµy, B=21mm), c¸c sè liÖu quan s¸t ®−îc cña 100 lîn ®ùc gièng ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c ®iÓm chÊm. 20 c¸ thÓ mµ ph−¬ng ph¸p chän läc lÇn l−ît ®¸nh gi¸ lµ tèt nhÊt sÏ n»m ë gãc d−íi bªn ph¶i cña 2 ®−êng ph©n c¸ch nµy, cßn 20 c¸ thÓ mµ ph−¬ng ph¸p chØ sè chän läc ®¸nh gi¸ lµ tèt nhÊt ®−îc thÓ hiÖn b»ng dÊu x. Chó ý r»ng: cã 6 c¸ thÓ n»m ë gãc d−íi bªn ph¶i gÇn n¬i G vµ B giao nhau kh«ng ®−îc ph−¬ng ph¸p chØ sè chän läc chÊp nhËn. Ng−îc l¹i còng cã 6 c¸ thÓ mang dÊu x nh−ng n»m ngoµi gãc d−íi bªn ph¶i, c¸c c¸ thÓ nµy hoÆc cã ®é dÇy mì l−ng rÊt thÊp, hoÆc cã møc t¨ng träng rÊt cao. 4. ChØ sè chän läc 4.1. Kh¸i niÖm Lý thuyÕt vÒ chØ sè chän läc ®−îc H. Smith x©y dùng tõ n¨m 1936 dùa trªn c¬ së hµm sè ph©n liÖt (Discriminant Function) øng dông trong chän läc gièng c©y trång. Hazel (1943) lµ ng−êi ®Çu tiªn øng dông chØ sè chän läc vµo chän läc ®éng vËt. Nh÷ng th¶o luËn cña Lush, Lasley sau ®ã còng nh− c¸c thùc nghiÖm chän läc ®Òu x¸c nhËn chØ sè chän läc lµ ph−¬ng ph¸p cã nhiÒu −u ®iÓm h¬n c¸c ph−¬ng ph¸p chän läc lÇn l−ît còng nh− lo¹i th¶i ®éc lËp. VÒ b¶n chÊt, chØ sè chän läc lµ mét hµm tuyÕn tÝnh cña c¸c sè liÖu quan s¸t ®−îc ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng cña con vËt. C¸c sè liÖu quan s¸t ®−îc chÝnh lµ c¸c gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña 1 hay nhiÒu tÝnh tr¹ng theo dâi ®−îc trªn b¶n th©n con vËt hoÆc trªn c¸c con vËt hä hµng. C¸c gi¸ trÞ kiÓu h×nh nµy cã thÓ lµ 1 gi¸ trÞ duy nhÊt cña 1 quan s¸t hoÆc cã thÓ lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña nhiÒu quan s¸t nh¾c l¹i trªn 1 con vËt hoÆc trªn nhiÒu con vËt kh¸c nhau nh−ng cã cïng quan hÖ hä hµng víi con vËt mµ ta cÇn −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng cña nã. Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 89 Nh− vËy, chØ sè chän läc kh«ng nh÷ng ®−îc sö dông ®Ó chän läc nhiÒu tÝnh tr¹ng mµ cßn ®−îc sö dông ®Ó chän läc mét tÝnh tr¹ng. ChØ sè chän läc cã d¹ng thøc sau: I∝ = b1X1 + b2X2 + ... + bnXn I∝ = ∑ biXi [7.2] trong ®ã, I∝ : Gi¸ trÞ chØ sè cña vËt ∝ Xi : Gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña c¸c tÝnh tr¹ng mµ ta quan s¸t ®−îc trªn b¶n th©n vËt ∝ hoÆc trªn con vËt hä hµng cña vËt ∝ bi : HÖ sè t−¬ng øng víi tõng tÝnh tr¹ng hoÆc tõng con vËt hä hµng. §Ó lo¹i trõ ¶nh h−ëng cña nhãm t−¬ng ®ång (c¸c con vËt nu«i cïng mét ®ît, cïng mét hoµn c¶nh...), c¸c gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña tõng tÝnh tr¹ng lµ con sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña c¸ thÓ vµ gi¸ gi¸ trÞ trung b×nh cña nhãm t−¬ng ®ång, do vËy I∝ = b1(X1 - X1) + b2 (X2 - X2) + ... + bn(Xn - Xn) I∝ = ∑ bi (Xi - Xi) [7.3] trong ®ã, I∝ : Gi¸ trÞ chØ sè cña vËt ∝ Xi : Gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña c¸c tÝnh tr¹ng mµ ta quan s¸t ®−îc trªn b¶n th©n vËt ∝ hoÆc trªn con vËt hä hµng cña vËt ∝ Xi : Gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña c¸c tÝnh tr¹ng mµ ta quan s¸t ®−îc trªn c¸c con vËt trong nhãm t−¬ng ®ång bi : HÖ sè t−¬ng øng víi tõng tÝnh tr¹ng hoÆc tõng con vËt hä hµng. VÝ dô: Khi kiÓm tra n¨ng suÊt lîn ®ùc gièng Landrace ë Hµ Lan, ng−êi ta sö dông chØ sè chän läc sau: I = -12,61 X1 + 1,62 X2 - 88 X3 + 28,8 X4 trong ®ã, X1 : Tiªu tèn thøc ¨n trong thêi gian kiÓm tra (kg thøc ¨n/kg t¨ng träng) X2 : T¨ng träng trung b×nh trong thêi gian kiÓm tra (g/ngµy) X3 : §é dÇy mì l−ng ®o b»ng siªu ©m (mm) X4 : DiÖn tÝch “m¾t thÞt” ®o b»ng siªu ©m (mm3) Mét c©u hái ®Æt ra lµ c¨n cø vµo ®©u ng−êi ta ®Ò ra c¸c hÖ sè bi trong vÝ dô nµy còng nh− trong vÝ dô vÒ chän läc 2 tÝnh tr¹ng lµ ®é dÇy mì l−ng vµ t¨ng träng trung b×nh? C¸c phÇn môc sau ®©y sÏ m« t¶ chi tiÕt nguyªn t¾c vµ ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n c¸c hÖ sè bi trong chØ sè chän läc. 4.2. C¸c ph−¬ng tr×nh cña chØ sè chän läc Bèn tiªu chuÈn vµ còng lµ bèn −u ®iÓm cña chØ sè chän läc nh− sau: - T−¬ng quan gi÷a chØ sè (I) vµ gi¸ trÞ gièng (A) cña con vËt lµ lín nhÊt, nghÜa lµ rAI = max; - X¸c xuÊt cña thø tù s¾p xÕp c¸c con vËt theo chØ sè ®óng víi thø tù s¾p xÕp theo gi¸ trÞ gièng cña chóng lµ lín nhÊt; - TiÕn bé di truyÒn ®¹t ®−îc do chän läc c¨n cø vµo chØ sè lµ lín nhÊt, nghÜa lµ ∆g = max; - B×nh ph−¬ng sai lÖch gi÷a chØ sè vµ gi¸ trÞ gièng cña con vËt lµ nhá nhÊt, nghÜa lµ 2 E(I-A) = min. Bèn tiªu chuÈn trªn liªn quan chÆt chÏ víi nhau, do vËy chØ cÇn tho¶ m·n 1 trong 4 tiªu chuÈn nµy lµ ®ñ. XuÊt ph¸t tõ tiªu chuÈn thø nhÊt, ta t×m c¸ch tÝnh c¸c hÖ sè bi cña chØ sè chän läc. Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 90 Ta cã: Cov(A,I) rAI = [7.4] V ( A)V ( I ) §Ó ®¬n gi¶n viÖc tÝnh to¸n, ng−êi ta thay thÕ viÖc t×m gi¸ trÞ cùc ®¹i cña rAI b»ng viÖc t×m gi¸ trÞ cùc ®¹i cña logrAI , do ®ã: log(rAI) = log(Cov(A,I)) -1/2 log(V(A)) - 1/2 log(V(I)) [7.5] §Ó hµm [7.5] ®¹t cùc ®¹i, ta lÊy ®¹o hµm riªng theo tõng biÕn bi vµ ®Æt c¸c ®¹o hµm b»ng 0, víi biÕn b1 ta cã: δ δ δ 1 1 0= log(rAI) = . Cov(A,I) - 0 - . V(I) [7.6] δb1 δb1 δb1 Cov(A,I) 2 V(I) Do: Cov(A,I) = Cov(A,b1X1 + b2X2 + ... + bnXn) = Cov(A,b1X1) + Cov(A,b2X2) + ... + Cov(A,bnXn) = b1Cov(A,X1) + b2Cov(A,X2) + ... + bnCov(A,Xn) nªn: δ δ δ δ Cov(A,I) = b1Cov(A,X1) + b2Cov(A,X2)+ ... + bnCov(A,Xn) δb1 δb1 δb1 δb1 = Cov(A,X1) Do: V(I) = V(b1X1 + b2X2 + ... + bnXn) V(I) = b12 V(X1) + b22 V(X2) + 2b1b2Cov(X1,X2) + ... nªn: δ δ b12 V(X1) + b22 V(X2) + 2b1b2Cov(X1,X2) + ... V(I) = δb1 δb1 = 2[b1 V(X1) + 0 + b2Cov(X1,X2) + ... + bnCov(X1,Xn)] Thay vµo [7.6] ta ®−îc: 1 1 0= Cov(A,X1) - 0 - 2[b1 V(X1) + 0 + b2Cov(X1,X2) + ... + bnCov(X1,Xn)] Cov(A,I) 2 V(I) Cov(A,X1) b1V(X1) + b2Cov(X1,X2) + ... + bnCov(X1,Xn) 0= - Cov(A,I) V(I) do ®ã: b1V(X1) + b2Cov(X1,X2) + ... + bnCov(X1,Xn) Cov(A,X1) = V(I) Cov(A,I) Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 91 Cov(A,X1) V(I) b1 V(X1) + b2Cov(X1,X2) + ... + bnCov(X1,Xn) = Cov(A,I) §Æt: V(I) = 1, hay nãi c¸ch kh¸c: V(I) = Cov(A,I) Cov(A,I) nªn: b1 V(X1) + b2Cov(X1,X2) + ... + bnCov(X1,Xn) = Cov(A,X1) T−¬ng tù nh− vËy, lÊy ®¹o hµm riªng cña c¸c biÕn b2,b3, ... , bn cuèi cïng ta ®−îc mét hÖ c¸c ph−¬ng tr×nh sau: b1 V(X1) + b2Cov(X1,X2) + ... + bnCov(X1,Xn) = Cov(A,X1) b1Cov(X2,X1) + b2 V(X2) + ... + bnCov(X2,Xn) = Cov(A,X2) . . ... . . [7.7] . . ... . . . . ... . . b1Cov(Xn,X1) + b2Cov(Xn,X2) + ... + bnV(Xn) = Cov(A,Xn) trong ®ã, bi : c¸c hÖ sè b cña chØ sè chän läc Cov(Xi,Xj): HiÖp ph−¬ng sai gi¸ trÞ kiÓu h×nh gi÷a 2 con vËt hä hµng V(Xi) : Ph−¬ng sai gi¸ trÞ kiÓu h×nh Cov(A,Xi) : HiÖp ph−¬ng sai gi¸ trÞ gièng cña vËt cÇn ®¸nh gi¸ víi gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña con vËt hä hµng. HÖ ph−¬ng tr×nh [7.7] ®−îc gäi lµ hÖ ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh c¸c hÖ sè bi trong chØ sè chän läc 1 hay nhiÒu tÝnh tr¹ng, sö dông 1 hay phèi hîp nhiÒu nguån th«ng tin kh¸c nhau vµ gi¸ trÞ kiÓu h×nh lµ gi¸ trÞ cña mét quan s¸t duy nhÊt hoÆc lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña nhiÒu quan s¸t nh¾c l¹i trªn mét c¸ thÓ hay cña nhiÒu quan s¸t nh¾c l¹i trªn nhiÒu c¸ thÓ cã cïng quan hÖ hä hµng víi con vËt mµ ta cÇn tÝnh to¸n chØ sè cho nã. Chó ý r»ng, khi ®Æt V(I) = Cov(A,I) cã nghÜa lµ mçi ®¬n vÞ cña chØ sè chän läc I t−¬ng ®−¬ng víi mçi ®¬n vÞ cña gi¸ trÞ gièng A, nãi c¸ch kh¸c con vËt cã chØ sè b»ng bao nhiªu th× nã cã b»ng Êy gi¸ trÞ gièng ®èi víi tÝnh tr¹ng cÇn chän läc. 4.3. C¸c