Gương hiếu học - Những câu chuyện tiêu biểu: Phần 2

KHONG lis VA CAC HQC TRd<br /> <br /> /j^ on hQC te gi vay? - Ba me ngac nhidn h6i.<br /> Khong Khau tra loi:<br /> - Bay gia con khong hoc tot 1§ nghi, khong c6 kien<br /> thuc, sau nay Ion len kho lam mot vi quan tot dugc.<br /> Nam muoi chin tuoi, Khong Tu lay vg va lam mot chiic<br /> quan nh6 coi kho. NSm hai muoi hai tuoi, ong bat dau mo<br /> 16p day hoc. Hoc tro cua ong c6 den hon ba tram nguoi,<br /> trong so do c6 bay muoi hai ngirdi "thong hieu luc ngh?",<br /> cong hien kha nhieu cho chii truong giao due cua ong.<br /> Ngoai day hQC va nghien ciiu sach va, Khong Tu con<br /> la nguoi yeu thich ca hat, viet nhac, choi dan.<br /> De hpc cho dugt; each danh that huyen cam, ong da<br /> dich than den thinh giao mpt nhac su nirac L6 la Tuang<br /> Tu.<br /> Khong Tii hoc dugc mot thai gian thi Tuang Tu dira<br /> cho ong mpt ban nhac de ong tu luyen tap. Muoi ngay<br /> sau, nghe Khong Tu dan, Tuang Tii noi:<br /> - Ngai da choi dupe khiic nhac nay roi, de toi day ngai<br /> ban khac.<br /> Khong Tuvpi dap:<br /> <br /> 1<br /> I<br /> <br /> - Chua duac, toi moi chi hpc thupc giai dieu chu each<br /> dua tay van con long ngong lam.<br /> Tuang Tu de Khong Tu luyen tap tiep, may ngay sau<br /> lai bao:<br /> - Ngai luyen the dupe roi, cdch dua tay cung rat<br /> thanh thuc. Chung ta hpc ban m6i thoi!<br /> That khong nga, Khong Tu van khong dong tinh:<br /> - Chtra dau, toi vln chua hieu dupe npi dung cua b ^<br /> nhac, chua the coi la thuan thuc dupe.<br /> Noi roi, ong lai vui dau vao danh dan tiep.<br /> Rat nhieu ngay sau, thay Tuong Tu den tham va khuyen:<br /> - Ngai da thupc giai dieu, each dua tay cung da thuan<br /> thuc, tham chi cung da hieu npi dung cua ban nhac, gia<br /> CO the hpc khuc nhac moi dupe roi.<br /> Vay ma Khong Tu vSn cuang quyet:<br /> - Chua dupe, vi toi vdn chua hieu tinh each ciia tac<br /> gia, nen vhn chua the coi la hieu ro npi dung cua<br /> ban nhac.<br /> Thay Khong Tu noi c6 ly, Tuang Tu cung thoi<br /> khong giuc nua. Ngay lai ngay tr6i qua. Roi bdng mpt<br /> hom, Khong Tu vui mtmg chay den noi voi Tuong Tu<br /> rang:<br /> - Toi biet tac gji la ngudi the nao roi! Ong ta cao to,<br /> den dua, anh mat sac sao, c6 khi phach cua bac vua<br /> chiia. Co le d6 la Chu Van Vuang!<br /> <br /> Tuong T u v6 cung ngac nhien, nh6 lai nam xua ngudi<br /> thay cua m i n h da tung noi rSng ban nhac nay ten la "Van<br /> Vuong Khiic", tac gia chinh la Chu VSn Vuong. Tuong T u<br /> v6 Cling kham phuc Khong Tii, xuc dong bai ong mot lay.<br /> Khong T u voi dap 1§, phan khoi giuc:<br /> <br /> Od P H O - 09c HON VAN QUYEN SACH,<br /> HA BUT NHU C6 THAN<br /> <br /> - Gia xin ngai day toi ban nhac mai!<br /> Khong T i i thuong day hoc tro khong duoc c6 thdi do<br /> sam bang long voi chinh minh, da tot can phai tot hon,<br /> da gioi can phai gioi hon. Trong hoc tap phai khong<br /> ngimg t i m toi, de hieu sau, hieu thau dao, hieu tan goc<br /> van de. Khong chi day hoc tro n h u vay, ngay ban than<br /> <br /> 6 Phu (712-770), t u T u My, la nha tho noi tieng<br /> Trung Quoc doi Duong. Ong xuat than trong<br /> mot gia dinh quy toe da sa sut song giau truyen thong<br /> van hoc 6 huyen Cung, tinh Ha Nam, Trung Quoc.<br /> Nam Do Phu mot tudi, theo tuc le "trao chu", ngudi<br /> <br /> Khong T u cung luon lam theo quan diem d6, la tam<br /> <br /> nha de rat nhieu thii truofc mat D6 Phii nhung cau be<br /> <br /> guong sang cho hoc tro noi theo.<br /> <br /> khong chon t h u nao ma cam ngay quyen tha khien ca<br /> <br /> Cdc t u tuong va hoc thuyet ve giao due cua Khong<br /> T u duoc cac de t u tiep tuc ke thua va phdt trien. Nhung<br /> <br /> nha vui mung khon xiet, h i vong day se la nguoi tiep tuc<br /> ke thua truyen thong tha ca ciia gia dinh.<br /> <br /> t u tuong do khong chi c6 anh huong rat Ion a Trung<br /> <br /> Me D6 Phu mat t u khi cau con nho, cha lai lam quan<br /> <br /> Quoc ma con a cac nuac chau A n h u Viet Nam, Nhat<br /> <br /> 6 xa nen D6 Phu duQC gui cho mot ba c6 a Lac Duong<br /> <br /> Ban, Han Quoc...<br /> <br /> nuoi duong. It lau sau, cha cau lay v a khac va c6 them<br /> bon nguoi con nua. Nguoi c6 thuong D6 Phu n h u con de,<br /> day d6 rat chu ddo. Buoi toi, truoc khi di ngu, ba thuong<br /> ke chuyen c6 tich cho cau nghe.<br /> Mot Ian, nguoi c6 noi:<br /> - Nha ho D6 C6 kha nhieu nguoi noi tieng n h u D6 Du,<br /> vi6n to doi t h u ba ciia chung ta, la mot vi tuong t n i danh<br /> 6 trieu Tan. Ngai la mot nguoi da m u u tuc tri, lap duoc<br /> nhieu cong Ion cho trieu dinh, den gia vSn duoc nhan<br /> <br /> 92<br /> <br /> d a n x u n g t u n g . Ong n o i D 6 T h a m N g o n ciia con c u n g la<br /> <br /> m a n chep d i chep lai rat n h i e u bai t h a da doc duac t r o n g<br /> <br /> n h a t h a n d l tieng. T h a cua n g u o i da t u n g duoc hoang<br /> <br /> sach. Len c h i n t u o i , t r i n h dp t h u p h a p cua D 5 P h u da<br /> <br /> t h u o n g k h e n nggi va b a n cho h a i tieng ky tai.<br /> <br /> chac tay, cac t a giay luyen c h u c u n g nhet day m o t t u i to.<br /> <br /> N h u n g cau chuyen ve t r u y e n t h o n g gia d i n h da k h i c h<br /> <br /> Song t r o n g m o t gia d i n h t h a dao N h o va c6 t r u y e n<br /> <br /> 1$ D 6 P h i i rat n h i e u , n h u n g cQng giong n h u bao dua irk<br /> <br /> t h o n g d6 dat l a m q u a n suot m a y doi, ngay t u k h i c o n n h 6<br /> <br /> t i n h n g h i c h khac, D 6 P h u chSng the nao ngoi yen m p t<br /> <br /> D o Phu da duoc giao due theo d u n g h u o n g : hoc - d i t h i -<br /> <br /> cho de hoc bai. N e u cau n g o i yen 6 d a u do n S m p h u t t h i<br /> <br /> d6 dat - l a m q u a n . V i the cau be da ra sue k h o l u y e n d ^<br /> <br /> do la c h u y e n la l u n g h i e m x^y ra. The n e n da n a m t u o i r o i<br /> <br /> thanh tai.<br /> <br /> m a cau be v d n chua n h o duoc m p t bai t h o ngSn nao.<br /> <br /> K h i h a i m u o i t u o i , D 6 P h u len d u a n g ngao d u khap<br /> <br /> O n g n o i D 6 P h u la D 6 T h a m N g o n luc d a u rat ky<br /> <br /> n o i , t h o n g d o n g n h a n n h a t h u o n g ngoan canh dep va<br /> <br /> v o n g vao d i i a chau trai, sau thay n o n g h i c h n g g m qua t h i<br /> <br /> l a m tha, the h i e n t a i n a n g xuat c h u n g c u n g t i n h each<br /> <br /> rat tuc gian. M o t Ian, D 6 Phu t r o n c6 d i c h o i voi l u tre<br /> <br /> p h o n g khoang, m a n h m e cua m o t chang trai tre dang<br /> <br /> h a n g x 6 m , den b u a Sn c u n g k h o n g c h i u ve. Ong n o i buc<br /> <br /> t r a n day n i e m t i n va nhiet huyet voi cuoc d o i .<br /> <br /> qua, m o i tat D o P h u h a i cai va bdt cau n h j n i n ba bua.<br /> Ong c o n n o i :<br /> - C u de cho b u n g no d o i t h i cdi d a u n o m o i sang ra.<br /> D 6 P h u vua xau ho vCra t u ai, t u do cau be quyet t a m<br /> hpc tap, lap c h i ke t h u a t r u y e n t h o n g gia p h o n g . Ngay<br /> nao c u n g vay, c u ga gay ba h o i la cau ra q u a d o i ngoai<br /> t h o n h Q C bai, m a t t r o i len lai ve t h u p h o n g hpc tiep.<br /> V o n la m p t d u a tre t h o n g m i n h , c6 t u chat vSn<br /> <br /> N a m 744, D 6 Phu gap Ly Bach, va giua h a i n g u o i da<br /> nay s i n h m o t t i n h b a n t h a m thiet. T m h b a n nay tr6f t h a n h<br /> n o i tieng t r o n g l i c h s u van hoc T r u n g Quoc.<br /> H p cving n h a u n g d m canh, say sua d a m l u a n v a n<br /> chuang, u o n g r u g u d e n say m e m .<br /> M o t Ian, D 6 Phu dua t h a cua m i n h cho Ly Bach x e m .<br /> Ly Bach doc x o n g bai t h a " V p n g nhac", l i e n t a n t h u o n g :<br /> - T u My, bai t h a nay cua cau k h i phach that p h i thuong.<br /> <br /> chuong, sau m o t t h o i gian chSm chi, co gSng hoc tap, D 6<br /> <br /> D5 Phu khiem nhuang:<br /> <br /> Phu t i e n bo rat n h a n h . Bay t u o i , cau l a m bai t h a " V i n h<br /> <br /> - Sao da sanh duoc bang k h i the trong t h a cua Ly h u y n h .<br /> <br /> P h u o n g h o a n g " de n o i l e n c h i h u o n g cua m i n h .<br /> Ngoai l a m t h a , D 6 P h u c o n rat chSm c h i l u y e n tap<br /> t h u p h a p . H a n g ngay de l u y e n c h u cho d^p, cau be can<br /> 94<br /> <br /> 95<br /> <br /> 0 § PHO (KHAC G O<br /> <br /> TRUNG<br /> <br /> QUdC TK XVII)<br /> <br /> ai nam sau, D 6 Phu va Ly Bach chia tay nhau.<br /> D6 Phu tra ve Truong An khi trieu Duong da suy<br /> yeu nhung be ngoai vSn duy tri mot canh tuong phon<br /> vinh gia tao. Vua Duong Sn chol trac tang, toi ngay chi<br /> say sua voi 161 ca tieng hat va sSc dep cua cac cung phi,<br /> khong de y gi den viec trieu chinh. Tat ca quyen binh deu<br /> nam trong tay ten te tuong gian ac, tham hiem Ly Lam<br /> Phu. Trieu dinh roi ren, cuoc song cua ngudi dan tra nen<br /> cue kho.<br /> Truoc hoan canh ay, tham vong Ion nhat cua D6 Phu la<br /> CO mot chuc quan de thoa tarn nguyen cuu nuoc giiip doi.<br /> Mot nam sau, vua Duong Huyen Tong mo khoa<br /> thi, tuyen nhung nguoi c6 tai ra giiip nuoc, nhung<br /> khoa thi nSm ay cung khong tranh khoi su sSp dat ciia<br /> Ly Lam Phu.<br /> D6 Phu ung thi ma khong dat duoc ket qua gi, nhimg<br /> khong nan chi. Nhieu Ian, ong tim each dang tho cho eac<br /> vi quan to, mong duoc tien cu nhung vSn khong thanh<br /> cong.<br /> Muoi nam cho dpi a Truong An la muoi nam song vat<br /> va, kho cue cua D6 Phu. CCing voi su bat man a chdn<br /> 96<br /> <br /> an truong, ong cung nhan thay nhung su bat cong cua<br /> xa hoi. Tu tuong cua ong c6 su thay doi, ong quan tarn<br /> nhieu hon den n6i thong kho cua nhan dan. De the hi?n<br /> su quan tarn do, ong lam rat nhieu tho ve ho.<br /> Nam bon muoi tuoi, eudi cung D 6 Phu cung eo mot<br /> chue quan nho, nhung mot nam sau do, qua that vong vi<br /> trieu dinh, D6 Phu da tu bo tat ca de song mot cuoc doi<br /> luu lac. Tren duong di, ong ehung kien nhieu tinh canh<br /> bi tham va da cam tae, lam duoc nhieu bai tho hay.<br /> D6 Phu mat nam 770 tren mot chiee thuyen con xuoi<br /> song Tuong, trong tinh canh ngheo doi, benh tat.<br /> Mot con nguoi thong minh kiet xuat, eo tai van<br /> chuong thien bam, mot con nguoi sudt doi phan da'u n6<br /> lue hoc hanh de ra lam quan vol uoc nguyen tri qude an<br /> dan, the ma lai chiu mot sd phan bi tham nhu the.<br /> Nhung nhung bai tho ma ong de lai thi vSn mai mai luu<br /> danh hau the va ngudi doi mdi khi nhac den ong van<br /> kinh can ton la Thanh tho.<br /> <br /> Khi do, CO mot sinh vien tre trong top nguoi do, c6 le<br /> chang ly thu gi vai chuyen cau nguyen dan dieu, te nhat,<br /> Ivic luc lai ngo nghieng nhin ngam xung quanh, tua n h u<br /> <br /> GAULEO GALILEI •<br /> <br /> muon giet thai gian. B6ng anh ta nhan ra chiec den lac<br /> <br /> NHA VAT LY VT OAI THE' KY XVII<br /> <br /> sang ben no, dao ve ben kia, theo mot quy luat nhat dinh.<br /> <br /> > | X a l i l e i la nha vat ly va thien van Italia vi dai. Ong<br /> K^la<br /> <br /> nguoi dau tien ap dung phuong phap thuc<br /> <br /> nghiem trong nghien cuu khoa hoc, dua ra khal niem<br /> quan tinh, xac dinh duoc tinh tuong doi cua chuyen<br /> dong, nghien cuu cac dinh luat ve su roi cua cac vat va su<br /> chuyen dong cua cac vat tren mat phSng nghieng, cac<br /> dinh luat chuyen dong khi nem mot vat theo mot goc v6i<br /> phuong nam ngang, su dung con Idc de do thai gian. Ong<br /> <br /> Anh ta nghi: "Bien do m6i Ian dao dong n h u the c6 dan<br /> dan giam di khong nhi?". Khi do, con nguoi chua c6 dong<br /> ho deo tay nhu bay gia. The la anh ben theo mach dap a<br /> tay minh lam chuan, t h u luang thoi gian ung vai m6i dao<br /> dong cua den treo...<br /> Dot nhien, chang sinh vien tre do dung day, la ky<br /> reo len:<br /> - 6i! That la! Thoi gian m 6 i mot dao dong hoan toan<br /> giong nhau.<br /> <br /> cung la nguoi dau tien huong ong kinh len bau troi, phat<br /> <br /> Tieng reo do lam kinh dong nhung nguoi trong giao<br /> <br /> hien nhieu tri thuc ve vu tru, la nguoi dung cam ung ho<br /> <br /> duong. Ho nhin nhin chang sinh vien tre to ve trach moc,<br /> <br /> thuyet "nhat tam" cua Copernicus, cho dii n h u vay phai<br /> <br /> mieng vhn khong ngimg lam ram cau nguyen. Nhung<br /> <br /> chiu bao noi cay dang boi sir tra thii ciia Giao hQi...<br /> <br /> anh ta, duong n h u chang nhan biet ra dieu do, lai 16 ra ve<br /> <br /> T u dao dong ciia chiec den treo<br /> <br /> vui mung khon ta, voi vang chay ra khoi giao duong.<br /> <br /> Do la mot ngay cuoi tuan, miia thu nam 1583, 6 dai<br /> <br /> Anh ta chay ve nha minh, t i m hai soi day dai bang<br /> <br /> giao duong Pisa, trong thanh Pisa, a nuoc Italia. Mot top<br /> <br /> nhau, buoc vao m6i day mot mieng chi c6 trong luang<br /> <br /> sinh vien y khoa cua truong Dai hoc Pisa dang quy trong<br /> <br /> bang nhau, sau do treo dau kia cua m6i day len xa nha,<br /> <br /> gian dai 16 cua dai giao duong cau nguyen. Gian dai 1^<br /> <br /> day cho hai mieng chi dung dua. Anh ta phat hien ra la<br /> <br /> chim trong bau khong khi trang nghiem tram mac, chi<br /> <br /> tuy diem bat dku dao dpng cua hai day c6 the khac nhau,<br /> <br /> thinh thoang moi vdng len tieng lanh canh truoc gio cua<br /> <br /> nhung trong cung mot thoi gian giong nhau thi so Ian<br /> <br /> may chiec den treo la lung tir tren mai vom ru xuong.<br /> <br /> dao dong la n h u nhau. N h u the day, t u tinh ca theo doi<br /> <br /> 98<br /> <br /> 99<br /> <br />