Góc nhìn kế toán thuế đối với phương pháp kế toán chuyển giá

CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH- TIỀN TỆ <br /> <br /> <br /> <br /> Góc nhìn kế toán thuế đối với phương pháp<br /> kế toán chuyển giá<br /> <br /> Vũ Thị Khánh Minh<br /> <br /> <br /> Ngày nhận: 24/12/2018 Ngày nhận bản sửa: 03/04/2019 Ngày duyệt đăng: 26/04/2019<br /> <br /> <br /> <br /> Trong 4 nghiệp vụ kế toán cơ bản (i) Phân loại; (ii) Ghi nhận và xóa<br /> bỏ ghi nhận; (iii) Đo lường; (iv) Trình bày và thuyết minh, thì kế<br /> toán chuyển giá là thao tác nghiệp vụ kế toán tác động đến giai đoạn<br /> Đo lường đối tượng kế toán. Thao tác này được thực hiện thông qua<br /> định giá mua, giá bán theo hướng làm giảm các khoản thuế phải nộp<br /> càng nhiều càng tốt. Hiện nay, có doanh nghiệp nắm bắt và vận dụng<br /> những quy định khác biệt về thuế suất giữa các quốc gia, các ưu đãi<br /> trong quy định thuế để xây dựng và áp dụng chính sách về giá giao<br /> dịch nội bộ theo mong muốn để giảm thuế. Bên cạnh đó, cũng có rất<br /> nhiều doanh nghiệp gian lận giá, gian lận thương mại để tác động<br /> đến giá giao dịch nội bộ nhằm trốn các các khoản thuếphải nộp.<br /> Bài viết này đề cập đến các phương pháp mà kế toán tại các doanh<br /> nghiệp thường áp dụng để thực hiện hành vi chuyển giá, trốn thuế;<br /> đồng thời đưa ra một số đề xuất nhằm tránh hiện tượng trốn thuế dựa<br /> trên nghiệp vụ chuyển giá hiện nay.<br /> Từ khóa: Giao dịch liên kết, kế toán chuyển giá, giá nội bộ, tách thu<br /> nhập<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Phương pháp chuyển giá bao gồm: Mua, bán, trao đổi, tài sản hữu hình, tài sản vô<br /> nhằm tận dụng ưu đãi về thuê, cho thuê, mượn, cho hình và thỏa thuận sử dụng<br /> thuế thu nhập doanh nghiệp mượn, chuyển giao, chuyển chung nguồn lực như hợp lực,<br /> nhượng máy móc, thiết bị, hợp tác khai thác sử dụng<br /> “Giao dịch liên kết”1 là giao hàng hóa, cung cấp dịch vụ: nhân lực; chia sẻ chi phí giữa<br /> dịch phát sinh giữa các bên vay, cho vay, dịch vụ tài các bên liên kết.<br /> có quan hệ liên kết trong quá chính, đảm bảo tài chính và Các bên có quan hệ liên kết<br /> trình sản xuất, kinh doanh, các công cụ tài chính khác; thường là các công ty thuộc<br /> mua, bán, trao đổi, thuê, các tập đoàn kinh tế trong<br /> 1<br /> Nghị định 20/2017/NĐ-CP ngày<br /> 24/2/2017: Nghị định quy định về quản cho thuê, mượn, cho mượn, nước và các công ty thuộc tập<br /> lý thuế đối với doanh nghiệp có giao chuyển giao, chuyển nhượng đoàn đa quốc gia. Các bên<br /> dịch liên kết<br /> <br /> <br /> © Học viện Ngân hàng Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> ISSN 1859 - 011X 1 Số 205- Tháng 6. 