ph−¬ng tr×nh chØ sè trong tr−êng hîp chän läc 1 tÝnh tr¹ng Trong tr−êng hîp chØ chän läc 1 tÝnh tr¹ng, chóng ta cã c¸c thõa nhËn sau: - Do c¸c quan s¸t tuy tõ c¸c nguån th«ng tin kh¸c nhau nh−ng ®Òu thùc hiÖn trªn 1 tÝnh tr¹ng nªn cã thÓ coi nh− ph−¬ng sai cña chóng lµ nh− nhau: V(X1) = V(X2) = ... = V(Xn), do vËy ký hiÖu chung lµ V(X) - HiÖp ph−¬ng sai gi÷a hai quan s¸t thu ®−îc tõ 2 nguån th«ng tin kh¸c nhau (Cov(Xi,Xj)) mµ c¸c nguån th«ng tin nµy tõ c¸c con vËt cã hä hµng víi nhau do chóng cã hä hµng víi con vËt cÇn tÝnh to¸n chØ sè v× vËy sÏ b»ng tÝch cña quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a chóng (aij) víi ph−¬ng sai di truyÒn céng gép cña tÝnh tr¹ng (V(A)): Cov(Xi,Xj) = aij V(A) [7.8] T−¬ng tù nh− vËy, hiÖp ph−¬ng sai gi÷a gi¸ trÞ gièng cña con vËt mµ ta cÇn tÝnh to¸n chØ sè (vËt α) vµ gi¸ trÞ quan s¸t ®−îc tõ c¸c nguån th«ng tin kh¸c nhau (Xi) sÏ b»ng tÝch cña Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 92 quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a vËt α víi con vËt hä hµng mµ ta sö dông th«ng tin cña nã (aαi) víi ph−¬ng sai di truyÒn céng gép cña tÝnh tr¹ng (V(A)): Cov(Aα,Xj) = aiα V(A) [7.9] Thay c¸c thõa nhËn trªn vµo hÖ ph−¬ng tr×nh [7.7], ®ång thêi chia c¶ 2 vÕ cña c¸c ph−¬ng tr×nh cho V(X), ta cã: b1V(X)/V(X) + b2a12V(A)/V(X) + ... + bna1nV(A)/V(X) = a1αV(A)/V(X) b1a21V(A)/V(X) + b2V(X)/V(X) + ... + bna2nV(A)/V(X) = a2αV(A)/V(X) . . ... . . [7.10] . . ... . . . . ... . . b1an1V(A)/V(X) + b2an2V(A)/V(X) + ... + bnV(X)/V(X) = anαV(A)/V(X) Do V(A)/V(X) = h2 (hÖ sè di truyÒn cña tÝnh tr¹ng) nªn: + b2a12h2 + ... + bna1nh2 = a1αh2 b1 b1a21h2 + b2 + ... + bna2nh2 = a2αh2 . . ... . . [7.11] . . ... . . . . ... . . b1an1h2 + b2an2h2 + ... + bn = anαh2 trong ®ã, bi : C¸c hÖ sè b cña chØ sè chän läc aij : Quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a 2 con vËt hä hµng mµ ta sö dông gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña chóng ®Ó ®¸nh gi¸ vËt cÇn chän läc ai ∝ : Quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a con vËt cÇn chän läc víi con vËt hä hµng h2 : HÖ sè di truyÒn cña tÝnh tr¹ng §©y lµ hÖ c¸c ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c hÖ sè bi trong tr−êng hîp chän läc 1 tÝnh tr¹ng dùa trªn gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña 1 quan s¸t. §é chÝnh x¸c cña chØ sè chän läc trong tr−êng hîp nµy lµ hÖ sè t−¬ng quan gi÷a gi¸ trÞ gièng A cña con vËt cÇn ®¸nh gi¸ vµ chØ sè I: Cov(A,I) rAI = V ( A)V ( I ) §Æt: V(I) = Cov(A,I) Cov(A,I) √ Cov(A,I)/V(A) rAI = = V ( A)Cov ( AI ) Do: Cov(A,I) = Cov(A,b1X1+b2X2+...+bnXn) = b1Cov(A,X1) + b2Cov(A,X2) +...+ bnCov(A,Xn) ¸p dông biÓu thøc [7.8]: Cov(A,I) = b1a1∝V(A) + b2a2∝V(A) + ... + bnan∝V(A) Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 93 nªn: b1a1∝V(A) + b2a2∝V(A) + ... + bnan∝V(A) rAI = √ V(A) b1a1∝ + b2a2∝ + ... + bnan∝ [7.12] rAI = trong ®ã, bi : C¸c hÖ sè cña chØ sè ai∝: Quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a con vËt cÇn chän läc víi con vËt hä hµng XÐt tr−êng hîp chän läc 1 tÝnh tr¹ng, nh−ng l¹i sö dông gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t, c¸c quan s¸t nµy hoÆc ®−îc nh¾c l¹i trªn cïng mét c¸ thÓ, hoÆc tõ m c¸ thÓ kh¸c nhau, trong ®ã mçi c¸ thÓ cã 1 quan s¸t vµ chóng ®Òu cã chung 1 quan hÖ hä hµng víi con vËt cÇn tÝnh to¸n chØ sè. Gäi Xi lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña m quan s¸t, khi ®ã V(X) sÏ trë thµnh V(Xi), do: Xi = (X1 + X2 + ... + Xm)/m nªn: V(Xi) = V[(X1 + X2 + ... + Xm)/m] = [mV(X) + m(m-1)XjXk]/m2 = [V(X) + (m-1)XjXk]/m V×: Cov(Xj,Xk) Cov(Xj,Xk) r= = √V(Xi) V(Xj) V(X) nªn: Cov((Xj,Xk) = r V(X) thay vµo biÓu thøc trªn: V(Xi) = [V(X) + (m-1) r V(X)]/m 1 + (m-1) r = V(X) m NÕu m c¸c quan s¸t ®−îc nh¾c l¹i trªn cïng mét c¸ thÓ th×: r = ρ (hÖ sè lÆp l¹i cña tÝnh tr¹ng). NÕu m c¸c quan s¸t lµ cña m con vËt cã hä hµng víi nhau th×: r = ajk h2 (ajk: quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a c¸c con vËt hä hµng, h2 : hÖ sè di truyÒn cña tÝnh tr¹ng). Nh− vËy, hÖ c¸c ph−¬ng tr×nh tÝnh c¸c hÖ sè bi trong tr−êng hîp chän läc 1 tÝnh tr¹ng vµ sö dông gi¸ trÞ trung b×nh cña m quan s¸t sÏ gièng víi hÖ c¸c ph−¬ng tr×nh [7.11], nh−ng c¸c hÖ sè bi ®−îc nh©n thªm víi biÓu thøc [1+(m-1)ρ]/m Sau ®©y ta h·y xem xÐt mét sè øng dông chØ sè chän läc sö dông c¸c nguån th«ng tin kh¸c nhau ®Ó chän läc 1 tÝnh tr¹ng. 4.3.1. Sö dông 1 nguån th«ng tin tõ b¶n th©n, tæ tiªn, anh chÞ em hoÆc ®êi con Tr−êng hîp 1: X©y dùng chØ sè chän läc 1 tÝnh tr¹ng dùa trªn 1 gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña chÝnh b¶n th©n con vËt Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 94 ChØ sè chän läc vËt ∝ cã d¹ng: I∝ = b1X1 I∝ = b1(X1 - x1) hoÆc d¹ng: trong ®ã, X1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña tÝnh tr¹ng ë chÝnh b¶n th©n vËt ∝ x1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña ®µn hoÆc cña nhãm t−¬ng ®ång vÒ tÝnh tr¹ng ®ã b1 : hÖ sè cÇn x¸c ®Þnh. Tõ [7.11] ta cã 1 ph−¬ng tr×nh duy nhÊt: b1 = a1∝ h2 Do a1∝ = 1 (quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a con vËt mµ ta sö dông gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña nã víi vËt ∝) nªn: b 1 = h2 Nh− vËy: hoÆc I∝ = h2(X1 - x1) I∝ = h2X1 §é chÝnh x¸c cña viÖc sö dông chØ sè nµy −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng sÏ lµ: b1a1∝ + b2a2∝ + ... + bnan∝ rAI = Do: b1 = h2 ; a1∝ = 1 nªn: h2 = h rAI = VÝ dô : H·y viÕt c«ng thøc chØ sè chän läc kh¶ n¨ng t¨ng träng cña bß ®ùc gièng c¨n cø n¨ng suÊt cña chÝnh b¶n th©n vµ −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng vÒ tèc ®é t¨ng träng cña 1 bß ®ùc gièng. BiÕt t¨ng träng cña nã lµ 700g/ngµy, t¨ng träng trung b×nh ®µn lµ 600g/ngµy, hÖ sè di truyÒn kh¶ n¨ng t¨ng träng cña bß b»ng 0,5. ChØ sè chän läc trong tr−êng hîp nµy lµ: I = 0,5 (X1 - x1) Thay c¸c gi¸ trÞ vµo ta cã: I = 0,5 (700 - 600) = 50 Gi¸ trÞ chØ sè cña con vËt còng chÝnh b»ng gi¸ trÞ gièng cña nã, do vËy bß ®ùc gièng nµy cã gi¸ trÞ gièng lµ 50 g/ngµy. §é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh lµ: √ 0,5 = 0,701 Ta biÕt r»ng, ®êi con sÏ ®−îc thõa h−ëng 1/2 gi¸ trÞ gièng cña bè hoÆc mÑ. Do vËy, khi sö dông bß ®ùc gièng nµy phèi gièng ngÉu nhiªn víi c¸c bß c¸i trong ®µn, n¨ng suÊt trung b×nh ®êi con cña chóng sÏ cao h¬n n¨ng suÊt trung b×nh cña ®µn lµ 25 g/ngµy. §é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh lµ: 0,701. Tr−êng hîp 2: X©y dùng chØ sè chän läc 1 tÝnh tr¹ng dùa trªn gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t nh¾c l¹i cña chÝnh b¶n th©n con vËt ChØ sè chän läc vËt ∝ cã d¹ng: I∝ = b1X1 I∝ = b1(X1 - x1) hoÆc d¹ng: trong ®ã, X1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t nh¾c l¹i cña chÝnh b¶n th©n vËt ∝ x1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña ®µn hoÆc cña nhãm t−¬ng ®ång vÒ tÝnh tr¹ng ®ã Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 95 b1 : hÖ sè cÇn x¸c ®Þnh Tõ [7.11] ta cã 1 ph−¬ng tr×nh duy nhÊt: b1 = a1∝ h2 Ta cã a1∝ = 1, mÆt kh¸c do sö dông gi¸ trÞ trung b×nh cña m quan s¸t nh¾c l¹i nªn hÖ sè b1 ®−îc nh©n thªm víi biÓu thøc [1+(m-1)ρ]/m: 1 + (m-1)ρ = h2 b1 m mh 2 b1 = 1 + (m-1)ρ trong ®ã, m : sè lÇn nh¾c l¹i cña c¸c quan s¸t ρ : hÖ sè lÆp l¹i cña tÝnh tr¹ng T−¬ng tù nh− tr−êng hîp 1, ®é chÝnh x¸c cña viÖc sö dông chØ sè nµy −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng sÏ lµ: r = b1 AI mh 2 = 1 + (m − 1)r VÝ dô: ViÕt c«ng thøc chØ sè chän läc n¨ng suÊt s÷a bß c¨n cø n¨ng suÊt c¸c kú cho s÷a cña chÝnh b¶n th©n vµ −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng vÒ n¨ng suÊt s÷a cña 1 bß c¸i. BiÕt s¶n l−îng s÷a trung b×nh 4 kú tiÕt s÷a lµ 4000 kg, s¶n l−îng s÷a trung b×nh cña ®µn lµ 3500 kg, hÖ sè di truyÒn s¶n l−îng s÷a bß lµ 0,3, hÖ sè lÆp l¹i cña tÝnh tr¹ng nµy lµ 0,4. ChØ sè cã c«ng thøc lµ: mh 2 (X1 - x1) I= 1 + (m-1)ρ Thay c¸c gi¸ trÞ vµo ta cã: 4 x 0,3 I= (4000 - 3500) = 0,54 x 500 = 270 1 + (4 - 1) x 0,4 Bß c¸i cã gi¸ trÞ gièng lµ 270 kg s÷a §é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh lµ: √ 0,54 = 0,735 Dù tÝnh r»ng, kh«ng tÝnh tíi ¶nh h−ëng cña bè th× n¨ng suÊt s÷a trung b×nh c¸c bß c¸i con cña nã sÏ cao h¬n n¨ng suÊt trung b×nh cña ®µn lµ 135 kg. §é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh lµ: 0,735. Tr−êng hîp 3: X©y dùng chØ sè chän läc 1 tÝnh tr¹ng dùa trªn 1 gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña bè hoÆc mÑ cña con vËt ChØ sè chän läc vËt ∝ cã d¹ng: Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 96 I∝ = b1X1 I∝ = b1(X1 - x1) hoÆc d¹ng: trong ®ã, X1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña tÝnh tr¹ng x¸c ®Þnh ®−îc ë bè hoÆc mÑ cña vËt ∝ x1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña ®µn hoÆc cña nhãm t−¬ng ®ång vÒ tÝnh tr¹ng ®ã b1 : hÖ sè cÇn x¸c ®Þnh. Tõ [7.11] ta cã 1 ph−¬ng tr×nh duy nhÊt: b1 = a1∝ h2 Do a1∝ = 1/2 (quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a bè hoÆc mÑ víi vËt ∝) nªn: b1 = 0,5 h2 Nh− vËy: I∝ = 0,5 h2X1 §é chÝnh x¸c cña viÖc sö dông chØ sè nµy −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng sÏ lµ: b1a1∝ + b2a2∝ + ... + bnan∝ rAI = 2 Do: b1 = 0,5 h ; a1∝ = 0,5 nªn: rAI = √ 0,5 h2 x 0,5 = 0,5 h Tr−êng hîp 4: X©y dùng chØ sè chän läc 1 tÝnh tr¹ng dùa trªn gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t nh¾c l¹i cña bè hoÆc mÑ cña con vËt ChØ sè chän läc vËt ∝ cã d¹ng: I∝ = b1X1 I∝ = b1(X1 - x1) hoÆc d¹ng: trong ®ã, X1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t nh¾c l¹i cña bè hoÆc mÑ vËt ∝ x1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña ®µn hoÆc cña nhãm t−¬ng ®ång vÒ tÝnh tr¹ng ®ã b1 : hÖ sè cÇn x¸c ®Þnh. Tõ [7.11] ta cã 1 ph−¬ng tr×nh duy nhÊt: b1 = a1∝ h2 Ta cã a1∝ = 1/2, mÆt kh¸c do sö dông gi¸ trÞ trung b×nh cña m quan s¸t nh¾c l¹i nªn hÖ sè b1 ®−îc nh©n thªm víi biÓu thøc [1+(m-1)ρ]/m: 1 + (m-1)ρ = 1/2 h2 b1 m 0,5 mh2 b1 = 1 + (m-1)ρ trong ®ã, m : sè lÇn nh¾c l¹i cña c¸c quan s¸t ρ : hÖ sè lÆp l¹i cña tÝnh tr¹ng §é chÝnh x¸c cña viÖc sö dông chØ sè nµy −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng sÏ lµ: rAI = b1a1∝ mh 2 =√ 2[1 + (m-1)ρ] x 2 Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 97 0,25mh2 =√ 1 + (m-1)ρ VÝ dô: ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng vÒ s¶n l−îng s÷a cña 1 bß ®ùc gièng lµ con cña bß c¸i ®· nªu trong vÝ dô trªn (kh«ng biÕt ¶nh h−ëng cña bè). 0,5 mh2 0,5 x 4 x 0,3 x1) = I= (X1 - (4000-3500) = 135 1 + (m-1) r 1 + (4 - 1) x 0,4 Nh− vËy gi¸ trÞ gièng cña bß ®ùc gièng nµy lµ 135 kg s÷a. §é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh b»ng: 4 x 0,3 = 0,5 √ 1 + (4-1) 0,4 = 0,369 Tr−êng hîp 5: X©y dùng chØ sè chän läc 1 tÝnh tr¹ng dùa trªn gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t thu ®−îc tõ c¸c anh chÞ em ruét (cïng bè cïng mÑ, mçi anh chÞ em 1 quan s¸t) cña con vËt ChØ sè chän läc vËt ∝ cã d¹ng: I∝ = b1X1 I∝ = b1(X1 - x1) hoÆc d¹ng: trong ®ã, X1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t thu ®−îc tõ c¸c anh chÞ em (cïng bè cïng mÑ, mçi anh chÞ em 1 quan s¸t) cña vËt ∝ ruét