Để giúp con phát triển khả năng tư duy
Phát triển khả năng tư duy của trẻ là một việc quan trọng, nhưng
bạn cũng có thể biến thể biến nó thành một hoạt động nhẹ
nhàng, hay thậm chí là trò chơi vui của gia đình.
Để phát triển kỹ năng tư duy của trẻ, bạn nên đặt những câu hỏi
dùng từ ngữ đơn giản, gần gũi và chính xác; và quan trọng nhất
là bạn đừng yêu cầu quá cao ở trẻ, chỉ nên tập trung thực hiện
từng bước một một cách hệ thống và đúng cách.
Các chuyên gia tâm lý chia kỹ năng tư duy làm 6 loại. Đây là
các loại phổ biến đối với tất cả mọi người, nên khi áp dụng với
mỗi đứa trẻ khác nhau, bạn cần phải chỉnh sửa câu hỏi linh hoạt
sao cho trẻ có thể hiểu một cách rõ ràng nhất.
1. Phát triển kỹ năng nhận biết: Kỹ
năng nhận biết bao gồm ghi nhớ,
nhắc lại, sửa lại cho chính xác, phù
hợp và cả nhận xét đúng – sai từ
các dữ liệu có sẵn.
Bao nhiêu quả cam nhỉ? Phát triển kỹ năng này như thế
nào?
Bạn nên sử dụng đúng những từ và cụm từ như: “khi nào”, “như
thế nào”, “bao nhiêu”, “ở đâu”, “gì”… Những từ ngữ đơn giản
và dễ hiểu sẽ giúp con bạn có được những câu trả lời chính xác
nhất.
Câu hỏi gợi ý:
- Một tá quả cam là bao nhiêu quả?
- Cái này có màu gì?
- Khi nào thì đến sinh nhật của con?
2. Phát triển kỹ năng nhận thức: Nhận thức tức là nắm vấn đề
hoặc hiểu được chính xác ý nghĩa thực sự của vấn đề, trong đó
bao gồm cả việc nhận biết các sự vật và chất liệu.
Phát triển kỹ năng này như thế nào?
Sử dụng các từ và cụm từ như: “giải thích”, “mô tả”, “đoán”, dự
đoán”, “phát hiện”, “xác định”… để giúp con bạn có thể giải
thích, mô tả và đoán được nhiều thứ trong thế giới tự nhiên.
Câu hỏi gợi ý:
- Con tả cho mẹ xem chó Bim nhà mình ăn như thế nào nào?
- Mẹ quên mất hạt giống nảy mầm thành cây như thế nào, con
giải thích cho mẹ được không?
- Con có đoán được hình này là hình gì không?
3. Phát triển kỹ năng ứng dụng: Kỹ năng này bao gồm việc vận
dụng những thông tin hay chi tiết đã được học hoặc biết vào
những điều mới lạ, chưa từng gặp trước đây.
Phát triển kỹ năng này như thế nào?
Sử dụng các từ để khuyến khích trẻ áp dụng vào các tình huống
mới. Các từ này có thể là: “chứng minh”, “chỉ cho mẹ”, “nói cho
mẹ”…
Câu hỏi gợi ý:
- Trái đất và quả bóng này có gì giống nhau?
- Chỉ cho mẹ xem cái cây to với cây bụi khác nhau thế nào.
- Nói cho mẹ nghe chó sủa thế nào nào?
4. Phát triển kỹ năng phân tích: Kỹ năng này bao gồm việc tách
thông tin thành nhiều phần, đoạn để xem xét một cách chi tiết.
Phát triển kỹ năng này như thế nào?
Bạn có thể sử dụng những từ đơn giản và dễ hiểu như: “đâu là
điểm khác nhau”, “giải thích”, “so sánh”… Khi được hỏi những
câu có chứa các từ khóa này, bé sẽ bắt đầu suy nghĩ bằng cách
chia tách câu hỏi thành nhiều
phần.
Câu hỏi gợi ý:
- Nói cho mẹ nghe một điểm
khác nhau giữa em bé với cái
cây nào.
Tìm điểm khác nhau nào - Con còn biết gì về quả trứng
này nữa nào?
- Con so sánh xem búp bê Barbie với chuột Mickey khác nhau
những gì?
5. Phát triển kỹ năng tổng hợp: Đây là kỹ năng hơi khó để trẻ
em có thể học và hiểu được, vì nó liên quan đến việc vận dụng
các thông tin, kiến thức hay kỹ năng trẻ đã được học và kết dính
chúng lại thành một hình ảnh rõ ràng mà trước đó chính trẻ cũng
chưa nghĩ đến.
Phát triển kỹ năng này như thế nào?
Bạn nên sử dụng những từ và cụm từ đơn giản giúp con mình
kết hợp các thông tin mà bé biết để tạo nên một ý niệm mới thật
rõ ràng.
Câu hỏi gợi ý:
- Chuyện gì sẽ xảy ra nếu con vứt bộ ghép hình này xuống sàn?
- Điều gì sẽ xảy ra nếu cái cây cảnh này ra trái?
- Theo con thì chúng ta nên sắp xếp căn phòng này như thế nào?
6. Phát triển kỹ năng đánh giá: Kỹ năng này bao gồm việc xem
xét, suy luận, quyết định và đưa ra kết luận dựa trên một tập hợp
các điều kiện hoặc tiêu chuẩn, không bao gồm trả lời đúng hay
sai.
Phát triển kỹ năng này như thế nào?
Bạn có thể dùng các từ khóa như: “đánh giá”, “ước lượng”, “giải
thích”, “so sánh”…
Câu hỏi gợi ý:
- Quả địa cầu và quả trứng có điểm gì giống nhau?
- Chuyện gì sẽ xảy ra nếu con mọc ra một đôi cánh?
- Con có thể nói cho mẹ có chính xác bao nhiêu quả trứng trong
giỏ không?
Nguồn: Webtretho (lược dịch) / http://www.brainy-
child.com/article/thinking-skills-for-children.shtm