2019<br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Sơ đồ lý do chuyển giá ra nước ngoài để giảm chi phí thuế thu nhập<br /> doanh nghiệp phải nộp<br /> <br /> <br /> <br /> A (thuế suất 20%)<br /> Thu nhập trước thuế 1000<br /> <br /> <br /> (B) 800 Có mối liên hệ liên kết B (thuế suất) 20%<br /> - 160 800<br /> Giá nội bộ<br /> 640<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> G<br /> iá<br /> th<br /> ịt<br /> rư<br /> ờn<br /> (C) 1000<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> g<br /> - 200<br /> 800<br /> <br /> C (thuế suất) 10%<br /> 1000<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> trong giao dịch liên kết có thể lợi nhuận trước thuế thu nhập Việc định giá không chỉ xảy<br /> là: doanh nghiệp (TNDN) là ra với các công ty có quan hệ<br /> - Công ty liên kết. 1.000 và chịu thuế suất TNDN liên kết ngoài nước, mà còn<br /> - Công ty con và công ty mẹ. là 20%, với số thuế phải nộp xảy ra cả trong nước. Điển<br /> - Công ty con khác nhau của là 200. hình tại Việt Nam là việc mua<br /> cùng một công ty mẹ. - Nhưng nếu công ty A lập bán giữa các công ty con trong<br /> Khi tất cả các bên có mối công ty con B tại quốc gia nơi cùng một tập đoàn.<br /> quan hệ liên kết muốn tối đa công ty C đặt trụ sở và bán Ví dụ 2 (Hình 2):<br /> hoá lợi nhuận trong tổng thể hàng cho công ty B với giá - Tận dụng chính sách thuế<br /> chung thì DN thường tận dụng nội bộ. Sau đó công ty B bán ưu đãi cho DN mới thành lập<br /> quyền tự do định đoạt giá giao hàng cho công ty C. Giả sử, ở các địa bàn khó khăn, tận<br /> dịch giữa các bên liên kết (tạo công ty A do bán hàng cho dụng quyền định đoạt giá cả<br /> ra giá nội bộ) theo hướng có công ty B với giá thấp nên có trong tập đoàn, công ty con<br /> lợi nhất cho lợi nhuận của lợi nhuận trước thuế là 800, X ở địa phương áp dụng thuế<br /> tổng thể liên kết. Thông qua thuế TNDN phải nộp sẽ là suất bình thường sẽ bán hàng<br /> việc định giá, nghĩa vụ thuế 800 x 20% =160; còn công ty với giá nội bộ bằng hoặc thấp<br /> được chuyển từ nơi bị điều B bán tiếp cho công ty C có hơn giá thị trường cho công<br /> tiết cao sang nơi bị điều tiết lợi nhuận trước thuế là 200, ty con Y tại địa phương có<br /> thấp hơn và ngược lại. thuế TNDN phải nộp sẽ là thuế suất ưu đãi. Như vậy, lợi<br /> Ví dụ 1 (Hình 1): 200 x 10% = 20. Tổng số thuế nhuận X sẽ thấp đi và chịu<br /> - Công ty A tại Việt Nam nếu TNDN mà A và B phải nộp là thuế suất 20%, lợi nhuận của<br /> bán hàng ra nước ngoài cho 180, ít hơn số A phải nộp là Y tăng lên và do hưởng thuế<br /> một công ty C- công ty không 200 nếu A bán trực tiếp cho suất ưu đãi nên giảm số thuế<br /> có quan hệ liên kết, thì sẽ có công ty C. phải nộp.<br /> <br /> <br /> <br /> 2 Số 205- Tháng 6. 2019 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Sơ đồ chuyển giá để tận dụng sự khác biệt về thuế suất TNDN giữa các địa phương<br /> trong nước<br /> <br /> <br /> i bộ Công ty con B<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Gi trườ<br /> nộ (thuế suất ưu đãi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> á b ng<br /> giá 10%)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> án 1.