x1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña ®µn hoÆc cña nhãm t−¬ng ®ång vÒ tÝnh tr¹ng ®ã b1 : hÖ sè cÇn x¸c ®Þnh. Tõ [8.11] ta cã 1 ph−¬ng tr×nh duy nhÊt: b1 = a1∝ h2 Ta cã a1∝ = 1/2 do quan hÖ gi÷a c¸c con vËt mµ ta sö dông sè liÖu víi vËt ∝ lµ quan hÖ anh chÞ em ruét. MÆt kh¸c do sö dông gi¸ trÞ trung b×nh cña m quan s¸t nªn hÖ sè b1 ®−îc nh©n thªm víi biÓu thøc [1+(m-1)r]/m. Trong biÓu thøc nµy r = ajk h2 (ajk: quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a c¸c con vËt hä hµng mµ ta sö dông sè liÖu, trong tr−êng hîp nµy còng b»ng 1/2). Do vËy: 1 + (m-1) r = 1/2 h2 b1 m 0,5 mh2 0,5 mh2 b1 = = 1 + [(m-1) 0,5 h2] 1 + (m-1) r mh 2 b1 = 2 + (m-1)h2 Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 98 trong ®ã, m : sè anh chÞ em ruét. §é chÝnh x¸c cña viÖc sö dông chØ sè nµy ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng sÏ lµ: b1a1∝ rAI = Thay biÓu thøc b1 vµ a1∝ = 1/2 vµo ta ®−îc: 0,5 mh2 rAI = √ 2 + [(m-1) h2 Tr−êng hîp 6: X©y dùng chØ sè chän läc 1 tÝnh tr¹ng dùa trªn gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t thu ®−îc tõ c¸c anh chÞ em nöa ruét thÞt (cïng bè kh¸c mÑ hoÆc cïng mÑ kh¸c bè, mçi anh chÞ em 1 quan s¸t) cña con vËt ChØ sè chän läc vËt ∝ cã d¹ng: I∝ = b1X1 I∝ = b1(X1 - x1) hoÆc d¹ng: trong ®ã, X1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t thu ®−îc tõ c¸c anh chÞ em nöa ruét thÞt (cïng bè kh¸c mÑ hoÆc cïng mÑ kh¸c bè, mçi anh chÞ em 1 quan s¸t) cña vËt ∝ x1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña ®µn hoÆc cña nhãm t−¬ng ®ång vÒ tÝnh tr¹ng ®ã b1 : hÖ sè cÇn x¸c ®Þnh T−¬ng tù nh− trong tr−êng hîp anh chÞ em ruét, nh−ng: a1∝ = 0,25 ajk = 0,25 h2 Do ®ã: 1 + (m-1) r = 0,25 h2 b1 m 0,25 mh2 b1 = 1 + [(m-1) 0,25 h2] mh 2 b1 = 4 + (m-1) h2 trong ®ã, m : sè anh chÞ em nöa ruét thÞt Cã thÓ biÕn ®æi biÓu thøc trªn nh− sau: mh 2 m m m b1 = = = = 4 + (m-1) h2 (4/h2) + (m-1) (4 - h2 + mh2)/h2 [(4 - h2)/h2] + m Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 99 k = (4 - h2)/h2 §Ó ®¬n gi¶n, ta ®Æt: nh− vËy: m b1 = m+k §é chÝnh x¸c cña viÖc sö dông chØ sè nµy ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng sÏ lµ: b1a1∝ rAI = Thay biÓu thøc b1 vµ a1∝ = 1/4 vµo ta ®−îc: 0,25 mh2 rAI = √ 4 + [(m-1) h2 hoÆc: 0,25 m rAI = √ m+k VÝ dô: X©y dùng chØ sè chän läc gµ trèng c¨n cø vµo s¶n l−îng trøng cña c¸c chÞ em cïng bè kh¸c mÑ víi nã. ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng vÒ s¶n l−îng trøng cña 1 gµ trèng, biÕt s¶n l−îng trøng trung b×nh cña 24 gµ m¸i lµ anh chÞ em cïng bè kh¸c mÑ víi gµ trèng lµ 230 qu¶/n¨m. Trung b×nh ®µn : 200 qu¶/n¨m, hÖ sè di truyÒn s¶n l−îng trøng gµ b»ng 0,3. ChØ sè chän läc gµ trèng cã d¹ng: I = b1X1 I = b1(X1 - x1) hoÆc d¹ng: trong ®ã, X1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t thu ®−îc tõ c¸c anh chÞ em nöa ruét thÞt (cïng bè kh¸c mÑ hoÆc cïng mÑ kh¸c bè, mçi anh chÞ em 1 quan s¸t) cña gµ trèng x1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña ®µn b1 : hÖ sè cÇn x¸c ®Þnh. k = (4-h2)/h2 = (4 - 0,3)/ 0,3 = 12,333 TÝnh k: b1= m/(m+k) = 24/(24 + 12,333) = 0,66055 ChØ sè chän läc cña gµ trèng lµ: I = 0,66055 (230 - 200) = 20 Gi¸ trÞ gièng cña gµ trèng lµ 20 qu¶ trøng. 