Góp phần của MRI trong chẩn đoán giả gãy dương vật

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> GÓP PHẦN CỦA MRI TRONG CHẨN ĐOÁN GIẢ GÃY DƯƠNG VẬT<br /> Đinh Quang Bình*, Lê Vũ Tân*, Mai Bá Tiến Dũng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề và mục tiêu: Giả gãy dương vật (False Penile Fracture): sự đứt vỡ các mạch máu lưng dương<br /> vật và cũng dẫn đến các hình thái lâm sàng giống như thể gãy dương vật thực sự. Việc phân loại này giúp cho<br /> bệnh nhân tránh các phẫu thuật xâm hại không cần thiết. Do đó, nghiên cứu này nhằm đánh giá vai trò của chụp<br /> cộng hưởng từ MRI trong chẩn đoán thể giả gãy dương vật.<br /> Đối tượng và phương pháp: Mô tả cắt ngang. 7 bệnh nhân vào khoa cấp cứu Bệnh viện Bình Dân từ<br /> 1/2017 đến 11/2017 với chấn thương gãy dương vật chưa rõ ràng trên lâm sàng và được chỉ định kiểm tra bằng<br /> MRI.<br /> Kết quả: MRI cho thấy 7 trường hợp chỉ có khối máu tụ và không có dấu hiệu gãy với bao trắng thể hang<br /> còn nguyên vẹn. Không có tổn thương niệu đạo kèm theo. MRI được tiến hành trước điều trị ở 5 bệnh nhân và<br /> sau điều trị trên 2 bệnh nhân, và được kiểm tra lại so với kết quả lúc mổ.<br /> Kết luận: Cộng hưởng từ - MRI có thể giúp chẩn đoán các trường hợp còn nghi ngờ trên lâm sàng và giúp<br /> đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất cho bệnh nhân.<br /> Từ khoá: giả gãy dương vật, MRI<br /> ABSTRACT<br /> CONTRIBUTION OF MRI TO FALSE PENILE FRACTURE DIAGNOSIS.<br /> Dinh Quang Binh, Le Vu Tan, Mai Ba Tien Dung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 2- 2018: 413 - 417<br /> <br /> Introduction and Objective: False Penile Fracture is the breakdown of the blood vessels of the back of the<br /> penis and also lead to clinical significants like the actual penis fracture. This classification helps patients avoid<br /> unnecessary invasive surgery. Therefore, this study aims to assess the role Contribution of MRI to False Penile<br /> Fracture diagnosis.<br /> Patients and Methods: A descriptive study. 7 patients admitted at emergency deparment, Binh Dan<br /> hospital from January 2017 to November 2017, due to equivocal penile fracture cases, and all patients were<br /> examined with MRI.<br /> Results: MRI revealed 7 cases with hematoma and no sign of penile fracture with intact tunica albuginea.<br /> No urethral injuries were found. MRI was performed in 5 cases preoperative and 2 cases postoperative. All MRI<br /> findings were confirmed with the results during surgery.<br /> Conclusion: Performing MRI in distinguishing between penile fracture and false penile fracture to make<br /> precise diagnosis and improve patient management.<br /> Keywords: False penile fracture, MRI.<br /> <br /> <br /> MỞ ĐẦU là tình trạng vỡ bao trắng thể hang khi dương<br /> vật đang ở trạng thái cương cứng sau một chấn<br /> Gãy dương vật (Penile Fracture) được mô tả thương đụng dập. Điều trị chính yếu của gãy<br /> <br /> * Khoa Nam Học- Bệnh viện Bình Dân.<br /> Tác giả liên lạc: BS. Đinh Quang Bình ĐT:0939426413 Email: quangbinhdinh1086@gmail.com<br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018 413<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018<br /> <br /> dương vật là phẫu thuật cấp cứu. Một phân loại coronal, sagittal T2 (5290/110 msn) và các trình tự<br /> khác cũng cần phải chú ý là thể giả gãy dương TSE (TR / TE: 538 / 13msn) trước và sau khi phản<br /> vật (False Penile Fracture): sự đứt vỡ các mạch ứng. Các bệnh nhân trên cũng quay trở lại tái<br /> máu lưng dương vật và cũng dẫn đến các hình khám kiểm tra: thời gian quan hệ lại, ảnh hưởng<br /> thái lâm sàng giống như thể gãy dương vật thực tâm lý sau chấn thương, tình trạng rối loạn<br /> sự. Việc phân loại này giúp cho bệnh nhân tránh cương và đau khi cương.<br /> các phẫu thuật xâm hại không cần thiết. KẾT QUẢ<br /> Mặc dù hầu hết các trường hợp gãy đều có<br /> Có 7 bệnh nhân mà trường hợp của họ chẩn<br /> thể chẩn đoán bằng khai thác bệnh sử và thăm<br /> đoán không đủ chắc chắn xác định bằng hỏi<br /> khám lâm sàng, nhưng cũng còn khoảng 10-<br /> bệnh sử và khám lâm sàng. Độ tuổi từ 28-45 tuổi<br /> 15%(2,6,8) các trường hợp chẩn đoán nhầm. Khi đó<br /> (trung bình 34,9 tuổi). Qua hỏi bệnh và thăm<br /> chúng ta cần đến các phương tiện chẩn đoán<br /> khám, nhận thấy chấn thương dương vật xảy ra<br /> hình ảnh để hỗ trợ mà đặc biệt là vai trò của<br /> khi dương vật đang cương cứng trên hầu hết<br /> chụp cộng hưởng từ (MRI).<br /> bệnh nhân. Nguyên nhân đa số là do quan hệ<br /> Tại Việt Nam, các nghiên cứu về các trường tình dục (chiếm 4 người), còn lại là do tự bẻ (2<br /> hợp giả gãy còn ít, đặc biệt là nhấn mạnh vai trò người) và 1 trường hợp do lăn trở trên giường<br /> của MRI trong việc xác định chẩn đoán phân biệt khi dương vật đang cương. Khoảng thời gian từ<br /> giữa hai thể gãy và giả gãy dương vật. Nên lúc chấn thương đến lúc nhập viện là từ 5 giờ<br /> chúng tôi làm nghiên cứu này để trình bày sự hỗ đến 10 giờ (trung bình 7,29 giờ). Khoảng thời<br /> trợ của MRI trong chẩn đoán các ca bệnh chưa gian từ lúc nhập viện đến khi được điều trị phẫu<br /> chắc chắn và từ đó đưa đến việc điều trị tốt nhất thuật 2 giờ. Tất cả bệnh nhân sau chấn thương<br /> cho bệnh nhân. đều sưng và đau dương vật. 7/7 bệnh nhân đều<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU tụ máu thân dương vật. 5 trường hợp dương vật<br /> xìu dương vật từ từ, còn 2 người thì xìu nhanh<br /> Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang.<br /> lập tức. Trên 5 bệnh nhân xìu chậm thì khi khám<br /> Phương pháp thu thập số liệu: thu thập từ<br /> không sờ thấy vết rách và sờ thân dương vật<br /> bệnh án, dặn dò tái khám và siêu âm kiểm tra.<br /> không đau. Nhưng còn ở 1 bệnh nhân xìu từ từ<br /> Đối tượng nghiên cứu: Những bệnh nhân và 1 bệnh nhân có triệu chứng xìu nhanh thì khi<br /> nhập cấp cứu vì tình trạng sưng đau dương vật khám sờ dương vật đau, tuy nhiên vẫn không sờ<br /> và còn nghi ngờ gãy hoặc giả gãy dương vật được vết rách do khối máu tụ lớn và tình trạng<br /> (chưa chắc chắn qua hỏi bệnh sử và khám lâm phù nề nhiều ở dương vật.<br /> sàng) và được điều trị tại khoa Nam Học bệnh<br /> Tất cả bệnh nhân đều được chỉ định siêu âm<br /> viện Bình Dân từ 01/01/2017 đến 01/11/2017.<br /> thường quy. Ở 2 trường hợp khi sờ dương vật<br /> Các bước tiến hành: Chúng tôi xem lại các đau nhiều thì kết quả siêu âm cho thấy có sự<br /> bệnh án của 7 trường hợp chấn thương dương rách bao trắng thể hang, và 2 bệnh nhân này đều<br /> vật tại khoa Nam Học, bệnh viện Bình Dân. Tất được chỉ định mổ kiểm tra. Khi phẫu thuật<br /> cả bệnh nhân đều được siêu âm; Trong đó có 2 không thấy có tổn thương rách bao trắng thể<br /> trường hợp được làm MRI sau mổ và 5 trường hang nên được chỉ định chụp MRI sau mổ. Còn<br /> hợp cho chỉ định chụp MRI trước mổ. Các bệnh lại 5 bệnh nhân có triệu chứng xìu dương vật từ<br /> nhân được thực hiện bằng máy MRT 1.5T từ hướng đến chẩn đoán thể giả gãy nhiều hơn,<br /> (Magnetom Symphony, Siemens, Erlangen nhưng vì kết quả siêu âm cho thấy có sự rách<br /> Germany). Với bệnh nhân ở tư thế nằm ngửa, bao trắng thể hang nên tất cả được chỉ định chụp<br /> dương vật được dán vào thành bụng. Tất cả các cộng hưởng từ (MRI) để chẩn đoán xác định. Kết<br /> bệnh nhân đều được nghiên cứu TSE dọc trục,<br /> <br /> <br /> 414 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> quả chụp MRI ở trên tất cả 7 bệnh nhân (2 bệnh Vỡ các mạch máu lưng dương vật cũng có thể<br /> nhân sau mổ khám sát và 5 bệnh nhân trước xảy ra khi dương vật đang cương và bao trắng<br /> điều trị) không thấy vết rách bao trắng thể hang, thể hang còn nguyên vẹn, khác với gãy dương<br /> và tất cả là phù nề hay tụ máu mô dưới da thân vật. Gãy dương vật thường cho cảm giác đau<br /> dương vật. nhói vị trí rách khi thăm khám trong khi điều<br /> Hai trường hợp được phẫu thuật và sau đó đó không có trong giả gãy dựa trên ca lâm<br /> không có biến chứng sớm sau mổ như đau, sang khi thắm khám. Khi chẩn đoán còn nghi<br /> nhiễm trùng hay chảy máu vết mổ và được xuất ngờ thì dùng thêm các phương tiện chẩn đoán<br /> viện sau 1-2 ngày. Còn lại 5 trường hợp được chỉ hình ảnh khác như: chụp thể hang dương vật,<br /> định điều trị nội khoa. Tất cả bệnh nhân đều siêu âm và chụp cộng hưởng từ (MRI)(Error!<br /> Reference source not found.). Siêu âm cũng có thể là<br /> được dặn tái khám sau 4 tuần.<br /> phương tiện hữu ích để chẩn đoán sự nứt bao<br /> Sau 4 tuần thì tất cả 7 bệnh nhân đều tái<br /> trắng dương vật bởi vì nó dễ thực hiện, không<br /> khám đúng theo hẹn. Hầu hết họ đều có tâm<br /> xâm lấn, có sẵn và không tốn kém(3). Tuy nhiên<br /> lý lo sợ tái chấn thương, không biến chứng<br /> kỹ thuật này là phụ thuộc vào người điều trị,<br /> cong vẹo dương vật hay cương đau dương<br /> và trở ngại chính là thiếu độ tương phản mô(4).<br /> vật. Thời gian quan hệ lại bình thường là từ 3-<br /> Những hạn chế khác của hình ảnh siêu âm<br /> 4 tuần sau chấn thương, không có trường hợp<br /> như phù nề của dương vật và máu cục ngay<br /> nào than phiền về chất lượng quan hệ tình<br /> vết rách làm giảm độ tương phản của hình<br /> dục. Đánh giá chức năng cương dương vật<br /> ảnh và có thể che khuất tổn thương; Hơn nữa,<br /> thông qua bảng điểm SHIM rút gọn, tất cả đều<br /> một vết nứt trong vùng không cố định cũng<br /> trên 21 điểm và không ảnh hưởng đến sự<br /> khó có thể nhìn thấy được. Một số tác giả ủng<br /> cương cứng của dương vật.