<br /> o p<br /> the 00/s<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> th 500<br /> n<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> eo /s<br /> á bá 1.0<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> gi p<br /> Gi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> át<br /> hị<br /> Công ty mẹ A<br /> Giá bán theo thị trường<br /> (thuế suất 20%)<br /> Công ty độc lập<br /> Giá thành 1.000/SP<br /> <br /> <br /> Khi các bên có mối quan hệ trong kế toán là phương pháp thuế giảm đi ở những nơi có<br /> liên kết áp dụng quy tắc và kế toán đo lường lại giá trị các mức thuế suất cao và ngược<br /> phương pháp định giá cho các đối tượng kế toán của các giao lại (chuyển lợi nhuận), tối<br /> giao dịch nội bộ thì hành vi dịch liên kết làm thay đổi thu thiểu hóa số thuế TNDN và<br /> này được gọi là chuyển giá nhập chịu thuế và các khoản các khoản thuế khác phải nộp<br /> và được coi là hợp pháp. Tuy thuế phải nộp. trong phạm vi tổng thể các<br /> nhiên kết quả của hoạt động bên liên kết.<br /> chuyển giá có thể làm thay 2. Phương pháp kế toán sử Giao dịch này thường xảy ra ở<br /> đổi thu nhập chịu thuế, khi dụng để thực hiện hành vi mối quan hệ công ty mẹ- công<br /> thay đổi thu nhập chịu thuế chuyển giá ty con. Trong mối quan hệ<br /> thì đa phần sẽ làm giảm thuế này, công ty mẹ có toàn quyền<br /> phải nộp, nên cơ quan quản lý Phương pháp 1: Phương pháp xác định giá chuyển giao theo<br /> thuế thường đánh đồng hành tách thu nhập cho các bên liên các quy định trong hợp đồng<br /> vi chuyển giá với hành vi trốn kết dân sự. Ví dụ: Trường hợp<br /> thuế. Theo phương pháp này các mua bán giữa công ty mẹ A-<br /> Xét ở góc độ nghiệp vụ kế bên sẽ xác định giá chuyển công ty con B (Hình 3).<br /> toán, phương pháp chuyển giá giao để tạo ra thu nhập chịu Nếu cũng là công ty A nhưng<br /> <br /> Hình 3. Sơ đồ chuyển giá để tận dụng sự khác biệt về thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp<br /> giữa các nước<br /> Việt Nam Nước ngoài<br /> <br /> bán bộ Công ty G<br /> Giá iá nội 2. iá b<br /> g p con B 00 án<br /> theo .200/s 0/<br /> sp<br /> 1<br /> Công ty Công ty<br /> Chi phí 1.000/SP Công ty<br /> độc lập mẹ A theo Giá bá độc lập<br /> giá n<br /> 0/ n<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> th<br /> 00 á<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1.50 ị trườn<br /> 2. iá b<br /> sp<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 0/sp g Công ty<br /> G<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> độc lập C<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng Số 205- Tháng 6. 2019 3<br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> <br /> <br /> Bảng 1. So sánh sự khác biệt về thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp<br /> Trường hợp 1: Giao dịch công ty A bán cho B (có quan hệ liên kết)<br /> BC KQHĐKD A BC KQHĐKD B Hợp nhất BC KQHĐKD (giả định)<br /> Doanh thu 1.200 Doanh thu 2.000 Doanh thu 2.000<br /> Chi phí 1.000 Chi phí 1.200 Chi phí 1.000<br /> Lợi nhuận trước thuế 200 Lợi nhuận trước thuế 800 Lợi nhuận trước thuế 1.000<br /> Thuế TNDN (20%) 40 Thuế TNDN (10%) 80 Thuế TNDN 120<br /> Lợi nhuận sau thuế 160 Lợi nhuận sau thuế 720 Lợi nhuận sau thuế 880<br /> Trường hợp 2: Giao dịch công ty A bán cho C (không có quan hệ liên kết)<br /> Hợp nhất BC KQHĐKD (giả<br /> BC KQHĐKD A BC KQHĐKD C<br /> định)<br /> Doanh thu 1.500 Doanh thu 2.000 Doanh thu 2.000<br /> Chi phí 1.000 Chi phí 1.500 Chi phí 1.000<br /> Lợi nhuận trước thuế 500 Lợi nhuận trước thuế 500 Lợi nhuận trước thuế 1.000<br /> Thuế TNDN (20%) 100 Thuế TNDN (10%) 50 Thuế TNDN 150<br /> Lợi nhuận sau thuế 400 Lợi nhuận sau thuế 450 Lợi nhuận sau thuế 850<br /> <br /> <br /> bán sản phẩm cho công ty C thấp hơn giá thị trường nhằm vi trốn thuế, điển hình là các<br /> là công ty độc lập thì sẽ có sự giảm thuế nhập khẩu, thuế trường hợp như:<br /> khác biệt về số thuế TNDN TTĐB hàng nhập khẩu, thuế<br /> phải nộp, kết quả so sánh trình GTGT hàng nhập khẩu phải * Chuyển giá thông qua tăng<br /> bày trong Bảng 1. nộp. Hay trường hợp công ty chi phí đầu vào<br /> Như vậy kế toán khi chuyển mẹ trong nước sản xuất bia - Chuyển giá thông qua việc<br /> giá theo phương pháp này sẽ không bán trực tiếp cho mua nguyên vật liệu từ bên<br /> chính là tận dụng sự khác biệt nhà phân phối theo giá thị liên kết với giá rất cao. Điển<br /> về thuế suất giữa các quốc gia, trường mà lập thêm công ty hình tại Việt Nam là các<br /> các vùng miền để tối thiểu con và bán toàn bộ sản phẩm doanh nghiệp FDI đầu tư theo<br /> tổng chi phí thuế phải nộp của cho công ty con với giá sản phương thức “Thực hiện sản<br /> tập đoàn. xuất để giảm thuế TTĐB, sau xuất sản phẩm ở khâu trung<br /> Phương pháp 2: Phương pháp đó công ty con mới bán tiếp gian”: đó là doanh nghiệp<br /> so sánh giá giao dịch liên cho nhà phân phối theo giá trị FDI tại Việt Nam đóng vai<br /> kết với giá giao dịch độc lập trường. trò trung gian trong chuỗi sản<br /> nhằm giảm thuế thuế tiêu thụ xuất khép kín của Tập đoàn.<br /> đặc biệt (TTĐB) 3. Các phương pháp gian Theo đó, nguyên vật liệu<br /> Theo phương pháp này các lận trong chuyển giá mà kế chính được nhập khẩu từ bên<br /> bên sẽ định ra giá chuyển giao toán đã sử dụng để trốn thuế liên kết, toàn bộ giá trị của<br /> của giao dịch giữa các bên có sản phẩm sản xuất ra được<br /> quan hệ liên kết chênh lệch rất Để tối đa hoá lợi nhuận, các xuất khẩu để trở thành bán<br /> nhiều so với giá chuyển giao DN tập đoàn, công ty đa quốc thành phẩm các công đoạn<br /> của giao dịch độc lập nhằm gia luôn muốn tận dụng các tiếp theo. Theo hợp đồng liên<br /> giảm thuế TTĐB, thuế nhập cơ hội để chuyển giá, nhưng kết, giá nhập nguyên vật liệu<br /> khẩu, thuế TTĐB hàng nhập cơ hội cho chuyển giá hợp đầu vào từ bên liên kết với<br /> khẩu, thuế GTGT hàng nhập pháp để tránh thuế như tận giá rất cao, trong khi đó lại<br /> khẩu phải nộp. dụng ưu đãi thuế suất cũng chỉ xuất khẩu sản phẩm với giá<br /> Ví dụ: Trường hợp nhập khẩu được vài năm nên có những xuất khẩu thấp hơn nhiều so<br /> bia để bán, thông qua việc lập DN thực hiện gian lận giá, với giá thành dẫn đến thua lỗ<br /> công ty con tại Việt Nam để gian lận thương mại, lạm dụng và không phát sinh số thuế<br /> bán cho công ty con với giá chuyển giá để thực hiện hành TNDN phải nộp.<br /> <br /> <br /> <br /> 4 Số 205- Tháng 6. 2019 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> <br /> <br /> - Chuyển giá thông qua nâng xuất kinh doanh. Điển hình tại vụ: Doanh nghiệp được toàn<br /> khống giá trị tài sản hữu hình Việt Nam là các DN với lý do quyền định mua, bán, trao đổi<br /> và tài sản vô hình trong quá sản xuất không thành công, hàng hoá, dịch vụ… trong<br /> trình đầu tư và góp vốn liên không bán được sản phẩm nên giao dịch liên kết theo mức<br /> doanh, liên kết. Điển hình tại thiếu hụt tiền và đi vay vốn từ giá họ mong muốn và được<br /> Việt Nam là các doanh nghiệp bên liên kết với lãi suất vay thể hiện trong các văn kiện,<br /> FDI đầu tư theo phương thức vốn khá cao nên kết quả kinh hợp đồng được luật pháp quốc<br /> “Thực hiện sản xuất sản phẩm doanh thường xuyên thua lỗ. tế bảo hộ.<br /> theo hợp đồng”: đó là doanh - Chuyển giá thông qua việc Từ việc phân tích các hành<br /> nghiệp FDI sử dụng nguyên tạo ra nhiều chi phí trung gian vi trên, dấu hiệu cho thấy có<br /> vật liệu đầu vào tại thị trường không phù hợp, điển hình hoạt động chuyển giá không<br /> Việt Nam để sản xuất sản là việc tập đoàn nước ngoài hợp pháp của các tập đoàn,<br /> phẩm, 100% sản phẩm sản thành lập nhà phân phối tại của công ty đa quốc gia, của<br /> xuất ra được xuất khẩu cho Việt Nam, nhưng nhà phân các doanh nghiệp FDI thường<br /> bên liên kết ở nước ngoài theo phối tại Việt Nam phát sinh sẽ là:<br /> đơn đặt hàng trước để tiêu thụ rất nhiều chi phí trung gian - Dù doanh thu tăng liên tục<br /> tại thị trường nước ngoài. Để không phù hợp với đăng ký qua các năm nhưng kết quả<br /> phục vụ cho quá trình sản xuất hoạt động kinh doanh như: kinh doanh của công ty lỗ<br /> kinh doanh, doanh nghiệp FDI tiền tiếp thị quốc tế, phí quản thường xuyên.<br /> tại Việt Nam nhập khẩu máy lý vùng, tiền hoa hồng mua - Mặc dù thua lỗ triền miên<br /> móc, thiết bị, dây chuyền sản hàng, chi phí bản quyền cho song các doanh nghiệp FDI tại<br /> xuất hoặc nhận chuyển giao sản xuất… Hoặc do việc cung Việt Nam vẫn đầu tư mở rộng<br /> công nghệ và trả chi phí bản cấp dịch vụ giữa công ty mẹ sản xuất kinh doanh. Điều này<br /> quyền từ bên liên kết với giá với các công ty trong nội bộ cho thấy, tỷ lệ thua lỗ cao tại<br /> rất cao, đồng thời xuất khẩu tập đoàn và giữa các công các doanh nghiệp FDI trong<br /> sản phẩm với giá rất thấp, qua ty trong nội bộ tập đoàn với thời gian qua chính là biểu<br /> đó, doanh nghiệp FDI không nhau thường rất khó định giá hiện của hoạt động chuyển giá<br /> có lợi nhuận và không phát và khó xác định có thực sự đang diễn ra ngày càng phổ<br /> sinh thuế TNDN phải nộp. phát sinh hay không. Lợi dụng biến, tinh vi và đa dạng, trở<br /> Một điển hình nữa tại Việt đặc tính này, trong những năm thành thách thức lớn đối với<br /> Nam là các doanh nghiệp qua, một số tập đoàn đa quốc cơ quan thuế Việt Nam.<br /> FDI đầu tư theo phương thức gia đầu tư vốn vào Việt Nam Như vậy đứng trên góc độ kế<br /> “Thực hiện khâu cuối cùng thực hiện hành vi cung cấp toán thuế, chuyển giá được<br /> trong một chu trình sản xuất các dịch vụ quản lý và hỗ trợ hiểu là “việc xác định giá từ<br /> kinh doanh khép kín”: đó là quản lý cho cả tập đoàn (dịch các giao dịch liên kết giữa các<br /> doanh nghiệp FDI tại Việt vụ kế toán, tài chính, tư vấn, bên có mối quan hệ liên kết,<br /> Nam sẽ sản xuất và tiêu thụ quản lý tài sản,…), tính giá mà theo đó sẽ xác định được<br /> toàn bộ sản phẩm sản xuất ra dịch vụ ở mức cao để chuyển thu nhập chia cho mỗi bên<br /> tại thị trường Việt Nam. Các lợi nhuận từ công ty con tại liên kết nhằm tối thiểu hóa<br /> nhà đầu tư nước ngoài đầu tư Việt Nam sang công ty mẹ tổng số thuế phải nộp của tập<br /> vào Việt Nam thông qua việc nhằm tối thiểu hoá nghĩa vụ đoàn hoặc công ty đa quốc<br /> góp vốn bằng dây chuyền máy thuế của công ty con tại Việt gia trên phạm vi toàn cầu”<br /> móc, thiết bị đặc thù hoặc góp Nam. (Robert Feinschreiber, 2004).<br /> vốn bằng bản quyền thương Và vì vậy, cơ quan quản lý<br /> mại được định giá cao hơn * Chuyển giá thông qua hạ thuế luôn quan tâm ngăn chặn<br /> nhiều so với giá trị thực tế. thấp giá bán sản phẩm và thu hồi số thuế nộp thiếu<br /> - Chuyển giá thông qua tăng - Chuyển giá thông qua cơ chế từ các gian lận dưới hình thức<br /> chi phí trả lãi vay vốn sản giá cung cấp hàng hóa, dịch chuyển giá để giảm nộp thuế.<br /> <br /> <br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng Số 205- Tháng 6. 2019 5<br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> <br /> <br /> Giải pháp kế toán chống nên giá cả có thể cao hoặc xây dựng được bộ dữ liệu để<br /> chuyển giá hiện nay của Việt thấp hơn nhiều so với giá thị xác định giá thị trường khi<br /> Nam trường của hàng hóa dịch vụ. giao dịch với các bên độc lập<br /> Tại Luật Doanh nghiệp số Để chống chuyển giá nhằm để tạo ra giá APA; (ii) một số<br /> 68/2014/QH13 quy định tại trốn thuế TNDN thì tại Điều tài sản như bản quyền công<br /> khoản 2, Điều 190 về quyền 7 “Các phương pháp so sánh thức, thương hiệu sản phẩm,<br /> và trách nhiệm của công ty xác định giá của giao dịch liên tài sản sinh học được các công<br /> mẹ đối với công ty con: “Hợp kết” đã đưa ra 3 phương pháp ty đa quốc gia ghi nhận theo<br /> đồng, giao dịch và quan hệ so sánh xác định giá của giao giá thị trường, còn hệ thống<br /> khác giữa công ty mẹ và công dịch liên kết để đánh giá lại Chuẩn mực kế toán Việt Nam<br /> ty con đều phải được thiết kết quả kinh doanh sau khi (VAS) thì ghi nhận theo giá<br /> lập và thực hiện độc lập, bình xác định lại giá giao dịch liên gốc nên khó xác định hành vi<br /> đẳng theo điều kiện áp dụng kết nhằm làm cơ sở truy thu chuyển giá khi giao dịch các<br /> đối với các chủ thể pháp lý khoản thuế TNDN còn thiếu. tài sản này.<br /> độc lập”. Đây chính là cơ sở Bên cạnh đó, để chống chuyển<br /> cho việc hoàn thiện các văn giá nhằm trốn thuế TTĐB thì 4. Kết luận và khuyến nghị<br /> bản pháp lý xác định lại giá tại Khoản 1, Điều 2 Thông tư<br /> giao dịch liên kết. 130/2016/TT-BTC sửa đổi, bổ Bài viết đã đưa ra các phương<br /> Có thể thấy dấu hiệu nhận sung Điểm b, Khoản 1, Điều 5 pháp kế toán đo lường lại các<br /> biết chuyển giá dựa trên 2 nội Thông tư 195/2015/TT-BTC: đối tượng kế toán trong giao<br /> dung: mối quan hệ của các “b) Trường hợp hàng hóa chịu dịch liên kết nhằm làm thay<br /> công ty trong hợp đồng kinh thuế TTĐB được bán cho đổi số thuế phải nộp. Chính<br /> tế- mua bán hàng hóa, dịch vụ các cơ sở kinh doanh thương phủ cần xem xét nội dung nêu<br /> và giá cả của hàng hóa dịch mại là cơ sở có quan hệ công trên để chỉ đạo Bộ Tài chính<br /> vụ. Vì vậy trong quy định của ty mẹ, công ty con hoặc các có các giải pháp giải quyết<br /> Nghị định 20/2017/NĐ-CP công ty con trong cùng công vấn đề nêu trên để đưa ra giải<br /> quy định về quản lý thuế đối ty mẹ với cơ sở sản xuất, cơ pháp chống chuyển giá hiệu<br /> với doanh nghiệp có giao dịch sở nhập khẩu hoặc cơ sở kinh quả nhất. Một số khuyến nghị<br /> liên kết đã đưa ra giải pháp: doanh thương mại là cơ sở có tác giả đưa ra là:<br /> Thứ nhất, khi xem xét các chủ mối quan hệ liên kết thì giá Một là để xây dựng được<br /> thể tham gia hợp đồng kinh bán làm căn cứ xác định giá giá APA hiệu quả thì Bộ Tài<br /> tế có mối quan hệ liên kết tính thuế TTĐB không được chính cần có hướng dẫn cụ<br /> hay không thì cần nhìn nhận thấp hơn tỷ lệ 7% so với giá thể cách xác định giá APA và<br /> sự ảnh hưởng một bên trong bình quân trong tháng của các các điều chỉnh APA (nếu có)<br /> việc điều hành, kiểm soát, cơ sở kinh doanh thương mại để doanh nghiệp yên tâm về<br /> góp vốn hoặc đầu tư vào bên mua trực tiếp của cơ sở sản quyền lợi, mạnh dạn đăng ký<br /> kia. Do vậy tại Điều 5 “Các xuất, cơ sở nhập khẩu bán ra”. áp dụng.<br /> bên có quan hệ liên kết” đã Như vậy, các giải pháp chống Hai là, phải xây dựng các<br /> đưa ra các hướng dẫn kiểm tra chuyển giá đã tác động đến chuẩn mực kế toán Việt Nam<br /> giữa các bên trong hợp đồng nguyên tắc Đo lường trong kế (VAS) phù hợp với chuẩn<br /> có mối quan hệ liên kết hay toán và đều đã có đầy đủ cơ mực kế toán quốc tế (IAS) và<br /> không. sở pháp lý cho việc thực hiện. chuẩn mực báo cáo tài chính<br /> Thứ hai, về yếu tố giá cả Tuy nhiên, khi thiết lập cơ chế quốc tế IFRS để có hướng dẫn<br /> hàng hóa, dịch vụ. Trong các thỏa thuận trước về phương phương pháp kế toán đo lường<br /> giao dịch mua bán hàng hóa, pháp xác định giá theo nguyên đúng các đối tượng kế toán<br /> dịch vụ của các công ty có tắc giá thị trường (Advance như bản quyền công thức,<br /> mối quan hệ liên kết, có sự Pricing Agreement- APA) thì thương hiệu sản phẩm, tài sản<br /> bất thường về giá thỏa thuận lại gặp 2 khó khăn: (i) Chưa sinh học là phải theo giá trị<br /> <br /> <br /> <br /> 6 Số 205- Tháng 6. 2019 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> <br /> <br /> hợp lý. động vật hoang dã (IAS 41 là để so sánh. Sau đó doanh<br /> - Theo VAS 01, 03 thì các đối theo giá trị hợp lý), không giải nghiệp tại Việt Nam ghi nhận<br /> tượng kế toán trên được đo quyết được vấn đề đo đường theo giá gốc và phân bổ chi<br /> lường theo nguyên tắc giá gốc được giá trị của động vật con phí khấu hao hàng kỳ sẽ tăng<br /> ghi nhận vào nguyên giá Tài được sinh ra, không có chuẩn thêm chi phí, giảm lợi nhuận,<br /> sản cố định, điều này không mực hướng dẫn công bố thông giảm thuế TNDN phải nộp. Vì<br /> phản ánh đúng bản chất giá trị tin về tài sản sinh học trên báo vậy Bộ Tài chính cần xem xét<br /> của bản quyền công thức và cáo tài chính nên có thể làm việc ghi nhận tại Việt Nam giá<br /> thương hiệu sản phẩm có thể thiếu sự tin cậy từ nhà đầu tư. trị tài sản này phải dựa vào<br /> thay đổi rất lớn theo thời gian. - Nếu có giao dịch liên kết về tình trạng hiện tại của tài sản<br /> Còn các tập đoàn có tài sản các đối tượng kế toán trên, vì có thể động vật yếu đi, chết<br /> sinh học như TH True Milk, bên doanh nghiệp liên kết ở trong thời gian ngắn sau đó;<br /> Vinpearl Land Phú Quốc,… nước ngoài thường sẽ bán cho đánh giá lại giá trị hợp lý rồi<br /> thì việc ghi nhận tài sản sinh doanh nghiệp Việt Nam theo mới ghi nhận vào nguyên giá<br /> học giống như tài sản cố định giá thị trường là giá khá cao, tài sản thì mới loại được các<br /> nên không đo lường hết được và cơ quan thuế Việt Nam sẽ chi phí khấu hao ảo ■<br /> giá trị của tài sản sinh học là khó xác định được giá APA<br /> <br /> <br /> Tài liệu tham khảo<br /> 1. Nghị định số 20/2017/NĐ-CP ngày 24/2/2017: Quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết.Nguyễn<br /> Hoàng Giang (2016), Chuyển giá thông qua thủ thuật tách lợi nhuận của các công ty đa quốc gia tại Việt Nam, tại<br /> 2. http://www.vhu.edu.vn/Resources/Docs/SubDomain/qlkh/Chuy%E1%BB%83n%20gi%C3%A1%20th%C3%B4ng%20<br /> qua%20th%E1%BB%A7%20thu%E1%BA%ADt%20t%C3%A1ch%20l%E1%BB%A3i%20nh%E1%BA%ADn%20<br /> c%E1%BB%A7a%20c%C3%A1c%20c%C3%B4ng%20ty%20%C4%91a%20qu%E1%BB%91c%20gia%20t%E1%BA%A1i%20<br /> Vi%E1%BB%87t%20Nam.pdf truy cập ngày 12/12/2018.Quản lý thuế đối với hoạt động giao dịch liên kết và chống chuyển giá.<br /> Tạp chí thuế nhà nước. NXB Tài chính, 2017.<br /> 3. Robert Feinschreiber, 2004. Transfer pricing methods- An applications guide. John Wiley & Sons, Inc, chapter 1.<br /> 4. Thông tư số 41/2017/TT-BTC ngày 28/4/2017: Hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số 20/2017/NĐ-CP ngày<br /> 24/02/2017 của Chính phủ quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết.<br /> <br /> <br /> Thông tin tác giả<br /> Vũ Thị Khánh Minh, Thạc sĩ<br /> Học viện Ngân hàng, Phân viện Phú Yên<br /> Email: minhvtk.py@hvnh.edu.vn<br /> <br /> Summary<br /> Vision of tax accounting for transfer accounting method<br /> Transfer pricing is commonly stemmed from the measurement stage amongst accounting methods, including(i)<br /> Classification, (ii) Recognition and Derecognition, (iii) Measurement, (iv) Presentation and Disclosure. This<br /> activity is carried out by influencing trading price, thereby reducing the payable tax amounts as much as possible.<br /> Currently, some enterprises take advantage of the differences between tax rates and tax allowances in two<br /> countries to establish their internal transaction price policies. Besides that, there also exist those firms that are on<br /> trial for fraud and tax evasion by manipulating the price in related/affiliated party transactions.<br /> This article summarizes commonly used accounting methods to manipulate transfer price taxation and provide<br /> some solutions for preventing transfer price tax evasion.<br /> Keywords: Tranfer pricing, Approaches to transfer pricing, Internal transaction price, Dividing the total income,<br /> Foreign Direct Investment Enterprise evade taxs<br /> Minh Thi Khanh Vu, MEc.<br /> Banking Academy, Phu Yen Campus<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng Số 205- Tháng 6. 2019 7<br />