0,66055x 0,25 = 0,406 §é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh nµy lµ: Tr−êng hîp 7: X©y dùng chØ sè chän läc 1 tÝnh tr¹ng dùa trªn gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t thu ®−îc tõ c¸c con (mçi ®êi con 1 quan s¸t) cña con vËt ChØ sè chän läc vËt ∝ cã d¹ng: I∝ = b1X1 I∝ = b1(X1 - x1) hoÆc d¹ng: trong ®ã, X1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t thu ®−îc tõ c¸c con (mçi ®êi con 1 quan s¸t) cña vËt ∝ Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 100 x1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña ®µn hoÆc cña nhãm t−¬ng ®ång vÒ tÝnh tr¹ng ®ã b1 : hÖ sè cÇn x¸c ®Þnh. Tõ [7.11] ta cã 1 ph−¬ng tr×nh duy nhÊt: b1 = a1∝ h2 Ta cã a1∝ = 1/2 do quan hÖ gi÷a c¸c con vËt mµ ta sö dông sè liÖu víi vËt ∝ lµ quan hÖ con víi bè hoÆc mÑ. MÆt kh¸c do sö dông gi¸ trÞ trung b×nh cña m quan s¸t nªn hÖ sè b1 ®−îc nh©n thªm víi biÓu thøc [1+(m-1)r]/m. Trong biÓu thøc nµy r = ajk h2 (ajk: quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a c¸c con vËt hä hµng mµ ta sö dông sè liÖu, trong tr−êng hîp nÕu chóng lµ anh chÞ em nöa ruét thÞt th× sÏ b»ng 1/4, nÕu chóng lµ anh chÞ em ruét th× sÏ b»ng 1/2). Trong tr−êng hîp ®êi con lµ anh chÞ em cïng bè kh¸c mÑ th×: 1 + (m-1) r = 1/2 h2 b1 m 1/2 mh2 1/2 mh2 b1 = = 1 + [(m-1) 1/4 h2] 1 + (m-1) r 2mh2 b1 = 4 + (m-1) h2 trong ®ã, m : sè ®êi con. Cã thÓ biÕn ®æi biÓu thøc trªn b»ng c¸ch nh©n c¶ tö sè vµ mÉu sè víi 4 vµ chia c¶ tö sè vµ mÉu sè cho h2: 2mh2 2m 2m 2m b1 = = = = 4 + (m-1) h2 4/h2 + (m-1) (4 - h2 + mh2)/h2 (4 - h2)/h2 + m k = (4 - h2)/h2 §Ó ®¬n gi¶n, ta ®Æt: nh− vËy: 2m k = (4 - h2)/h2 b1 = víi m+k §é chÝnh x¸c cña viÖc sö dông chØ sè nµy ®Ó −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng sÏ lµ: rAI = b1a1∝ Thay biÓu thøc b1 vµ a1∝ = 1/2 vµo ta ®−îc: mh 2 rAI = √ 4 + (m-1) h2 hoÆc: m rAI = √ m+k Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 101 VÝ dô: X©y dùng chØ sè chän läc vµ −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng vÒ tèc ®é t¨ng träng cña 1 lîn ®ùc gièng. BiÕt r»ng, khi kiÓm tra ®êi con, t¨ng träng trung b×nh 8 ®êi con cña nã lµ 800 g/ngµy, trung b×nh ®µn khi kiÓm tra lµ 700 g/ngµy. HÖ sè di truyÒn tèc ®é t¨ng träng lîn lµ 0,5. ChØ sè chän läc lîn ®ùc gièng cã d¹ng: I = b1X1 I = b1(X1 - x1) hoÆc d¹ng: trong ®ã, X1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña m quan s¸t thu ®−îc tõ c¸c con cña nã (mçi ®êi con cã 1 quan s¸t) x1 : gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña ®µn lîn kiÓm tra b1 : hÖ sè cÇn x¸c ®Þnh. 2 mh 2 2 * 8 * 0,5 8 b1 = = = = 1,07 2 4 + [(m-1) h ] 4 + [(8 - 1) * 0,5] 7,5 I = 1,07 (800 - 700) = 107 Nh− vËy, gi¸ trÞ gièng cña lîn ®ùc gièng b»ng 107g/ngµy. §é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh nµy b»ng: √ 1,07 x 0,50 = 0,731. Cã thÓ tãm t¾t c¸c c«ng thøc tÝnh hÖ sè bi vµ ®é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng trong b¶ng 7.1, mèi quan hÖ gi÷a hÖ sè di truyÒn víi ®é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng khi sö dông c¸c nguån th«ng tin kh¸c nhau ®−îc nªu trong b¶ng 7.2. Cã thÓ ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ tÇm quan träng cña c¸c nguån th«ng tin ®èi víi ®é chÝnh x¸c cña c¸c −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng nh− sau: B¶ng 7.3. Kh¸i qu¸t vÒ tÇm quan träng cña c¸c nguån th«ng tin ®èi víi ®é chÝnh x¸c cña c¸c −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng Møc ®é C¸c nguån th«ng tin cña h2 Tæ tiªn Anh chÞ em B¶n th©n §êi con ThÊp + +++ ++ ++++ Trung b×nh + ++ +++ ++++ Cao + ++ ++++ +++ Ghi chó: Møc ®é quan träng cña c¸c nguån th«ng tin ®èi víi ®é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng ®−îc biÓu thÞ b»ng sè l−îng c¸c dÊu + Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 102 B¶ng 7.1. C¸c hÖ sè bi vµ ®é chÝnh x¸c cña c¸c −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng trong tr−êng hîp chØ sè chän läc 1 tÝnh tr¹ng §é chÝnh x¸c (rAI) Nguån th«ng tin HÖ sè b B¶n th©n con vËt h h2 - 1 quan s¸t mh 2 - m quan s¸t nh¾c l¹i mh 2 1 + (m − 1)r 1 + (m − 1)r Tæ tiªn con vËt h2 - 1 quan s¸t cña bè hoÆc mÑ 0,5h 2 0,5mh 2 - m quan s¸t nh¾c l¹i cña 