<br /> hộ chụp thể hang cản quang, nhưng thủ thuật<br /> BÀN LUẬN xâm lấn và đau đớn này có thể làm tăng khối<br /> Gãy dương vật được định nghĩa là sự vỡ 1 máu tụ và liên quan đến bức xạ ion hoá có<br /> hay cả 2 bao trắng thể hang – lớp xơ bao nguy cơ nhiễm trùng và đôi khi thiếu hình<br /> quanh thể hang, dày khi dương vật mềm và ảnh tương phản. MRI có nhiều hình ảnh và độ<br /> khi cương lên thì mỏng hơn và dễ rách. Gãy tương phản mô tuyệt vời, nó có thể hữu ích<br /> dương vật xảy ra khi đang giao hợp hay thủ như một công cụ chẩn đoán trong đánh giá<br /> dâm, tự bẻ. Một số hiếm trường hợp có thể bệnh nhân bị gãy dương vật cấp tính(5,8).<br /> xảy ra qua chấn thương kín lên dương vật Nhưng MRI cũng có một số hạn chế, chẳng<br /> đang cương như lăn trở trên giường hoặc hạn như chi phí cao hơn so với siêu âm và<br /> đánh nhau. Gãy dương vật có thể được chẩn không sẵn có ở mọi nơi. Đặc biệt ở những<br /> đoán bằng hỏi bệnh sử và khám lâm sàng, tuy bệnh nhân siêu âm không loại trừ được gãy<br /> nhiên, trong vài ca bệnh nghi ngờ, chẩn đoán dương vật thì hình ảnh MRI có thể mô tả<br /> hình ảnh có thể được chỉ định để xác định chính xác sự hiện diện, vị trí và mức độ lan<br /> chẩn đoán cũng như xác định vị trí và kích rộng của vết rách bao trắng(9). Hơn nữa, hình<br /> thước vết rách. Khi chỉ chẩn đoán thông qua ảnh MRI là tối ưu cho việc đánh giá tính toàn<br /> hỏi bệnh sử và khám lâm sàng thì có bỏ sót 10- vẹn của cấu trúc giải phẫu của bao trắng thể<br /> 15% ca chẩn đoán nhầm. Sự khác biệt này rất hang ngay cả ở những bệnh nhân đau nặng và<br /> quan trọng trên lâm sàng vì gãy dương vật sưng dương vật cũng như khối máu tụ cấp<br /> phải bắt buộc điều trị bằng phẫu thuật, trong tính có cường độ tín hiệu thấp trên T2 và<br /> khi đó giả gãy thì có thể điều trị bảo tồn. Tất tương đồng với còn nguyên vẹn của bao trắng<br /> cả đều có đau và sưng và tụ máu dương vật. thể hang(6,9). Hơn nữa, các tổn (ví dụ thể hang,<br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018 415<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018<br /> <br /> niệu đạo) cũng có thể được thấy rõ(9,10). Hình quả phù nề, tụ máu dưới da thân dương vật và<br /> ảnh MRI có thể cho thấy một bao trắng bao trắng thể hang còn nguyên vẹn.<br /> nguyên vẹn và sự có mặt của máu tụ lưu trong<br /> và ngoài da.MRI cũng có thể phát hiện các<br /> bệnh lý khác giống như giả gãy dương vật(1,5,,7).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Tụ máu thể hang sau chấn thương trên lâm<br /> sàng các triệu chứng gần giống gãy dương vật nhưng<br /> trên MRI thể hiện rõ khối máu tụ và không rách bao<br /> trắng thể hang.<br /> Hình 1. Tụ máu thân dương vật, giả gãy dương<br /> vật.<br /> Cụ thể ở 5 trường hợp có triệu chứng xìu<br /> dương vật chậm, kèm khám không có dương vật<br /> đau khi sờ, hướng đến chẩn đoán giả gãy nhiều<br /> hơn, nhưng do kết quả siêu âm lại cho thấy kết<br /> quả không rõ ràng nên chúng tôi chỉ định tiến<br /> hành chụp MRI để xác định chẩn đoán. Còn lại 2<br /> trường hợp hướng đến gãy dương vật thực sự<br /> nhiều hơn, nhưng vẫn còn nhiều nghi ngờ khi<br /> chỉ qua hỏi bệnh sử và khám lâm sàng(1) dương<br /> vật xìu nhanh sau chấn thương, 1 xìu chậm<br /> nhưng cả hai lại sờ có điểm đau chói trên thân<br /> dương vật- một gợi ý tổn thương của bao trắng<br /> thể hang, thêm vào đó kết quả siêu âm cho thấy<br /> có tổn thương rách bao trắng thể hang nên<br /> chúng tôi quyết định phẫu thuật thám sát. Khi<br /> mổ không thấy vết rách bao trắng nên sau mổ<br /> chúng tôi cho chỉ định chụp MRI kiểm tra lại, đối<br /> chiếu lại kết quả khi mổ. Tất cả 7 trường hợp<br /> nghi giờ giữa hai thể gãy và giả gãy đều cho kết Hình 3. Rách bao trắng thể hang.<br /> <br /> <br /> 416 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> clinical and magnetic resonance imaging findings. BJU<br /> Int;96:373-7.<br /> 2. Beysel M, Tekin A, Gürdal M, Yücebaş E, Sengör F (2002).<br /> Evaluation and treatment of penile fractures: accuracy of<br /> clinical diagnosis and the value of corpus cavernosography.<br /> Urology;60:492–6.<br /> 3. Bhatt S, Kocakoc E, Rubens DJ, Seftel AD, Dogra VS (2005).<br /> Sonographic evaluation of penile trauma. J Ultrasound<br /> Med;24:993-1000; quiz 1001.<br /> 4. Choi MH, Kim B, Ryu JA, Lee SW, Lee KS (2000). MR imaging<br /> of acute penile fracture.Radiographics. 2000;20:1397-405.<br /> Erratum in: Radiographics;20:1818.<br /> 5. Kirkham A (2012). MRI of the penis. Br J Radiol;85:S86-93.<br /> 6. Fedel M, Venz S, Andreessen R, Sudhoff F, Loening SA (1996).<br /> The value of magnetic resonance imaging in the diagnosis of<br /> suspected penile fracture with atypical clinical findings. J<br /> Urol;155:1924-7.<br /> 7. Feki W, Derouiche A, Belhaj K, Ouni A, Ben Mouelhi S, Ben<br /> Slama (2007). MR, et al. False penile fracture: report of 16<br /> cases. Int J Impot Res;19:471–3.<br /> Hình 4. Rách bao trắng thể hang bên Phải. 8. Gedik A, Kayan D, Yamiş S, Yılmaz Y, Bircan K (2011). The<br /> diagnosis and treatment of penile fracture: our 19-year<br /> KẾT LUẬN experience. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg;17:57-60.<br /> 9. Karadeniz T, Topsakal M, Ariman A, Erton H, Basak D (1996).<br /> Mặc dù MRI mắc tiền nhưng nó là phương Penile fracture:differential diagnosis, management and<br /> tiện chẩn đoán hữu ích trong việc xác định gãy outcome. Br J Urol;77:279–81.<br /> 10. Uder M, Gohl D, Takahashi M, Derouet H, Defreyne L,<br /> hay giả gãy và có chiến lược điều trị tốt hơn. Kramann B, et al (2002). MRI of penile fracture: diagnosis and<br /> Trong các ca bệnh nghi ngờ, MRI có thể cung cấp therapeutic follow-up. Eur Radiol;12:113-20.<br /> các dữ liệu để chẩn đoán xác định. Hơn nữa, một<br /> số ít bệnh nhân, được chẩn đoán rách bao trắng Ngày nhận bài báo: 25/12/2017<br /> có thể loại trừ, tránh các cuộc mổ không cần<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 08/01/2018<br /> thiết. Với việc xác định đúng vị trí của vết rách,<br /> MRI có thể giúp phẫu thuật viên mổ đường mổ Ngày bài báo được đăng: 25/03/2018<br /> nhỏ và có thể giảm các biến chưng sau này.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Abolyosr A, Moneim AE, Abdelatif AM, Abdalla MA, Imam<br /> HM (2005). The management of penile fracture based on<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018 417<br />