0,25mh 2 bè hoÆc mÑ 1 + (m − 1)r 1 + (m − 1)r Anh chÞ em mh 2 - m quan s¸t cña 0,50mh 2 m anh chÞ em ruét 2 + (m − 1)h 2 2 + (m − 1)h 2 mh 2 - m quan s¸t cña 0,25mh 2 m anh chÞ em nöa ruét thÞt 4 + (m − 1)h 2 hoÆc 4 + (m − 1)h 2 hoÆc m 0,25m m+ k m + k víi víi 4 − h2 4 − h2 k= k= h2 h2 §êi con 2mh 2 - m quan s¸t cña m con mh 2 (cïng bè kh¸c mÑ) 4 + (m − 1)h 2 hoÆc 4 + (m − 1)h 2 hoÆc 2m m m+ k m+k víi víi 4 − h2 4 − h2 k= k= h2 h2 Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 103 B¶ng 7.2. Mèi quan hÖ gi÷a ®é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng víi hÖ sè di truyÒn vµ c¸c nguån th«ng tin dïng ®Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ gièng Tæ tiªn Anh chÞ em (sè l−îng anh chÞ em) §êi con 2 h Bè + B.mÑ T.bé B¶n Anh chÞ em ruét Anh chÞ em nöa ruét thÞt (Sè l−îng ®êi con) MÑ +«bµ t.tiªn th©n 2 4 8 5 10 20 40 5 10 20 40 80 120 0,1 0,22 0,27 0,29 0,32 0,22 0,29 0,38 0,17 0,23 0,29 0,36 0,34 0,45 0,58 0,71 0,82 0,87 0,2 0,32 0,37 0,39 0,45 0,30 0,39 0,48 0,23 0,29 0,36 0,41 0,46 0,59 0,72 0,82 0,90 0,93 0,3 0,39 0,43 0,45 0,55 0,36 0,45 0,54 0,27 0,33 0,39 0,44 0,56 0,70 0,79 0,87 0,93 0,95 0,4 0,45 0,49 0,50 0,63 0,41 0,50 0,58 0,30 0,36 0,41 0,45 0,60 0,73 0,83 0,90 0,95 0,96 0,5 0,50 0,53 0,54 0,71 0,45 0,53 0,60 0,32 0,38 0,43 0,46 0,65 0,77 0,86 0,92 0,96 0,97 0,6 0,55 0,57 0,57 0,77 0,48 0,56 0,62 0,34 0,40 0,44 0,47 0,68 0,80 0,88 0,94 0,97 0,98 0,7 0,59 0,61 0,61 0,84 0,51 0,58 0,63 0,36 0,41 0,45 0,47 0,72 0,82 0,90 0,95 0,97 0,98 0,8 0,63 0,64 0,64 0,89 0,53 0,60 0,65 0,37 0,42 0,46 0,48 0,75 0,84 0,91 0,95 0,98 0,98 0,9 0,67 0,67 0,67 0,95 0,56 0,62 0,66 0,38 0,43 0,46 0,48 0,77 0,86 0,92 0,96 0,98 0,99 1,0 0,71 0,71 0,71 1,00 0,58 0,63 0,67 0,39 0,44 0,47 0,48 0,79 0,88 0,93 0,96 0,98 0,99 Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi
Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i ¦íc tÝnh gi¸ trÞ gièng - ChØ sè chän läc 104 4.3.2. Sö dông phèi hîp c¸c nguån th«ng tin kh¸c nhau Sau ®©y, chóng ta kh¶o s¸t mét vÝ dô: X©y dùng chØ sè chän läc gia sóc gièng sö dông 1 gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña b¶n th©n kÕt hîp víi 1 gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña bè hoÆc mÑ ChØ sè chän läc vËt ∝ cã d¹ng: I∝ = b1X1 + b2X2 I∝ = b1(X1 - x1) + b2(X2 - x2) hoÆc d¹ng: trong ®ã, X1 vµ x1: gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña quan s¸t thu ®−îc tõ b¶n th©n vËt ∝ vµ cña nhãm t−¬ng ®ång X2 vµ x2: gi¸ trÞ kiÓu h×nh cña quan s¸t thu ®−îc tõ bè hoÆc mÑ cña vËt ∝ vµ cña nhãm t−¬ng ®ång b1 vµ b2 : c¸c hÖ sè cÇn x¸c ®Þnh Tõ [7.11] ta cã 2 ph−¬ng tr×nh: + b2a12h2 = a1αh2 b1 2 = a2αh2 b1a21h + b2 Do a12= a21 = 0,5 (quan hÖ di truyÒn céng gép gi÷a vËt ∝ vµ bè hoÆc mÑ cña ∝) (quan hÖ di truyÒn céng gép cña vËt ∝ víi chÝnh b¶n th©n vËt ∝) a1 α= 1 (quan hÖ di truyÒn céng gép bè hoÆc mÑ cña ∝ víi vËt ∝) a2α= 0,5 nªn: b1 + 0,5h2b2 = h2 0,5h2b1 + b2 = 0,5h2 Ta cã: 0,5h2b1 + 0,25h4b2 = 0,5h4 0,5h2b1 + b2 = 0,5h2 Rót ra: h 2 (4 − h 2 ) 2h 2 (1 − h 2 ) b1 = b2 = 4 − h4 4 − h4 h 2 (4 − h 2 ) 2h 2 (1 − h 2 ) Iα = X1 + X2 4 − h4 4 − h4 §é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng: h 2 ( 4 − h 2 ) h 2 (1 − h 2 ) rAI = b1a1α + b2 a2α = + 4 − h4 4 − h4 h 2 ( 4 − h 2 ) + h 2 (1 − h 2 ) rAI = 4 − h4 Gi¶ sö øng dông chØ sè trªn ®Ó chän läc s¶n l−îng s÷a cña bß s÷a, hÖ sè di truyÒn s¶n l−îng s÷a lµ h2 =0,3. ChØ sè sÏ lµ: 0,3( 4 − 0,3) 2.0,3(1 − 0,3) Iα = X1 + X2 4 − 0,3 4 − 0,3 2 2 I α = 0,2839 X 1 + 0,1074 X 2 §é chÝnh x¸c cña −íc tÝnh gi¸ trÞ gièng theo chØ sè sÏ lµ: 0,3( 4 − 0,3) + 0,3(1 − 0,3) r AI = = 0,5810 4 − 0 ,3 2 Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi